Alþýðublaðið - 23.01.1947, Blaðsíða 3

Fimmtudagur, 23. jan. 1947.
ALÞYÐUBLAÐIÐ
r
Sveinn Asgeirsson:
Sfokkhóimi.
i
STOKHÓLMI í janúar.
HVORT SEM JÓL ERU
íhaldin á guðrækilegan hátt
eða ekki, þá éru þau þó hin
heilaga 'hátíð fjölskyldunn-
ar, og það hennar atlrar, en
ekki einungis barnanna,
hvað sem „fuillorðna fólkið“
segir. Hugi manna grípur
einhver helgi á jólunum, og
menn hugsa rtil þeirra með
hlýju, þrátt fyrir allan þann
eril og það anruríki, fjárút-
Mt og áhyggjur, sem þeim
fýlgja. Og það verður að á-
ílíþa, að mönnum finnist jól-
in og það, sem þau veita,
þrátt fyrir allt meira virði
len það, sem þeir leggja i
sölurnar fyrir þau, þvi að
ekki vilja þeir ileggja þau
niður. Annríki er sjaldan
eins lleiðinlegt og menn viljia
vera (láta. Og ennþá er Bern-
hard Shaw eini meðlimur fé-
ilags áhugamanna um að
■leggja niður jólin, en það fé-
lag stofnaði hann fyrir mörg
um áratugum.
Jólahelgin boðar hvíld frá
hversdagsleikanum. Þess
manni. En myrkur gjaldeyr-
isörðugleika sigraði brátt
vonargllætu næstum a'llra ís-
lenzkra námsmanna í Stokk
hóilmi, en aðeins örfáir réð-
ust í þetta ævintýri með
þeim ásetninigi að ’borða eins
og fuiglar fyrsta mánuð hins
nýja árs.
En hvers vegna vildu menn
endilega komast iburtu frá
Stokkhóhni? Var ekki hægt
að halda jól þar, og hvernig
fara himir 850 þúsund íbúar
að, tsem í boinginni búa?
Hér ber margs að gæta.
Fyrst og fremst þess, að is-
lensku námsmennirnir eru
útlendingar í iborginni, búa í
einkaherbergjum víðsvegar
um bæinn, og eru yfirleitt
aldrei í öðru sambandi við
fjalskylduna, sem leigir
þeim, ©n því, isem fylgir lof-
orði uim að borga húsaleig-
una fyrirfram fyrir hvern
■mánuð og hafa ekki hátt eft-
ir kl. 9 á kvöldin. Fyirir þeim
'lá þvi að dvellja í þessum
herbergjum yfir hátíðarnar,
því að öllum veitinga- og
vegna geta hinir fulllorðnu samkomuhúsum er 'lokað
hlakkað til þeirra án þess að
vera á nokkurn hátt barna-
legir. Og vegna þess, að jólin
eru hátíð fjölskýldumnar,
igeta menn orðið einmana,
jafnvel i vinahóp, ef menn
eru fjarri isinni eiigin fjöl-
skýldu þá. Ailir vonast og
ætlast til einhvers sérstæðs
og ánægjulegs á jólunum.
Ég mun nú lýsa þvi að
nokkru, hvernig hinir is-
ílenzku námsmenn i Stokk-
íhólmi eyddu nýliðnum jól-
um. Ekki vegna þeiss, að það
sé svo merkillieguir hlutur út
af fyrir sig, iheldur vel ég að-
eins jólaleytið til þess að
ílýsa hag þeirra og aðstæðum
almennt, eftir því sem kost-
ur er. íslendingar í Stokk-
hólmi munu nú vera nær
'200 talsins, og eru ílangflest-
ir þeirra námsmenn.
Vegna jólahví'ldarinnar
'hugðu hinir íslenzku náms-
memn igott til jóílanna, og
mjög margir gerðiu djarfar
áætlanir um tilbireytingar
þeigar jólin — hátíð fjölskyld
uinnar stendur sem hæst.
Þess vegna var ekki heldur
hægt að haHda íslenzk jól
sameiiginilega meðal land-
anna. Það varð hver að sjá
um isig, enda á fæstra færi
að gera hetur. En menn gátu
hitzt nokkrir saman hér oig
þar í borginni í landaher-
bergjum og setzt þar að
spjalli og ispilum, þótt is-
mörku ,sem buðu þeim að
dvelja hjá sér yfir jólin, en
allir áttu einihverja þar, sem
þeir hefðu ánægju af að
Ihitta. í Kaupmannahöfn er
þó alltaf fjölmennasta ianda-
nýlendan á Norðurlöndum.
