Alþýðublaðið - 22.10.1950, Qupperneq 5

Simnudagur 22. október 1950
ALbÝÐUBLAÐIÐ
í bí '• 'í
Bragi Sigurjónsson:
B r »
siinin oc
kommún
sar
íÍííí'I lubnqiA-'. Óíiáv intori v!30'
■i'EINN dapurlegasti Votturinn
um siðgæðisskort 20. aldarinn-
ar er hinn purkunarlausi áróð-
nr, sem farið er að beita á ótal
sviðum. Einstaklingar, félags-
samtök og f’okkar hafa það
sem af er öldinni æ meir ver-
ið að sýkjast af siðleysi þeirr-
ar kenningar, að tilgangurinn
helgi meðalið, og getur þó hver
<og einn gengið úr skugga um,
live fánýt sú kenning er, þeg-
ar hann hugleiðir, að maður-
inn er ekki óskeikull í dómum
sínum um tilgang.
Samt sem áður er það svo,
að við getum borið nokkra virð
Jngu fyrir ofstækismanninum,
meðan rök hníga að því, að
ihonum séu skoðanir sínar ein-
lægt hjartans mál, en þegai
augljóst er orðið, að fögur orð
©g hugsjónir eru aðeins höfð
að skálkaskjóli, vaknar við-
íbjóðurinn og fyrirlitningin, til
finningar, sem þó því miður
eru ekki nógu ríkar í fari 20.
mannsins til þess að hafa get-
að haldið áróðrinum innan
sæmilegra takmarka.
Að dómi siðaðra manna mun
áróðurinn ekki hafa lagzt
lægra en á vegum nazismans
annars vegar og kommúnism-
áns hins vegar. Að ófreskju
nazismans héfur þó verið geng
ið nær dauðri í bili, þótt vel
megi gæta þess, að hún hjarni
ekki við á ný, en við ófreskju
kommúnismans glímir nú nær
a’tlur hinn siðmenntaði heim-
ur, og er enn vandséð, hvers
sigurinn verður.
Engin hugsjón hefur verið
<of helg hinum æðstu prestum
kommúnismans til að nota
hana að yfirvarpi fyrir hin
verstu verk, engar tilfinning-
ar einlægra hugsjónamanna
hafa verið valdaspekulöntum
kommúnismans svo viiðingar-
verðar, að þeir hafi hliðrað sér
hjá að nota þær til framdrátt-
ar jafnvel verstu verka. Ein-
lægni og eldmóður hrekk-
lausra fylgjenda hefur aldrei
komið ráðamönnum kommún-
ísmans til að hliðra sér hjá að
Leita þeim fyrir áróðursvagn
sinn né heldur ota þeim til
hinna auvirðilegustu skarn-
verka. Og svo undarleg er
fjöldasefjun þessarar stefnu
eða hreyfingar, að ár éftir ár
halda jafnvel kjósendur hér
úti á íslandi, sem eitt sinn
tóku þá trú, að í stefnunni
fælist bót a’lra þjóðfélags-
meina, halda kjósendur segi
ég, sem eru greindir, sem eru
heiðarlegir í dagfari og engir
ofstækismenn í einkalífi sínu,
ófram að fylla flokk kommún-
ista og styrkja þá til áhrifa,
þótt hægt sé að leiða að því
óhrekjandi rök, að kommún-
isminn er ofbeldisstefna, sem
ekki vílar fyrir sér ójöfnuð,
ofbeldi, frelsisskerðingu vmiss
konar, jafnvel beitingu ánauð-
sCr í óhugnanlegustu mynd.
Þessi skoðanaánauð 10 þús-
und íslenzkra kjósenda — því
ég leyfi mér að halda því fram,
að hér á landi séu varla fleiri
en 3 þúsund raunverulegra
kommúnista - er þjóðarógæfa,
því að á þennam.'.hátt eru
bundnir miklir og góðir starfs
JÖOOW Y3 !
Bragi Sigurjónsson
£79v nns/r. riaaaq |.hv>í ’<-•
<rjiiá'isd uíinöa go vni.a ie.i
. skriftalista Stokkhólmsávarps-.
ins þar eð ávarpið sé misnot-
að í þágu kommúnismans. Það
er mannlegt að skjátlast, en
oft þarf karlmennsku til að
viðurkenna siíkt. Sigurbirni
Einarssyni hefur farizt karl-
mannlega, og vonandi bera aðr
ir íslendingar, sem skrifað
’nafa undir þetta áróðursplagg
eingöngu af einlægum friðar-
vilja, gæfu og kjark til að fara
að dæmi hans.
Með þeim verknaði mundu
þeir vinna meira að því en þá
grunar, að svo og svo stór hóp-
ur raunverulegra sósíalista
hætti að halda áfram að vill-
ast um auðnarlönd kommún-
ismans.
kraftar, sem ekki nýtast til far
sælla þjóðfélagsáhrifa.
