Alþýðublaðið - 11.11.1947, Blaðsíða 5

!»riSjudagur 11. nóv. '1947.
ALÞVPUBLADIÐ
VORIÐ 1943 sökkti banda- 1
rískur tundurspillir þýzkum
kafbáti nálægt strönd Dela-
ware. en á undursamlegan
hátt heppnaðist að ná í kap-
teininn hfandb Flotastjórnin
þarfnaðist nauðsynlega upp-
lýsinga, sem aðeins þýzkur
kafbátsforingi gat látið í té.
Og átti að heita, að það væri
vegur, að maðurinn leysti
frá skjóðunni, ef hann væxi ,
dáleiddur.
Dávaldurinn, sem valinn
var til bessa verks, var Ho-
ward Kleln, einn h.nn snjall-
asti dávaldur i Ameríku.
Menn í borgaralegum föt- ,
um fvlgau Kiein tii flota-1
stöðvarinnar í Norfolk í Vir-!
giníaríki. þar sern háttsettir
flotaforingjar biðu hans. Ef- i
uðust þer greinilega um, að
Þjóðverjinn yrði dáieiddur
gegn viljá sínum. Þeir létu
Klein fara inn í herbergi til
Þjóðverjans; en hann var að
jafna sig eftir verkun eitur-
lyfs. sem hann hafði fengið.
Klein settist niður hjá h;n-
um hálfmeðvitundarlausa
manni og fór að tala hægt.
„Ég kærði mig ekki um,
að maðurinn vissi að ég væri
að dáleiða hann,“ skýrði
Klein frá, ,,svo að ég sagð:
aðeins: Þú hlýtur að vera
mjög þreytitur. Reyndu að
sofna. Andaðu djúpt og þú
munt hníga í svefn.“ Aður
en þrjár minútur voru liðnar
var Þjóðverjinn fallinn í
djúpan dásvefn. Þá byr.juðu
spurningarnar, en þegar ]
Þjóðverjinn fór að tala, var j
Klein rokinn út, og áður en j
að því kæmi að hann rakn-
aðiivið, var Klein kominn aft- !
ur. Að athöfninni lokinni
sagði einn foringjanna kulda
lega: ,,Með þessari nýju teg-
■und dáleiðslu eru leyndar-
málin úr sögunni.11
Mikill áhugi hefur nú
vaknað á dáleiðslu á síðustu
árum. Gildi dásvefns við
GR.EIN þessi, sem fjall-
ar um dáleiðslu, er eftir
Ðaniel P. Mannix og birt-
ist í „Readers Digest“.
Mörg kynleg fyrirbæri
hafa gerzt í dáleiðslu, þótt
margar af þeim tröilasög-
nm séu sennilega nokkuð
orðum auknar.
lækningar viðurkenna skarp
skyggnustu læknar ekki eins
og rnálin síanöa nú. En í ná-
inni framuð getur vcr.ð, að
tannlæknirinn telj: s'úk-
lingnum trú um. að hann
fincii ekkert til meðan lækn-
ir'nn er að rera við skemmdu
tönnir.a. Vilji maður hætta
við að reykja eða drekka,
gæti dáleiðsla komið að
haldi. Ef konu iar.gar til þess
að megra sig, getur dávaldur
fjarlægt longun hennar í
bur.ga fæðu, Margir kven-
læknar gera ráð fyrir, að
rneð dáleiðslu megi gera
barnsfæðmgar þjáningalaus-
ar. Og þe'm, sem af svefn-
leysi þjást, heíur verið hjálp-
að með henni, þá er svefnlyf
brugðust.
En allir sálsýkislæknar,
sem ég hef spurt, sögðu fvrst
af öliu: „Segið ekki þannig
frá dáleiðslu, að hún lækni
allt. Hún er sjaldan notuð í
sjálfri sér við sálsýkislækn-
ingar. Stundum kemur hún
að fullum notum, en oft
ekk: “
Dáleiðsla hefur alltaf ver-
ið^koðuð dulrænn og annar-
legur kraftur. Sýnidávaldar
hafa látið menn verða að
fíflum. Af ofur eðlilegum á-
:tæðum er almenningur tor-
hyggin11! en menn eins og
Howard Klein eru fulltrúar
nýrrar tegundar þeirra
manna, sem lagt hafa fyrir
sig dáleiðslu. Hefur Klein
stundað starf sitt vísindalega
og hann er eindregið þeirrar
skoðunar, að sálfræðingar
hafi þá í fórum sínum öflugt
tæki, et þeir hafa lært, hvern
ig nota skal dóleiðsluna.
Klin hefur látið nokkur
lurðuleg fyrirbæri gerast.
Hinn fjórða október 1914
vakti hann athygli alþjóða
með því að reyna að dáleiða
menn á þann hátt að tala í
átvarp. Tilraunin fór fram á
"adióvinnustofu, en ekki var
hsnni útvarpað til almenn-
ings.. Ef svo hefði verið, er
’3ngum efa bundið, áð hann
heíði svæft stóran hluta
Ameríkumanna. Síðan þetta
gerðist hafa bezkir dávaldar
kornið fram í sjónvarp B.B.C.
og varð árangurinn svo ó-
væntur, að Breiar tóku upp
þá reglu, að banna öllum dá
völdum að koma fram í út-
varpi.
Klein hefur látið nokkur
af dáleiðslu séu til tvær teg-
undir, bein og óbein dáleiðsa.
