Alþýðublaðið - 03.10.1946, Page 3

Fimmtudagur, 3. okt. 1946.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
skal hafa um þær samráð við
Bandaríkjastjórn vegna
hinna takmörkuðu nota henn
ar af vellinum.
_Ákvæðin í 9., 10. og 11 gr.
leiða af því, að Bandaríkin
eiga að standa undir miklum
kostnaði í sambandi við rekst
ur flugvallarins, og þykir því
ástæða til að leggja ekki
skatta og tolla í ríkissjóð ís
lands á þann kostnað þeirra,
einkum þar sem öll óhreyf-
anleg verðmæti, er Banda-
ríkjastjórn hefur gert á sinn
kostnað á vellinum, eiga að
verða eign íslenzka ríkissjóðs
ins að samningstíma liðnum.
Af hálfu Islendinga er
væntanlega enginn ágrein-
ingur um það, að æskilegt
hefði verið, ef svo hefði um
samizt, að segja mætti samn-
ángnum fyrr upp en heimilað
er í 12. gr. Úm þetta hefur þó'
ekki fengizt samkomulag við
gagnaðilann. Skýrist það af
því, að hann ráðgerir, að veru
legu fé þurfi að verja til við-
halds vellinum, einkanlega
til að reisa þar viðunanlegar
vistarverur, en svo sem kunn
ugt er, hefur ferðamönnum
orðið mjög tíðrætt um,
hversu lélegar þær eru nú.
Þá lagði. Bandaríkjastjórn á
það megináherzlu, að samn-
ingurinn gilti allan tímann,
sem herstjórnarskylda henn-
ar í Þýzkalandi héldist.
Á þetta var ekki unn-t að
fal-last, og var þá samið um,
jð samningnum mœtti segja
•upp, svo að hann þyrfíi eigi
að giida lengur en í 614 ár,
en þó skemur, ef herstjórn-
arskyldan verður fyrr úr
sögunni. í þessu sambandi
verður og að hafa það í huga,
að ekki er öruggt, hversu
skjótt herinn mund’ hverfa
úr landinu, ef þessi samn-
ingur kæmist ekki á.
Það er játað, að 6V2 ár er
'alllangur 'tími. t sögu is-
lenzk'U þj'óðarinniar er hann
þó eigi ýkja langur, og hef-
ur hún sjaldan verið óvirt
rneira len þegair gefið er í
skyn, að ísienzku þjóðerni
stafi mikil hætta af, þó að
nokkur ihundruð útlending-
íar dvelji hér á afmöirkuðu
landssvæoi um þetta árabil.
Þvá miður liefur þjóðin éft
orðið að þola verri raun en
þetta C'g þó haldið þjóðerni
pínu, og 'svo mun enn verða.
Jafnfjarri sannd er það,
að með samningi þessum sé
■ fierð ófriðarhætta yfir þjóð-
ina. Áíburðirnir 1940 sýndu,
að en.ga sámninga þurfti til
slikrar hættu, enda er við
búið, að ef .slíkar hörmung-
ar hefjast að nýju, verði lítt
tpurt að lo’gum, og mcgum
vér þó minnast þess, >að 1941
vildu Bahdaríkin ekki gera
land vort að hérstöð nema
með samþykki rétíra ís-
Jenz'kr.a stjó;r;nar.valda.
Á hití ber og að lítá, að
me@ samningnum er tryggt
ao '■ Eeykjavíkur-íiugvöll-
rarinn verði ekki a. m. k.
á‘ næsííi - 'árum ■ éini stóri
fjugvöllnrinn hér á íandi,
og raunar gert mögulegt
áð minnka liann, ef lands-
. mcnn vilja. Er ' þar með
■ géigvænleg hætta færS frá
höfúðstaðniim, ef illa i'er.
. Til. slíks . kcmur vonnn,di
ekki. Þétta ... samnirígáTrúm-
varp miðar og þvert á rruóti
að þýí að lélta u-ndir nu:ð
Samei'nuðu þjóðunum um,
að ein þeirra geti gætt
pkyldu sinnar við að halda
uppi friði í 'heiminum,!
s'kyldu, sem Bandaríikin j
hafa tekizt á hendur gagn-;
vart öllum Sameinuðu i
þjóðunum. Raunin m-un og j
Yerða sú, að Keflavíkurvöll :
'urinn verður vegna þcssa
samnings- þýðingarmikil
lendingarstöð í frfðsamleg
urn samskiptum þjóðanna.
Það er kunnara en frá
þurfi að segja, að miklum j
áróðri og æsingum er hald-
ið uppi gegn samningsfrum
varpi þessu. Allt hvílir
þetta þó á misskilningi á
eðli samnings þessa og ein-
stökum greinum hans, svo
og vanmati á stöðu íslands
sem sjálfstæðs ríkis og
röngum hugmyndum um
eðlileg samskipti þjóðanna.