Það varð svo úr, að ailstór
hópur ísilendiniga í Stokk-
■hóllmi tók sér ferð á 'hendur
■til Kaupmannahafinar með
jóilavonir sínar. Örfáir fóru
á fjallahóteil í Noregi, en erf-
iðara vair um vik að komast
þangað, þannig að straum-
urinn lá til Hafnar. Meiri
hluiti ilandanna komst þó
hvorugt og dvaldi um kyrrt
í Stokkhóllmi eins og ekkert
hefði í skorizt, þótt jólin
'gengju í igarð. Þeir tóku
þeim með hversidagslegri ró,
öruggir um að tíminn myndi
brátt tiaka þau burt eins og
fllóst annað. Gættu þess að-
eins að borða jólamatinn
fyrir kl. 5 á aðfangadag,
því að þá var öllum matsölu
istöðum llokað. Þeir, sem íóru
til Hafnar, fóru áður en jóla-
pósturinn var kominn að
heiman, en hinir, sem eftir
voru, huigðu igott til þeirrar
istóru stundar, er fang þeirra
fylltist af bréfum og kortum
frá Fjallkonunni. Sumir áttu
von á jóilaböggilum, og höfðu
átt llengi, og þóttust fuillviss-
ir um, að þeir kæmu milli
jóla og nýjárs, fyrst þeir
ekki voru komnir á Þorláks
messu. Mestur hluti jólapósts
ins barst mönnum 22. des.,
en um jólapakkana eru, til
DANSAD
í kvöld frá kl. 9 til 12
Hótel Þrösfur
lenzk þjóðtrú banni silíkt á, leiðinllegar sögur. Þeir, sem
jólanótt. Að sjálfsögðu voru
þetta engir afarkostir. Öðru
eins hafa menn orðið að taka
og því, sem verra er, og menn
eru nú almennt ekki hrædd-
ir um það, að tveir tígul-
kóngiair birtist í spilunum á
jólanótt! En rnenn ætlast til
einhvers sérstæðis iaf jólun-
um, og áðurnefndar aðstæð-
ur skýra ástæðurnar fyrir
því, hvers vegna svo margir
landar fóru frá Stokkhólmi
í jóldleyfinu og hina langaðii,
flesta, sem ekki komust.
Þegar menn höfðu sanin-
frá hversdagisileikainum til færzt um iþað, að þeir gátu
hressingar .fyrir llíkama og
sál. En því eru slíkar áætl-
anir djarfar, að fyrir slíku er
alls ekki ráð fyrir gert
við gjaldeyrisskömmtunina.
Fyrst og fremst langaði
menn til að skipta um um-
hverfi, og flesta dreymdi um
það að komast upp í fjöll á
skiði. Það hefði verið holH-
aist eftir inniseturnar og einn
ig ánægjuleigiast, þar sem jól-
,in eiru oft haldin á mjög há-
tíðliegan hátt á skiðiahót.elum
i Sviþóð. Þar voru likindi
til þesis að jólin myndu geta
gefið „útlögunum" einna
meist, fyrst þeir nutu þeirra
ekki heima á Fróni. Og ef
■menn yrðu heppnir, hefðu
þeir ef til vill yfir engu að
kvairta. En til þess að gera
íþann draum að verulleika
þurfti að fara 'langa járn-
Ibrautarferð tiil Norður-Sví-
þjóðar og greiða hóteireikn-
ing, áður en isama íleið væri
farin suður aftur. Auk þess
mun miargan hafa skort út-
ibúnað þann og klæðnað, sem
smekklegur er og nauðsyn-
legur hverjum góðum skiða-
Skiptafundur
verður haldinn í dánarbúi Maríu Jónsdóttur,
sem bjó á Háteigsveg 16, hér í bænum, og andað
ist 11. desember 1946, í skrifstofu borgarfógeta
í Arnarhvoli, mánudaginn 27. þ. m. kl. 2 e. h.
Verður þá rannsakað gildi framkominnar
arfleiðsluskrár, svo og teknar ákvarðanir um
meðferð eigna búsins.
Skiptaráðandinn í Reykjavík, 21. janúar 1947.
Kr. Kristjánssoon,
ekki dvallið á fjal'lahóteli yf-
ir jólin, hvernig sem þeir
reikniuðu, voru þeir þó ekki
af baki dottnir. Með því að
ferðast till nágrannaland-
anna og dveljast þar fyrir menn, sem ekki eru um leið
auðfengnari igjialdeyri en farþegar með skipunum og
fengu þá með póstinum,
fenigu þá um jólin, en sumir
áttu að fá þá með öðrum
flutningi til Stokkhólms. Og
hér verð ég að brjóta blað í
frásögn minni.
Tel ég mig knúðan til þess (
að igeta atriðis, sem fyrir
löngu hefði átt ,að vera búið
að vekjia athyglli á opinber-
ilega ,svo alvar'legt, sem það
er. En slíkt isleifarlaig og á-
hyrgðarlieysi er sýnt við af-
igreiðslu á flutningi tid ein-
staklinga hjá fyrirtæki því,
sem telur sig borið til að sjá
um alla flutninga á sjó, og
nú í lofti lldka, miili ísilandis
og útlanda, að reginhneyksli
er. Á ég hér við flutning á
■ifarangri, sem félagið hefur
fyrir fyllsta gjald tékið að sér
að filytja millli landa fyrir
hinn sænska, vannst bæði
breytilng á umhverfinu og
sparnaður.
