Alþýðublaðið - 26.09.1945, Blaðsíða 5

Miðvikudagur 26. sept. 1045
AL^»YÐUfiUÐIÐ
Smjörleysið — Ekkert íslenzkt smjör kemur á mark-
aðinn fyrir áramótin — Tilraimir ríkisstjómarinnar í
Danmörku — Óþverrinn, sem maður verður að notast
við — Fólkið, sem hefir svikið gistihúsin — Tekið undir
kröfur um endurhætur á aðbúnaði farþega á flugvelli.
Ekki á stríðsglæpamannalistanum
FÓLK BÍÐUB með óþreyju eft
ir því að fá að vita hvernig
gengur að útvega smjör frá Ðan-
mörku, því að markarínið, eins og
Halldór .Kiljan .Laxness .kallar
þessa framleiðsluvöru, er alger-
lega óétandi. Það er líkast því
sem mjúku kítti sé roðið á brauð
sneiðarnar og heldur vil ég éta
þurrt brauð en að smyrja það með
þessum bannsettum óþverra. Ann
ars ætti fólk ekki að gleyma bræð
ingnum í þessum vandræðum.
ÉG SPUBÐIST FYRIB um það
ó hærri stöðum í gærmíorgun,
ihvort nokkrar líkur væru til þess
að ísllenzkt smjör mylgraðist nokk
iuð ó markaðinn innan skamms og
ég fékk þau svör, að til þess væru
engin líkindi. Það verður ekki
'íramleitt smjör 'heldur aðeins
mjólk til sölu — og við vitum
því á hverju við eigum von. —
EíkiSstjórnin mun þegar 'lxafa
gert tilraunir til að fó keypt smjör
í Danmönku og vonandi tekst
íhenni að fá það. Smjör er ódýrt
þar, tæpar 6 krónur íslenzkar,
kilóið. Verst er, ef Danir eru þeg-
ar búnir að semja um sölu á allri
smjörfram'leiðslu sinni.
ÞAÐ ER EITT en í gisti'húss-
r-ekstrinum, sem verður að Ibreyt-
ast. Það hefur valdið sumarhótel-
rum eysimiklum erfiðleikum og
f járhagslegu tapi í sum'ar, að menn
héðan úr Reykj avík hafa pantað
pláss með allmilklum tfyrirvara *—
og svo alls ekki komið. Þetta hef
ur 'hatft það í för með sér að for-
stöðumenn hótela-nna hatfa orðið að
neita fjölda mör-g-um 'um pláss og
snemima í sumar var itil dæmis
allt fyrir lön-gu upppantað, þó að
mörg herbergi Stæðu svo auð þeg-
ar tii kom. iÞað var rosatíðin, sem
díli þessum svikum -einsta-kling-
anna-.
ÉG HEF OFT g'ert ákveðnar
ikröfur um endurbætur í hótel-
rekstri, gisti'húsaeigendur hafa
.sannarlega ekki farið varlhluita af
kröfunu-m á hendur sér, en-da má
-ekki hlífa þeim við gagnrýni. En
almenning-ur á -engar kröfur á
ihendur þeim isem hann svíkur.
Það e’r ekki til nema -eitt ráð fyr
ir eigendur eða forráðamenn gisti
ihúsa og það er -að þeir -geri öllum
skylt að greiða fyrinfram við pönt
un fyrir herbergi, -sem þeir óska
-eftir — og fæði, á sama tíma, að
minnsta ko-sti að einhverju leyti.
. .VIÐ GERUM KBÖFUB um að
gi-stilhúsin séu góð. Gis-tihúsaieig-
endur ráði (til sín starfsfóllk, ka-upa
tæki, útbúnað o. s. frv. Þeir verða
að miða við það í öllum útbúnaði
sínum að -geta tekið á móti fóliki
í fulit gistihús -si’tt. Það mælir því
öll sanngir-ni með að þeir sem
panta iherbergi fyrirfram greiði
einnig tfyrirfram, að miúnsta kosti
nokkru leyti. — Það mun vera
dæmi til þess að gistiihús hafi tap
að á hekistri sínu-m -í sumar aðeins
vegna sviksem i manna sem pant
að hafa fyrirfram hierbergi í þeim
en svo aílls ekki komið.
ÉG VIL ÁKVEÐEÐ itaka undir
þær ikröfur, sem nú eru uppi um
að eitthvað sé gert til -að bæta að-
ibúð að farþegum sem koma til og
fara frá tflugvéllinum við Keflavík.
— Fi-nnur Jónsson félagsmiálaráð-
h-erra lýsti aðbúnaðinu-m, á flug-
velilinum nýlega í Viðtali við blaða
menn — og lýsing hans var ekki
falleg. Að sjálfsögðu verðum við
-að hetfjast handa í þessu efni — og
á því má ekki verða nokkur bið.
