Alþýðublaðið - 09.12.1945, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐiÐ
Sunnudagur, 9. desember 1945.
i fUf>{|ðnl>Uðt5
| Útgefandi: AlþýCuflokknrlnD
‘ Ritstjóri: Stefán Péturav^n.
Símar:
Ritstjórn: 48tj og 4962
Afgreiðsia: 4966 »x
ABsetur
i Alþýðutaósinu fil Hverf-
isgötu
Verð í lausasölu: 40 aurar
Alþýðuþrentsmiðjan.
Lýðræðí eða einræði
í verkalýðssam-
lökunum!
MEÐ 'hinni friuntalegu árás
ikommúnista á Verka-
fovennaifélagið Framsókn í
Reyikjiavik, sem frlá hefir verið
skýrt !hér í blaðinu, er ekki að-
©in® vegið að sjállfsiákvörðunar
rétti þess félags, Ibeldur otg að
iýðræðiniu í venkalýðssamtök-
(um landsins yfMeitt.
'Kamimiúnistar, sem rnieð of-
íbeMi oig i'ögleysum sölsuðu und
ir sig stj!ór,n Allþýðusamtbands ís
Jiandis á síðasta sambaindsþingi,
eins oig 'öttilum er enn í fersku
smiinmi, ætlla sér miú að reyma að
'tryiggja áframhaildandi vöM
sín iþar imeð ‘þvlí, að beygja þaiu
félöig samibandsims, sem þeir
ekki náða fyrir, unidir vaidboð
samib and sstjórn ar, eða brekja
þau úr samJbandimiu ella. Þessa
nýj'U ,,eimdm'ganh'erlferð“ í verfca
ilýðssamtökumium hefir Iþeim
þóikmast iað hefja mieð Iþví, að
ráðaS't á Verkakvenmáfélagi'ð
Framsókn í Reykjöivík, eitt af
S'toifniféliö'gium Alþýðusamib amds-
inisi, oig beimrta þeir, að iþað falil1
ist á, að þvi iverði steypt sam-
:an við önmiur félö|g, sem komm
úniisrtair ráða fyrir, eða að það
verði leyst með öliu upp, og
mýtt fiéflaig 'Sitafnað í jþess stað
eftir kokkalbók ikommjúnista. Em
verði við hvorugri ikröfumini orð
ið, skuli Verkakvenniafélaginiu
Framisólkn víkið úr Alþýðusam-
bandinu um áramiót!
*
iSfflílk áriás á eitt af ifélögum A1
þýðiusamibaindsinis er algert eins
diæmi, enda fullfcoimim lögflieysa.
Samkivæmt lögum sambands-
ins sikulu sambandsfíéfliögim riáða
inmri málum síinum, sjálf; sé
reynt að (hafa þamm rétt af
þeim' með bótun ium brbttrekst-
ur úr samfoandimu, eims og him
komimúni'stiska samfoandisistjórm
er nú að reyma lí viðskiptum s.ím
um |viið Verkaikjvenmaféllaigið
Fraimisóbn, er þvi ium lékkiert
ammaið en ósvífið igerræði að
ræða — tilraun til þess að Ibæla
miður lýðræðið i verkalýðssam
tökumiuim og tooma í þess stað á'
allgeru einræði tooimimúnistíslkr-
ar Alþýðusamlbamdisst'jórmar í
þeim.
Oér er um máfl að ræða, sem
ivarðar hvern eimasta félaggbund
inm verkamamin' og verkakonu í
flamdimu, — sem varðar framtíð
verkalýðss amitak'an ma yifirleitt.
Hér er uim það að ræða, hvorrt
verikafóttkið á að ráða (þeim sam
tökum isjlálllft, eða hvort þau
eiga að verða viljiailaust verk-
færi í póilirtístou vaMaíbrölti bylt
imigarfilbkik.si, sem stefnir að því
að afnema allt frelsi og lýðræði
í landimu og setjia einræði og
kúigu.n í þess stað. Hvaða verka
lýðsfélag getur verið hlutlaust
í slíkum átökum um framtíð
samtakanna?