Óbein dáleiðsla er höfð um
hönd á hverjum degi, í verzl-
unarauglýsingum í útvarpi,
þegar sama hugsunin er end-
urtekin æ ofan í æ á sama
hátt, og þá er móðirin raular
aftur og aftur sömu vöggu-
vísuna, þar til barnið henn-
ar sofnar.
Bein dáleiðsla er fólginn í
dásvefni, sem framkallaður
er með stífu augnaráði og
sefjun dávaldsins. Dávaldar
fyrri tíma einblíndu á mann-
inn, sem þeir dáieiddu,
og sögðu honum að stara í
augu sér. í raun og veru er
ekkert dámagn í augunum.
Láta dávaldar nútímans dá-
bega sína stara á pening eða
blett í loftinu. Til þess að auð
velda uppgjöfina er dáþegan-
um sagt að anda djúpt og
frá Visfdpaíiðfad
Vi'ðBkipían'sfndin hefur ákveðið að frsstur
tiil -að skiia upplýsmgum varðandi vörukaup
frá Italíu og Frakklandi, samanbeT auglýsiimgu
naínda-rinnaT dags. 7. þ. m., er hér með fram-
Isngdur til 16. nóv. n.k.
Reýkjavík, 10. nóvsmber 1947.
Viðskipanefndin.
með 'ákveðinni hrynjandi.
Sumir læknar halda að dá-
Ieiðs’a svæfi dagvitundina og
undirvitundin taki völdin.
Þessi vitund er svo vön að
taka við fyrirskipunum frá
dagvitundinni, að hún hlýðir
öllum boðum, sem henni ber-
ast. Þetta virðist eins góð
skjuing og hver önnur.
Maður í djúpum dásvefni
getur opnað augun, talað,
hlegið og gsngið um. Dávald-
urinn ræður ekki aðeins yfir
hugsunum dáþegans, hann
stjórnar algerlega taugakerfi
hans. Er hægt að gera heyrn
dáþegans svo næma, að hann
getur heyrt títuprjón detta í
100 feta fjarlægð.
Ef dáþega er sagt, að hann
geti ekki fundið sárauka, leyf
ir hann að framkvæmd sé á
honum mikil skurðaðgerð. Og
hann getur þrengt svo æðar
sínar að blóðrás úr sári hætti.
Klein hefur stundum sýnt
betta furðulega fyrirbæri.
Hann sker tvo litla skurði í
hönd dáþegans, og meðan úr
þeim blæðir skipar hann dá-
þeganum að stöðva blæðing-
una úr æðum þeirra. Blæð-
ingin hættir þegár í stað. Þá
•segir hann dáþeganum að
lofa blóðinu að renna úr þess-
um skurði en stöðva blóðrás-
ina úr hinum, og hlýddi dá-
þeginn því.
Læknar eru farnir að nota
dáleiðslu til þess að hjálpa
sjúklingum til að stjórna ó-
sjálfráðum vöðvunum. Klein
hefur aðstoðað ágætan augn-
lækni við augnlækningar. Ný
lega hsppnaðist þeim að
hjálpa sautján ára gömlum
dreng, sem hafði svo mikla
sjónskekkju, að hann gat að-
eins lesið stóru fjögurra
þunmlunga stafina á spjald-
:'nu. Klein dáleiddi drenginn
og sagði honum að spjaldið
væri komið nær. Alveg eins
og spjaldið hefði verið flutt
nær honum gat hann lesið
línu eftir línu, þar til hann
hafði lesið fimm línur. En-
furðulegra var, að þeim hæfi-
leika hélt hann eftir að hann
vaknaði úr dáleiðslunni.
Læknirinn heldur að dá-
leiðslan hjálpi drengnum til
Franih. á 7. síðu.
Bessastaðabókin er komin í bókaverzlanir.
Þæffir úr sögu höfuðbóls
Eftir Vilhjáim Þ. Gíslason.
í Bessasíaðabókinni eru raktir höfuðdrætt-
ir í sögu staðarins, sagt frá helztu mönn-
um þar, gerð grein fyrir áhrifum staðar-
ins og staðarmanna á landssöguna og lýst
staðnum sjáifum á ýmsum tímum. Frásögn-
in er fróðleg og skemmtileg.
Allur frágangur bókarinnar er mjög smekk-
legur og vandaður, svo að þetta er einhver
hin fegursta* bók, sem hér heíur komið út.
Hún er bundin í alskinn, handbundin, snyrti
lega en íburðarlaust, gyllt. Litprentuð
mynd er framan við titilblað, og textinn
prýddur bókahnútum og litprentun á upp-
hafsstaf.
Fræðibók - Skemmtibók - Gjafabók
Efni:
Höfuðból og merming.
Besisiastaðir á Álftanesi.
B e s sasta ð asaga.
B'esisiastað akirk j a.
Bessaistaðabú.
Skansinn og Seylan.
F álkahúsið.
Náttúrufræðimgar.
Biessasitaðastofa.
B e'ssastað askóli.
Fars'etimn á Bessastöðum.
Myndir:
I ritikiu er fjöldi mynda,
maTigiar þeirra eru teknar
sérstaklega fyrir bókina
eða leiru gamlar myndir,
sem ek’ki 'hafa þó áður ver-
ið í íslenzkum söguritum.
Þctta eru staða- og inarma-
myn.dir, húsateikningar,
kort, myndir af minjagrip-
um, ^ininainhússmyndir og
sýniishorn af handntum og
hréfum
Bessastaðs
main-na á
ýmsum
tímum.