Alþýðublaðið - 19.12.1945, Blaðsíða 4

ALÞfÐUBLAÐIÐ
MiSvikudaguf 19, áes. 1945
I
I
fUfrijðnblðMð
Útgefandi: AlþýCuílokknrinn
Rlisfjóri: Stefán Pétnrmk^n,
i Símar:
* Ritstjórn: *»•! ot 4»«2
Afgreiðsla: 4»« »« «»••
Aðsetnr
f Alþýðnhástam rit Hverf-
tsgötu
Verð í lausasölu: «• aurar
Alþýðuprentsmiðjan.
Jénas Qiiðmnndssoiis
Tvö húsnæðislagafrumvörp
Lokun brezka mark-
aðarins fyrir hrað-
frystum fiski héðanl
ÞAÐ era iil tiðindi oig ó-
ivænt, sem ríkisstjórninni
bárast friá Bretlandi rétt fyrir
siðnstu iheligi. Samlkvæmt þeim
hefir (það verið ákveðið, að
hvorki brezka matvælaráðu-
neytið sé einstök brezk imn-
fiutningsfi rmu kaupi hraðfryst
an fisk frá íslandi á árinu 1946.
ÍÞiað á, með öðrum orðum, að
loka brezka markaðinum fyrir |
hraðfrysta fiskinum héðatn.
Þiað má sjálfsagt gamga út frá
því sem vissu, að það sé vax-
andi fiskframleiðsila Breta
sjálfra, semi veldur því, að siílk
ákvörðun hefir verið tekin, eða
að minnsta kosti fyrirætlanir
um að aufca hana mjög veru-
leiga á næstumni. En-gu að síður
verður það að teljast ólíkiegt,
að Bretar geti vel ám þessarar
vöra verdð frá lokkur fyrst um
sinn, svo mikill liður, sem hún
hefir verið í matvæfaimnflutn-
ingi þeirra á ófriðarárumum. Og
hvað okkur sjálfa snertir, þá
drögum við að minnsta kosti
emga diul á það, hve ailvarlagt
áfail það vœri fyrir íslenzkt at-
vin'nulif, ef slók lökun brezka
markaðarins fyrir einni aðalút-
flutnimgsvöru ökikar kœmi til
framkvæmda. Munu og ailir hér
vænta þess af iþessari ágætu
viðskiptaþjóð okkar, að á það
verði litið láðiur en svo langt er
genigið.
Mættu Bretar í því samibandi
vel mimnast þess, að við íslend-
irngar höfum á ófriðarárunum
miðað fraaniéiðslu okikar við
matvækiþörf bandamanna og
þá fyrst og fremst Breta sjálfra
og kornið ofckur upp nýjum og
dýram hraðfrystihúsum til þess
að igeta auikið fiskframlieiðsiiuna
og selt. iþeim haina þanniig til
reidda, semi þeir hafa ósfcað.
Þá mættu Bretar einniig minn
ast iþess, þegar er um þessi mál
er rætt, að við höfum reynt að
auka viörakaup ofckar á Bret-
landi eftir iþví, sem umnt hefir
verið, Oig meðal ainnars nýlega
fest kaup þar á nýjum togur-
um fyrir hvorki meira né minna
en 100 milljóniir ikróna. Ætti
það að vera Bretum augljóst,
að þvií aðeims getum við haldið
slíikum innfcau'pum áfram hjá
þeim, að ekki verði stöðvuð
sala ísilenzkra afurða á brezk-
um markaði.
*
Að svo stöddu er engin von
til þess, að við igetum með litl-
um eða enguim fyrirvara aflað
okkur nýrra markaða fyrir hrað
frysta fiskimn á imeginlandi Ev
rópu, hvað sem iverða bann, er
frá Jíður. Þiað er því von ailra
ísiendinga, að Bretar hafi ekki
saigt sitt síðasta orð um iþessi
mál með þeirri ákvörðun, sem
sagt er að þeir hafi tekið um að
stöðva með öllu inmifiltitnáng á
I.