*
Verfcakvennafélagjið Fram-
rrn Jón Axel Pétursson:
Kúabú fyrir Reykjavík
isem þar kemur í ijós? Að sára-
AÐ hefir mikið verið rætt
og ritað um mjófltounmálin,
bæði fyrr og siðar. Allbft befur
það viljiað brenina við, að meira
vœri um þau rætt til þess að
finna einhvem „sök,udólg“ oig
niá sér síðan niður á honum,
beldur en flá bætt úr ágöllún-
ura.
Ég sikal jláta það, að ég ier
.hvorki gerflia- né mjólikiurfræð-
Mgur, en ékfci skyldi mig flurða
á því, þóitt' finna mætti í all-
mörgu því er við léggjium otok-
ur til munns ýmsa ,,ófoollustu“,
sem aðrar þjóðir láta ekfci bjóða
sér- þar sem miatvæla'dftirlit oig
meðferð er í góðu lagi.
Má' í því isamfoandi nefna kjöt
ið og fiskinn, semi flutt er stund
um á iskítuigum Ibilum attdlanjgar
leiðir, stundium í foita og svo
foeint í foúðirnar, sem verða að
veita þvi viðtöku. án þess þá að
igeta það, svo viðunandi sé, og
igera sér þann mat úr því, sem
fcoistur er. Sami s.taður eniginn
ifyrir fijöldanm af kjötverzlun-
um bæjiarins til að veita sflfk-
,um vörum viðtöku og opinfoer
aðistoð eða afskipti af þArí lítifl
®em en.gin. En alilt stendiur þetta
tiil foóta qg verður „nýsbapað“
eins og nú er svo títt að tala
um.
Þá má og nefna toornið, sem
flutt er foeimslálfa á milii malað
í Ihveiti, rúgmjiöl ög annað sem
til okfcar friðar ih'eyrir, það verð-
ur ódýrara á þann foátt, foeldur
en ef við möluðum kornið sjiáflff
ir„ er mér sagt, um foitt er ekki
spurrt fovort það sé jaffn foeilsu
samileigt, sem þó skipti.r ekki
litlu máli. Væri sennilega ekki
úr vefgi að atfougun væri á því
'gjörð aff otokar Víisiu mönnum,
„vísindamönnunum“ fover mun
uri er á því ffyrir maninlegan
ttlífoama, a-ð neyta kornisins ný-
malað, og ef það er margra mán
aða igamaflt malað, í skipunum,
áður en menn neyta þess.
Þeir vanitoantar sem hér ihaffa
veri'ð nefndir í samibandi við
o'fanigreimd matvæli, verða vafa
laust 'laigfærðir áður lanigt um
llíður, en þamgað ti.1 munu þeir
vaflida eistakfl'imgum erffiðleikum
og vanllíðan.
'Uim mjiólkina gegnir öðru
imláli, — þau mlál þiola eikki bið
von úr viti. Það er orðið á amn
an tug ára siðam Aiþýðufffllolkk-
urinn hreyfði því, í foæja'nstjóm
Reykjavítour, að Ibærimn setti á’
stioífn kúabú. Etoki var mlálium
þeim vel tekið af þeim, sem þá
réðu rí'kijum. iSjiáltfstæðislfíIfofckn-
um eða 'hvað þeir nú köflluðu
isig þá. Og árin liðu og borigur-
tuim Reykjavíikur ffjölgaði, en
drauimur tframSýnma manna um
húalfoú bæjarins virtist afltaff
ijaffm. fjarri, eða þar til Korpúlffs
staðir voru keyptir ásamt nokkr
um fleiri jarðeignum, — en fyr-
valdlboði og hótun foinnar toomm
únistísikiu Alþýðtusajmfoartds-
stjómar með því að láta fara
fram í félaginu allsfoerijarat-
tovæðagrieiðsila um kriötfur sam-
foamdisstjórmarimnar; mun sú
allslhenj'aratkvæðagreiðsla fara
ifram í þessari vilku. Á
móti einræðiniu oig valdlboðinu'
setur það þannig lýðræðið og
lög samfoamdsims.
