Alþýðublaðið - 03.01.1947, Blaðsíða 3

Föstudagur, 3. janúar 1947.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
3
Heyrt og lesið
RITSAFN vestur-íslenzka
skáldsins Guttorms J. Gutt-
ormssonar, bónda að Víðivöll-
um við íslendingafljót í Kan-
ada, kemur út hjá Iðunnarút-
gáfunni í útgáfu Arnórs Sigur-
jónssonar á þessu ári.
SJÁLFSTÆTT FÓLK komst
á metsölulista New York Times
Book Review í haust: vikuna
til 1. sept. nr. 15, til 8. sept. nr.
15 og viltuna 18. til 25. ágúst
nr. 16.
-í-
PRAVDA hóf að flytja sem
framhaldssögu 1943 skáldsög-
una „Þeir börðust fyrir ættjörð
ina“ eftir Mikael Sjólókoff.
Sagan er nú að koma út þar
eystra og er talin ein merkasta j
skáldsaga Rússa í langa tíð.
NÝIR RITHÖFUNDAR, sem
vert er að fylgjast með: Daninn j
Eiler Jörgensen („Lektor Han-
sens sælsomtne Hændel': “),
Svíinn Lars Villius (smósögurn
ar ,,.Tuli“) og Aineríkumaður-
inn Cliarles Jackson („Lost
Weekend"), sem kemur í kvik-
myndaútgáfu á Tjarnarbíó inn-
an skamms, og „The Fall of
Valour“).
NÝJAR BÆKUR. vestan hafs:
„Tliieves in the Nighí“ eftir
Arthur Koestler. „Pavillion of
Women“ eftir Peax-I S. Buck.
„A House in the Uplands“
eftir Erskine Caldwell. „Mort-
gage on Life“ eftir Vicky
Baum. „The Iceman Cometh“,
síðasta leikjit O’NeilIs, nú frum
sýnt á B'roadway.
KARL ÍSFELD hefur nýlok-
ið þýðingu á „The Moon and
Sixpence“ eftir W. Somerset
Maugham. Það verður fyrsta
bók menningarsjóðs á þessu
ári.
*
FYRRVERANDI FORSTJÓRI
Gyldendals í Höfn, Frederik
Hegel, hefur gefið út tvö bindi
æviminninga sinna. Segir þar
fi-á mörgu stórmenni, t. d.
Drachmann, Björnson, Ibsen,
Bi-andes, Pontoppidan, Maug-
ham, Lagerlöf, Stauning, Kiel-
land, Hamsun og Gunnari
Gunnarssyni.
:!=
VON er á stórri skáldsögu
eftir John Steinbeck vestra
snemma á þessu ári. Hún heit-
ir „The Wayward Bus“ og segir
frá farþegum í áætlunabíl í
Kaliforníu, ævi þeirra og ævin-
týrum.
*
„VINLAND THE GOOD“
heitir heldur reyfarakennd
skáldsaga um Vínlandsferðirn-
ar eftir Nevil Shute, sem kom-
in.er út í New York.
❖
BÓKAMAÐUR, sem vildi
skiptast á íslenzkum bókum og
norskum, setji sig í samband við
cand, real. Trygve Jacobsen,
Bryggen 5, Bergen, Norge.
*
BÓKAFLOKKURINN Nýir
pennar verður fyrsti viðburð-
urinn hjá Helgafelli í ár. Sum-
ar bækurnar eru fullprentaðar
og aðrar þegar settar. Fyrsta
bókin verður, „Heiður ættar-
innar“ eftir Jón Björnsson. Þá
koma skáldsögur eftir Sigurð
Gröndal, Oddnýju Guðmunds-
dóttur og Elías Mar, þá kvæði
eftir Ingva Jóhannesson, Jón frá
Ljárskógum, Benedikt Gísla-
son og Heiðrek Guðmundsson.
HÖFUNDA
Fyrsfa Ijóðabók Karls Isfelds
KARL ÍSFELD hefur um
llianglt sheið verið fjciihæf-
asti þýðiandi óbundins máls 1
hér á landi og getið sér mikla
og verðskuldaða viðurkenn- I
ingu fyrir þau bókmennta-
stöírlf sin, enda hefur hann i
þeim efnum unnið stórvirki
oíg nægir d því samibandi að
minna á þýðimgu hains á
tveimur síðari biindum skáld-
isögu Leós Tolstojs, Önnu
Karenínu, og hin.ni einstöku
skáildsögu Jaróslavs Haseks,
Ævíntýri góða dátans Svejks
í heimsstyrjöldinni, svo að
eitthvað sé inefnt.
En Kaill hefur ekki látið
við það sitja að vera afkasta-
mikill og vandvirkur þýðandi
á óbundið mál. Kaim hefur
einnig fengizt við Ijóðaþýð-
ingiar, og svo hc .■• hann
frumsamið lj.óð og smásögur.
Svartar morgunfrúr er
ifyrsta bókin frá hendi Karls,
sem flytur frumsamim ljóð og
þýdd eftir hanm. Siðar meir
mun verða talið, að með
henni hafi orðið tímamót í
rithöfundarævi Karls Ísfeílds,
og þeiitr verða ímiargir,- sem á
mál hans hlýða, þegar hann
kveður sér hljóðs opinber-
ilega sem iljóðskáld og ljóða-
þýðandi fyrsta sinni.