En þótt kommúnisminn hafi
alltaf verið ófyrirleitinn um
bardagaaðferðir, hefur þó
aldrei kastað tólfunum eins og
nú í sambandi við hið svo-
nefnda Stokkhólmsávarp þeirra
,til ef.ingar heimsfriðinum".
Það er nú einu sinni svo, að
fáar hugsjónir eru þjáðu mann
kyni heilagri en friðarhugsjón
in, svo erfiðlega sem það þó
gengur að bera hana fram til
fcigurs. Það þarf þvi alveg sér-
stakt purkunarleysi til að lát-
ast beita sér á öðru leitinu fyr-
ir friðarhreyfingu meðal þjóð-
anna, en á hinu leitinu víg-
búast af kappi og hefja vopn-
aða innrás, eins og kommún-
isminn er nú sannur að sök að
hafa gert, samanber innrásina
í Suður-Kóreu.
Sem betur fer er hverri þjóð
inni af annarri að skiljast, að
nú sé syndamælir kommúnism
ans meir en fullur. Stokk-
hólmsávarpið fræga hefur víða
orðið sá dropinn, sem út af
hefur látið flóa. Ýmsir hafa að
vísu ritað undir það af einlæg-
um hug, en fjölmargir hafa
þegar látið strika út nafn sitt
á því, þegar augu þeirra hafa
cpnazt fyrir misbeitingu kom-
múnismans á friðarvilja þeirra.
Nú er áróður hérlendra
kommúnista að hefjast fyrir
Stokkhólmsávarpinu. Oss hafa
þegar borið fyrir augu nöfn
vmissa manna, sem oss er sárs
auki að sjá, að eigi skuli hafa
séð gegnum blekkingarhjúp
kommúnismans. Einn þessara
manna, séra Sigurbjörn Ein-
arsson prófessor, hefur begar
lýst því opinberlega yfir, að
bann óski eftir því, að nafn
sitt sé strikað út af undir-
Vér getum verið sáróánægð-
ir með margt og mikið í fari
og áróðri hins vestræna heims,
en skoðanir raunverulegra frið
arsinna geta varla verið deild-
ar um það, að alólíklegasta ráð
ið til úrbóta sé efling komm-
únismans. Hann leiðir til ófrið
ar, ekki til íriðar. í honum býr
sýkill styrjalda og margs kon-
ar ofbeldis.
Það eru lönd lýðræðissósíal-
ismans sem leiðir friðarins
liggja eftir. Lýðræðissósíalism
inn og friðurinn eru banda-
menn, eru bræður. Að valda-
töku þeirra bræðra skulum vér
vinna.
(Alþýðumaðurinn).
Sjómannafélag R
minnist 35 ára afmælis félagsins í Iðnó í kvöld
(22. okt.) klukkan 8.30.
ugrrsnal. meit sfýná - ■ . - í
SKEMMTIATRIÐI:' ^
<.£Ieira.
Askriftarlisti liggur frammi í skrifEtofunni- í dag
frá kl. 3—8.
Aðgöngumiðar verða seldir í skrifstofunni og við
innganginn frá klukkan 6 í dag.
Skemmtinefndm.
Þay hafa bæði 'veríð ffutt þar áður, en
hvorugt þeirra hefor náð fram að ^anga
Vanhirða á húsum
bæjarins
EINN af bæjarfulltrúum í
haldsins, Guðmundur H. Guð-
mundsson, gagnrýndi bæjar-
stjórnarmeirihlutann harðlega
í gær á bæjarstjórnarfundi fyr
ir það hirðuleysi, sem bærinn
sýndi í sambandi við ýmsar
eignir sínar. Benti hann meoal
annars á mörg hús, sem væru í
eigu bæjarins og taldi að
þekkja mætti þau úr vegna
þess hve þeim væri illa við-
haldið. Þá minnti hann á nokk-
ur hús, sem þyrfti að mála. og
nefndi í því sambandi Bjarna-
borgina og fleiri hús, sem bær
inn ætti að beita sér fvrir því
inn ætti að beita sé rfyrir því
ao. Austurbæjarskólinn yrði
huðaður í ljósum lit, og mundi
bvggingin þá geta orðið mikil
.bæiarprýði.
Sfúkur þjófíleik-
hússins
Kvennadeild Slysavarnafélags íslands
í Hafnarfirði
heldur fyrsta fund
va-trarins n. k. þriðjudag kl. 8,30 síðdegis
í Sjélfstæ-ðMiúsiriu.
Áríðandi uð konur mæti vel.
Kaffidrykkja og spil eftir fundinn.
- : - viögeid snts
‘Jrliil
Stjómin.
FRAM ERU KOMIN á alþingi tvö frumvörp um laun
skálda og lístamanna, og er í öðru þeirra æt'azt íil, að fé til
þessara aðila sé úthlutað í fjórum flokkum hér eftir, en sam-
kvæmt hinu skulu úthlutunarflokkarnir v.era þrír.
