Alþýðublaðið - 14.10.1950, Page 6

s
ALÞÝftUBLAöiÐ
Laugartlagur 14. október 1950
S. A. R.
Almennur dansleikur
í Iðnó í kvöld klukkan 9 siðdegis.
Einsöngur með hljómsyeitinni: Þorkell Jóhannesson.
.ic!.- Ný-skipulögS Jhljómsveit undir stjórn
Óskars Cortéi.
Aðgöngumiðar í Iðnó frá kl. 6. — Sími 3191.
F r anh Y erb y
r r
AÐSENT BRÉF.
Ritstjóri sæll!
Þá er nú alþingi sszt á rök-
'stóla, og er gott til þess að vita;
fer nú að sjálfsögðu eitthvað að
rofa til, því að til.þess eru þing
menn kosnir, að þeir grípi endr-
um og eins reku röggseminnar
í hönd forsjálninnar og moki
s£yjum áhyggjunnar frá sól úr-
ræðanna á vorum þjóðarhimni,
Og þegar þeir eru nú þetta marg
ir saman komnir, ætti að muna
um þá við moksturinn; það
þýðir ekki minnstu vitund
að treysta lengur á snjóýtu
gengislækkunarinnar til þess að
ryðja um bólstrunum; hún er
gagnslaus með öllu, enda ýnja-
brumstiltæki of hálferlendum
rótum runnin, — nei, þið verðið
sjálfir að ganga á hlóm við slæð
inginn, piltar.
Annars held ég, að þjóðina
skorti nú einna tilfinnanlegast
trúna — á hið háa alþingi. Ég
heyrði sögu sagða um daginn;
sel hana ekki dýrara en ég
keypti; að nokkrir menn hefðu
verið á máli um hitt og þetta
og hefði tal þeirra borizt að
manni nokkrum sem sagt heföi
til sín fyrir skömmu, annað
hvort í blöðum eða útvarpi.
„Hann er alþingismaður“, varð
einum þeirra að orði, og hafði
hann áður dregið málflut.ning
þsss, er um var rætt, í efa og
hugðist renna stoð undir dóm
sinn með þessum upplýsingum.
„Já, — en hann getur nú verið
gegn rnaður, þrátt fyrir það“,
mælti annar, og þó ekki af á-
berancli sannfæringu. Þessi saga
kann að vera ýkt jafnvel upp-
spuni frá rótum, og er það
sennilegast. En hún getur líka
verið sönn, og sannar þó ekki
neitt fyrir það. Hið eina, sem
máli skiptir í sambandi við
hana, er það, að menn seg.ja
hana sem sanna og viðurkenna
hana sem sanna--------—
Satt að segja, þá er ég ekki
frá því, að Helgi minn Hjörvar
eigi nokkra sök á þessu. Það var
einu sinni kerling, sem notaði
andarnefjulýsi sem ]yf gegn öll
um sínum tilfallandi kvillurn,
innvortis sem útvortis, og fékk
jafnan bata. Kvað hún andar-
nefjuna vera kynjaskepnu; eins
konar finngálkn með andarnef,
selshaus og hrossfætur, en -að
Öðru leýtr sém naut, og dræpu
danskir skepnu þessa á; Græn-
landi. Þegar ungur prestur var
vígður til sóknarinnar, heyrði
hann þessa sögu; þótti honum
nóg um fáfræði kerlingar, svo
og tröllatrú hennar á þessari
furðuskepnu, gerði sér ferð til
að hitta þá gömlu að máli og
sagði henni allt hið sanna um
andarnefjuna. ,,Og er hún bara
réttskapaður hvalfiskur, ódám-
urinn!,, sagði kerling, ,,og veit
ég nú, að ekki þýðir rhér fram-
ar að nota lýsisskrattann mér til
heilsubóta“, og þar reyndist hún
sannspá. Hafði prestur, óafvit-
andi og í beztu meiningu unn-
ið þarna skemmdarstarf. Svipað
skemmdastarf hygg ég að Helgi
minn vinni og hafi unnið utn
áraskeið, að sjálfsögðu óafvit-
andi og í beztu meiningu, er
hann kemur að hljóðnema sínum
á hverju kvöldi, meðan þing
stendur, og lýsir dagsverki
þess, skilmerkilega og nákvæmt
eins og honum er lagið. Fyrir
bragið nauðþekkir hver lands-
maður stofnuun þessa og allt
hennar starf og iðju, svo og iðju
leysi, og geta því ekki myndazt
neinar furðusögur um hana til
átrúnaðar. Fer því svo, að mönn
um þýðir ekki að reyna að not-
færa sér neitt af hennar ráðum,
sér til heilsubótar, fremur en
kerlingunni þýddi að maka ó
sig andarnefjulýsinu, og gefast
því þjóðinni lög þess, reglugerð
ir og tilskipanir í samræmi við
bað.