Það dylst ekki við lestur
þessarar íijióðabókar, að höf-
undur hennar er engin við-
vaningur. Fyri'i hluti bókar-
ánnar, Ijóðaþýðingarnar,
vi'tnar um djarfleik og færni.
Karl gílimir þar meðal ann-
ars viði John Masefieild, Nor-
daihl Grieg, Ilerman Wilden-
vey, Kristófer Uppdal- og
Willliiam Butler Yeats, og.
framamiistaða hains er slík, að
það er efunarmál, að við eig-
um nú annan Ijóðaþýðanda
honum snjallari, þegar Magn-
ús Ásgeirsson e,r undanslcil-
inin. Sér í laigi er íslenzkumin
á kvæði Yeats, Fiðlarinn
ifrægi’ iaf Dalvík, gíliöggt dæmi
um vandvirkni og
kvæmni.
Af frumsömdu kvæðunum
finnst mér Skipafréttir og
j Skútukarl bezt, en öll kvæð-
in góð. Karl neytir þess mik-
ið í hinum frumsömdu ljióð-
um isíinum, að hann býr yfir
mikilum Oirðaforða, kannski
stundúm um of. Það kemur
fyrir, að hann leggi meiri
rækt við myndina en hugsun-
ina, þegar hann yrkiir Ijóðin,
en venjullega finnst þó les-
andanum að loknum lestri
þeiirra sem hjann hefi fremur
heyrt tónlist en séð málverk.
Karl ísifeld hefur gert vel
með þiesisari fyrstu bók isinni,
en þó er ástæða til þess að
ætla, að hann hafi þegar gert
betur, svo að ekki sé á hitt
iminmzt, hvers megi af honum
væinta í framtíðinni. Það er
Kiarlli likt að fara stillt af
stað, enda veit hann, að það
reynir á þolið í þeirri löngu
ferð, sem hann hefur nú lagt
upp í, og hann er of reyndur
til að láta það frumhlaup
henda sig að sprengja isig á
ifyrsta sprettinum. Það er vit
að mál, að Karl á mun fleiri
streingi á hörpu isinni en þá,
sem hann leikur á í þessari
bók. Hann er til dæmis gott
hug-
Karl ísfeld.
dmniskáld, þó að líitið beri á
því við lestuir þessarar bókar,
enda þótt harun sýni þar með
kvæðinu. Passiusálmur nr. 52,
þiar sem hann tætir sundur
vissa tegund Ijóðagerðar með
nöpru spotti, að honum læt-
ur háð og giettni, ef honum
býður svo við að horfa. En
það er ekki við öðru að búaist
en þeim, sem verið hafa Kanlii
ísfelcl samferða eða séð eitt-
hvað til ferða hans á lífsleið-
•inni, finnist einhvers vant í
þessari bók. Þeim ke-mur sem
sé ekki til hugar, að hann
hafi ekki kornið meiru.í verk
en frumsemjia níu kvæði og
þýða ellefu um daganá.
En fyrst Karl ísfeld hefur
á annað borð ílátið stand.a sig
að þvi að lesa blóm í túni
Braga, er fátt líklegra en
hann hafi innain skamms
íleira að sýraa af þeirri tekju
en þessar morgunfrúr sínar.
Ég trúi ekki öðru en hann
búi þegar yfir. fjölbreyttu
jurtasafni' og girnilegu til
fróðleiks.
Helgi Sæmundsson.
Steinarr, enda þótt hann hafi
einnig sótt tíma til Davíðs
Stefánssonar, Snoxra Hjartar-
sonar og Tómasar Guðmunds-
sonar. En það er ljóst, að Stefán
hefur reynt að læra í skálda
skóla þessum, en ekki átt þang
að það erindi að gera eftirmynd
ir af verkum lærimeistaranna.
Hann er mjög svo sjálfstæður
af svo ungum manni að vera.
Kvæði hans eru myndir, mis-
jafnlega vel gerðar, þær beztu
dágóðar, en allflestar eftir-
minnilega skýrar. Hann er
vandvirkur og hugkvæmur, og
ljóð eins og Söngur ungs
manns, Gamall fiskimaður,
Blóðið rautt og Sögn gefa góð-
ar vonir, þegar að því er gætt,
að höfundur þeii'ra á fyrir sér
aukinn þroska og aukna lífs-
reynslu.
Ungt skáld er alltaf vonar-
peningur, og Stefán Hörður er
auðvitað engin undantekning í
þeim efnum. En það er viðburð
ur að þessari frumsmíð hans, og
það fyigir því ábyi'gð fyrir ung
an mann að kveðja sér hljóðs
með ekki lakai’i bók.
Helgi Sæmundssoxi.
Skáldsaga frá keisara
Stefán Körðxxi' Grmissoni:
Glugginxi snýr í norSur.
Ljóð. 1946.
