Alþýðublaðið - 16.05.1950, Page 6

3
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. maí 1950.
Starfssfúlkur
Barnaheimilið Vorboðann vantar nokkrar
starfsstúlkur á barnaheimilið í Rauðhólum í sum-
ar. — Umsóknir sendist til Jóhönnu Egilsdóttur
Eiríksgötu 33 fyrir 19. maí. *
Stjórnin.
ÍÞRÓTTAÞÁTTUR.
Heilir Íslandíngar á hestbaki!
Dagarnir 8—9. júní verða al-
deilis stórmerkilegir í íþrótta-
sögu íslenzkra krossa. Þá verð-
ur sumsé efnt til eins allsherj-
ar hestaþings að Þingvöllum,
bravó, bravó, bravó!
Ekki þarf að taka það fram,
að þetta verður eitt hið merki-
legasta þing, sem háð hefur ver
ið að Þingvöllum síðaii hio
forna alþingi leið undir lok.
Mátti heldur ekki seinna vera,
að til þess væri efnt, áður en
fyrirhugaður þingheimur, hest-
arnir, líða undir lok pekkamenn
ingarinnar. Annars getur val
verið, að benzínhækkunin og
aðrar afleiðingar hefji þa stétt
aftur til vegs og virðingar, enda
er gengislækkunin að allra
dómi, hálfgerð hrossalækning.
En sleppum því, -— þarna verð-
ur fjölhrossað úr öllum sýslum
landsns og fjórðungum og verða
háðar hinar hörðustu keppn-
ir á öllum vettvöngum og görig-
um, ■— nema ekki seinagangi,
og eru þar með öll opinber
nefndastóð útilokuð frá keppni.
Nokkur nýsköpunarhross munu
fceppa þarna á bægslagangi, og
auk þess verður sérstakur keppn
isriðiil fyfir pólitísk 'gluggh.ross
og keppa þau í víxli. Þá munu.
og úrval keppenda úr TFÍ -—■
Tryppafélagasambandi íslands,
gangast fyrir sýndarkeppni í
vesturheimsku valhoppi og þjóð
legu brokki, en L.H.S.f. Lista-
hestasamband íslands mun hafa
ékveðið að senda til bing'.sins
nokkra vængjalausa lullara og
glaseygða litvillinga, og verða
þeir síðarnefndu bundnir á
streng og hafðir til sýnis, og mun
sýslumaður Dalamanna sjá svo
um, að ekki verði hryssum úr
hans sýslu valin beit þar í grend.
f stað keppni í stökki og skeiði
verða lesnir upp af einhvarju
Lögberginu valdir kaflar úr
„Horfnum góðhestum“.
Að sjálfsögðu verða þarna
mörg og glæsileg verðlaun veitt
og einnig nafnbætur, eins og við
glík tækifæri plagar að vera. Að
síðustu verður svo drukkin al-
menn hestaskál og keppendurnir
reka upp húrrahnegg fyrir sjálf-
um sér.
Mætumst heilir!
Vöðvan Ó. Sigurs.
GENGIÐ UNDIR LEKA
Stofnfundur SÍKK — Sam-
bands íslenzkra keipakvenna,
var haldinn í síðastliðinni viku
og var hinn fjölkvænasti. M.örg
mál voru þar tekin til
meðferðar og margar ályktanír
samþykktar, mismunandi loðn-
ar að orðalagi. Meðal þeirra
helztu var áskorun til eig'in-
manna almennt um að sitja sem
fastast við sinnar kcip, og' til
Rannsóknaráðs ríkisins þess efn
is, að það verði sér þegar úti um
hin fullkomnustu tæki t.i.l þess
að það geti skorið úr um af
hverrar keip þau hár séu, sem
ráðinu kunna að verða send til
umsagnar, enda gildi úrskurður
ráðsins sem sönnunargagn í
hjónaskilnaðarmálum. Þá sam-
þykkti og sambandið að =;ækja
um upptöku í alheimssamtök
keipakvenna, og skoraði stíft á
gjaldeyrisyfirvöldin að þau
greiddu á allan hátt fyrir því að
SÍKK gæti sent fulltrúa á al-
heimsþing samtakanna.
Nokkrar erlendar ríkisstjórn-
Ir hafa beðist óformlega afsök-
unar á því leiða, en sem betur
sjaldgæfa fyrirbæri, að dipló-
mótum þeirra skuli hafa oröið
sú taktleysa á við þjóðleikhúss-
vígsluna, að bera loðnuna utan
á sér.
Lo.ð-STEF, — Samband Tófu
Eigcnda og Fláningsréttar, —
hefur sent þjóðleikhússráði og
þjóðleikhússtjóra áskorun þess
efnis að endurvígja þjóðleikliús
ið’að minnsta kosti einu smni ár
hvert.