Nei, Hjörvar ætti að hætta
þingfréttum sínum. Fundi sína
alla ætti alþingi að halda fyrir
iuktum dyrum, varast umfram
allt að útvarpa nokkrum umræð
um, fyrirboðið skyldi þingmönn
um að ræða störf þess við nokk
urn mann, og allt skyldi það um
vafið og umgirt þeirri dul, að
um það tækju að myndast furðu
sögur og kynjar. Drægist þá
varla lengi, að fólk teldi starf
bingmanna fyrst og' fremst í
Í5VÍ fólgið, að vekja upp drauga,
fremja seið og fara með ramma
galdra. Að sama skapi mundi
og virðing almennings og trú-
in á það fara vaxandi, löghlýðni
aukast, svo og allur þégnskap-
ur, en þjóðarhagur fara stórbatn
andi.
Sem stendur er hag þ.ióöar-
innar og virðing alþingis þann-
ig farið, að vart getur versriað
til muna. Þegar svo er komið,
er sjálfsagt að láta einskis ó-
freistað sem hugsanlegt er. að
•orðið geti til bóta. /g held því,
að reynand.i væri að'draga lær-
dóm af kerlingunni og andar-
nef.iulýsinu, en skoða lderlcinn
unga og Hslga minn Hjöryar
sem víti -—- til varnaðar.
Virðingarfyllst.
Filipus Bessason.
-hreppstjóri,- —
<•'■ ,ini- -jir^r- ■ öi-.-
"'Á’/Ég sk’al 'l'éyna að' vera hug-
'H¥áuát“, sVaraði húh:i.„Þéý. ,
hann kemur aftur.1 Ég heyri
fótatak hans. Ó, láttu hann
ekki koma, Laitd . . fyrir ósíllá
muni, lattu hann ekki koma“.
„Vertu öldungis róleg,“
mælti Laird. Síðan steig hann
út úr vagninum og gekk til
móts við ísak í myrkrinu. ísak
var að koma frá læknum og
hélt á fullri vatnsfötu. Þegar
Laird sagði honum upp al'.a
söguna, gerðist hann þung-
brýnn og hugsi.
„Vesalings konan“, varð hon
um að orði. „Allt í lagi, herra
Laird. Ég skal gæta þess, að
hún sjái mig ekki það sem eftir
er ferðarinnar. Ég held mig
uppi í ekilssætinu, nema þú
kallir á mig.“
„Mér þykir þetta leitt,“ sagði
Laird. „Við skulum vona, að
hún verði farin að jafna sig,
þegar ferðinni lýkur. En þang-
að til það verður, hlýt ég að
biðja þig að gæta ýtrustu var-
úðar, ísak minn.“
„Hún jafnar sig áreiðanlega
áður en langt um líður, herra
Laird,“ svaraði ísak hughreyst-
andi. „Það líður öllu kvenfólki
svo vel í návist þinni.“
Síðar vildi Laird helzt ekki
muna þetta ferðalag. Það var
honum áþekkast þungri mar-
tröð. Honum reyndist erfitt að
fá húsaskjól og næturgistingu.
