Alþýðublaðið - 25.01.1947, Page 2

ALÞYÐUBLABIO
Laugardagur, 25. jan. 1947.
Eggerf Erandsson sjöfugur
; EINN AF BRAUTRYÐJ-
ENDUM verkalýðshreyfmg- [
arinnar, Eggert Brandsson
fisksali, Reynimel 51, er sjö-
fuigur á dag. í meira en 20 ár
íhefur hann á hverjum degi
istaðið 1 fiskbúðinni á Berg-
staðastrseti 2 og selt fólki
tfisk. — Ég hitti hann snöggv-
ast í gærkveldi og við röbb-
,uðum saman.
Eggert Brandsson er enn í
idag nákvæmllega eins og
hann var fyrir 25 árum, þeg-
iar ég kynntist honum fyrst,
hár og grannuir, virðuilegur,
glaðvær cg ræðinn um lands-
ins gagn og nauðsynjair. Hann
tfæddist í Hvammi í Norður-
árdal og var heimia þar til
íhann fór hingað til Reykja-
vikur 18 ára gama.ll til þess að
læra trésmíði. Hann'lauk því
námi, tók sveinsbréf, en fór
jþá strax á sjóinn, vegna þess
að hann vair alveg félaus.!
Ætlaði hann sér að stunda
isjó skamman tíma til að afla
sér fjár, en fara svo í tré-;
smíðina aftur. Örlögin vildu
ekki ileyfia það. Þeir sigldu
skútunni austur, á Selvogs-
banka og lentu þar í ofsa-
veðri. Skipið fékk á sig mik-
inn sjó og Eggert tók út.
„Ég vissi ekkert af mér
fyrr en ég !á í ólgandi sjó og
taldi víst, að dagar mínir
væru taldir. Allt í einu rakst
ég á eitthvað og sá fljótt, að j
iþað yar skipið' Lá það þá á!
hliðinni og hafði lunningin j
sprungið. Eg ætlliaði að grípa <
til sk'ipsins báðum höndum, j
en fann þá, að önnur var |
máttlaus. Ég náði þó taki með
hæigri ihendi og hélt mér þar
unz ég komst um borð. Við
sáum brátt, að vinstri hand-
legguriinn var brotinn fyrir
.ofan olnboga. Ég var svo
settur í land öig læknisað-
gerðir hófust á handleggnum,
en brotið gekk ekki saman.
Síðan hef' ég vérið hand-
leggsbrotinn,. en notað um-
búðir. Það var búið með tré-
smíðina, en á sjóinn fór ég
og síðan stundaði ég sjó með
brotnum handlegg í 17 ár.
Um 1919 fór ég í land og tók
að mér, ásamt Jórii Guðna-
syni, að istjórna fisksölu verk
lýðsfélaganna, en hún var
stofnsett til þess að reyna ^ð
iauka vöruvöndun og lækka
fiskverðið. Sjðan hef ég
stundað fisksölu, en alltaf
sem annarra þjónn. Þetta er
nú mín ævisaga.“
— Ekki alveg. Verkalýðs-
tfireyfinigin?
Yerkamenn óskasf
Nokkrir verkamenn geta fengið at-
vinnu hjá Pípugerð bæjarins við Lang-
holtsveg. Upplýsingar á Ráðningarskrif-
stofu bæjarins eða hjá verkstjóra Pípu-
gerðarinnar.
Bæjarverkfærðingur.
Fimmtugur í dag:
Eggert Brandsson
,,Já; ég var verklýðssinni
frá upphafi. Ég var á sjó
þegar ákveðið var að stofna
Hásetafélaigið, en ég mætti á
fyrsta fundi þess og var þvi
talinn stofnandi. Ég hók til
starfa í félaginu eins og ég
framast gat. Ég var formaður
þess á erfiðustu árunum,
1918 till 1920. Já, mikil breyf^-
ing hefur orðið á. Þá var ‘ekk-
ert í kassanum, engir samn-
ingar og skipstjórarnir
spurðu: „Ertu í Hásetafélag-
inu?“ Ef svarið var já, þá
þurfti ekki að spyirja um
pláss. Nú spyrja þeir um,
hvort sjómennirnir séu í Sjó-
miarinafélaginu. Það er skil-
yrði fyrir því að fá pláss.
En þétta er bara lítið dæmi
um alilair breytingarnar. Og
ég fagna þeim öllum. Félögin
hafa gert mikið gott, gersam-
Oiega leyst alþýðuna úr ánauð.
— Hins vegar lízt mér ekki
á stjórnmálaástandið. Þetta
stjórnaröngíþveiti er óþol-
andi. Við verðum að. slá var-
nagla við þvi í stjórnar-
skiránni að hægt sé að gera
löggjafarrsamkundu þjóðar-
innar óstarfhæfa, Vilja ekki
þingmennirnir leggja niður
umboð sitt? Það er venja, að
menin hætti alveg við það
starf, sem þeir igeta ekki
leyst af hendi.“
Eggert Brandsson hefur oft
llátið tfjúka í kviðlingum og
hann igerir það enin. Hann ©r
lalltaf jafn ungur í anda og
kann sand af sögum af mönn-
um og máilefnum. Við félagar
hans þökkum honum fyrir
ágætt og heilladrjúgt starf í
okkar röðum. Hann hefur
verið með frá byrjun og allt-
af verið öruggur liðsmaður.