Það þanf vist áneiðanlega
ekki að igena því skóna, að þær
verði margar, verkatooniumar,
sem ívið þá attovæðagreiðslu
mæfli með því, að félag þeirra
ibeyigi sig fynir oíbeMinu; iOig
ir s'kammsýni borgarstjórans og
iSigffúsar Sigunhjartarsomar bæj
arfulltnúa toommiúnista urðu
jarðirnar Lágafell og Varmá ut-
angarðs, en þeirra var fulll þörf
og raumar fleiri jarða síðar
vegna stofnsetningar kúabús fyr
ir ibæinin. En um það tjóar eigi
að sakast að slvo kömnu.
Tvö umdanffarin ár foieíur fé
verið laigt til foliðar tifl þess að
foefija búskap á jarðeiignum foæj
arinis, 600.000 króniur fovort ár
þanniig að ein milljón króna á
nú að vera til reiðu, til þessara
Ihiluta. 'Menn virðiist ekki lenigur
igreina á um það í bæjarstjóm
að kúafoú skuli stafnað, Oig gæti
maður þá freistast til að spyrja:
Hvað divelur framtovæmddmar?
Ég er eniginn heillsutfiræðingur,
en ég held að það orki etotoi tvi-
mæliíS', að mýmijólk er foioíliluist eff
foún er úr heiflforigðum kúm,
alls hreimlætis er igætt' við með-
fferð hennar oig geymlsflu, oig ektoi
ylfir dæigur igiömul. Ég stend enn
fremur í þeirri meiningu að
gerilsneyðing eða stassanisering
igeri mjólkina effnasnaU'ðari, þó
sflliik meðferð sé að sjáfllfsögðu
nauðsynleg fyrir mjóflk sem fcem
ur lanigt að og framtteidd er án
straings heilforigði'S'ef'tirlits með
gripum og fleiru.
Éf nú þetta er svo, sem ég tel
engum effa undir'orpi'ð, er það
flijlólst, að ef við R'eykivíkinigar
viljium að ymgstu foorgararnir,
semi mesta foafa þörfina fyrir ó-
igerilsneydída mjióflk, ffái foana, —
þá verður því marki efcki náð
nema með 'stofnun fyrirmynd-
ar 'kúafoús, er foærinn refci, þar
'S'em gripir, hús og öll meðferð
mjióflkurinnar verður undir
stnönigu eftirliti lækina og fram
fleiðslan miðuð við það, að sjá
yngstu foorgurunium fyrir klosta
rílkri foeilsusamlogri mijólk. í
sambandi við sflikt fcúafoú, sem.
foúið væri nýjustu tækjium til
að varðvdita mijiólllkina hreina
iQg' óstoemmda, væri vel atlhuig-
arnidi oig rauinar sjálfsag.t til að
tnyggja nœgdlegt mjólkurm'agn,
að taka miiólk frá þeím foæjnm
vestam heiðar, það er i Mosffelis-
'sveit og á Kjalarnesi. isem upp-
tflylllrtu þau skilyrði, að því er
iströngus'tu foei'ibrijgðisreg'lur
'gjlörðar viðvíkjandi gripum og
fjósum og meðferð mjólkur-
inniar í foeiM.
Þessi mjólk vœri merkt sér
stakilega og aflfoenit Æyrst og
fremsrt til neyzlu foanda u,ng-
foörnum og þá þeim eldri einniig
éf fraimileiðslan 'leytfði það.
Það er kunnara en frá þurtfi
að segja, að við teljum það
s'kyldu otokar að öll skióflafoöm
foljóti ilæknisdkiO'ðun er þau
koma í skóla. Við isilíka stooðun
toemur vatfalaiust marigt í flljóis. En
að fovað imifclu ileyti tefljium við
það skyldu oktoar að dlrajga á-
lyiktanir aff þeirri sfcoðun og því
fcemur þá til fcasta ihimmar
kicmmúnistísku fclíbu í stjórn
Alþýðusaimfoan'dsims, ifovort hún
gerir alvöru úr þeirri (hótum, að
r,eka félagið úr samlbandinu
um áramótin og foyrjar þar með
að ttima sundur allsfoerjiansam-
tök verkalýðsins í landinu. Skal'
engu um það spáð ihér, ihlvort
foún, tekur ;sér vaflld til silíks.
