Alþýðublaðið - 29.11.1945, Blaðsíða 6

V
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Tugir þúsunda sparast árlega ef nótuð eru heppileg tæki
og vélar.
Útvegurn Coles krana af ýmsum stærðum með stuttum
fyrirvara.
O. H. Helgason & Co.
Borgartúni 4. — Sími 2059.
HAMNES Á HORNINU
Framihald af 4. sdðu.
hann vinnur að góðum málstað og
hann treystír því, að fólkið, seift
nýtur góðs af unttum sigrum hans,
muni sjá gegnum moldviðri 'blekk
inga og rógs, sem andstöðuflokk-
arnir beita. Alþýðuflokkurinn bið
ur um það eitt, að fólkið sjálft
kynni sér staðreyndirnar í þess-
uon málium. Kynni sér umþæturn-
ar og hvað hefur á unnizt. Ef það
gerir það, en hættir að skynja
þessi mál fyrir miunn og augu
pólitískra spekúlanta, sem hafa
mestan hag af að afflytja starfsemi
Alþýðuflokksins og villa fólkinu
sýn til þess að hneppa það í f jíötra
einræðis- og ofstækis, þarf ekki að
efast um niðurstöður og Alþýðu-
flokkurinn hefur engu að kvt£ða.“
Hér er stefn.'u og starfi Al-
þýðuiflokksáns rétt lýstt. Hann
er flokkur hins vinnandi fólks,
herst fyrir hagsmiunúm! þess og
'treystir á dómgreind þess til
að meta og skil;ja hvert það
mál, sena til heilla 'horfir fyrir
það og þjóðina.
Nýl kyndarasamning-
urinn
Framhald af 4. síðu.
fyrir tjón á fatnaði pg miunum
af völdium sjóslyss, samkv.
gildandi reglugerð dagsettri 30.
jan. 1945.
10. ,gr. — Kyndarar skulu fá
frí annan hvern dag rneðan skip
liggur í Reykjavíkurhöfn og
enn fremur í Hafnarfirði, ef
sjóvökum er lokið þar, þó ekki
yfir 4 daga samtals á miann í
mánuði, þar með taldir sunnu-
dagar. Auk þes.s veitist kyndur
um í erlendri höfn, þar s-m
skipið hefur viðkomu, háifs-
dags frí tvisvar í mánuði eða 1
heilan á mánuði. Séu óviðráð-
legar ástæður, er hamli því, að
unnt sé að veita þetta frí, ber
að greiða það samkvæmt á-
kvæðtum 2. gr.
Um orlof kyndara fer sam
kvæmt löguim .um orlof. Óski
kyndari að taka orlof í heimia-
höfn, hefur hann leyfi til að
ráða fullgildan mann í sinn stað
og skal harni gera það í sam-
ráði við Sjómannafélag Reykja-
víkur.
11. igr. — Félagsmenn í Sjó-
m.annjafélag-j Reykjavíkiur skulu
öðrum fremur teknir á skipin,
ef til þeirra næst í íslenzkri
höfn.
12. igx. — Til 1. maí 1946 skal
'greiða kyndurum í stríðsá-
hættuþóknun kr. 360.00 á mán-
uði á strandferðaskipum ríkis-
sjóðs í strandferðum, en kr.
480,.00 á mánuði á skipum
þessum í millilandasiglingum
og skipum Eimskipaifélags ís-
lands. Sigli skip Eimskipafélags
íslands í strandsiglingum sami-
fellt í einn mánuð eða meir
igreiðist kr. 360.00 á miánuði til
1. maí 1946
Frá þessums tíma til 1 maí
1947 skal áhættuþóknunin á
sama hátt verði kr. 180 á
strandferðaskipum og kr. 240.
00 á millilandaskipum, en fell-
ur þá niðiur.
13. 'gr. — Áhættuþóknuinin
greiðist skipverja mieðan hann
er í þjónustu útgerðar, hvort
heldur hann er lögskráður eða
farþegi til eða frá skipi eða
skiþbrotsmaður Skipstjón af
völdum ófriðar telst falla undir
41. gr. sjómannalaganna.
14. pt. — Til viðbótar stríðs^
þeirri, sem útgerðar-
rnenn hafa keypt skipverjum
fyrir örorku og dauða, skv. lög-
uim og samningi um stríðs-
itryggjingu og strílðsáhættu-
þóknun dagsett 7. október
1939 áfculu útgerðarmenn kaupa
aðra tryggingu jafnháa fyrir
alla skipverja og skal trygging
sú, ef til þarf að taka, greiðast
sem árlegur lífeyrir til tryggða
sjálfs eða þeirra aðstandenda
hans, sem bæturnar eiga að
faljóta. Þessi lífeyrir skal ekki
sikerða önnur eftirlaun, er hlut-
aðeigandi kann að hafa rétt til.
15. gr. —• Samningur þessi
gildir frá undirskriftardegi til
1. nóv. 1946. Sé bonuro ekki
sagt upp fyrir þann tíma. fram-
lengist hann um eitt ár í senn.
Uppsagnarfrestur eru >tveir
ménuiðir eða útrunninn 1. sept-
emlber.