Kaupum fuskur
á
Baldursgöíu 30.
hún hafði orðið að þola,- Svipur
hennar var eftir sem áður al-
veg eins bjartur, heillandi og
glaðlegur.
„Ég verð nú að fara að snúa
mér að því, að eitthvað geti
orðið úr mér,“ sagði hún. „Mér
finnst, að ég gæti unnið tíu
stundir á sólarhring og hálfa
nóttina að auki.“
Sársaukinn vekur nýja
krafta í ungu sinni. Og þessir
kraftar vilja fá fullnægingu 1
athöfnum. En það var ekki eins
létt að finna starfssvið fyrir
dóttur herra Kleh, eins og það
er að finna starf handa ungum
stúlkum nú til dags. Kleh-
fjölskyldan hafði átt heima í
sama húsinu í 150 ár. Synirnir
höfðu lært handverk feðra
sinna og dæturnar höfðu gifzt
sonum góðra foreldra. Jafnvel
þó að herra Kleh gæti af góð-
mennsku sinni yfirunnið gamla
fordóma, átti hann afar erfitt
rrieð að sætta sig við það, að
dóttir hans yrði stúdent. Það
náði eiginlega ekki nokkurri
átt það herrans ár 1915, þegar
um var að ræða stúlku af góðu
fólki.
„Konur eiga að geta séð fyr-
ír sér sjálfar ef þess þarf með“,
sagði hann kvöld eitt, þegar
við sátum saman og ræddum
við Lottu. „Það getur komið
til þess, að hún eigi engan að
til að sjá fyrir henni. Enginn
getur vitað fyrirfram, hvað
lífið kann að færa hon-
um og sérstaklega ekki núna
á stríðstímum. Reyndu að
finna þér eitthvert verkefni
og reyndu að læra það til fulln
ustu til þess að þú getir stund-
að það, en þú skalt ekki fylla
hóp þeirra kvenna, sem fyrir
alla muni vilja standa á eigin
tótum, því að ég held að þær
verði ekki hamingjusamar þeg
ar, til lengdar lætur“.
Lotta hugsaði sig vel um og
var alvarleg á svipinn, en svo
svaraði hún- „Auóvitað vil ég
helzt verða leikkona og það
veiztu. En ég mundi líka vil ja
læra læknisfræði og verða
kunnur kvenlæknir. Eða ég
vildi læra eitthvað árinag, ég
held nefnilega að ég hafi hæfi-
teika til þess að verða eitthvað
mikið. En ef. ég ætti a'o læra
eitthvað, aðeins til þess að
hafa eitthvað til þess að halla
mér að, ef ég giftist ekki, nei,
pabbi, þá held ég að ég gæti
ckki neitt“.
Það getur vel verið, að mað-
ur .geti áfellzt herra Kleh af
því að hann skildi Lottu ekki.
í þessu efni var hann, gagn-
vart Lottu, eins og ég var gagn
vart Irene. Hér var um að
ræða hinn nýja hugsunarhátt,
tem á óskiljanlegan hátt hafði
hertekið Lottu, og eldri kyn-
slóðin gat ekki sett sig inn í
hann.
„Hún er eitthvað miður sín,
ég hygg að það sé taugaæsing-
ur síðustu daga“, sagði herra
Kleh, þegar Lotta var farin að
hátta. „Það er dálítið slæmt-
fyrir ungu stúlkurnár nú til
rlags, að þær eiga fáa vini.
Ástandið er þannig, að blómi
ungu piltanna er á vígvöllun-
um, þeir, sem þegar hafa ekki
látið lífið fyrir fallbyssukúlun-
um, og þeir fáu, sem þær kynn
ast, eru í þeirrra augum ann-
að hvort sjúkir á sál og lík-
ama, eða náungar, sem ekki
hugsa um annað en ^ð njóta
léttkeyptra ástarævintýra á
einu eða tveimur kvöldum.
Það er því næstum von, að
ungu stúlkurnar tapi öllum á-
huga á giftingum og hjóna-
bandi“.
Lisbet Winterfeldt var einn-
ig til staðar, þegar þessar sam
ræður fóru fram. „Þið verðið
að minnsta kosti að láta barn-
ið læra eitthvað", sagði hún.
,Hæfileikar eru sama sem á-
nugi og afl, og hæfileikar, sem
ekki fá að njóta sín geta vald-
ið óhamingju. Ég þekki Albert
Heine í Burgleikhúsinu. Hann
lekur leikskóla. Ef þér vildúð
senda Lottu þangað, þá gætuð
þér verið eins öruggur um
hana eins og hún væri í
klaustri".