Hannes á horninu.
K U T y L
á ísafiirði hefir nýlega stekkað, svo að blaðið flytur
nú tvöfalt meira efni en áður. Jafnframt hafa verið
gerðar þær breytingar á blaðinu, að það flytur miklu
fjölbreyttara efni en áður og við hæfi lesenda hvax
sem er á landinu.
Blaðið leggur sérstaka áherzlu á að fylgjast vel með
þvi, sem gerist á hverjum tíma og hefir í þvi skyni
tryggt sér aðstoð manna í Reykjavík.
Blaðið flytur ítarlegar fréttir af Vestfjörðum, og er
því nauðsynlegt öllum Vestfirðingum.
Flugsamgöngur við Vestfirði tryggja að blaðið kemst
reglulega og fljótt til kaupenda hvar sem er á
landinu.
Skutull hefir komið út í 22 ár og jafnan getið sér orð
fyrir einarðlegan málflutning.
SKUTULL á erindi til allra iandsmanna.
Hrmgið í sáma 5020 og gerizt áskrifendux að Skutli.
! Myndin sýnir Gerd von Rundsted (annar ti.l vinstri), hinn frsega hershöfði-ngja Hitlers, eftir
að Bandaríkjamenn höfðu tekið hann til fanga í stríðs-lokin suður í Bayern, en þar h-afði
hann dregið sig í 'hlé. Rundstedt vann marga af mestu sigrum Hillers í styrjiöl-dinni og stjórn
■aði vörninni d-engi vel á vesturvígstöðvunum siðasta ófriðarárið. Hann er ekki á stríðsglæpa-
mann-alista b-andam-anna. Á myndinni sést sio-nur hans meö honum (í miðiðj og þýzkur læknir
sem fylgdi þeim. Tveir Bandaríkj'a-hermenn standa vörð um þá.
n\i o
ansenn
taS §8 aogifið f Alþýðobfaðlra.
STRÍÐSGLÆPAMENN eru
-ein-göngu niútímafyrir-
ibrigði. Fritz Bauer dregur fram
sa'gnfræðiiegar staðrey-nd-'-r um
slíka m-enn a-ftur úr grárri fo-rn
-eskju, — frá dögum Hannibals
t. d. —
Af fyrri stríðsglæpamönnum
ér Napóleon ágætt -dæmi. Sl-g-
urvegurum þeirra tíma va-r það
ærið álhyggjuefni, ihvað gera
ætti við Napóleon. Endirinn
varð sá, eins og frægt er orðið
fyri-r 'löngu, að hann var fluttur
til! St. Helena.
Eftir fyrri heimsstyrjöldina
skilaði sérstök ‘þar til skipuð
ndfnd áliti sínu um það, hvað
þæri að telja stríðsglæpa-
mennsku. í fri.ða-rsamningunum
var sérstakt á-kvæði um það t.
d., að Vilhjálmur keisari skyldi
'1-eiddur fyrir dóm-stól fyrir að
hafa rofið sa-mninga og siðferð-
lislögmál, sömuleiðis skyldu aðr
ir þeir; siem brotið hefðu -herlög
leiddir fy-rir rétt.
'Nefnd sú, sem þá fjallaði um
hegnirigu fyrir stríðsgiæpi,
hafði með höndum margskonar
slík brot og mismunandi, svo
sem: miúgmorð, pyndinga-r sam
kvæmt formúlum, morð á föng-
um, illi mieðferð og pyndin-g á
óbreyttum borgurum og vitnum
tilrauinir til -að 1-áit-a 'alþýðu
manns deyj-a úr húngri, burt-
flutningur á fól'ki, nauðungar-
vinna í þágu andstæðingsins, tS
-raun til að taka sér í hendur
einræðisvald með hernámi -eða
undir öðrum svipuðum óeðlileg
a-m kringumstæðum í landinu,
i-11 m-eðferð á særðum mönnum
og stríðsföngum, rán, gripdeild
ir og margt, ma-rgt fleira.
*
Eftir amerísku borgarastyrj-
öldina, sem átti sér stað um
fimmtíu árum fyrir fyrri heims
styrjöldlna, var höfðað 'mái á
hendur nhkk-rum liðsfoningjum
-fyrir stríðsglæpi, sem mestmegn
is voru þeir ,að fara illa með og
svelta stríðsfanga og óbreytta
bor-gara í fangelsum. Margir
iiðsforing j arnir voru látnir
sæta ábyrgð og fengu Iþunga
dóma.
Aftiir á móti 'báru sigurveg-
ÉR birtist síðari hluti
greina|’innar um stríðs-
glæpi og stríðsglæpamenn.