Á þessum slóðum var yfirleitt
ekki um nein gistihús eða aðra
slíka staði að ræða, nema í
stærstu borgunum. Áður hafði
ferðamönnum þennan skort, en
gestrisnin á búgörðunum bætt
nú voru þau heimkynni víða í
rústum, og Laird varð að
treysta á vináttu og fórnarlund
þeirra bænda, er hann þekkti
persónulega á þeirri leið.
Það gerði honum þó erfiðara
fyrir, hvað það snerti, að flest-
ir þessara bænda, voru vinir
hans eða kunningjar, fyrst og
fremst vegna föður hans, en það
gerði honum náúðsynlegt, að
leyna því, að hann hefði tekið
bátt í styrjöldinni sem hermað-
ur Norðurríkjamanna. Auk
þess kunni hann því illa, að
'Jjggía gistingu og beina af
þeim, sem hann vissi að áttu
örðugt með að sýna þá gest-
risni, sökum fátæktar og ann-
arra vandræða, er þeir áttu sjálf
ir við að stríða. Greiðvikni
þeirra og hjálpsemi særði metn
að hans, enda þótt hann hlyti
að viðurkenna. að þessir menn
bæru fátækt sína og ósigur
með karlmennsku og vissum
glæsibrag.
Hann hafði barizt gegn þess-
um mönnum, lagt líf sitt i
hættu í því skyni að gerbreyta
þjóðfélagsháttum þeirra og lífs
venjum. Nú sýndu þeir dg að
þeir hefðu til að bera göfgi og
góðsemi og væru að mörgu
leyti aðdáunnar verðir, — stað
reynd, sem hann hafði reynt
að gleyma. Hann gat ekki var-
izt þeirri tilfinningu, að bahtt
niðurlægði siálfan sig, er Jiann
neytti sem gestur beirrar faoðu,,
:em bær konur urðu nú sjálf-
ar að matreiða, er áður höíðu
haft yfir hundruðum ánauðugra
hjúa að ráða; er hann borfði
á þá hina sömu óðalsbændur,
sem áður höfðu riðið eins og
auðugir og tignir-drottnarar um
víðar ekrur, stöltir og vbldug-
ir'/'teri' Ijéngii :riÚ '-síáMhú'ábSftii}
;plóginn um litla:'kkúrskák og
ótfuku svitann þreyttum hönd-
um áf hvörmum, sem Svitadrop
ar erfiðisins höfðu aldrei fyrr
döggvað. Þessi tilfinning hans
var þó ekki sprottiny af því, að
hann teldi þá ekki eiga það skil
ið hvernig högum þeirra var nú
komið, eða hann áliti ekki að
brælahaldið hafði verið smán-
arblettur á menningu þeirra,
heldur af hinu, að þeir tóku
niðurlægingu sinni og ósigri
með slíkri djörfung og stolti, að
það hlaut að vekja aðdáun. Þeir
voru staðráðnir í því að láta
skki bugast, staðráðnir í því
að sigrast á örlögum sínum og
erfiðleikum, og trúðu því statt
og stöðugt, að þeim myndi tak-
ast það. Það var þetta, sem
snart Laird ónotalega og ólli
honum heilabrotum.
