Alþýðublaðið - 17.07.1947, Qupperneq 8

Fimmtudagur 17. júlí 1947.
Norskum hermönnum er iéíusí hér
reisíur varði í Fossvogskirkjugarði
---------------—■»■■■ ■ --
Ólafor krónpriils afhjúpar minnisvarð-
ann iiæstkomandi mánydag.
-------------*-------
Á MÁNUDAGINN kemur afhjupar Ólafur krón-
iprins Norðmanna minnisvarða í Fossvogskirkjugarði,
sem reistur hefur verið þar til minningar. um norska
hermenn, er létu lífið hér á landi á styrjaldarárun-
ium.
Svíakonungur og kvenráðherrann
í vor var kona í fyrsta sinn skipuS ráðherra í Sviþjóð;
það var frú Karin Koch, hagfræðingur, sem tók sæti sem
ráðherra án sérstakrar stjórnardeildar í sænsku jafnaðar-
mannastjórninni. Á myndinni sést frú Koch, þegar hún
var kynnt fyrir konunginum á fyrsta ríkisráðsfundinum
í Stokkhólmi eftir skipun hennar í ráðherraembættið.
Dagskrá Stúdentamótsins
Þátffaka stúdenfa í Reyk-
HolfsferS mikil
NÚ HEFUR VERIÐ að mestu leyti gengið frá dagskrá
fyrirhugaðs móts Stúdentasambands íslands, sem háð
verður í Reykjavík um komandi helgi. Fer setning mótsins
fram í hátíðasal Háskólans kl. 2 e. h. á laugardag. Stúdentar
mæta við Gamla Garð um kl. 1.30 og gnga þaðan undir fán-
um menntaskólanna og stúdenta til Háskólans. Um sama
leyti leikur Lúðrasveit Reykjavíkur nokkur lög fyrir fram-
an anddyri Háskólans.
Fer afhjúpun minnisvarð-
ans fram við hátíðlega at-
höfn, og í dómkirkjunni verð
ur messa klukkan 14, en þar
prédikar norskur dómpró-
fastur, Sigurd Fjær, en séra
Bjarni Jónsson vígslubiskup
þjónar fyrir altari. Þá syng-
ur karlakórinn „Fóstbræð-
ur“ nýtt lag ef'tir dr. Pál
ísólfsson við kvæði eftir
Davíð Stefánsson, en bæði
kvæðið og lagið er samið
fyrir þessa athöfn.
Samkvæmt upplýsingum,
sem biaðið fékk í gær hjá
Brynjólfi Jóhannessyni leik-
ara, en hann er formaður
minnisvarðanefndarinnar, er
minnisvarði þessi þannig til-
kominn, að á styrjaldarárun
•um, er frú Gerd Grieg starf-
aði hér á vegum Leikfélags
Reykjavikur, afhenti stjórn
félagsins frúnni fjárupphæð
til ráðstöfunar fyrir norska
hermenn, en hún starfaði þá
einnig fyrir þá hér.
Frú Gerd Grieg ákvað
síðar í samráði við stjórn
leikfélagsins, að með pening
um þessum skyldi stofnaður
sjóður til að reisa minnis-
.varða hér í Reykjavík um
norska hermenn, er hér
hefðu látið lífið, en um þær
mundir höfðu farizt hér ný-
lega nokkrir norskir flug-
menn.
„Alls munu það hafa verið
35 Norðmenn, sem létu hér
iífið“, sagði Brynjólfur.
„Sjóður þessi ber nafnið
„Gerd Grieg Fond“, en síðar
gaf Leikfélag Reykjavíkur
og Tónlistarfélagið sameigin
ílega upphæð í sjóðinn. Það
var eftir að þessi félög höfðu
sýnt „Pétur Gaut“ í samein-
ingu og notið aðstoðar nokk
urra Norðmanna við þá sýn-
ingu, en þeir dvöldu þá hér
sem hermenn“.
— Og hefur sjóðurinn auk
izt síðan?
„Já, honum hafa borizt
gjafir frá einstaklingum,
bæði íslenzkum og norskum.
Enn er sjóðurinn samt fjár-
þurfi, og veiti ég gjöfum mót
töku, ef einhverjir kynnu að
hafa í hyggju ;að styrkja
hann. Minnisvarðinn hefur
orðið dýrari, en ráð var fyrir
gert í upphafi, eins og oft vill
verða með slíkar fram-
kvæmdir“.
