Alþýðublaðið - 26.10.1947, Síða 3

Sunnudagur 26. okt. 1947
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Finnur Jónsson:
a m gjaldeyrisskorfur
i áður en varir
Úrlausn vandamálanna þolir enga bið
FJÁRHAGSRÁÐ hefur nú
birt tvær skýrslur um fjár-
pálaástandið og gjaldeyris-
horfurnar. Skýrslur þessar
sýna að ástandið í þessum
málum er mjög alvarlegt.
Síðan fjárhagsráð og við-
skiptanefnd tóku við af við-
skiptaráði og nýbyggingar-
ráði hafa innflutnings og
gjaldeyrisleyfi verið mjög
skorin niður frá því ssm áð-
ur tíðkaðist.
Fjárhagsráð gaf viðskipta-
nefnd þegar í upphafi fyrir-
mæli um að takmarka gjald-
eyris-' og innflutningsleyfi
við lífsnauðsynjar þjóðarinn
ar, svo og allra nauðsynleg-
ustu yfirfærslur vegna náms
kostnaður o. þ. u. 1. En þrátt
fyrir þetta eru þarfirnar mikl
ar. Veitt leyfi og .áætluð leyfi
frá 5. 8. til áramóta yerða
samkvæmt því um 122 mill-
jónir króna. Eru þó svo að
segja skorin niður öll leyfi
fyrir vefnaðarvöru og skó-
fatnaði, þennan síðari hluta
ársins, svo og leyfi fyrir ýms
um öðrum nauðsynjavörum
og lífsþægindum. Matvara,
eldiviður, olíur og framleiðslu
vörur, hafa verið látnar sitja
í fyrirrúmi, en sleppt öllu,
sem talið var að unnt vær'i að
komast af án. Þó hefur verið
reynt eftir mætti að afla vöru
til iðnaðar og byggingar, en
því miður hefur gjaldeyris-
skorturinn hamlað þessum
innflutningi, að mestu leyti,
og orðið þess valdandi að
alltof mikið hefur orðið að
draga úr honum. Birgðir af
byggingarefnum og iðnaðar-
vörum ganga mjög til þurrð-
ar, en eigi er sýnt að neinn
gjaldeyrir verði fyrir hendi
til þess að afla þeirra að nýju,
nú um sinn.
Þær ráðstafanir, sem
þegar hafa verið gerðar og
sú stefnubreyting, sem
tekin hefur verið, nægir
ekki til þess að bæta úr
gjaldeyrisskortinum, þó
hvoru tveggja séu spor í
rétta átt.
í hinni síðari skýrslu fjár-
hagsráðs er á það bennt, að
um 66 milljónir króna liggi
hjá bönkunum í leyfum, sem
enginn gjaldeyrir hafi verið
fyrir hendi til þess að yfir-
færa. Auk þess séu manna á
meðal mikil gjaldeyrisleyfi,
sem ekki eru talin. í þeirri
upphæð. Þar að auki liggja
svo á hafnarbakkanum vörur
fyrir 33—34 milljónir króna,
sem engin leyfi séu fyrir, en
Aalsverðan hluta þeirra vara
munu rnenn hafa flutt inn
npp á gömul leyfi, sem féllu
úr gildi, meðan varan var í
pöntun og; innflytjendur
bjuggust við að fá þau fram-
lengd, sem þó eigi hefur orð-
ið.
Eftir er svo að greiða all-
ann innflutning á nauðsynja
vörum, skipaleigu og aðrar
yfirfærslur til áramóta og út-
gerðarvörur til næstu vertíð-
ar, sem samkvæmt innflutn-
ings og gjaldeyrisáætlun er
um 73 milljónir króna. Of-
an á það bætist svo margir
tugir milljóna í hinum eldri
leyfum umfram þau, sem eru
í bönkunum, sem enn eru í
umferð. Alls telur fjárhags-
ráð að 70—90 milljónir króna
vanti til þess að uppfylla
gjaldeyrisþörf ársins og það
þó leyfislausu vörurnar á
hafnarbakkanum verði látnar
liggja þar, eða endursendar.
Þar á meðal eru ýmsar vörur
til bygginga, sem mikill
skortur er á í landinu.