Reykjavík, 23. nóvemiber 1945.
H.f. Eimskipafélag fslands.
Eggert Claessen.
Halldór Kr. Þorsteinsson.
Ásgeir G. Stefánsson.
Jón Árnason.
H. Benediktsson.
Richarð Thors.
F. h. Skipaútgerðar ríkisins.
Pálmi Loftsson.
F. h. Sjómannafél. Reykjavíkur:
Sigurjón Á. Ólafsson.
Ólafur Friðriksson.
Sig. Ólafsson.
Garðar Jónsson.
Karl Karlsson.
Hjónaband
Síðastliðinn laugardag voru gef
in saman í íhjónaband Emilía Jónas
dóttir, leikkona og Jón Hoffmann,
jiárnsmið'ur.
Skipstjórar. Ðígerðarmeno.
Komum til með að framleiða
úr járni af mismunandi stærðum, einnig
millumbobbinga. Þessi gerð bobbinga hef-
ir nú þegar verið reynd með góðum árangri.
Þeir, sem óska upplýsinga, snúi sér til
Vélaverikst, Sigurðar Sveinbjörnssonar
Skúlatúni 6. — Sími 5753.
Fhiuntudagur,: 29. nov. 1945.
Frá Kaapinannahöfn til Hamborgar.
Framhald af 5. síðu.
svaraði einungis: „Þér munduð
hvort sem er ekki trúa því, sem
ég segði yður, ef ég segði yður
sannleikann. Ef til vill mynduð
þér halda mig nazista, en það
er ég ekki; svo þér verðið að
afsaka, að ég kýs að láta spurn-
ingunni ósvarað.“
Um hádegisbilið á sunnudag
héldum við áfram til Hamborg
ar. Hér blasti hæsta stig eyði-
leggingar og ógna stríðsins við
mér í fyrsta sinn. í fjórðung
stundar lá leið okkar gegn um
bæjarhluta, þar sem varla eygði
í nokkurt hús, sem hægt væri að
hafast við i. Á aðalgötum voru
akbrautir ruddar, en til hliðar
sáust engin merki þess, hvar
götur höfðu verið. Víða var
gras byrjað að vaxa á haugun-
um, og hér og hvar bentu nokkr
ar samanreknar fjalir, hurð og
gluggi á, að hér væri mannabú-
staður. Þótt einkennilegt megi
virðast, eir miðbik Hamlborgar
ekki eins illa leikið og hin
béttbýlustu íbúðarhverfi í út-
jöðrunum. Höfnin og St. Pauli-
hverfið eru algerlega eydd.
Við dvöldum á þriðja sólar-
hring í Hamborg, og fékk ég
bví ágætt tækifæri til þess að
kynna mér álit manna á vanda-
málum samstundarinnar. Eitt
kvöld var ég gestur á heimili,
þar sem 2 dætur voru, 22 og 24
ára. Öll höfðu þau verið með-
limir i nazistaflokknum. Faðir-
inn var embættismaður og ótt-
aðist nú atvinnuleysi, þar eð
byrjað var að svifta flokksmeð-
limina stöðum sínum. Dæturn-
ar höfðu báðar verið í Hitler-
jungend. María, hin yngri, sagði
mér talsvert um skoðanir sínar.
Ég skrifaði það hjá mér í aðal-
dráttum og læt hana því sjálfa
segja frá: „Yður kann að virð-
ast það einkennilegt, en það var
í raun og veru svo, að okkur
unga fólkinu hlaut að finnast
nazistastefnan vera eina rétta
stefnan. Við erum fædd rétt eft-
ir striðslokin fyrri og alin upp
á tímabili, sem hlaut að vera
tímabil milli 2ja styrjalda. Við
v-orumi öll tekin í Hitlersjung-
end, þegar við vorum barnung.
Undirróðursmennirnir fræddu
okkur um, að Þýzkaland hefði
ekki tapað síðustu styrjöld á
vígvellinum ,heldur hefðu Þjóð
verjar lagt niður vopnin vegna
innbyrðis óeiningar. Okkux
fannst Hitler aldrei neitt átrún-
aðargoð, en við álitum, að vilji
hans til þess að vinna Þýzka-
landi gagn, væri tvímælalaus,
og okkur óraði ekki fyrir þvi að
hann myndi reynast þýzku þjóð
inni eins og síðar sýndi sig. Það
var eins og samvizka þjóðarinn-
ar ætlaði að vakna við Gyðinga-
ofsóknirnar en svo kom áróður-
inn og blekkti menn, gaf Gyð-
ingunum sökina á öllum erfið-
leikum Þýzkalands. Þjóðin var
illa stödd á árunum 1920—30.