LÖGIN um sjálfstæði Ind-
lands voru samþykkt í lá-
varðadeild brezka þingsins í
gær og er nú aðeins eftir að
fá staðfestingu konungs á
þeim. Búizt er við henni á
íöstudaginn.
— Hverjir hafa starfað að
undirbúningi þessa máls?
„Minnisvarðanefnd, sem
til þess var valin. Hana skipa
þeir Brynjólfur Jóhannes-
son, formaður Leikfélags
Reykjavíkui;, Matthías Þórð
arson þjóðrninjavörður og
Sigurður Nordal prófessor.
Á síðast liðnu hausti ákvað
nefndin útlit minnisvarðans
í stórum dráttum og gerði
ráðstafanir til þess að nálg-
ast efni í hann. Efnið var
sótt austur að Hrepphólum í
Árnessýslu, og veitti Geir
Zoega vegamálastjóri nefnd-
inni ómetanlega aðstoð við
það, er hann lánaði til þess
menn, áhöld og bifreiðir. Er-
um við honum mjög þakklát
ir fyrir þá rausnarlegu
hjálp.“
Og minnisvarðinn?
„Arsæll Magnússon stein-
smiður, Grettisgötu 29, hef-
ur séð um alla áletrun á stein
ana og komið þeim fyrir á
stallinum, en Helgi Guð-
mundsson kirkjugarðsvörð-
ur hefur annazt upphleðslu
alla og steypu“. ,
—■ Hvernig verður afhjúp
unarathöfninni hagað?
„Ólafur ríkisarfi Norð-
manna mun afhjúpa varð-
ann, en ríkisarfinn er æðsti
maður norska hersins. Sig-
urður Nordal prófessor flyt-
ur ræðu, en karlakórinn
„Fóstbræður“ syngur kvæði
eftir Davíð Stefánsson við
lag eftir dr. Pál ísólfsson, og
er hvoru tveggja, kvæðið og
lagið, samið fyrir þetta tæki
færi. Síðan verður messa í
dómkirkjunni kl. 14, en þar
prédikar norskur dómprófast
ur, Sigurd Fjær, séra Bjarni
Jónsson vígslubiskup þjónar
fyrir altari, en hann jarðsöng
flesta þá menn, sem varðinn
er reistur yfir. Dr. Páll ís-
ólfsson annast hljómlist alla
við^ messuna.
Ég vil að lokum geta þess,
til að fyrirbyggja misskiln-
ing, að þar sem hér verður
fjöldi norskra gesta, sem
sækja Snorrahátíðina, en
dómkirkjan rúmar takmark-
aðan fjölda fólks verður
þeim er hafa boðskort fyrst
veittur aðgangur, en síðan
er að sjálfsögðu öllum heim-
ill aðgangur meðan húsrúm
leyfir og vonar nefndin að
menn skilji það fullkomlega.
Sama gildir og um athöfnina
í kirkjugarðinum.
Að endingu vil ég fyrir
hönd nefndarinnar biðja
blaðið að flytja beztu þakkir
öllum þeim, sem á einn eða
annan hátt hafa léð þessu
máli lið sitt“.
Við setningu mótsins syng
ur karlakórinn „Fóstbræð-
ur“, en auk þess syngur þar
Einar Kristjánsson óperu-
söngvari'. Kemur hann hing-
að samkvæmt beiðni fram-
kvæmdanefndarinnar, til
þess að syngja við athöfn
þessa, en eins og kunriugt er,
dvelur hann nú í Höfn. Hann
er væntanlegur með flugvél
einhvern næstu daga. Einar
mun og syngja í kveðjuhófi
mótsins, sem fram fer að
Hótel Borg.
Karlakórinn Fóstbræður
syngur þessi lög: Stúdenta-
sönginn Integer vitæ, Ár vas
alda eftir Þórarin Jónsson og
ísland ögrum skorið. Þá set-
ur Gísli Sveinsson sendi-
herra mótið, en hann er for-
maður Stúdentasambands ís-
lands. Lárus Pálsson leikari
les kvæði Einars Benedikts-
sonar um Snorra Sturluson.
