Alþýðublaðið - 22.04.1950, Blaðsíða 6

LO
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 22. apríl 1350
Frú Dáriðut
Dulhelma:
Á ANDLEGUM ÞJÓÐLEIK-
HÚSSVETTVANGI.
Jæja, mikið hefur nú gengið
á, að því er fólk segir, — og
meira stendur víst til. Það er
foara ekki um annað talað en
þetta eina, þ.ióðleikhús, þjóð-
leikhús og aftur þjóðleikhús.
jÞað er eins og öll vandamál
þjóðarinnar, gjaldeyrisskortur,
Vöruleysi og allt það, sé leyst
um leið og þeir opna þetta
folessað þjóðleikhús. Já, jafnvel
að síldarleysið sé búið að vera
og stjórnmálakarlarnir allt í
einu farnir að haga sér eins og
menn og vinna í ást og ein-
drægni að öllu, sem þeir eru
komnir til að vinna. Og haldið
þið ekki að þeir, sem ég hef
samband við, sumir sko, hafi
kannske ekki líka fengið þessa
þjóðleikhússdellu á heilann.
Bókstaflega ekki hægt að ná
sambandi við einn einasta al-
mennilega nanda í allt fyrra-
kvöld, — allir í þjóðleikhúsinu.
Já, meira að segja karlar eins og
Víga-Styrr gamli og Egill
Skalla-Gríms, sem ég hélt nú
satt að segja að ekki hefðu ver-
ið mikið gefnir fyrir leiklist eða
svoleiðis.
Það er nú auðvitað ekki
nema gott og folessað með þetta
þjóðleikhús. En samt sem áður
finnst mér nú að það sé helzt til
mikið tilstand í kringum það.
Og hvernig var eiginlega með
þessa vígsluhátíð? Já, ég spyr
foara! Eftir hvaða reglum voru
menn eiginlega boðnir? Ég ætla
samt að biðja alla um að taka
þetta ekki svoleiðis, að ég hafi
þótzt eiga einhverja heimtingu
á því að vera boðin. Nei, ég
fojóst satt að segja aldrei við
þeim heiðri. Ég er orðin því svo
Vön, að menn gangi fram hjá
mér og vanmeti mitt st'arf og
strit í þágu andlegu menning-
arinnar, að ég kippi mér ekki
upp við það. Raunar, — já, ég
segi það bara eins og það er, —
þá hafði ég nú komið mér upp
kjól fyrir vígsluna, ef ske kynni
. .. Já og cape auðvitað líka, og
það gerir með öllu og öllu sínar
sex þúsundirnar, en hvað um
það! Ég gerði þetta svona að
gamni mínu og upp á von og
óvon, án-þess að hafa aðra á-
tyllu en þá, að ég vissi að ég átti
þann heiður fyllilega skilið,
sem ein af sálrænUstu konum
þessarar þjóðar, að vera boðin
til vígslunnar. En þar munu nú
karlmennirnir hafa ráðið, eins
og annars staðar, og það hefur
nú aldrei verið þeirra sterka
hlið að kunna að meta sálrænar
konur. Nú, og svo geri ég ráð
fyrir að pólitíkin hafi verið
eitthvað þarna á bak við, eins
og annars staðar. Það væri víst
þá í fyrsta skiptið, sem hún
væri fjarverandi, þegar eitt-
hvað stendur til. Og ég er svo
sem ekkert að kenna þjóðleik-
hússtjórnaum eða neinum öðr-
um um þetta og ég læt mér auð-
vitað ekki til hugar koma, að
fara að krefja neinn skaðabóta,
þótt sex þúsund krónur séu
auövitað talsverðir peningar, —
onnþá. Ég get sem bezt notað
bessar flíkur, þegar andlega
höllin verður vígð. Þar ræð ég,
hverjir boðnir verða, og það er
ekki víst að þeir, sem réðu boð-
unum í þetta skiptið, verði
boðriir þangað. Það ér keki víst,
segi ég. Annars ætla ég mér
hvorki að fara út í pólitík né
manngreinarálit þegar þar að
kemur.
En, —■ hvernig. er það; —
eigum við, sem ekki vorum á-
iitnar þess verðugar að vera
boðnar, ekki heimtingu á því,
að fá að vita hverjar og hverjir
voru úrskurðaðar verðugar? Er
þetta ekki opinbert alþjóðar-
fyrirtæki? Er ekki hægt að
krefjast þess, að boðslistinn
verði birtur, svo að maður sjái,
hverjar og hverjir eru rnanni
meiri? Það er ekki mín vegna,
sem ég hreyíi þessu, en ég veit
bara, að ég tala fyrir munn
fjölda margra kvenna. Ég sjálf
er enginn hégómi, og auk þess
stóð mér bæði hjartanlega á
sama, — og skildi allar aðstæð-
ur. En þetta er menningarleg
réttlætiskrafa! Birtið boðslist-
ann!
