Alþýðublaðið - 06.07.1949, Qupperneq 5

Miðvikúdagur 6. júlí Iíi49;
ÁLÞYÐUBLÁÐlö
-i-—wi--'.■
r s
Helga Sigurðardóftir:
HELGA SIGURÐARDÓTTIR, forstöðukona Hús
mæðrakennaraskóla Islands, flutti erindi það, sem hér
birtist, á nýafstöðnu landsþingi Kvenfélagasambands fs-
Iands.
í ÞETTA SINN hefur það
fallið í hinn hlut að tala um
húsmæðrafræðsluna í landinu,
og mér er ávalt Ijúft að ræða
um það málefni, og ég álít að
aldrei verði útrætt um mennt-
un og störf konunnar.
Margir munu halda, að nú
sé húsmæðrafræðslan í landinu
komin í það horf, að eigi þurfi
að hafa áhyggjur af henni um
sinn. Húsmæðraskólarnir séu
orðnir það margir, að flestar
ungar stúlkur, sem , ástæður
hafa til, geti fengið skólavist,
en svo er nú tæplega enn.
Að vísu höfum við nú 1
húsmæðrakennaraskóla, 12
húsmæðraskóla og 4 barna-
skólaeldhús, og er hér um
mikla framför að ræða, þegar
þess er gætt, að tæpur helm-
ingur þessara skóla hefur tek-
ið til starfa á síðasta áratug.
En mikið vill alltaf meira, og
við viljum enn herða sóknina í
baráttunni fyrir aukinni
menntun kvenna, og ég vil nú
fara nokkrum orðum um þá
hlið húsmæðrafræðslunnar,
sem snýr að starfandi hús-
mæðrum til sjávar og sveita.
Þó að húsmæðurnar hafi
fengið góða menntun, þegar
þær giftast og taka til starfa
sem húsfreyjur, þá er það ekki
nóg, því að svo miklar og örar
breytingar verða á vinnutækni
við heimilsstörf og allri með-
ferð fæðunnar, að það er
nauðsynlegt að þeim gefist
kostur á að fylgjast sem bezt
með öllum nýjungum á þess-
um sviðum og njóta þannig
góðs af þeirri þekkingu, sem
nýjust er á hverjum tíma.
Síðastliðið sumar kom ég til
Danmerkur og dvaldi þá
nokkra daga á rannsóknarstofn
un ríkisins, eins og venja mín
hefur verið þegar ég hefi ver-
ið þar á ferð, og kynntist ég þá
nýjung í starfi þessarar stofn-
unar, sem ég tel mjög mikils-
Verða fyrir húsmæðrafræðsl-
una, og ég-tel nauðsynlegt, að
hafizt verði handa um svip-
aða fræðslustarfsemi hér á
landi, sem allra fyrst.
Rannsóknarstófnun danska
ríkisins hefur aðsetur sitt í
Kaupmannahöfn, og eru þar
starfandi margir húsmæðra-
kennarar hver á sínu sviði.
Þar eru gjörðar tilraunir með
allskonar fæðutegundir og
heimilisáhöld, en auk þessa
rekur rannsóknarráðið upplýs-
Inga- og kennslueldhús í Kaup
mannahöfn og ætlar að koma
þeim á fót víða í kaupstöðum
í Danmörku, því að starfsemi
þessi hefur gefizt ágætlega.
Þegar rannsóknir á fæðu-
tegundum hafa verið fram-
kvæmdar á næringagildi. og
matartilbúnaði, eru gefin út
smárit um niðurstöður beirra,
og þegar nýjar fæðutegundir
koma á markaðinn þá eru al-
menningi gefnar leiðbeiningar
um meðferð þeirra og mat-
reiðslu.
Nú er hér t. d. mjög erfitt
að fá annað kjöt en hvalkjöt,
og þyrftum við því að borða
mikið af því, en það er vandi
að matbúa það svo vel sé, og
væri því mikil nauðsyn að gefa
húsmæðrum glöggar upplýs-
ingar um meðferð þess.
Rannsóknarstofnunin gefur
einni.g út smárit um rannsókn-
ir sínár á heimilisáhöldum. Eru
í ritum þessum oft myndir af
áhöldunum. Sagðir eru kostir
og gallar á þessaari eða hinni
sleif eða þeytara, og þess getið
til hvers þetta eða hitt áhald
sé heppilegast.