Af’ öllu þessu umróti hef-
ur leiitt, -að ýmsir hafa kraf-
izt þjóðara'tkvæðis um frum
varp þetta, áður en það
gen'gi ií gildi. Slíkt væri
sjálfsagt, ef með frv. væri
pkertur réttur þjóðarinnar
yfirTandi hennar eða tilveru
(ien'n.ar og sjálfstæði ógnað.
en því fer fjarri, að svo sé,
pvo sem að framan hefur ver-
íð isýnt. Samn i ngsfrumvarp
j'ð. .er íslenidinguimi í flesta
sitaði hag'kvæmt og gildis-
itiíimi þéss mjög íakmarknð
ur. Ef út af ber, er því auð-
vélt að losna skjótlega und-
an samni'ngnum, þegar
reynslan hefur kveðið . upp
sinn dóm.
En hinn óhóflegi áróður, sem
beitt hefur veri.ð í máli þessu
gerir það að ríkri skyldu*
þingmanna að táka á sig á-
(>yrgðina uffi úrlausn þess.
l>eir einir hafa aðgang að
ollum gögnum, sem úrslit-
gm hlj'óta að ráða, og þeir
íafa bezt tóm oig yfirsýu iil
ið gera sér grein fyrir öll
íjm afleiði,n.guim þessa máb.
Þiinigmianin' mundu hrapar
lega bregð'ast skyldiu sinni,
ef þeir nú skytu sér und-an
ábyrgð þeirri. er stjórnar-
skráin leggur þeim á herðar.
þeim ber að iilýða samvizku
sinni o'g'engu' öðru við á-
kvörðuni slíks mák sem
steignaeigendafélag
hefur ákveðið að beita sér fyrir afnámi nú-
gildandi húsaleigulaga og biður í því skyni
alla þá húseigendur, sem telja sig hafa orð-
ið fyrir þungum búsifjum áf húsaleigulög-
unum eða við framkvæmd þeirra, að senda
skýrslu um það til framkvæmdastjóra fó-
lagsins, Skólastræti 3.
Síjórn fasteignaeigendafélags Reykjavíkur.
SIMANUMER OKKAR ER
■ Hér lýkur sjálfu áliti
ímeirihlutans í utanríkis-
imálanjefnd, en að Öllu þessu
aithuguðu leg'gur mejri hlut-
dnn itil íið s-amnjn gu r i nn
verði sambykktur mcð þeim
breytingum, er áður hefur
verið frá sfkýrt hér í blaðinu.
k

Strandferð vestur u.m Iancl
til Akur.eýrar eítir næstu
helgi.
Tekið . á móti flutningi til
Vestfjarða-, Stranda- og
Ilúnaflóahafnaj Hofsóss,
Haganesvíkur, Sigluf j arðar
og Akureyrar í dag og á morg
un. Pantaðir farseðlar óskast
sóttir fyrir hádegi á laugar-
dag.
, Brýiit skal fyrir möníium
áð, skila. vörum á hinum aug-
lýsta tinui, þar eða búast má
við að þeim verði ekki veitt
móttaka síðar.
afidarucjápna ©g getigis-
breyting Hanacfa iiafa miisii áhrif um
© *
alian heim.
--------^----------
BÝRTÍÐ ER NÚ að aukast hröðu.m skrefum í Banda-
ríkjunum, og getur svo farið, að áhrif hennar finnist á mat-
arreikningum íslenzkra húsmæðra áður en langt líður. Eiga
íslenzkír kaupsýslumenn í New York í hinum mestu vand-
ræðum, því að erfitt er að sjá, hvenær hagkvæmt er að
kaupa nauðsynjavörur og hvernig verðlag þeirra vérður frá
degi, til dags.
Mestöll matvara, sem til
landsins flytzt frá Ameríku,
er keypt af fnnflytjendasam-
bandinu og SÍS, og hafa bæði
þessi fyrirtæki sömu sögu að
segja um þessi mál.
Bandaríkin höfðu á stríðs-
árunum verðlagsnefnd, sem
hélt dýrtíðinni allvel í skefj-
um. Snemma í sumar var
nefndin lögð niður, og fór þá
verð á öllum vörum, sérstak-
Iega matvörum, upp úr öllu
valdi. Var nefndin þ áendur-
re'ist, en hefur ekki nándar
er háð samþýkki yfirvald-
anna. Þó er vonazt til að
þetta lagist eitthvað með
haustinu.