Til greina komu Dan-
mörk oig Noregur. Allmargir
áttu skyldfólk og vini í Dan-
geta því ekki fylgzt með far-
angri isíruum sjálfir. Er t. d.
aligengt, að menn, sem fara
flugileiðis, sendi mestan far-
angur sinn sjóleiðis. Hafa
þeir treyst loforði félagsins,
Getum útvegað gegn gjaldeyris og innflutn-
ingsleyfum hollensk karlmannafataefni í
smekklegum litum. Afgreiðsla þegar í stað.
Magnús Víglundsson,
heildverzlun h.f.
Austurstræti 10. — Sími 5667.
sem eðllilegt er að óreyndu,
um að farangurimn yrði send
ur með einhverri ákveðinni
ferð eða innan ákveðins
tima. En þó að auðskilið sé,
að mönnum sé það ibrýn nauð
•syn, að fá faranguir sinn sem
allra fyrst, þá hefur fé'lagið
sýnt ihið furðullegasta hirðu-
leysi við það að efna gefin
og borguð loforð. Hafa sumir
omenn hér í Stokkhólmi orð-
ið að bíða farangurs síns
svo mánuðum skipti. Það eir
til dæmis harla seint að fá
hann eftir 4 mánuði, þegar
menn ætHa að dvelja erlendis
í aðeins 6 mánuði eða skem-
ur. Hefur þetta bakað mönn
um hin mestu vandræði og
tjón. Og það er í fyllsta máta
athugunarvert, hvort mark-
lausaar afsakanlr og vanga-
veltur eigi að teljast nægi-
legar skaðabætur fyrir efna-
ilitla námsmenn, sem beðið
■hafa margs kon-ar tjón af
þessum svikum. Er svo kom-
ið, að það er gjörisamlega ó-
mögulegt að treysta fé’laginu
fyriir. farangri manna. Hefur
myndast hér hið kaldhæðna
orðatiltæki: Sendu faraingur
þinn með islenzkum skipum
— og hamingjan má vita,
ihvenær þú færð hann aftur!
iSlieifarlagið er ekki einunig-
is á afgreiðsllunni að heiman,
heldur befuir félagið haft lag
á því að aflla sér umboðs-
manna erlendis, sem virðaist
hafa nákvæmlega sama álit
á samvizkusemi i viðskiptum
og orðheldni.
Ég bið lesendur að afsaka
þetta innskot, en hér er um
svo alvarlegt mál að ræða,
að lengur verður ekki hjá
því komizt að gagnirýna
þetta ástand opinberlega.
$
Mjög margir landar er-
llendiis fá isent að heiman ým-
islegt matarkyns, íslenzka
kjarnfæðu og lóstæti, tdl
þess að njóta á jólunum. Eru
það hátíðlegar gleðistundir,
þegar þeir sitja að íslenzkum
snæðingi á erlendri grund,
og tvímælalaust hið ánægju
legasta, sem þeir geta notið
á erlendum jólum. Þegar
ha ngikj ötsiærið kemur, kal'l-
ar hinn hamingjusami á nán
■ustu kunningja sina og gerist
dáðar Löfðingi, hafi hann
ekki venð það fyrir. Skipt-
ast menn síðan á eftir föng-
um að vera í þeirri stöðu
Eru þtssar smáveizlur mjög
vinsæiar, og hefur margur
hversdagslegur lystarlleys-
ingi gerzt óvæntur mathák-
ur við þau tækifærl, svo að
af þvi iiafa stundum geng ð.
trollasöf'ur urn „nýlenduni' I'
Þessar sendingar eru yfir-
leitt senöar með bögglapósti,
er. ;,turdum með fódki, sem’
fer utan um þetta leyti En
fari það flugleiðis og se.vii
farangur sinn með skipi áð-
urnefnd? félags, þá er hætt
við að jólin komi seint lil
sumra. Fer það eítir þvi
hvað inatvælin þola ‘langa
geymslu hvar sem er. Bíða
nú sumir menn hér í vand-
ræðum eftir farangri sínum
og í sambandi við það aðrir
í leiðindum eftir jólasending
um sinum. Jafnvirði margra
góðra máltíða hefuir þegar
farið i skeyti og símatöl, en,
án annars árangurs en þess,
að fá staðfest svik og furðu-
legt skeytingarleysi.
En svo að við víkjum aft-
ur að Stokkhólmslöndunum,
sem fóru ti'l Hafnar. Það var
erfitt að ná í járnbrautar-
farmiða þangað síðustu dag-
ana fyirir jólin, og auk þess
tókui menn ekki jólaákvörð-
un sína fyrr en þurfti, svo að
landarnir fóru í smáhópum
dagama — eða öl’lu heldur
mæturnar — 19.—21. des. j
(Önnur grein næst). ♦
Sveinn Ásgeirsson. j