Alþýðublaðið - 09.12.1945, Blaðsíða 5
Sunnudagur, 9. desember 1945.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
5
Fyrsta skýrslan um ferðalag til framandi landa. — Enn
fleiri vantar. — S. í. B. S. og jólakort fress. — Raf-
magnsviti á Sjómannaskólann. — Varhugaverð tillaga.
Konan, sem varð menntamálaráðherra
stjðrnarinnar á Bretlandi.
Ellen Wilkinson menntamálaráðherra Breta.
Ihiúm tok öllu slítou með igætni og
AF TILEFNI umæla hér í gær
um í verzlunarerindrekstur
Einars Olgeirssonar til Austur-Ev
rópu, vil ég segja þetta til við-
bótar: Birtar hafa nú verið upp-
lýsingar um árangurinn af ferða-
lagi þingsmannsins og Péturs
sendiherra til Finnlands, en enn
hafa engar upplýsingar borizt um
árangurinn af ferðalagi Einars til
Póllands og Rússlands utan þess,
sem hann lýsti, sem ferðamaður á-
standi Varsjáborgar nú eftir styr-
jöldina í útvarpinu í fyrrakvöld.
Sérstaklega væri gaman að heyra
<eitt hvað frá Rússlandi. Vonandi
hefur þingmaðurinn fengið að ferð
ast um það land óhindraður.
SAMBAND ÍSLENZKRA
BERKLASJÚKLINGA 'hefur Mtið
útbúa fögur jótalkort með erind-
íum eftir ýms þekkt skáld og fyig-
ir þ-eim happdrættismiði í happ-
drætti samíbandsins. Kortið er eins
og bó'k, ibúin til úr ágæ’tum papp-
ir með sellófanopi, en númer happ
drættisinis sósit í genigum það. Á-
letrun taorltanna er þrenns taonar:
jólaóskir, nýjársóskir og jóla- og
nýjársóskir. Eru kortin æfluð
unglingum sem fullorðnumi.
ALLS ERU 9 erindi á kortum
þessum, en þó ekki oema eitt á
Iwerju. Eru erindi þessi undur
fallleg og eru tvö birt hiér, sem
dæmi um þettá. Þetta erindi er
eftir Herdísi Andriésdóttur:
„Til þess hefur hugur minn
ihlákkað mest um jólin,
að hýrni og bláni himinninn
og hækki á iiofti sólin.“
Og þessi er efitir Þuru í Garði:
„Yfir bláar bárur
bráðum kem eg til þín
á einu litlu laufi;
ljiósgræh er ferjan mín.“
KORT ÞESSI með happdrættis-
miðunum, en vinningar eru fjöida
marigir og mjög dýrmætir, eru
iseld til ágóða fyrir starfsemi sam
toandsinis — og þá fyrst og fremst
Vinnulheimilið að Rieylkjallundi í
Mosfellssveit. Þar eru miklar fram
fcvæmdir, en enn fleiri verða þó
að bíða vegna fjárskorts, sv.o að
jiá'kvæður árangur næst efcki eins
góður og ástæða væri annars til,
ef tfjár'lli.agurinn væri betri. Hér
er um góða og fagra jólagjöf að
ræða og um leið og hún ier gef-
in er verið að styrkja eiltt mesta
og bezta mannúðarmál, sem nú er
unnið að hiér á landi.
TALAÐ ihetfur verið um að setja
upp rafmiagnsvita á turn sjómanna
skólans og hiefur hafnarstjóri rætt
þetta tmiál. Kom það og fyrir á
síðasta bæjarstjórnarfundi og urðu
um það nolkkrar umræður.
JÓN AXEL PÉTURSSON taldi
þetta mjög varlhugavert. Sagði
hann að hér væri um að ræða að
alinnsiglingarvitann til Reykja-
víkúrlhafnar og reynslan atf raf-
maginsviltum væri ekki góð. Ef raf
magnið bilar, logar ek'ki vitinn.
Hér er einn ratfmagnisviti og á
Ihionum logar ekki nema endrum
og eins.
ÞETTA VEKUR MENN til um
hugsunar um það, hvor/t að hér
sé stefnt í rétta á'tt og vönandi
verður ekki fianað út í slíka
breytingu fyrr en mállið hiefur
verið athugað gaumgæfilega.
P FTÍRFARANDI grein er
þýdd úr Lundúnaritinu
„Spectaíor“, og er eftir
Mary Agnes Hamilton. Fjall
ar hún um hinn nýja mennta
málaráðherra Breta, Miss
Ellen Wilkinson.