í Opelousas gistu þau í gisti-
húsi einu. í Alexandíu fengu
bau næsturgistingu hjá börn-
um ekrueiganda, sem áður fyrr
hafði meira en þúsund þræla í
sinni þjónustu, en nú voru að-
eins þrjú herbergi íbúðarhæf í
rústum hins mikla óðalsset-
urs. Þegar norðar dró veittisx
þeim auðveldara að fá gist-
ingu, -þar eð setur baðmullar-
ekrueigandanna höfðu yfirleitt
orðið fyrir tiltölulfega litlum
skemmdum, enda þótt herir
Norðurríkjamanna hefðu brent
og eyðilagt ekrurnar sjáifar
Og loks kom að því, að ísak
beindi hestunum inn á afbraut
hjá þjóðveginum, — heim til
Plaisanee. Laird sett.i hljóöan,
og honum þótti sem svipir for-
tíðarinnar kæmu til móts við
sig. Hérna hafði hann leikið
sér sem barn; klifið upp í lim
eikanna, sem slútti yfir braut-
ina; hérna hafði ísak eitt sinn
dregið hann upp úr tjörn, að
drukknun komnum. Þarna á
enginu hafðj honum orðið á að
skjóta beztu mjólkurkú föður
níns, og enn var ekki laust við,
að- hann fyndi til sviðans eft-
ír flenginguna, sem hann hlaut
fyrir það tiltæki. Hérna hafði
hann notið vingjarnlegrar um-
onnunar og aðdáunar af hálíu
ánauðugra hjúa föður síns. Hér
hafði hann átt góða daga og
gott atlæti, og hér hafði hann
beðið það skipbrc.ú, sem ger-
grey.tti lífskjörum hans og lífi.
Hvað beið hans nú á þessum
sömu slóðum?
Honum: varð • litið á brúði
cína. Hú-n virtist! hin > ánægð-
asta. Það lá við sjálft að and-
lit hennar bæri gleðisvip. Hún
hressist, hugsaði hann. Hún
nær aftur hreysti sinni og börn
okkar munu leika sér í bernsku
heimkynnum mínum. Og allt
mitt líf, hverja einustu stund,
hvert andartak, verð ég að
hafa það hugfast- að leyna hana
því, að ég hafi aldrei unnað
henni.
Þau beygðu nú fyrir hæð eina
og byggingarnar á búgarðinum
blöstu við sjónum þeirra, í
skjóli stofnbeinna limfagurra
trjálunda. Sabrína rétti úr sér
í sætinu, stolti brá fyrir í svip
hennar og minnti Laird ónota-
lega á svip Hugh frænda henn-
ar. Síðan sneri hún sér að Laird
og lagði höndina á arm hans.
,.Ó, Laird“, hvíslaði hún.
„Hér er unaðslega fagurt“.
Og hún hafði rétt að mæla.
Að vísu var setrið ekki jafn
reislulegt eða ríkmannlegt og
óðalsetur sykurreyrsekrueig-
endanna sunnar í ríkjunum, þó
voru þar sextíu herbergi undir
einu þaki.
Að vísu var húsið farið að
láta á sjá eftir langa bið. Vafn
ingsviðarjurtirnar, sem þakið
höfðu svalir og súlur, voru
orðnar að laufvana flækju; kalk
húðunin hafði víða flagnað af
veggjunum og skein þar í rauð-
brúnan múrsteininn. Það var
eins og húsið hefði látið eftir
þeim, er sýna vildi því um
hyggju unnandi handa, ög Laird
hnyklaði dökkar brúnirnar og
bað brá fyrir glampa í gráum
augum hans, þegar hann leit
það aftur.
„Það er ekki sem verst!“
ragði hann‘„ enda þótt hitt og
þetta þurfi lagfæringar við“.
Já, það var margt, sem beið
hans. Akrarnir voru grónir ill-
gresi; hann varð að ráða til sín
starfsmenn og plægja og sá.
Hann varð að hefja ættaróðal
sitt tíl fornar virðingar, og ætt-
aróðalið mundi aftur verða bú-
staður lífsins; heimkynni og
fjörmikilla, glaðra barna af
kynstofni Fournoisanna
Hann hrökk við. Kynstofn
Fournoisanna? Ekki átti Philp
verður haldið í Reykiavík um miðjaíi nóvember-
mánuð næstkomandi. — Nánar upplýst síðar ura
•fundartíma og fundarstað.
VILHELM INGIMUNÐARSON, FORSETI.
JÓN HJÁLMARSSON, RITARI.