En foitt ætti þá að mega fiulk
yrða, að ffleiri ffélög samþand's-
ins', en Verk'akvennatféflagið
Framsókn, teldu mlálið varða
isig, og að 'því sé ekki alveg lok-
ið með samjþylkfctum samfoands-
stjórnar einnar, þó að ikoimim-
únistar fougsi sér það másike
þanmig.
litilu leyti.
Við styrkijum ungbarnavemd,
— en að fovað miiklu leyti lætur
sú virðU'lega stafnun til sín
foeyra opinfoerlega um umbæt-
ur á iþví sem gera. þarf, vegna
þeirra atfougana sem þar eru
gerðar og fovaða tifllburðii foöif-
,uim við 'í tfirammi til þess- að
igeta bætt úr því, sem ffólkið
þar kynni að telj a þunifa við.
Það er vaffalaust miangt seim
igjiöra þarf til' aukinnar foeifltsu-
verndar okkar höfuðstaðarbúa,
en eitt af 'þvá fyrsta er ótviræt't
að sjá ymgstu foorigurunum fyr-
ir þeirr.i foeztu mjóflk sem unt
er að framleiða Ihér. Það verður
þá fyrst, er við foöfium stofnað
lolkkar eiigið fyrirmymdar toúa-
hú.
Til þess ’að koma þessu nauð-
synjj'amálii í framtovæmd voru
ibæjiarlfulltmar Alþýðutfiiolkiks-
ins þess hvetjandi að Korpúlfs-
staðatorfan og fleiri jarðir
væru keyptar.
í isama sfcyni báru bæjtarfull
trúar AiþýðutfiliöfclkiS'inis ffram til-
löigu við ffjárihaigsiáætlun 1944,
um að veittar vær.u 500 þúsund
krómur til búrekstursins, og
niáði sú tillaiga samþyikiki bæj-
aristjórniar. Jaffn há uippihæð var
síðan veitt á yfirsitandainidi ári.
En þrátt fyrir þennan undiiirfoún
Nokkrar blaðaumræð
UR hafa' orðið um nýjú
varðbátana, sem toeyiptir vtoru
ffrá Eniglamdi tifl lanidfoelgis-
gæzlu og fojiörgunar.star!fls' foiér
við fland, og telja ýmsir mikinn
efa á þrví, að þeir sóu foæffir tifl
slífcrar notkunar. Stjíórnanand-
stöðuhlíaðið Tíminn seigir um
þetta í ,gær:
„Allmiklar deilur eru risnar um
það, hvort hraðbátarnir, sem. keypt
ir yoru í Bretlandi til að annaist
lanidlheligisvarnir og björgunsítarf-
isemi hér við land, muni reynast
nio'thæfir í þeim tilgangi. M. a. hef
ur björgunarmálanefnd Fislkifé-
lagsins látið það álit uppi, að bát-
arnir muni vera ónothæfir. Dóms-
miálaráðlherra hefur í tilefni af
'þessu ákveðið að láta fara fram
nánari athu'gun á 'bátunum og
munu að henni lokinni v.erða tekn
ar endanlegar ákvarðanir um,
'hvort bátarnir verða notaðir til
landihelgisgæzlunnar eða seldir
aftur.
Tilefni þessara deilna er m. a..
það, að einn báturinn fór til fsa-
fjarðar og hingað aftur fyrir
skemmstu og hlaut vont veður í
foáðum ferðum, einkum þó hieim-
ferðinni. Mörg skip héldu kyrru
fyrir um lítot leyti, vegna veðurs,
eins ,og t. d. Failkur Áka ráðherra,
,seim nú orðið heitir Siglunes. Telja
ýmsir, að skipið ,hafi reynzt il'la 1
þessu ferðalagi, en aðrir telja lík-
legt, að það muni ,gefa betri raun,
þegar íslenzkir sjómienn hafa
vanizt því betur. Úr þessum, þræt-
um mun skorið með athugun
Iþeirri, sem nú verður látin fara
fram.“
Við þetta bætir Tíminn efftir-
farandi athugasemd:
„Þegar fyrst var kunnugt um
skipakaup þessi, var látin í Ijós
ánægja yfir þeim hér í blaðinu.