FYRIR NOKKRUM ÁRUM
fór ég langferð með áætlunar-
bifreið og x'eyndi að stytta mér
stundir við blaðalestur. Mér er
þetta minnisstætt vegna þess,
að þá las ég fyrsta kvæðið eftir
Stefán Hörð Grímsson, sem
barst mér í hendur. Eftir það
bef ég lesið allt það, sem hann
hefur birt í blöðum og tímarit-
um og ég til náð, fundizt kvæði
haixs misjöfn, en gefa fyrirheit
um, að höfundur þeirra væri
skáldefni, og satt að segja hef ég
haft Stefán Hörð grunaðan um,
að hann léti ekki blöðunum og
tímaritunum í té það, sem hann
hafi bezt ort.
Nú er fyi'sta ljóðabók Stefáns
Harðar k'omin út, og þar með
er fram komið skáld, sem vert
er að veita athygli og stuðning,
því að það er ástæða til þess að
ætla, að Stefán Hörður eigi eft
ir að setja svip á íslenzka ljóð-
list.
Stefán Hörður virðist fyrst og
fremst vera nemandi Steins
Bobert Graves: Ég, Claud-
ius. Magnús Maguússon ís-
lenzkaði. Arnarútgáfan h.f.
ÞETTA ei’ eitt þekktasta rit
brezka skáldsins Robert Grav-
es, en hann mun nú vera um
fimmtugt. Gi'aves gat sér þeg-
ar á unga aldri orðstír sem ljóð-
skáld og ritaði bók úm þáíttöku
sína í -fyrri heimsstyrjöldinni.
Vakti sú bók mikia atliygli, en
sætti talsverðri gagnrýni í
Bretlandi, því að sumum þótti.
Graves bera Þjóðverjum of vel
söguna. Var honum þá núið því
um nasir, að þetta stafaði af
því, að hann er þýzkur í móður-
ætt.
Graves hefur síðan ritað
fjölda ritgerða urn bókmenntir
og listir, en af síðari skáldritum
hans hafa bækurnar um Claud-
ius keisara (I, Claudius og
Ciaudius the God) vakið rnesta
athygli.
Claudius Rómverjakeisari
var einkennilegt barn einkenni-
legra tíma. Hann var af ætt,
•sem öldum saman kom mjög við
sögu Rómverja og var á mai'ga
vegu nátengd ætt þeirra Júlíus-
ar Cæsars og Ágústusar keis-
ara. Réðu þessar tvær ættir lög
um og lofum í Rómaveldi í
meira en öld, en innan þeirra
var sífelldur reipdráttur um á-,
hrif, völd og fé. lVlikið Ios var á
siðum manna í Róirx á þessu
tímabili, bæði í kynferðismál-
um og á öðrum sviðum. Al-
mennt hsfur þetta verið talið
eitt hið siðspilltasta tímabil í
allri sögu mannkynsins. Líklegt
er þó að margir rithöfundar á
síðari tímum máli siðleysi
þessa - tímabiis með of svörtum
litum. Andúð kristinna manna
á hinum heiðnu keisurum
Rómaveldis, einkum Neró, hef-
ur átt sinn þátt í þessu. Er yf-
ii'leitt furðulegt, hvílíkt hatur
kristnir rithöfundafr hafa lagt
á Neró, þegar þess er gætt, að
ofsóknir hans á kristnum mönn-
um voru barnaleikur einn í
samanburði við hinar skipulags
bundnu og miskunnarlausu of-
sóknir ýmissa síðari keisara,
einkum Diocletianusar.
Claudius var framaxx af tal-
inn hinn mesti ættleri. Hann var
heilsulaus frá barnæsku, heyrðx.
illa og stamaði. Var hanxx af
þessum sökum hafður að háði
og spotti af ættmennum sínum,
eix ef til vill hefur þetta bjarg-
að lífi lxans, því að ixann þótti
ekki á neinn hátt hættulegur í
valdastreitunni imxati ættarimx-
ar. Hann var einmana og full-
Framhald á 7. síðu.
118K
mm
epiijaip
Samkvæmt breytingu á lögum um Viðskipta-
ráð, samþykktri á alþingi 30. nóv. s. 1., verða
leyfisgjöld af gjaldeyris- og innflutningsleyfum
innheimt í skrifstofu ráðsins frá 2. janúar 1947
að telia.
Leyfishöfum ber því, samkvæmt þessu, að
greiða leyfisgjöldin um leið og þeir fá leyfin af-
hent. Leyfi, sem greiða á leyfisgjald af, verður
því ekki póstsent, en í þess stað verður viðkom-
andi aðila tilkynnt um leyfisveitinguna annað
hvort í símtali eða með bréfi.
Þeir sem búsettir eru utan Reykjavíkur verða
samkv. þessu að hafa umlboðsmenn hér í bænum
til að taka á móti gjaldeyris- og innflutningsleyf-
um fyrir sína hönd og greiða l'eyfisgjöldin.
Vegn'a þrengsla í skrifstofu ráðsins, kl. 10—12
f. h., meðan daglegur viðtalstími stendur yfir,
hefur aðal-afhendingartími leyfanna verið ákveð
inn kl. 1—4 daglega.
30. desember 1946.
Viðskiptaráðið.