„Leikhúslíf er ákaflega
hættulegt“, sagði herra Kleh
„Allt er hættulegt og hjóna
bandið er hið hættulegasta af
cillu sarnan, því að í hjónband-
inu leggur maður allt á einr.
reit“.
Það var ekki fyrr en seinna,
eftir að ég kynntist betur
hjónabandi Lisbeths, að ég
skildi þetta til fullnustu.
„Borgaralegt hjónahand
rnundi ekki nægja Lottu litlu.
Það gæfi henni ekki nægilegt
nvigrúm. Annað hvort mundi
það eyðileggja hana, eða hún
mundi eyðileggja það“.
Slíkar og þvílíkar röksemd-
ir nægðu lierra Kleh ekki.
Hann hugsaði um systui sína,
og minntist þess, hvernig hún
hefði barizt fyrir hlutverkum
og frama á leiksviðinu. Lis-
beth áleit, áð þeirri barát+u
hefði lyktað vel að lokum, en
herra Kleh hristi bara höfuð-
ið. „Hún gat aldrei fundið jafn
vaági h.ugarfarsins“, sagði hann.
Þegar við sátum ein saman,
sagði hann mér frá fyrirætlun
um sínum, eins og hann vildi
allra helzt að þær yrðu. Hann
.hafði dreymt um, að þegar
herra Ott eða herra Roeder
kæmu 'heim úr stríðinu, þá
retti Lotta að giftast öðrum
hvorum þeirra. Því miður hafði
Vinzens Uhl, sonur bezta vin-
ar hans, fallið fyrir þremur
mánuðum. En hinir tveir voru
l:ka bráðduglegir og myndar-
iegir ungir menn. Herra Kleh
sagði, að hann mundi gera
tengdason sinn að meðeiganda
í fyrirtækinu af því að sjálfur
ætti hann ekki son. Þannig
átti fyrirtækið, sem hafði ver-
ið grundvallað á hálfrai ann-
arrar aldar striti ættar hans,
að ganga í arf til eftirkomend-
anna. Þessir eftirkomendur'áttu
að eiga heima og alast upp í
hinu gamla húsi fjölskyldunn
ar, og við tvö myndum ekki
þurfa að kvíða einmanaleikan-
um í ellinni.
Ég fann, að ég eldroðnaði,
þegar hann talaði um okkur
tvö í ellinni, alveg eins og við
værum gömul hjón. En sem
betur fer er ekki svo gott að
r.já roða á gömlum og hrukk-
óttum andlitum.
Bara að ég hefði þá skýrt
nonum nákvæmlega frá mín-
um skoðunum og reynt að fá
hann til að fallast á þær. En
það hefði ég svo sem aldrei
getað. Mér hefði ekki tekizt að
halda mínum skoðunum fram
á móti skoðunum herra Kleh.
Og þannig lauk þessu, að allt
sem snerti framtíðaruppeldi
Lottu var aðeins gert til hálfs.
Það er að segja, hún hélt áfram
hinum almenna lærdómi sín-
um alveg eins og aðrar ungar
stúlkur frá betri hefmilum.
Ráðnar höfðu verið tvær stúlk
ur, önnur ensk og hin frönsk,
og þær kenndu henni ensku og
frönsku og lögðu mikla áherzlu
á samræðulistina. Svo sótti
hún opinberan skóla og lærði
þar málfræði og uppeld sfræði,
en síðan átti hún að ganga
undir landspróf.
Hún hafði stundað fiðlunám
hjá kennara, en hún var nú
búin að læra svo mikið, að
hann gat ekki kennt henni
meira og þess vegna va.r pró-
fessor Rechemacher ráðinn til
að kenna henni. Hann var á-
gætur hljómlistarmaður, þó að
iiann væri orðinn gamail, en
hann hafði enga hæfileika til
að hafa uppeldisleg áhrif á
nemendur sína. Hann var gam
almennj og tilbað gömlu snill-
ingana. Hann var fátækt gam-
almenni, sem eyddi miklum
hluta af kennslutímunum í
það að segja nemendunum frá
margs konar óréttlæti, sem
iiann hafði orðið að þola. Það
eina, sem gerði það að verk-
um, að Lotta gafst ekki alveg
upp á honum, var það, að hann
hafði sæmilegt eyra fyrir
söng. Ilann fór í gegnum nokk-
ur Mozartlög með her.ni, en
þar sem hún hafði ékki fengið
neina tilsögn í að nota rödd-
ina, geri ég alveg ráð fyrir að
þetta hafi orðið henni fremur
iil tjóns en gagns.