í andlegum friði.
Frú Dáríður Dulheims.
I Smurf brsyð
i cg sullur.
■ Til í búðinni allan dag-
j inn. — Komið og veljið
; eða símið.
Síld & Flskur.
Úra-vlðgerðlr.
Fljót og góð afgreiðsla.
Guðl. Gfslasori,
Laugavegi 63,
I sími 81218.
lesið Alþýðubíaðíð1
fyrir ofan borgina. Það kom í
veg fyrir að sólin stafaði á hús
in og þau sýndust grá og kulda
leg í morgunsárinu.
Banat var einn á þilfarinu.
Hann stóð þar og athugaði
skipaferðirnar. Hann var fuil-
ur af athygli og líktist einna
helzt undrandi litlum dreng.
Það var varla hægt að trúa
því, að þessi sami maður hefði
ekki alls fyrir löngu komið út
úr klefa númer fjögur með
hníf í hendinni, sem hann
hafði stungið Kuvelti til bana
með, að á jsessari stundu væru
skjöl Kuveltis í vasa hans, pen
ingar hans og skanrmbyssa,
sem hann ætiaði að nota inn-
an stuttrar stundar til að
fremja annað morð með. Þetta
var hræðilegur maður og
drengslegur sakleysissvipur
hans gerði hann enn ógeðs-
legri. Hefði Graham ekki verið
hættan svo vel ljós, sem hann
var sjálfur í, þá mundi hann
helzt hafa viljað trúa því, að
það, sem hann hafði séð í klefa
i:úmer fjögur hefði bara verið
íjótur draumur.
Nú .far.n hann ekki til neins
ótta. Hann fann ao liann var
kominn í ástand, sem hann
hafði aldrei verið í áður í lífi
sínu. Hann skalf örlítið, dró
andann tíðara en áður, hann
kyngdi oft, var alveg á verði,
okkert gat farið fram hjá hon-
um, ekki hin minnsia hreyf-
ing, ekkert augnatillit. Það var
alveg eins og heilinn hefði tap
að sambandi við líkama hans.
Hsnn varð undrandi yfir því
hve hratt hann hugsaði og hve
albúinn hann virtist vera t.il
hvers sem vera skyldi. Hann
fann ekki til neins konar hiks
eða ótta. Hann vissi það, að
eini möguleikinn til að halda
lífi sínu og komast heirn til
Englands til þess að samning-
urinn milli Breta og Tyrkja
gæti komizt í framkvæmd lá
í því að sigra Möller og Ban-
at með þeirra eigin aðferðum.
Kuvelti haf ði sýnt honum
fram á það, að Mölíer mundi
leggja á það alla áherzlu, að
þurfa ekki að ráða hann af
dögum, þar sem mikil manna-
ferð væri. Þess vegna mundi
hann ekki láta skjóta hann á
götum Genúa heldur fara eitt-
hvað út fyrir borgina. Eftir
stutta stund mundu þeir Möll-
er, Banat og einhverjir aðrir
bíða með bifreið fyrir utan far-
þegaafgreiðsluna. Þar mundu
þeir skjóta hann niður, ef þeir
yrðu hræddir um að hann
grunaði nokkuð, annars mundu
þeir taka hann í ökuferð og
drepa hann á leiðinni til Santa
Margherita. Það var aðeins
einn veikur hlekkur í ráða-
bruggi þeirra. Þeir héldu, að
ef hægt yrði að koma lionum
inn í bifreiðina, þá myndi
hann gera það í þeirri trú, að
hann héidi að það ætti að fara
með hann í hótel þar sem hann
ætti að gera sér upp veikindi.
En þar skjátlaðist þeim cg ein-
rnitt 1 þessu lá björgun hans
ef til vill. Ef hann yrði nógu
snar og harðvítugur, þá ætti
honum að takast að bjarga
sér.
Hann gerði ráð fyrir því að
þeir myndu ekki koma til dyr-
anna eins og þeir voru klæddir
strax eftir að hann væri kom-
inn inn í biíreiðina. Þeir
myndu ekki nefna lygina um
Santa Margherita fyrr en rétt
áður en þeir dræpu hann. Þeir
tnyndu gera ráð fyrir því að
auðveld.ara yrði að aka með
mann um þröngar götur borg-
arinnar, sem héldi að hann
væri á leiðinni í sex vikna
leyfi á fögrum stað beldur en
með mann, sem vissi að það
ætti að fara að drepa hann og
gæti því ef til vill vakið á sér
athygli* vegfarenda. Þeir
mundu gera sér far um að
halda trú hans við líði. Það
gæti meira en verið að þeir
færu með hann í hótel og letu
bann skrásetja sig þar. Það var
mjög ólíklegt að bifreiðin
kæmist óhindruð leiðar sinnar,
hún mundi þurfa að nema
slaðar einstaka sinnum í um-
ferðinni. Björgun hans hlaut
að liggja í því að hann gæti'
komið þeim algerlega á óvart.