Slík leiðbeiningarstarfsemi
væri mjög nauðsynleg hér á
landi, því að á tímum slíkum
sem nú eru, þegar ekki fæst
innflutningur á nauðsynleg-
um, vörum, en slíkt kemur öft
Helfa Sigurðardóttir.
fyrir hér, bæði að því er snert-
ir búsáhöld og fæðutegundir.
íslenzkar húsmæður eiga að
gera kröfu til þess, að þær fái
íhlutúnarrétt um það, hvað
flutt er inn í landið af þeirri
vöru sem eingöngu er notuð af
húsmæðrunum sjálfum, og
þurfa konur því að fá fulltrúa
í þeim nefndum, sem innflutn-
ingnum ráða.
Ég kem nú að þeim þættin-
um í hinni nýju starfsemi
dönsku rannsóknarstoíunarinn-
ar sem ég var hrifnust af, en
það eru upplýsingaeldhús.
Rannsóknarstofnunin hefur
2 upplýsinga- og kennslueld-
hús í Kaupmannahöfn, og er
starfinu hagað þannig:
Húsnæðið er stór stofa, þar
sem í er vaskur, stórt borð og
eldavél, og ennfremur sæti
handa 30 — 50 manns. Þarna
starfa 2 húsmæðrakennarar, og
er stofnunin opin 8 klst. dag-
lega. Getur þá hver sem er
komið þangað inn eða hringt í
símann, og’ fengið leyst úr
vandræðum sínum, og er þetta
fyrirkomulag mjög vinsælt og
afarmikið notað. Leita þangað
húsmæður, vinnukonur og aðr-
ir einstaklingar svo sem heim-
ilisfeður, sem af einhverjum
ástæðum þurfa að sjá um heim-
ilið.
. Er þarna spurt um allt milli
himins og jarðar, og takmark-
ið er að allir fái greið og góð
svör við spurningum sínum.
Sem dæmi um spurningarn-
ar mætti nefna: Hvernig á að
sjóða kartöflur svo þær tapi
sem minnst af C-vítamini?
Hvaða tegundir af eldhúsáhöld-
um er heppilegast fyrir mig að
kaupa í búið? Hvað á ég að
nota þann tíma sem kartöflur
eru ófáanlegar? Hvernig er
hægt að búa til berja- og rab-
arbaramauk með litlum sykri?
Hvernig hreinsa skal alls kon-
ar bletti úr fötum eða úr hús-
gögnum. ofl. ofl. sem oflangt
er upp að telja.
Nokkrum sinnum í viku er
svo haldin sýningarkennsla
um þau efni, sem efst eru á
baugi hverju sinni. Á sýning-
arkennslur þessar koma jafnt
ungar konur og óreyndar sem
rosknar og ráðsettar húsmæð-
ur, sem segja frá reynslu sinni,
og kennarinn reynir að taka til
greina allan þann fróðleik, sem
að gagni má koma og láta sem
flesta njóta.
Allar ■ upplýsingar eru ókeyp
is, og svo er það einnig hjá
hliðstæðum stofnunum á hinum
Norðurlöndunum, en þar eru
einnig starfandi rannsóknar og
fræðsluráð með svipuðu sniði.
í húsakynnum slíkra stofn-
ana er nauðsynlegt að hafa
góðan sýningarglugga, þar sem
hægt er að kynna almenningi
margvíslegar nýjungar, og
veita nytsamar leiðbeiningar.
En af hverju er nauðsýnlegt
að hafa slíkar upplýsingastofn-
anir? Til þess eru margar og
gildar ástæður.
1) Húsmóðirin mun verða á-
hugasamari í starfi sínu, ef að
hún finnur áhuga sérfræðing-
anna fyrir því, að miðla starf-
andi húsmæðrum af þekkingu
sinni, og ef hún á þess ávallt
kost að kynnast nýjungum í
starfsgrein sinni.
2) Breytingar og nýjungar á
sviði mataræðis og vinnu-
tækni eru svo miklar, að oft er
fullerfitt fyrir okkur sérfræð-
ingana að fylgjast með, hvað
þá fyrir húsmóðurina, sem á-
vallt er önnum kafin við hin
daglegu heimilisstörf.
3) Á grundvelli rannsókn-
anna á síðan að velja til inn-
flutnings hinar heppilegustu
vörutegundir, þar með talin
mörg búsáhöld og rafmagnsá-
höld, og skapa á þann hátt hús-
mæðrunum þægindi, en spara
landinu gjaldeyri.
4) Þetta fyrirkomulag er
mjög heppilegt fyrir ungar
húsmæður sem margar hverj-
Framhald á 6. síðu.