IÚTVARPSUMRÆÐUM þeiim
er fram fóru si'. mánudag og
þriðjudag, vék Hermann Jónas-
son að því, að frumvarp það,
sem félagsmáilaráðherra 'Finnur
Jónsson hefur látið flytja á ai-
þingi um húsnæðismálin væri
wsvo ilíkt framvarpi því“, sem
Hermann sjálfur iflytur þar að
tilhlutun Framsóknarflokksins,
að „jafnvel villurnar í fram-
vörpumum væriu eins.“ Var
auðheyrt, að H. J. hafði orð á
iþessu í þeim tilgangi einum, að
reyna að kasta einhverri rýrð
á ráðherrann vegna frágangsins
á frumvarpi þessu eða jafnvel
gefia í skyn, að mikilum hluta
efnis þess hefði á einlhvern hátt
verið stolið frá þeim Framsókn-
armiömnium.
Þessar aðdróttanir H. J. ná
ekki tilgangi sínum að því leyti
að um sök geti verið að ræða
hjá Finmi Jónssyni á ,,'hug-
myndahnupli“ frá Framsókn, af
þeirri ástæðu einniig, seim greiini
lega er fraim tekin í igreinar-
gerð fnumivarpsins, sem sé
þeirri, að samning frumvarpsins
c* eingöngu mitt verk að því
leyti, að ég hef samið eða orðað
greinar frumvarpsins, sem ekki
eru orðréttar teknar úr eldri
lögum. Ef því eimihver hefur
„hmup.lað“ frá Framsókn, þá
Iberast Iböndin að imér fyrst Qg
fremst.
En málið er nú ekki einu
sinni svo margbrotið, að um
makkurt hniupl frá Framsókn sé
að ræða, oig kemur það iglögg-
ilega ftam í igreinargerðum
beiggja frunwarpanna, hvernig
á skyldleikanum stendur. En
þó, H. J. sé aðalflutnirigsmaður
frv. Framsóknar, virðist hann
enga hugmiynd hafa um það,
hverniig frumvarp hians er til
'orðið, oig af því að hann rekst á
sömu greinar, ýmist alveg
orðréttar, eða svo að fcalla orð-
réttar, þá ámyndar hann sér, að
annar hvor aðilinn hafi stolið
frá hinum.
H. J. upplýsti einnig, að
neínd, sem fjallað hefði um
frumvarpið, heiði „hlegið að
því, hve margar greinar voru
eins í framvörpunum, því að
jafnvel vililurnar hafi verið
eiins“. Þeissu ,get ég vel trúað,
'þvií að likl'ega er niú ástamdið á
Alþingi 'Orðið svo bágborið, síð-
an það hætti að stjórna landinu,
með lög'um, en tóik upp á því,
að stjórna því með þingsáilýkt-
unum, að þimgmenm fcannast
ekkert við laigaigreinar, sem
búnar era að ver>a i gilldi í 8—
ilO ár og ihlægja því þeigar þeir
rekast á þær í frumvörpum á
ailþingi. Þessi lýsimg H. J. kem-
ur mjög vel beirn við spádóma
l mína um það, ihverniig fyrir al-
þirnigi muni fara er stundir líða
ef eklke'rt er að gert, t)ill að
ibjarga þvi frá iglötun. Það er
ekki ósfcemmtileg mynd. að sjá
líyrir sér '5 eða- 7 virðulega al-
þingismenn skellihlægja yfir
þvd, að reikast á 10 ára gamiar
lagagreinar mákvæmlega eins
orðaðar í tveim frumvörpum
um sama efni, framkomnum á
alþingi!!
„Erum við á vitlausraspitaila
eða 'hvað?“ spurði núverandi
memmtamálaráðlherra í fyrra, og
spumingin á augsýnilega enn
við.
II.
En nú er ibezt að ileysa þessa'
forráðnu gátu fyrir H. J. Qg
aðra, sem furða sig á máMnui
Ástæðumar til þess, að marg-
ar greinar eru ýmist alveg eins
eða nálega eins í framvarpi
því, sem ég samdi að tilhlutun
félagsmálaráSherrra :og framr
varpi því, sem Guðlaugur Rós-
inkranz samdi fyrir Framsófcn,
eru tvær. Önmmr er sú, að allt
frumvarp Guðlaugs Rósinkranz
og tveir fyrri kaflamir í mínu
frumvarpi, eru samdir upp úr
lögum nr. 3, 1935 um verka-
mannabústaðii og lögum nr. 71,
1938 um byggingarsamvinnufé-
lög, og allar þær greinar látnar
halda sér, ýmist orðréttar eða
lítið breyttar, sem geyma þau
ákvæði, er haldast eiga áfram.