SÚ RÁÐSTÖFUN, að velja
Ellen Wilkimson í keininsiliu
.irjáillaráðherraemlbættið á Bret-
landi, isiem nú er mjlög iþýðimg-
arimikið riáðuineyiti innan S'tjiórn
arininar, hiefiur bvarivetna imiælizt
iveil fvrir, þar sem menn halfa á
lain'niað Iborð 'álhiuga fyrir því, að
laigaiáíkivæðum frá 1‘944 sé fram
fyilgt, varið'ainidi skióla, kennara
oig nemenidiur, eiimmig þar sem
það er athui|iað, hiversiu milk'- j
iinm ‘álhuiga, þoiinmæði oig starifs I
'geitiu þarf til iþeiss að sjlá um, að j
sjlállft 'lýðriæðisifiyriirikiomiuiliagið
sé sivio Iheilt, ú.t í igeign, að hiverj-
uim einiurn sé gert það miögu-
Slegt að njióta hiaöMeifca sinna og
menntast.
iÞetta Ihiefur eiinkum mælzt
vel fyrir, sölkum þess að viitað
er, að viðikomiaindi persóna hetf-
'ur (hiæffilleik'a til starfsims. Ei.nrn-
iig er það mjög athyigliisivert, að
- í íþetta .sikipti Vierðluir fræðshÞ
imiálum Breta stjiórniað alf toon.u,
sem af 'eigin reynd er igaign-
ikiunnuig hlutun'um, hafur sjáif
útskriíazl úr rfkis'stoóilium, eims
qg reyndar flestir ikeinimarar og
aðrir mienntamlann. Breta nú til
idiags. Þett'a er þó etoiki, það sem
ífyrst og frermst her að veita at
hiyigl'i 1 samihaind'i ivið þennan.
nýja dáðlh'erra. Ellen Wilkiinson
i íheifuir jalfman verið óitrauð í bar
áttuimni fyrir jaifnrétti fevemna
á við lkiarllmiein.n, enida þótt eng-
ion 'imumi segja, að ihún baifi
nioiklkru. sinni verið róttæk um
of á því sviði.
Ellen Wilkimson er fyrst og
fremist stierlkiur persiónuflleiki.
iHva'ðeiima, sem hún heffur kom
iizit 'áifram á toraut sin.ni til hárra
.mietiorða, hefur hún klomizt fyr
ir eigin hiæifilleika, og sérfcemmi-
leifc. Hún hidfur ©kiki vaðið úr
eiinu í amnað um æff.ima, eins qg
reynidiar getur hent mestu diugn
aða'rlk'onur, hún hefiur barizt á-
fram, ótrauð og viljiasterk. Þeg-
ar hún fór úr háskólainium í
M'andhieister, m'eð mleistarapnóf í
sögu og haigf'næði, éikvað hún
að ffuililnuma sig mieð því að
igaimga í þá tivo „skóla, sem
Shaffa gefið venkialýðshrieyfing-
unmi' svo' marga áf bezitu, liðs-
mömnumum: — sveitárstjónn og
verfcalýðsfélag. Samlbamd fllutm-
ingavierfcamainn.a og ömnur ver:k.a
Ijýðisisamtöik isláu, hversu mjikil-
uim hæfiHeiíkmmi húm var igædd,
og settu hama sinsmma á fram-
ihoiðsiliisit'a sín.a til þirngs. Þeigar
húin. við a.nnaö fi'a.mboðið klomst
á iþimg fyrir Midídlleslbfough,
fcomist hún ,sivo að orði í jóm-
ffriúráeðui sinmi, að húm væri eins
Ogi „'mium'aðaníáust barin að of-
viðrinu ®lfiSitöðmu“, — eirna kon
an, sem fcomizt hafði í igagin um
„iRauða ibnéfs’“-lkoisiniiniganniar ár
ið 1924. Hún féll úr sessi ásamt
svo mlöngum, flleinum árið 19311,
en tooimst aftur á þimg ánið 1935
í öriuiggu fcj'ördæmi mámuverka
mianma.
*
Fóliki er Ellen jáfnan mijög
mimnisstæð, ©f það á amnað borð
hefrnr séð hana; útlit hemmar er
einfcar viðtfe'ldið. En. það er
samt anmað en úMitið eitt, sem
igeirir hama aftirtektianverða,
©nd'a þótt fólk; geri sér ef til vill
síðuir gnein ífyrirs því— en það
eru peróinuiiag áhnif hemnar á
fólk, rödd hennar er mjög skýr
ioig íhiún kiann að beita 'henini
meistairalega vél, það -er eims
oig húm sé tii þess gerð að
stjörn-a, — vera leiðiamdi.
í verfcalýðsiS'amitöbunum var
hún þegar á uniga aldri lifið og
sá'lin- í hvensstoomar star.fi. Saga,
er hún mefndi „Vopinabrak",
segir frá neymsiiu henmar í starf
inu á þessuim ánuim. Ellem Wil-
,ki.ms!on hefur jafinan tekið per-
sómuleigan og virfcan þátt í bar
áttu þeirra mlálefma. sem hún
hefur hefflgað sig. Hún tck sjálf
þátt í kröfuigönigu átvinnuleys-
inigja frá Jarrow til Westm.nst-
er árið 1936 og var fyrirliði á
igörigun.ni. Tlveim ánum s'íðar, í
„Failinni hong”, iségir húmi ekki
aðíeimis fná fólagsilieiglum hneyf-
imgurn og hágimdiuim meðal aíl-
þýðummar, helldur er ölll siú bók
þjóðfriæðilegt h'eimiManrit með
ffliistnæmu gRdi.