Það kom hart niður á okk
ur íslehdingum eins og fleir-
um, er Kanacjamenn hækk-
uðu gengi sitt, og gerðu kana
diska dollarann jafngildan
þeim ameríska. Var hann áð-
ur 10.%' lægri. Nemur þessi
breyting raunverulega 10%
hækkun á öllum vörum frá
Kanada, en við íslendingar
höfum keypt mikið af korn-
nærri sama vald og fyrr, og vörum frá Kanadamönnum,
hefur verðlag verið mjög í
óreiðu síðan, en fer yfirleitt
hækkandi.
Sem dæmi upp á áhrif ame-
rískú verölagsnefndarinnar, á
íslehzkan markað má nefna
kartöflumálið, 'sem íslenzkar
húsmæður nota svo mikið.
Það kostaði. meðan neíndin
var víð lýði, .7 cent pundið,
eh er hún var afhumin. rauk
það upp í 19 cent. Nú eru lík-
ur til að verðið lækki niður í.
12—-13 cent, þegar ný fram-
léiðsla kemur á markaðihn,
sem búizt er við að vérði í
október, svo framarlega sem
slík -framleiðsla verður levfð.
Fara ; slík leyfi mikið ■ eftir
kartöfluuppskerunni vestra.
Kornvara er mjög érfið,
þrátt fyrir mikla úpþskerii-
um alla Ameríku. Eftirspurn
er geysiléga mikil frá öllum
löhdutti heims, en verðlag svo
óvíst, • áð kornmýllur vilja
ekki.' semja ura verð á öðru
en því, sem þær hafa tilbúið
til sölu, og gildir það verð þó
aðeins éinn mánuð í senn og
óg nokkuð af pappír.
Ástandið í verðlagsrnálum
Bandaríkjanna hefur valdið
áhyggjum um allan heim, og
halda nú flestar þjóðir fast.
við dollára sína. Hefur þetta
ekki aðeins komið hárt niður
á íslendingum, sem dveliast
í _ Bandaríkjunum, helclur
mun iþess einnig gætá hér
héima.
Íslelarsíúlte
við' innianhússvierk á , for
setasctrinu: á Bessaitöþum
er laust frá : 1. hóvember
næsikorcandi. .
Úm'Sóknir sehdist . fór-
sietaskrifctofu'nm í Alþnig'
ÚhúsinU 'fyrir 10. október.
. '_________3
SJötugi
Guðrún Siprðar-
íSófSir, Barónssfíg 18
SJÖTUG er í dag frú Guð-
rún Sigurðardóttir, Baróns-
stíg 18 hér í bæ.
Guðrún er fædd 3. okt 1876
áð, Stóra-Saurbæ í Ölfusi og
ólst þar upp í föðurhúsum á
barnmörgu pg fátæku bænda
| heimili. Jörðin er foreldrar
hennar bjuggu á var hjáleigu
jörð og urðu foreldrar henn-
ar eðlilegast, að ganga í hús-
mennsku á önnur býli til að
ala önn fyrir börnum sínum,
samhliða sínum eigin búskap.
Enda kom fljótt að því, aö
Guðrún yrði að ganga til
verka og sjá sér sjálfri far-
boða, eða fyrr en nú almennt
gerist meðal ungra stúlkna.
Gekk hún jöfnum höndum til
verks, sem kaupakona í sveit
og starfsstúlka á heimilum í
höfuðstaðnum.
Árið 1902 giftist Guðrún
Sigurði Guðmunössyni, pípu
lagningarmeistara. Þau hjón-
in eignuðust sex börn og ei'U
fimm þeirra á lííi og öll upp-
komixx.
Oft var hér áður þröng í
búi hjá þessum ágætis hjón-
um, en þau hafa verið sam-
hent í lífsbaráttunni, og sigT-
ast á erfiðleikunum éftir því,
sem kostur hefur verið á og
kraftar hafa leyft. Höfuðeih-
kenni þessara merku hjóna,
er hjálpfýsi þeirra í garð þess
er til þeirra leitar og fáir eru
þeir, sem synjandi hafa farið
af þeirx-a fundi og hjálpar-
þurfi hafa verið, þótt hins
vegar ekki hafi; alitaf' verið
mikið aflögu á þeirr.a lxeimili.
Hinir fjölcla mörgu vinir
og ættingjar þeixýa hjóna er
munu heimsækja þau á sjö-
tugsaímæli Guðrúnar, munu
vissulega verða fyriir von-
brigðum ef þeim mætti ekki
sama' vinalega og hýia bros-
ið, sem getur verið ágætur
mælikvarði á skapgero þeirra
Guðrúnax’ og iligufoar., Enda.
verða þeir margir, ssm viljá'
talra í hendur þeirra hjóna
í.dag, p.
Örðsending fráXjósmynd?.
síofumii.
Afgreiðslá frá kl. 1—0.
Mýndir .tcknar I;T. 2—4.
ne-ma cnJSvikudag'S. Suhnu
dága íkl. 3—4.
:':ANNÁ Jó'NS’DOTTXR
ÚfbreiSIÓ