Er þetta beinilínis tekið fram
i igreimangerð beggja framvaæp-
'anna. í grg. fyrir framvarpi
Guðlaugs Rósinfcranz segir:
„Framvarpið er byggt á igrund-
velli þeim, sem Jagður befur
verið með lögum nr. 3, 1:935 um
verkamannafoústaði Qg lögum
nr. 71, 1938 um foyggingarsam-
vinnufélög, enda er gert ráð
fyrir, að þau ilög verði úr igildi
felld, ef frumviarpið 'nær fram
■að ganiga.“ En í greinargerð
frumvarps þess, er ég samdi
segir: „Tiil þess að igera lcggjöf
þessa einfaldari og þæigileigri í
meðföram, bótti rétt að fella öll
ákvæði um istuðning hins opin-
bera við íbúðafoyggiingar í kaup
Stöðum og kauptúruum í einn
lagabálk. Svara þvií tveir fyrstu
fcaflar frumvarps þessa til nú-
gildandi laga um verkamanna-
bústaði frá 1935 oig ilaiga um
byggingarsamvinniufélög frá
1938.“
Hin ástæðan er sú, sem
greinilega er tekin fram í grein-
angerð minni, að nýmælin í
þessum fcöfJuim eru Jangfilöst
tekin upp úr tillögum, sem
ýmsir aðilar hafa gert og send-
ar voru félagsmálaráðherra
samfcvœimt þinigsálylktunartil-
ilögu þeirri, er samþykkt var
tum þetta mál á þingi 1944. En
Guðlauigur Rósinikranz á isjálf-
ur sœti í tveimur Iþeim nefnd-
um eða stjömum, sem tillögur
gerðu, þ. e. í stjónn Byggingar-
samivdininufélags Reykijavíkur og
stjiórn Byiggiinigarsjóðs verka-
manna og voru því þær tiJQögur
sem þessir taðilar igerðu, honum
fcuninar, aufc þeisjs, isem hann
miun haifa séð tillögur þær, er
foárust, að tilhlutan bæjarstjórn
ar Reyfcjavíkur. Um þetta segir
svo í greinargerð félagsmiála-
j ráðberra með frv.:
„Hefiur hann (b. e. J. Guðms.)
þannig í samráði við félags-
miáJariá'ðh'erra samið frumvarp
þetta og fylgt við þá samningu
þess lí höfuðatriðum þeim til
lögum, sem fram hafa verið
bomar, að því er snertir verka-
mannabustaði og byggingar-
vinnufélög, en síða'ri kaflarnir
tveir í frumv. um íbúðabygg-
ingar isveitarfélaga og sikiptingu
^ySgtragarefnis o. fl. eru alger
nýmæli.“
Þarf raú mokkurn að furða á
því, þó að þessir tveir fcaflar
séu líikár hjá 'Otokur Guðlaugi
Rósinkranz? Við styðjumst báð-
ir við sömu frumvörpin og höf-
um báðir ií foöndum sömu tillög-
urnar frá þeim aðilum, er mest
tillit varð að taka tiJ í þessu
sambandi. Ég foafði að visu
nokkru fjieiri tiJilögur en G. Rós-
iinkranz, s. s. frá: Hafnarfirði,
AJkureyri, Akranesi, Stykkis-
hólmi og frá ísafirði. Vil ég nota
þetta tækifæri til að ledðrétta
það, að í prentuninni á ffnv. fé-
lagsmáJanáðherra, hefur það
fallið úr, að ísaf jörður foafi serat
tillögur, en þaðam komu mjög
ýtarlegar tillögur, iog að mörgu
Jeyti atihyglisverðar, þó að fátt
eitt væri úr þeim tekið.
ÍÞessi aðstaða hlíaut auðvitað,
að Jieiða tdl þess, að frumvörp
okkar yrðu isvipuð, ög mig furð-
ar satt að seigja á þvú, að þau
skuli ekki vera enn ilíkari en
raun foer vitni.
III.
iHér skal ekki farið neitt út
í mat á framvörpum: þessumi,
því að aðalatriðið er auðvitað,
að það þessara framvarpa gangi
fram, isem imestar lífcux era til
að verði að gagni allþýðu þeirri,
sem býr í Ikaupstöðum og kaup-
túnum landsins.
Stálka
óskast nú þegar.
Sérherbergi.
Margrét Árnadóttir,
Tjarnargötu 26.
Simi 5533.
Ætti þvi að mega vænta iþess:,.