-----------------------------♦ Flutningsmaður annars þess-
ara frumvarpa er Gylfi Þ.
Gíslason, ogleggur hann til, að
tólf skáld, rithöfundar og aðrir
listamenn njóti árlegra heiðurs
launa að upphæð 18 000 krón-
ur hver, en þeir, sem notið
hafa heiðúrslauna þessara í
íimm ár, skulu nióta þeirra
ævilangt. Skulu þeir skipa
listaráð og vera menntamála ■
ráðuneyti og menntamálaráði
til ráðuneytis um mál, er varða .
listir. Fé, sem veitt er í fjár
lögum til annarra skálda, rit
höfunda og listamanna, skal út ■
hlutað í þremur flokkum og
upphæð fjárveitinga í hverjum
flokki vera 9000, 6000 og 3000
krónur. Alþingi skal ákveða
með ályktun sameinaðs þings,
hver skáld, rithöfundar .og aðr ■
ir listamenn njóti heiðurslaun-
anna, en úthlutun fjárins, sém
ákveðið er í fjárlögum, falin
menntamálaráði, en það skal
jafnan senda listaráði og heim-
npekideild háskólans til um-
sagnar tillögur þær, er fram
koma innan ráðsins áður en á-
kvörðun er tekinr
Flutningsmenn hins frum •
varpsins eru Magnús Kjartans-
son og Jónas Árnason. Leggja
þeir til, að úthlutunarflokkarn-
ir séu þrír og fjárhæðirnar á-
kveðnar í ’hlutföllunum 5:3:1.
Samkvæmt frumvarpi þeirra
skal.fé því. sem alþingi ákvéð-
ur ár hvert handa listámönn-
um, úthlutað af nefnd, sem
skipuð sé nefndarrriönnum
menntamálaráðs, einum manni
kosnum af háskólaráði til eins
árs í senn og formanni banda-
lags íslenzkra listamanna.
Bæði þessi frumvörp háfa
áður verið flutt á alþingi, en
ekki náð fram að ganga.
■nr
Frá stjórn Þjóðleikhúss-
ins hefur blaðinu borizt
eftirfarandi:
ÚT AF GREIN í dagblaðinu
„Vísi“ 19. þ. m. um ‘,,mis-
notkun“ Guðlaugs Rósinkranz
þjóðleikhússtjóra á stúku
þeirri, sem forseti íslands si.t-
ur í, þegar hann kemur í Þjóð
leikhúsið, svo kallaðri forseta-
stúku, svo og ummæla í Al-
þýðublaðinu nýlega, skal eftir
íarandi tekið fram:
Þegar Þjóðleikhúsið hóf
starfsemi sína, ráðfærði þjóð-
Jeikhússtjóri sig við forseta
íslands um notkun stúku þeirr
ar, sem forsetinn situr í, þeg-
ar hann kemur í leikhusið, í
boði þess. Taldi forsetinn á-
stæðulaust með öllu að stúkan
RÍæði auð, þegar hann notaði
hana ekki. Sömu skoðun hafðl
menntamálaráðherra á þessu
máli, þegar Þjóðleikhússtjóri
bar þetta undir hann.
Þar sem stúkur eru í leikhús
um, er það siður að ein stúka
sé ætluð leikhússtjóra'num. þar
sem hann situr og getur boðið
þangað gestum. Nauðsynlegt
er að siálfsögðu a5 leikhús-
stjóri geti hvenær sem er kom
:ð í leikhúsið og fylgzt með
leiksýningum, og þá er vitan-
'egt hentugt að hann geti kom
ið og farið hvenær sem er með
rn á leiksýningu stendur, án
bess að trufla leikhúsgesti. Til
þess að svo geti verið, eru Ieik
hússtjórum ætlaðar stúkur í
teikhúsum.
Um aðrar stúkur í leikhús-
tnu er það að segja. að neðri
stúka er fyrst og fremst ætl-
uð leikhúsráðinu, en annars
seld öðrum, en efri stúkurnar,
sem eru aðeins opnar frá bak-
gangi, hafa nær eingöngu ver-
ið notaðar fyrir leikara eða
aðra starfsmenn leikhússins,
ef þær eru á annað borð nþtr
uðar. ■ 7.;.. h'. f : ív' 1
í konungsríkjum er það sið-
ur í ríkisleikhúsum að kon-
ungar hafi stúku fyrir sig og
fjölskyldu sína og sitja þar
ekki aðrir, enda greiða þeir
fé fyrir til leikhúsanna I lýð-
veldum er okkur ekki kunn-
ugt að um slíka siði sé að raéða.
Vilhiálmur Þ. Gíslason
íorm. þjóðleikhúsráðs.
Guðlaugur Rósinkranz
bjí þjóðleikhússtjóri.