Þessi höggmynd, sem Gunnfríður Jónsdóttir kallar „Á heim-
leið“, var sýnd í Stokkhólmi 1947.
FRÚ GUNNFRÍÐUR JÓNS-
DÓTTIR er nýkomin heim úr
ferðalagi frá Norðurlöndum.
Hún fór utan snemma í vor
vegna Norðurlandasýningar-
innar, sem opnuð var í Kaup-
mannahöfn 15. maí s. 1.
Frú Gunnfríður hefur á
seinni árum vakið á sér tals-
verða athygli fyrir höggmynd-
ir sínar. En fyrst sáust hér
myndir eftir hana 1943 á sam-
sýningu íslenzkra listamanna
í Listamannaskálanum í
Reykjavík.
Frú Gunnfríður er að sögn
ein af víðjförlustu listamönn-
um okkar. Hún hefur dvalið
árum saman á Norðurlöndum.
Enn fremur hefur hún "búið í
París, ferðast til Grikklands
og ítalíu og alls staðar skoðað
listasöfn, fylgzt með þróun
höggmyndagerðar og náð sam-
bandi við ýmsa núlifapdi lista-
frömuði í þessari grein. Sjálf
hafðist hún þó ekki handa á
þessu sviði fyrr en á seinni ár-
um. Fyrsta mynd frúarinnar
er þó frá 1931 og heitir
„Dreymandi drengur“.
Kvennasíða Alþýðublaðsins
vildi gjarnan heyra og sjá eitt-
hvað af listaverkum hennar og
leit því heim til frú Gunn-
fríðar á Freyjugötu 41.
Frú Gunnfríður hefur verið
og er glæsileg kona að ytra úa-
liti, lífsglöð og þróttmikil.
Gamall vísdómur segir, að
allir þurfi á því að halda, sem
þeim er lánað, og það mun
einnig sannast á frú Gunnfríði.
Hún hefur jafnan gengið ó-
trauð til starfa og hvergi hop-
að á hæli fyrir erfiðleikum.
— Hvað er um yðar þekktu
mynd „Landsýn“?
„Sii mynd vakti fyrst at-
hygli á samsýningu listamanna
hér 1943. Nú heíur „Landsýn“
verið höggvin í granít í Noregi
og er nú nýkomin heim og
verður sett upp við Strandar-
kirkju í sumar. Stærð myndar-
innar er 2 metrar, og hún er
gerð, eins og kunnugt er, út af
gamalli helgisögn um Strand-
arkirkju.“
— Þér hafið einnig tekið
þátt í hinum velþekktu Norð-
urlandasýningum?
„Já; vorið 1947 átti ég á
Norðurlandasýningu, sem þá
var í Stokkhólmi, tvær mynd-
ir. Önnur myndin heitir „Móð-
ir mín“, en hin er stúlkumynd,
sem ég nefni „Á heimleið“.
Blaðaummæli, er frú Gunn-
fríður geymir, sýna, að myncl-
ir þessar hafa vakið á sér eftir-
tekt. Ýmsir listamenn höfðu
einnig hvatt frú Gunnfríði til
að fá þessar myndir höggnar í
marmara.
— Voruð þér ekki þátttak-
andi í listsýningu þeirri, er
konur á Norðurlöndum stóðu
að?
„Slík sýning var í fyrsta
sinn haldin í okt. 1948 í Stokk-
hólmi, og var sýningin fyrir
margra hluta sakir hin merki-
legasta og hefur verið undar-
lega hliótt um hana hér heima.
Ég sendi þangað fimm myndir,
er allar voru teknar. Bezta
dóma af mínum myndum
hlaut „Dreymandi drengur“,
og birtust myndir af henni í
sænskum blöðum og tímarit-
um. Einnig hlaut „Konumynd“
góð ummæli.
— Hvaða myndir áttuð þér
á Norðurlandasýningunni á
þessu vori?
„Á meðal mynda minna þar
er lítil mynd, sem ýmsir hafa
tekið eftir, er heitir „Fiski-
stúlkur“. Myndin „Móðir mín“
hefur hlotið þar lofsamleg um-
mæli dómbærra manna.“
í vinnustofu frú Gunnfríðar
er allmargt mynda, m. a. ný-
gerð sjálfsmynd af frúnni, en
mesta athygli vekur þar stór
höggmynd, er höf. nefnir
„Klerkur á bæn“. Er hún gerð
í minningu Guðmundar bisk-
Framh. á 7. síðu.
er staður
hinna vandlátu.
Veitingahúsið
Laugavegi 28.