Eitthvað fellur efalaust nið
ur af leyfum, en hætt er við
að það nemi ekki verulegri
fjárhæð, vegna þess að leyf-
in hafa nýlega verið innköll-
uð og þá átti fella úr gildi
það, sem fært þótti. Enn frem
ur koma þar á móti veruleg-
ar verðhækkanir, sem orðið
hafa á skipum og vélum, sem
búið er að semja um að kaupa
til landsins.
Gjaldeyrisþurrðin er að
öiiu þessu athuguðu stað-
reynd, sem ekki er unnt að
neita, og enginn reynir að
neita nema þeir, sem telja
sér stundarhagnað að því
að villa fólki sýn.
Það er lífsskilyrði fyrir okk
ur að fá til landsins eða
greiða þær vélar, áhöld og
vörur til iðnaðar og húsabygg
inga, sem búið er þegar að
panta og að auka við þetta,
til þess að viðhalda atvinnu
og velmegun í landinu, en
gjaldeyrisvöntun hamlar
þessu hvoru tveggja.
Flestar þjóðir Norðurálfu
búa nú við gjaldeyrisskort og
eru að berjast gegn honum.
lEnginn, sem lætur sig hag
þjóðar sinnar einhverju
varða, telur sér slík mál óvið-
komandi. Afkoma manna, at-
vinna og lífskjör eru undir
því komin, að úr honum verði
bætt.
Fyrir okkur íslendinga er
þetta nauðsynlegra, flestum
öðrum fremur, vegna þess nð
við lifum mieira á út- og inn-
flutningi en aðrar þjóðir.
Framtíð okkar fer eftir þvi,
til góðs eða ills, hvsrnig úr
þessu tekst að bæta. Og nú
er það mjög undir okkur
sjálfum komið hvernig.þetta
tekst. Við höfum aldrei stað-
ið eins vel að vígi og nú.
Velmegun er meiri í land-
inu en nokkru sinni fyrr og
við höfum skip, vélar og
tæki, sem eru stórvirkari en
hér hafa þekkzt áður. Þessi
tæki verðum við að nota, en
til þess að svo geti orðið
þurfum við að vsrða sam-
keppnisfærir við aðrar þjóð-
ir. Vegna dýrtíðar og verð-
bólgu innanlands erum við
það engan veginn eins og
sakir standa, en til þess að
ráða bót á gjaldeyrisvandræð
unum og: atvinnuleysi því,
sem það hefur í för með sér,
þurfum við að taka upp á-
kveðna baráttu gegn gjald-
eyrisleysinu og verðbólgunni.
í innflutningsmálunum þurf
um við að fylgja upptekinni
reglu ríkisstjórnar og fjár-
hagsráðs að skera niður all-
an óþarfan innflutning,
minnka neyzlu á erlendum
vörum, og efla iðnað sem
sparar gjaldeyri.
í útfjutningsmálunum
þurfum við að verða sam-
keppnisfærir við aðrar
þjóðir, nota alla tækni sem
unnt er til þess að auka út-
flutninginn, beina vinnu-
aflinu að framleiðslustarf-
semi og kappkosta að
flytja vörurnar út í því á-
standi, að þær nái sem
allra hæztu verði.
Þjóðinni er nauðsynlegt að
horfast í augu við þessar stað
reyndir og lifa samkvæmt
þeim. Hin mikilvirku fram-
leiðslutæki okkar koma okk-
ur að engu haldi, ef þau eru
látin liggja ónotuð. Hins ve-
ar eiga þau að geta bjargað
okkur yfir ófæruna, ef þau
eru notuð til fulls og jafn-
framt komið því lagi á inn-
flutninginn, sem áður getur.
Baráttuna gegn verðbólgunni
og fyrir efliingu útflutnings
Fcamhaid a 7. síöu.
Dómkirkian í Cheehester.
sera
TÍBINDAMAÐUR Alþýðu
blaðsins hefur fyrir skömmu
átt tal við séra Jakoh Jóns-
son, sem fyrir skömmu er
komin heim úr Englandsför,
en þar sat hann, ásamt séra
Sigurbirni Einarssyni, fund
norrænna og brezkra kirkju
deilda, og mættu þeir þar sem
fulltrúar íslenzku kirkjunn-
ar.