VSV.
FIMMTIU ÁR er ekki
llangur tími í sögu þjóða.
En hversu stórkostlegar
geta ekki breytingarnar orð-
ið á högum þeirra á saraa
pma? Það er ekki undarlegt
þó að istyrjaldir snúi'öllu við.
Þá kemur breytingin ef til
vi/Il í einu vetfangi. Öðru
■máli er að gegna um þjóðir,
sem lifa í ævarandi friði við
aillar þjóðir. Þar eru örsnögg
ar breytingar eins og æfin-
týri, svo að menn lifa jafn-
vel d itveim heimum á fáum
áratugum. — Þetta æfintýri
hefur áslenzka þjóðin lifað á
síðuistu fimmt-íu árum.
Við vorum að rabba urn
þettia i igær, Sigurjón Einars-
■Sön skipstjóri í Hafnarfirði,
þegar ég heimsótti ihann í
tilefni þesis, að hann er fimm
tuigur í dag. Hann sagði með-
al annars:
„Þegar ég var ungur og
yar iáð byrja lífið, þá vildi
ég komast áfram. Mér fannst
þá, að möigulleikar væru á
því, ef maður væri. regluisam
ur, sviki ekki sjáílfan sig,
Sigurjón Einarsson
son. Hann er kvikur í hreyf-
ingum. Þeigar ég sit gegnt
honum finnst mér eins og
hann sé nýútskrifaður af sjó
mannaskóianum og ætli að
fara að leggja út í fyrsta
túrinn. Og ef til -vill eykur
iþiað þessa tillfinningu, að frú
Rannveig situr hjá okkur og
það er eins og iþau séu ný-
leggði allt sitt fram til að|igiJl; bráðskotin bfeði. — En
byggja upp framtið sma og Sigurjón er ekki að leggja út
smna. En mig dreymdi ekki - ' - , ^
um ;að óg mundi upplifa eins
stórkoistlegár breytingar og
raun hefur á orðið. Þetta hef
ur verið æfintýri. Við erum
gæfusamir að hafa lifað það
og fengið að taka þátt í því.,,
Og það er áreiðanlega
þægt að segja það, að Siig-
urjón Einarsson 'hafi tekið
þátt í æfintýrinu. Mér finnst
að æfintýrið hafi hafiz.t
Eldri-dansarnir
í Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu í kvöld
hefjast kl. 10.
Aðgöngumiðar frá kl, 5 í dag. Sími 2826.
HARMONÍKUHLJÓMSVEIT leikur.
Ölvuðum mönnum bannaður aðgangur.
Fundur verður haldinn
í Félagi Suðurnesjamanna næstkomandi
sunnudag kl. 4 síðd. í Tjarnarkaffi uppi.
Áríðandi mál á dagskrá.
Stjórn Félags Suðurnesjamanna.
heim, hefur verið lliífæðin. Ef
hún hefði slitnað hefði ekk-
ert æfintýri orðið. Stjórnar-
farsilegt st.jálfsforræði okkar,
menning okkiar, liikamleg og
andleg, nýiir atvinnuvegir,
flest ef ekki ailílt hefur
byggzt á því, að við igætum
aflað úr sjónurn og selt af-
urðir hans. Stundum, ef til
vill of oft,- hafa íslenzku sjó-
mennirnir verið nefndir her-
menn þjóðarinnar. Þó að sjó-
menn fcunni ef til vill að
vera orðnir leiðir á þessu orði
er það þó sannmæli. í þessari
sveit er kjarni þjóðarinnar,
enda her hann sérstakan
svip. Það er meira öryggi yf-
ir áslenzkum sjómanni en
öðrum, ef til vill dálítilii
þótti, en fyrst og fremst
myndarskapur, þrek og
kjarkur. Maður finnur þetta
einhvern veginn, skilur þetta
þó að maður eigi ef til vill
erfitt með tað skýra í hverju
það liggur. Og meðál þessar-
ar sveitar ber ýmsa menn
mjög ihátt. Margir eru gengn
ir, aðrir standa enn í miðju
stríði, óbrotnir en álbúnir að
hefja nýjá styrjöld. Og með-
,al þeirra er Sigurjón Einars
ii isina fyrstu ferð. Hann er
búinn að 'stunda sjóinn svo
að isegja ósiitið í um 40 ár,
eða síðan hann var 8—9 ára.