1
F. U. J. F. U. J.
FÉLAGSSTARFIÐ
FUNDUR
í málfunda- og fræðslu-
flokknum annað kvöld
kl. 8,30 í skrifstofu fé-
lagsins, Alþýðuhúsinu,
II.
Mjög áríðandi að allir þátt-
takendur mæti.
STJÓRNIN.
ing foéf.ir ekki verið hafizt
foanda sivo sem nauösynlegrt er
um undirfoúning á svo mikils-
verðiu máli. Fyrir nokkru síðan
reyndu foæjiarlfuilltrúar Alþýðu-
fiíolkksins að toomla miáleffnihu
noktouð áleiðis, og foáru ffram í
foæjarráði og siðan foæjarstjóm,
sivofofl'jióðiandi tililögu:
„Bæjiarstjórnin samþyltokir
að velja tvo 'tounnárttiumenn er
ásamt foúst'jóranum á' Korpúfllfs
stöðum gijöri tfflögur um. foag-
inýtingu lá jairðeignum Ibæjiarins
mieð það fyrir auguim að bær-
iinn setji á stöfn búalbú til fram
leiðslu á barnamjiólk og fleiri
v nau'ðsynj.um bæjarbúa."
En meiri foluitinn í bæjar-
sitjórn, .Sjiálfstæðisflokikurinin
fétotost etoki til að isamþytotoja
tillöguna og situr þivi allt við
sama enni. IÞað má þó etoki svo
tiil iganga, uim það verða Reyk-
v'íikingar samieigin'lega að sjá.
Var það vitanlega gert í trausti
þess, að stjórnin hefði kynnt sér
áður til hlítar, að skipin væru vel
fallin til þessara niota. Tíminn
hafði margoft áður vákið miáls á
því, að nauðsynlegt væri að gera
skjótar ráðstafanir til að auka
landlhelgisvarnirnar, ,og mátti hann
því vissulega fagna því, að stjórn-
in hæfist handa um virkar að-
gerðir í þeim efnum. Með skipa-
kaupum þessum var gerð virðintg-
arverð itilraun, en rí'kinu þó ekki
.stofnað í teljandi áhættu, þar sem
verð iskipanna var svto lágt, að
auðvelt ætti að vera að selja þau
aftur, ef þau reyndust eikki not-
hæf til gæzlunnar. Óþarft virðist
því að deila á stjórnina fyrir þessa
tilraun hennar, en þess ber að
vænta, að hún ihraði umræddri
áthugun og geri tafarlaust aðrar
fljótvirkar ráðstafanir ti;l að auka
ilandhelgisgæzluna, ef skipin verða
ekki dæmd nothæf til þeirra
istarfa.
Árásir þær, sem einstök stjórn-
arblöð 'hafa gert á Pálma Loftsson
í þessu samlbandi, eru með öllu
ómerkar, því að vitanlega hefur
stjórnin, en ekki hiann, ráðið því,
sem ger.t var. Sama verður einnig
að segja um árásir Þjóðviljans á
Finn Jónsson, því að samlkvæmt
stjórnarsáttmiálanum skái ákweða
öll 'þýðingarmikil mál á ráðherra
fundum og má því telja víst, að
jafnstórt mál og þetta hafi verið
lagt fyrir ráðherrafund og áibyrgð
BrynijóMs og Áka sé því engiu
minni en Finns. En vel sýnir þetta
heilindin á stjórnarlheimilinu, að
kommúnistar slkuli iáfella einn ráð-
herrann fyrir það, Sem þeir bera
allir ábyrgð á.“
Þannig ffarast Tiimiararm orð.
En Alþýðufolaðið getur ibætt jþvtf
við þau, að það iheff'Ur góðar
flieimiflddr ffyrir iþví, að varð-
Framlfoaíld á 6. síðu.
sókn foefir látoveðið, að svara