Greinin er eftir danska blaða
manninn Ernst Christiansen
og birtist fyrir skömmu í
„Social-Demokraten.“
ararnir efti-r heimsstyrjöldina
fyrri ekki gæfu til þess að með-
höndla stríðsglæpamennina eins
og þeir áttu skilið. Málið gegn
Vilhjálmi keisara fór -gjörsam-
lega út um þúfur, þar sem Hol-
land skaut skjólshúsi yfir hann
— og (bandamenn fengu ekki af
sér að leggja ha-rt að Hollend-
ingum með að láta hann af
h-endi..
Endirinn á m-álum annarra
stríðsglæpamanna, til dæmis
þeirra, sem á stríðsárunum
höfðu svo að s-egja daglega f-ram
ið visvitandi glæpi, varð ekki
sérlega m-erkilegur. Þáverandi
S'iguirvegarar feomu sér salma-n
um það, 'hverja bæri að telja
stríðsglæpamenn; sam’kvæmt
skýrslu þéirra voru það 344
Erakkar, 97 Englendingar, 29
ítalir, 334 Belgir, 51 Pólverji,
41 Rúmerii, og 4 Júgóslavar. —
Aftur á móti I.ýstu Þjóðverjar
því yfir ,að þeir myndu ekki af-
henda hlutaðeigandi menn, og
érangurinn varð sá, að ákveðio
va-r, að þeir skyldu ve-rða leidd-
ir fyrir h'inn þýzka ríkisrétt og
dæmdir af Ihonum. Farið s-kyldi
eftir því, hverja málgagn- sósí-
aldemókir-ata, ,,Vorwárits,“ ál:tti
séka um að vera þjónar hins
gamla prússneska hernaðar-
anda. Einstaka þekktir stríðs-
glæpamenin fengui lítils háttar
hegningu, í mes.ta lagi nokkurr-a
m'ánaða fangelsisvist, enda þótt
þeir væru kunnir fyxir hvers-
'kyns varmennsku og glæpi. —
Flestir voru sýkmaðdr og megin
þorrinn fór úr 1-andi og lét lft-
ið á sér -bera lengi vel.
Þar sem núverandi sigurveg-
arar hafa aUt þetta til hliðsjón-
ar, ætti það að getai (hvatt þá til
að taka föstum tökum á vanda-
málum varðandi stríðsglæpa-
-m-annina.
•
Að lokum segir Fritz Bauef,
að enda þótt um svo alverlega
glæpi sé að -ræða sem stríðs-
glæpi, verði, refsingi-nn að hafa
eirihvern jákvæðan tilgang, og
hann vekur athygli á því,
hversu þjóðverjar þarfnist þess
að læra að meta rétt annarra,
þjóða. Þýzku þjóðinni sé fyrir
beztu að reyna sjlálf að.'hjálpa
till miéð þetta; með því eilnu
móti sé hægt að s-kapá nýtt og
betra Þýzkaland-
Fyrir utan hugleiðingarnar
um hina þýzku striðsglæpa-
menn og athygl-i-na, sem vakin
er á glæpum þeirra, (hvað tekur
meginþorra bókarinnar) ræðir
höfundurinn einnig um föður-
landssvikarana, — kvislingana.
í hinni fyrri og ólöglegu útgáfu
bókarinnar benti hann á ýmsa
stríðsglæpamenn, sem honum
var kunnugt um, að danska
frelsisráðið myndi telja sem
siíka. I þessari. prentuðu útgáfu,
sem hér er um að ræða, og kom
ið hefir út, eftir að Danmöirk
varð frjáls og getur meðhöndl-
að vandamálin með aðstoð laga
og réttar, segir Ihöfundurinn, að
föðurlandssvi-karann beri að
ieiða fyfi-r d-ómstól hans eigin.
þjóðar og dæma bann tíftir lög
um þess lands, sem hann tiL-
heyri-r. Sam-a segir prófessor
Hurwitz einnig í formála sínum
og h-ann sitingur uipp á því, að
stríðsglæpamönnum og föður-
landssvikurum verði skipt nið-
ur i tvo aðskiilda flokka og með
þá farið samkvæmt því.
Slí'kur aðski'lnaður er, laga-
lega séð, mjög h-entugur. Það
eitt er sanngjarnt, að báðSr
flokkarnir fái réttmæta hegn-
ingu. Manni finnst ekki nema
eðlilegl, að þeir menn, sém vald
ið -hafla heilu-m þjóðum hörm-
ungum og dauða, fái að sæta
ábyrgð fyrir gjörðir sínar. Og
bezt væri, ef hegning þessara
manna gæti leitt til þess, að eng
inn tfetaði í fótspor þeirra, held
uir ynni að eíningu í nafni l'a^a
og réttlætis.