Atvinnuleysi ríkti og siðferðið
hafði náð því lágmarki, er öll-
um hlaut að hrylla við. Nú er
öllum ljóst, að sú leið, er farin
var, er hættuleg; en í örvænt-
ingu okkar virtist okkur nazism
inn vera eina leiðin út úr ógöng
unum; og i stað þcss leiddi hún
til enn meiri eymdar, E’gtjp.að,
váld ley ni lcigregl u n na r óx, var
óhugsanlegt að beita nokkurri
mótspyrnu við flokkinn, jafn-
vel eftir að flestir hugsandi
Þjóðverjar höfðu komið auga
á þá hættu, er þróunin bar í
skauti sér.“
„Þetta er sjálfsagt nokkurn
veginn einkennandi skoðun
margra þeirra Þjóðverja, sem á
einhverju tímabili létu ginnast
af kenningum Hitlers,“ sagði
pólskur Gyðingur, sem ég af til-
viljun talaði við um þetta efni.
Enginn virðist vera ábyrgur
fyrir stríðinu. Buchenwald og
hinar helbúðirnar þykjist eng-
inn þeirra vita neitt um, frem-
ur en misþyrmingu nazista á
þjóðum og þjófnaði þjóðar-
eigna. Þeir halda því fram, að
þeir hafi verið neyddir út í
striðið og vilja alítaf skella
skuldinni á S.S. og Gestapo.
Enginn vill nú kannast við að-
dáunarvimuna, sem gekk eins
og faraldur um allt Þýzkaland,
þegar Austurriki og Tékkósló-
vakía voru innlimuð í þýzka rík
ig og náði hámarki sínu við sig-
urinn i Póllandi 1939. Þrátt fyr-
ir þetta allt er eins og skoðun
ungu kynslóðarinnar sé ekki
eins neiðkvæð og skoðun eldri
kynslóðarinnar. Gamla fólkið
sýnist algjörlega hylja sig í á-
byrgðarleysinu og virðist þeirr-
ar skoðunar, að allt framtak
verði að koma utan að. Þegar
sápu, mat eða annað vantar,
byrjar það óðar að kenna
brezku hernaðaryfirvöldunum
um þetta og kvartar yfir því, að
ekkert sé gert til þess að hjálpa
Þýzkalandi! Aftur á móti virð-
ist visir sjálfstæðrar pólitískr-
ar íhugunar vera að þróast með
al yngri kynslóðarinnar. Með
strángleika, nærgætni og um
fram allt réttvísi ætti að yera
hægt að grundvalla pólitíska
fræðslu og framþróun, sem á
nobkruim árurn gæti' gert Þýzka
land kleift að afla sér sætis á
bekk meðal lýðstjórnarríkja
Evrópu.
Hamborg liggur eins og kunn
ugt er á brezka hernámssvæð-'
inu, og það er vafalaust, að
Bretum hefur allra þjóða bezt
tekizt hið vandasama hlutverfe im
sem stjórn ÞýzkalandS: er. Að
vísu svelta ibúarnir á brezka
svæðinu og liða kulda; ,en öll
framkoma Breta ber svo mjög
vott um nærgætni og réttj4fá,y.;i
að margir Þjóðverjar hafa orð-
ið að kannast við aðdáun sina á'
framkomu þeirra. 'íí c-ji'iri
í Hamborg urðum vd'S ífyrir»:í>fl
fyrsta og einasta umíerðaslys-j
inu á allri ferðinni. Of mikill
hraði, sleip akbraut, snarbrems
að og Skjóni rennur 20—30 m.
og lendir með ,,kálfsfætt“ fram-
hjólin upp á gangstétt. Góð ráð
voru dýr, því bílalest danska
rauða krossins, sem við áttúm 1
að verða samferða til Pr'áág” '
hafði lagt af stað frá Hamborg
kluggan 8 um morguninn. Á
viðgerðarstöðinni var okkur
sagt, að ógerningur væri að út-
vega ný hjól, og tókum við því
það ráð, að aka varlega með
skjálfandi framhjólin til bíla-
viðgerðarstöðvar Bretanna
skammt fyrir utan Hamborg.
Kom þar í ljós, að forstöðumað-
urinn, sem var majór. hafði ver-
ið á íslandi í 18 mánuði; og
gagnstætt mörgum öðrum Bret
um, átti hann ekki annað en
lof um veru sína þar. Þrátt fyr-
ir það, að fyrirmæli hans bönn-
uðu honum að taka annað en
hernaðarbifreiðar til viðgerðar,
tók hann þegar tvo menn frá
vinnu og skipaði þeim að gera
við Skjóna. Þetta tók upp úndir
fjórar stundir og að þeim lokn-
um síóð Skjóni með_ tvö spá-
ný framhjól, sem skrúfuð höfðu
verið undan þýzkri hernaðarbif
reið. í fyrstu vildi majórinn
ekki heyra borgun nefnda; en
til málamynda gerði hann okk-
ur réikning upp á 4—5 mörk.
Nú þeysti Skjóni rneð okkur
um Hannover til Nordheim, þar
sem við náðum dönsku bílalest-
inni og gistum um nóttina.
Guðmunda EMasdóttir, söng-
kona, .sem nýfeomin er :heim frá
Danm'örku, þar sem hún Ihlaut mik
ið ilof fyrir söng xinn, syngur í
Gamla Bíó í kvöld kl. 7. -e. h. Við
hljóðfærið er dr. Urbantschitsch.
Aðgföng.umiðar eru seldir í Bóka-
verzl. Eymundssonar og Bókabúð
Blöndals.