„Tildrög fundarins má
telja þau“, sagir séra Jakob,
,,að nú er uppi með ýmsum
kirkjudeildum sterk Iöngun
og þörf til aukins samstarfs á
kirstilegum grundvelli, og
má segja, að ástandið, sem nú
ríkir í heiminum krafjist
þess. En fyrsta skilyrðið til
þess að samstarf megi tak-
ast er skiliningur og þekking,
og því er það, að ýmsar kirkju
deildir hafa nú að undan-
förnu, gengizt fyrir umræðu-
fundum og þingum. Má í því
sambandi benda á Alheims-
þing lúthersku kirkjunnar
að Lundi í sumar. Þá hafa og
viðtöl í þessum tilgangi far-
ið fram með forustumönnum
ýmissa kirkjudeilda".
„í sumar bauð biskupinn
af Kantaraborg ‘yfirbiskup-
Noregs og Danmerkur og
biskupi íslands til umræðu-
fundar um ýmis mikilsverð
atriði, varðandi aukið sam-
starf. Biskup íslands gat ekki
sótt þennan fund, sökum ann
r H
[asyrnng
Ástu Jóhannesdóttur
í Breiðíirðingabúð
er opin daglega frá klukkan X—11.
upsins og .var biskupinn af
Hereford forseti ráðstefnunn
ar. Frá Danmörku mætti
Plum Falstursbiskup, Regin
Prenter, prófastur frá Árós-
um og Brodersen, prófastur
í Kaupmannahöfn. Frá Nor-
egi séra Gulbrandsen og séra
Smith, én sá fyrrnefndi var
sjómannaprestur í London á
styrjaldarárunum. Auk hinna
fyrrtöldu fulltrúa erkibisk-
upsins sátu ráostefnuna bisk
upinn að Chechester; F. J.
Porter aðstoðarprestur og
fleiri kirkjumenn.“
„Ráðstefna þessi var, eins
og fyrr segir, fvrst og fremst
haldinn, til þess að skiptast
á skoðunum um ýmiss grund
vallaratriði í þeim tilgangi að
efla réttan skilning á því,
hvað líkt sé og ólíkt með þess
um kirkjudeildum. Allar
eiga þær ainhver söguleg rök
fyrir sérkennum sínum í upp
hafi; allar sína sérstæðu
sögu, er skapar þeim sérstöðu
og sjálfstæða tilveru. Af
þessu leiðir, að gagnkvæmur
skilningur á þessum atriðum,
er nauðsynlegur undirbúning
ur öllu beinu og óbeinu sam-
starfi með þeim. Þess vegna
er það í ráði, að undirbúa
aðra fundi, sem væntanlega
verða haldnir svo fljótt, sem
ástæður leyfa, sem spor í þá
átt hefur enska kirkjan í
hyggju, að bjóða nokkrum
ríkis, og varð úr, að séra Sig Norðurlandabiskupum, þeirra
urbjörn Einarsson, sem var á | á meðal biskupi íslands, að-
förum til Sviss, sæti I vera gestur á Lambeth þing-
hann ásamt öðrum fulltrúa.
Hringdi biskup til mín, um
kvöld og spurði mig, hvort
ég gæti verið tilbúinn til far
ar daginn eftir, og tók ég boð
inu, enda þótt undirbúnings-
t.íminn væri naumur. “
„Fundur þessi eða ráð-
stefna stóð að Chechester í
Sussex og er þangað um
tveggja stunda ferð frá Lond
on. Sökum forfalla gat bisk-
upinn af Kantaraborg ekki
sjálfur mætt á ráðstefnunni,
en biskupinn af Hereford,
biskupinn af Truro í Corn-
wall og Duncan John, pró-
fastur í Chechester, en hann
er kunnur rithöfundur,
mættu sem fulltrúar erkibisk
inu næsta sumar, e.n það er
þing allra biskupa í Breta-
veldi.“
„Ráðstefna þessi fór hið
bezta fram, og það getur haft
hina mestu þýðingu í fram-
tíðinni, að íslenzka kirkjan
sé aðili að slíkum ráðstefn-
um og þó einkum í náinni
samvinnu við systurkirkjurn
ar á Norðurlöndum. Það var
ánægjulegt að komast að
raun um, hversu vel Norður
landa fulltrúarnir gátu orðið
sammála í viðhorfum sínum
áhrærandi grundvöll viðfangs
efnanna".
„Fundur var settur með
því, að biskupinn yfir Chec-
Irn. á 7. síðu.