Þégar hún tók aftur sæti á
þinigi árið 1935, eftir fjiögurra
ána ffjarrveru, hafði húm til að
toera enn mieiri' reymsilu en fyrr
ásamit ánangri af erifiðu oig þrosk
amdi istiarffi. Hin láramigursrífcu
ferðalliöig 'henmar til iSþánar í ap-
rlíl 1937, ásamt hertogaffrúnni
af Atholl og Miss Eleanor Rath
Itoome, og i desember sarna ár
ásamt Glemient R'. Attlee og
Phifflip 'Noel Biáker, — komu
2f§nmi í ky.nm.i við Ihörmungar
fasisimia.ns, og fná þeim tíma
vamn hún ótrauð gegn bonum
í heimalaindi síniu.
*
Þegar Churohill stofnaði
stníðisstjiórm sína í mai árið
1940, var 'hún ein meðal þei'.ra,
er verðsfcuMiuðu þar sæti. Eflir
iskaimmam starfstíma við eftir-
laumadleildina, varð hún til að-
sitoðar Henbert Monrison, þegar
hanm tófc við örygigismiálanáðu-
neytinu eftir að hafa s'eppt
toirigðamlálunium. Fná 1942 til
Iþessa árs, var hún einhver
helzta stoð og stytta Mr. Morri-
sions i igeysifflega enfiðu' og vanda
sömu emtoætti.
1 þessu vandasama starfi sínu
imiætti Ellen ekki aJiisfcostar
samlúð af almenmimgs háfflfu. Em
tfuillfcamiinmi sjiálíflstijónn. Það féll
í hemmar hlut að sjá um, að
konur gegndu skyldustörfum í
bermaðarlþágu, og húm sikiiidi off-
■ur vel, að slfik aukiaverk geta
verið þviimgaindi og enfið fyrir
manga bo'niuma, sem að lofcnu
ilönigu og strömgu dagsverki
Iþnáir hYíiM. En hún krafðist
alldnei m.eira aff eimumi eimstak-
llingi', heldur en hún knafðist aff
sjlálfri sér, — eða heildur en hún
Iþuirifti í þiáigu almenmimgsheilia.
Hún hiafði tékið að sér verk.
j IÞetta verlk varð að laysa aff
henidi.
Þegar iflugispremgjiurmar komu
til sögunntar, féklk Ellen Wil-
fcimsom það hlutvenk að taka
þátt í sikipuflíagninjgU' varmamna
igegn, Iþeim. Hún tók þátt í hvens
kyins störfum á þeim tíma, jafln
ian ián þess að taka tilllit til sjálfr
ar s'fin.
í störlfum, Ellenar er ektoert
ihdik. Framlkoma hemnar, ffjörleg
og glaðffleg, slkaripieikinim í ihuigs-
uininni, — fegurðin í nöidd-
immi, — alfflt sameimast þetta
í því að byigigja upp iþamm per-
S'ómuleik, isem jiaffm ómerkiliegir
hilutir o,g lioftárásiir Æá efekert é.
Eitt eimkenmi himnar stertou
stoapfestu, er huigretoki og sijlálifs
öryggi. Hér er liítið, en athyigl-
is vert dæmi um það:
Þeigar torezka Iþimgið kam
ifyrst siaman eftir kosnimgarmar
í isumar var hún auðvitað ein
þeirra eir sátu á „ffremstu toökíkij
iuimum“ ásamt öðr.um stjórmar-
mieðil'im|um. Þegar Winston
Ohiurdhilll igeklk inn, var homum
hieilisað alf fyligiamönmum hans
með sömgnum „For he‘s a jolily
góod fellow“. Ellen Wilkinson
var sú eima af aindsitœðinigum
Ihans, sem itólk uindir í þessum
sömg, — qg það fullum háfflsi.
Huigrekbi, sem í stjlórmimlálum.
uim er nauðsyn til þess að (geta
huigsað S'jiáifstætt; og fraimgemgið
isamlkvæmt þeim huigsumium, —
að þora að tafca á sig átoyngð og
horfast í auigu við enfiðleika,
er eim hiöfuðnauðsynin flyrir
hvenn einasta .stijórnmlálamamn
í landi vestræms lýðnæðis.
Á þessu sviði mum Ellen Wil-
kinson ekki bregðast.
Hannes á horninu
ngirnga
vantar nú þegar til að bera blaðið til áskrif-
enda í eftirtalin hverfi:
Vesturgata
Austurstræti
Hverfisgata
BræSraborgarstígur
TALIÐ VIÐ AFGREIÐSJ^JJNA. — SÍMI 4900.
Alþýðublaðið.
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
I
i
Nýkomnar
enskar
TEN6UB.
Birgðir takmarkaðar.
VerzlnnlD NÁLHEY
Garðastræti 2, Laugavegi 47.
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s