þegar H. J. og fMdkur foane
Jxafa áttað sig sæmiJéga á þessu
„duiarfulla fyrirbrigði“ og
þingmenn hafa hJegið nægilég*
lengi yffir því, að rekast á sönau
'greinarnar — jafinvel' sömu viill-
urnar — í tveimur frumvörp-
um, sem f jalJa ium sama ef ni, a©
Framsóknarmenn láti það efcká
standa í vegi ffyrir stuðningii
sinum við rnálið sjáJft, iþegar til
úrslitaatkvæða kemur, að fram.
varp þeirra var svo ílifct fnum-
vanpi félagsmálaráiðlherra, aö
„jaffnvel vdilurnar í því voro
eins.“
Jónas Guðmundsson.
Símon í Norðurhlíð —
Hln iý]a skáldsaga Elii-
'oorgar Lðrasdóttur.
Elinborg Lárusdóttir:
Símon í Norðurhlíð.
Útg. Norðri h.f.
Akureyri 1945.
Þ ETTA ER EDLEFTA BÓK-
IN, sem frú Eliníborg Lár-
usdóttir semur og gefiur út á
tíu ária skeiði, og eiigi alllítil'
vexti ffremur en hdnar fyrri.
iÞetta eru mikil afköst, þættu
mikil, jþótt í hlut ætti höfund-
,ur, sem efcki hefði öðram hraöpp
um að foneppa en að skrifa bæk-
fur. En húsfreyja á þessari vinrau
fconuílausu öld á varla kost á
því að heJiga sig bóklegri iðju.
iRitstörfin foiljóta að verða foenni
fojáverk og ógrip, þátt fyrir foita-
veitiu og aðra nútímáris og höf-
uðstaðarins blessun.
Á þessum áratug, sem liðinn
er síðan frú Elinborg gaf út
ffyrstu bók sína, hefiur foún á-
lunnið sér tryggan Jesend'ahóp,
sem bíður foverrar nýrrar bók-
ar frá foennar foendi með eftir-
væntingu. Ekki er að efa, að
saigan um iSiímon í Norðurhlíð
verður lesin, þótt mdkið berist
nú að af bófcum, og hvernig
'sem dómar fcunna að falla um
igerð þessa verfcs.
í þessari nýju söigu heffur frú
Elinbong færzt vandasamt verk-
efni í fang. Persónan, sem er
aðal uppistaða bókarinnar, er
ekki á alfaraJeið, örlög henmar
ekki dagsda'gleg, — sem betur
fer. En í fyllgd með þessuna
marini u.m furðulegar slóðir, ber
ýmislegt fyrir augu höfúindar £
gkini og skiuggum mannlfoemia,
vonzka og vélar, vanaþræJfcuin
og askafoyiggindi, draumar og
þnár, gæzka og göfgi. Á aJÍIa
foluti, sem fyrdr ber, fooriEir
hiöffuindur, eins og í öðram bók-
um sínum, gagnum sjóragler
samúðarinnar, sem* ýmist liit-
ast vandJætingu, sársaiufca eða
glettni. Samúðin með auðrau-
ileysimgjum er ríkasta foöfiunid-
areinkerani Eliraborgar Láras-
dóttur. Boðsfcapur þessarar
bókar er fyrst og fremst sá, að
auminiginn, sem á vegirauim.
verður, sé fcöllun til þeirra, sem
eru færir um að lífcna, og sé
þeirri köllun sinn.t, þá verði
a:uðniuileysi.n(ginn annarra auðnu-
igjaifi O'g igæfusmiður. •
Ég býst ‘við, að skoðanir verði
skiptar lUm. þessa bók, um bygg-
inigu foeranar og persóniulýsimig-
ar. En imargt í henni verðui*
skiljanlegra þegar haft er f
fouga, að von mun vera á ffram-
haldi sögunnar og nánari igreiin-
arigerð fyrir afdrifum. sumra
þeirra persóma, sem foér era ekká,
gerð skil og máður myndi sijlá
eftir að ifá ekki að kynnaet
náraar.
Sigurbjörn Einarsson.
foraðffrystum fiski foéðan til
Bretlands. Við væntum þess af
svo' ágætri vdðskipitaþjóð, sem
við Ihöfium verið bundnir svo
nánum vináttu- og viðskipta-
böndum á ófriðaráruraum, að
foún endurskoði sláfca áifcvörðun,
við nánari athugun, með tilliti
til gagnkvæmra þarfa beggja
þjóða.
Flugmodel
margar tegundir
mim

áikrfffarsími AfþýðublaðsiRs er 49N.