Faðir hans var sjómaður í
Hafnarfirði, stýrimaður á
skútu-m, og Sigurjón var útvegsmálum
keipóttur þegar liann kom í
land, vildi alltaf fá að fara
rfieð honum út. Hann fékk
það þegaaLhann var 9 ára, og
T . . .a siðan má segja, að hann hafi
sjonum. Leiðm, sem skipm
fara úr höfn, á miðin og
verið á sjónum, nema þegar
'hiann var að læra — og þó
hersir. Þetta eru aðeins upp-
ta'lningar. En óhætt er flð
segja, að Sigurjón sé einn
kunnasti togaraskipstjóri
okkar nú. Hefur hann álla
tíð verið afburða laflamaður
og sjósókniari. Hann hefur
verið heppnisformaður, eins
oig isagt var í gamla daga og
haft lánshendur. Tvívegis
ihefur hann bjargað imönnum
og iskipum úr sjávarháska og
hlotið viðurkenningar fyrir.
En auk þessa hefur hiann og
verið í forustusveit sjó-
manna og útvegsmanma.
Hann hefur ekki aðeins siglt
eg stýrt sínu skipi um höf-
in, heldur og brotizt í at-
vinnuframkvæmdum, svo að
nú er hann, ásamt félagia siin-
um einn stæirsti atvinnurek-
andi d Hafnarfirði, og allur
ilýtur latvinnurekstur hans að
sjávarútyegi.
— Hvað er að vera góður
fiskimaður? spurði ég dálít-
ið feiminin yfir svona barna-
legri spurningu.
Sigurjón brosir. „Góður
•fiskimaður, eða góður fiski-
maður ekki. Þetta er ekki
hægt að skýra, mönnum er
þetta léð. Það er alveg eins
og með igamíía orðatiltækið
iheppnisformaður. — Sumir
voru það, aðrir ekki. Báðir
igátu barizt eins vel, en gæf-
an eða heppnin var ekki jöfm
við þá. Sámt er það þannig,
að þegar 'góður fiskimaður
fer að eldiast, er eins og
heppnin minnki, tilfinriingim
slævist. Já, þetta byggist á
tiifinningu, hugboði, eða
hvað menn vilja kalla það.“
— Veirða þeir, sem eyða
æfi isinmi að mestu leyti á
sjónum ekki ætíð gestir í
landi?
„Ef til villl. Þegar éig er í
landi, hliakka ég til að fara
• á sjóinn. En svo þegar ég er
kominn út, hugsar maður
stöðugt heim. Og þegar mað
ur er á leiðinni heim fyllist
maður einhverjum óróieika,
þrá eftir konu, börnum og
heimili. Svona er maður. En
hver er sá, sem þekkir sjálf-
an sig að öllilu leyti? Og þó
þykjast víst allir gera það.“
Svo berst talið að isjávar-
og stjórnar-
fari.
„Það er sagt að íslenzkir
sjómenn séu áliltaf að fimna
að og það er v-íst rétt“, segir
Sigurjón. ,,Okkur finnst
■nefnilega að það mimnsta
sem hægt sé að krcfjast af
vildi það-brenna við, að hug i iþeim, sem istjórna í landi, sé
urinn væi!! mikið uti a ag þeJr sjái, um aflann, vinni
KIO OCT Vln íiAYmrmoír* T-TQmm i___ ,
sjo og við ilexíurnar. Ha-nn
var á skútum, vél-bátum,
Knuv-eiðurum, erlendum o-g
inntendum itogurum. Og svo
útskrifaðist hann -af Sjó-
mannaskólánum tuttuigu ár-a
gamall. Fyrst var hann skip-
stjóri á línuveiðara, en gerð-
ist svo stýrimaður á togaran-
um Imperialiist. Árið 1927
tók hann við Surprise og var
með hann til 1930. Það ár
var Garðar byggður, en þá
var hann stærsti íslenzki
togarinn; og.yar hann með
það skip þar til það fórst
1943. Þá var hann með Óla
Garða, en síðan með Faxa,
sem áð-ur hét Ariribjörn
ur hon-um og feomi honum í
verð. En þetta gengur
skrykkjótt. Stjórnarfarið- er
hörmullegt. Éig þekki ekki
neitt skip, sem getur sig-lt
stjórrilaust. Hvaða heimili
getur verið stjórnlaust? Get-
ur ríkið verið stjóirnlaust.
Þjóði-n missir lalla trú á
stjórnmálaflokkum og stjórn
arfari, ef ekki er hægt að
skapa neina festu.“
Þetta eru varnarorð eins
dugmesta herforingjans í ís-
-lenzkri sjóman-nia- og útvegs-
mannastétt. Væiri ekki rétt
að teggja þau á minnið?.
VSV.
Vélbátur,
30—50 smálesta, ganggóður vélbátur, óskast
á leigu til línuveiða í vetur.
Tilboð merkt: „Vélbátur“ leggist inn á af-
greiðslu Alþýðublaðsins fýrir 27. þ. m.
My)b.-bíi•'i-.sJ qo-. -ixh'Aviwö‘(,.í
rh-