í ráði var einnig að láta leika
Snorraminni, hinn snjalla
forleik, er Hallgrímur Helga-
son tónskáld samdi fyrir
Snorraminninguna 1941 og
þá var leikinn .í.Háskólanum,
En þar eð sumarleyfum
hljómlistarmanna hér ehfur
verið hagað svo, að um þess-
ar mundir eru flestir þeirra
utan bæjar, reyndist ókleift
að fá forleik þenna leikinn í
háskólanum.
Áður er þess getið, að Sig-
urður Guðmundsson skóla-
meistari og frú hans verða
heiðursgestir mótsins, og
mun Steingrímur Þorsteins-
son háskólakennari ávarpa
heiðursgestina fyrir hönd
stúdenta við setningu móts-
ins að loknum ræðum pró-
fessoranna dr. Ólafs Lárus-
sonar og dr. Sigurðar Nor-
dals. Setningarathöfninni
lýkur með því að tríó leikur
þjóðsönginh.
Sunnudaginn 20. júlí efna
stúdentar til ferðar til
Snorrahátíðarinnar að Reyk-
holti. Verður lagt af stað kl.
8 að morgni með m.s. Lax-
fossi og síðan ekið með bif-
reiðum til Reykholts. Mun
þátttaka stúdenta verða al-
menn í þeirri för, en mögu-
leikar til þátttöku eru, því
miður, nokkuð takmarkaðir
Fræðslurii
um neyzlumjólk
MJÓLKURSAMSALAN er
um þessar mundir að hefja
útgáfu fræðslurita um með-
ferð neyzlumjólur og er
fyrsta ritið í þessum flokkí
þegar komið út, en það nefn
ist „10 minnisatriði mjólkur
framleiðenda11 og hefur Eð-
varð Friðriksson, mjólkureft
irlitsmaður tekið ritið sam-
an, en teikningar í því eru
gerðar af Halldóri Péturs-
syni.
---------«---------
Hraunið rennur jafnt
og þétt úr Heklu
ENNÞÁ rennur hraunið
jafnt og þétt frá Heklu og
færist niður eftir hlíðum
fjallsins.
Samkværrit upplýáingum,
sem blaðið fékk í gær frá
Trausta Ólafssyni efnafærð-
ingi, en hann var austur við
Heklu fyrir um hálfum mán-
uði síðan, færðist hraunið nið
ur hhðarnar til suðvesturs,
þegar hann var fyrir austan.
Sagði hann að.það. hefði fyrst
runnið vestur hjallana í hlíð-
inni, en síðar skiptist hraun-
ið og steyptist niður f jallið í
tveim fossum, og eftir það
rann það allt til suðurs.
Um það leyti, sem hann
var fyrir austan, var aðalgíg
urinn í norðvestur öxlinni,
sem mest hefur gosið, um það
leyti hættur að gjósa, en ann
ar nýr hafði myndazt rétt
norðan við hann. Var hann
all kröftugur og gaus mikilli-
ösku.
Undanfarna daga hafa þeir
jarðfræðingarnir, Guðmund
ur Kjartansson og Sigurður
Þórarinsson dvalið austur
við Heklu, en ekkert hefur
frézt ennþá af síðustu rann-
sóknum þei'rra, eða hvort
gosið hefur nokkrum breyt-
ingum tekið síðustu daga.
vegna bifreiðaskorts. í fyrstu
lét ferðaskrifstofan stúdent-
um í té 100 sæti, en hefur nú
rýmkað þann kost nokkuð,
og verða farmiðar, sem af-
gangs kunna að verða, seldir
í Stúdentagarðinum í dag.
Kl. 2 e. h. á mánudag hefst
umræðufundur, og verður
handritamálið einkum til um
ræðu. En mótinu lýkur þá
um kvöldið að Hótel Borg
með hófi fyrir stúdenta og
gesti þeirra. Þar flytur dr.
Einar Ól. Sveinsson ræðu,
en Einar Kristjánsson syng-
ur einsöng og að lobum verð-
ur dans stiginn lengi nætur.
Aðgangur að setningu stúd
entamótsins og umræðufund
inum er heimill og ókeypis
fyrir alla stúdenta, eldri sem
yngri. Væntir landsmóts-
nefndin þess að mótið verði
mjög fjölsótt, enda hefur ver
ið vel til þess vandað.