Ef hann gæti losað sig við þá
í mergðinni á götum úti, jiá
myndu þeir eiga erfitt með oð
hafa aftur hendur í hári hans.
Ef hann gæti slopp'ð, þá myndi
hann leita sér hælis hjá tyrk-
ueska sendiherranum. Hann
'uafði fremur valið tyrkneska
-endiráðið en hans eigið vegna
þess að hanri myndi ekki þurfa
uð gefa eins margar skýririgar
bar. Þegar hann nefndi Haki
Hershöfðlngja, mundi hann
Hkki þurfa að gefa frekari skýr
ingar.
Ekipið var nú í þann veginn
að leggjast upp að og verka-
merin stóðu albúnir til að taka
á móti landfestunum. Banat
virtist ekki hafa komið auga á
hann, en nú komu Josette og
José upp. Hann flýtti sér til
hinnar hliðarinnar. Hann vildi
sízt af öllu þurfa að tala við
Josette nú. Það gat vel verið
að hún legði til að þau tækju
511 sarnan bifreið til miðborg-
arinnar. Og þá yrði hann að
gefa einhverja skýringu á því,
hvers vegna hann færi burt í
bifreið með Möller og Banat.
Já, það gæti valdið honum erf-
'ðleikum. AUt í einu stóð Möll-
or fyrir framan hann.
Gamli maðurinn kinkaði
kolli vingjarnlega. „Góðan dag-
inn, mr. Graham. Ég var ein-
mitt að vona að ég rækist á yð-_
ur. Það verður gott að stíga
aftur fæti sínum á land, eða
finnst yður það ekki?“
„Jú, ég vona það.“
Svipur Möllers breyttist of-
urlítið. „Eruð þér tilbúinn, mr.
Graham?“
„Já, ég er tilbúinn,11 hann
setti upp áhjiggjusvip. „Ég hef
ckki séð Kuvetli í morgun. Ég
voria að allt íari eftir áætlun.“
Möller deplaði ekki auga.
„Hafið engar áhyggjur, mr.
Graham.“ Svo brosti hann á-
nægjulega. „Eins og ég sagði
yður í gærkveldi, þurfið þér
ekkert að óttast. Ég sé um
hetta allt saman. Kuvetli mun
ekki valda okkur erfiðleikum.
Ef nauðsyn krefur.“ hélt hann
áfram rólegri röddu, „mun ég
neyta aflsmunar."
„Ég vong að ekki komi til
bess.“
„Já, ég vona það einnig, mr.
Graham, ég vona líka að ekki
komi til þess. En fyrst við
minnumst á valdheitingu, vildi
ég mega stinga upp á því að
þér flýtið yður ekki um of að
ganga á land. Þér skiljið, að ef
þér farið í land áður en ég og
Banat höfum tækifæri til þess
að skýra hið breytta viðhorf
fyrir þeim, sem bíða eftir okki
ur, gæti hæglega orðið slys.
Þér berið það með yður í allri
yðar framkomu að þér eruð
Englendingur. Þeir myndu
hekkja yður undir eins.“
,.Ég hef þegar hugsað um
bað.“
„Ágætt. Það gleður mig að
hevra hvað vel þér eruð með á
nótunum.“ Hann leit til hliðar.
,Jæja, við erum að leggjast
upp að. Ég hitti yður þá eftir
nokkrar mínútur. „Hann kipr-
aði hvarmana. „Þér viljið ekki,
mr. Graham, að ég verði fyrir
neinum vonbrigðum út af sam-
komulagi okkar, eða hvað?“ .
„Ég held mig við reglúrnar
og ég mæti á réttum tíma.“
„Já, ég veit að ég get treyst
yður.“
Graham sneri inn í reyksal-
Lnn, sem nu var mannlaus.
Hann tók eftir því að hluti af
þilfarinu hafði verið ruddur.
Mathishjónin og Beronelli-
mæðginin höfðu bætzt í far-
begahópinn með Josette og
José. Svo kom Banat og síðan
Möller með „konu“ sína. Jos-
ette leit í kringum sig eins og
hana vantaði eiíthvað, og Gra-
ham gerði sér í hugarlund að
fjarvera hans kæmi henni á ó-
vart. Það mundi verða erfitt
fyrir liarin að forðast að hitta
hana aftur. Það gæti meira eri