Alþýðublaðið - 03.01.1951, Blaðsíða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
MiSvikudagur 3. janúar 1951.
Útgefandi Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán PjetursEon.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal.
Þingfréttir: Helgi Sæmundsson
Auglýsingastjóri: Emilía Mölier
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902
Auglýsini'asími: 4906.
Afgreiðslusími 4900.
Aösetur: Alþýðuhúsið.
Alþýouprentsmiðjan h.f.
Qttiitn fi dém
þjéðartimar
HERMANN JÖNASSON er
einstaklega ófarsæll stjórnmála
foringi., enda taekifærissinnað-
ur úr hÓfi fram. Verk hans vitna
gegn þeim orðum, sem hann
sjálfur hefur taláð og skrifað.
Um síðustu áramót komst hann
svo spámanniega að orði, að
,.það væri alveg sama hvort sér-
hagsmunastéttirnar færu þá
leiðina að skera niður eða lækka
gengið. Stuttu eftir gengisfal'-
ið eða aðrar aðgerðir í þess stað
yrði allt komið í enn þá meiri
botnleysu“. Nokkrum vikum
síðar íók Hermann Jónasson
höndum saman við íhaldið urn
að framkvæma stórfellda geng-
islækkun. Þannig varð hlut-
skipti hans að framkvæma það,
sem hann hafði varað þjóðina
við í áramótaboðskap sínum.
Afleiðingar gengislækkunav-
innar hafa að sjálfsögðu orðið
þær, sem Hermann Jónasson
boðaði í hugvekju sinni um síð
ustu áramót. Þær hafa meíra
að segja orðið margfalt háskar
legri en Iiann óraði fyrir. Það
er ekki aðeins, að efnahagur
og atvimiulíf Islendinga sé nú
í sömu botnleysu og óður en
ráðizt var í gengislækkunina.
GengisLækkunin hefur beinlín-
is og óbeinlínis orkað þvi að
góðæri hefur verið breytt í
halíærL íhaldið hefur hlutazt
til um þessa óheillaþróun af því
að það taldi hana hagkvæma
gæðingum sínum, enda hef-
ur hún gerí þá fátæku fá-
tækari og þá ríku ríkari. En
þó er þáttur Hermanns Jónas-
sonar sýnir lakari. Hann sá hin
ar illu afleiðingar gengislæ-kk-
unarinnar fyrir. Þó samfylkti
hann íhaldinu og réðist í þá ráð
stöfun, sem ■ hann vissi fyrir-
fram, að yrði þjóðinni til bölv-
unar. Og þetta er stjóramálafor
inginn, sem talaði digurbarka-
lega fyrir síðustu kosningar um
nauðsyn þess, að gróði sérhags
munastéttanna jtÆí skertur.
Hvernig heíur Hermann Jónas-
son, formaður Framsóknar-
flokksins, rækt það hlutverk?
.Verkin sýna merkin.
*
Nú m» áramótin birtir svo
Hermann Jónasson þjóðmni
boðskap einn í nýrri Tímahug-
vekju. Þar staðhæfir hann, að
núverandi stjórnarsamstai’f
hafi verið eina leiðin til að
komast hjá uþplausn. En hann
veit, að þjóðin fordæmir rík-
isstjóra afturhaldsins og verk
hennar. Þess vegna segir hann,
af ótta hins tækifærissinr.aða
flokksforingja víð fylgishruri og
álítshnekki, að hitt sé annað
mál, hvað þetta stjórrxarsam-
starf eigi að standa lengi. En
honum líður vel í ílatsænginni
hjá íhaldinu og vill eiga þar
sem Iengsta vist. Þess vegna
spýr hann hina óánægðu flokks
menn sína, hver geti bent á aðra
lausn eins' og ástatt sé. Svo
kemur staðhæfing, sem er tákn
ræn fyrir virðingu Hermanns
fyrir lýðræðinu. Hann segir:
„Engár minnstu líkur .e.ru til
þess, áð kosningar undir nú-
verandi skipulagi breyti neinu í
þessu efni“. Og í áíramhaldi af
þessu túlkar hann gamlan og
nýjan draum sinn og svaidasta
afturhaldsins í landinu. Orðin,
sem éermann Jónasson lætur
falla í þessu sambandi, eru
skýr og skorinorð og verða ekki
misskiiin: ,,Með eðlilegustum
hætti mundi það sennilega
vera, að þessu samstarfi lyki
með nýrri stjómarskrá (og' kjör
dæmaskipun). Með því móti eru
líbur til þess, að samstarfslitin
og kosningar þurfi ekki að valda
upplausn heldur taki við starf-
hæfur meirihluti eins fiokks
eða flokkasamsteypu“.
Meo öðrum orðum: Hermann
Jónasson er svo hræddur við
dóm þjóðarinnar, að honum má
ekki verða til þess hugsað, að
efnt verði til kosninga, þar
sem stjómmálaflokkarnir hafi
jafna aðstöðu. Fyrir honum vak
ir, að meirihluti núverandi aft
urhaldsstjórnai’ á alþingi taki
höndum saman um að setja
landinu nýja stjórnarskrá og
ákveði jafnframt nýja kjöv-
dæmaskipun. Það er aðalatrið
ið í draumi Hermanns Jónas-
so-nar, enda þótt það sé sett
fram innan sviga. Og þegar
þessu hefur verið komið í kring
og afturhaldið fynrfram
tryggt sér áframhaldandi völd
í landinu, þá fvrst og fyrr ekki
vill Hermann Jónasson, að kjós
endum gefist kostur á að kveða
upp sinn dóm. Þaö leynir sér
svo sem ekki, hvar formaður
Framsóknarflokksins hefur
numið fræðin.
En þetta er síður en svo nýr
boðskapur úr þessari átt. Fyrir
síðustu kosningar var bað krafa
Framsóknarflokksins, að land-
inu yrði sett ný stjórnarskrá á
sérstökum þjóðfundi, en full-
trúana á hann átti að kjósa
með þeim hastti, að landinu yrði
skipt í einmenningskjördæmi
jafnmörg og fuíltrúarnir á þjóð
fundinum væru. Þannig ó.tti
að tryggja það, að borgara-
flokkarnir hefðu fyrirfram
tryggan pieirihluta á þjóð-
fundinum, þar sem geng-
ið yrði frá stjórnarslxrá og
kjördæmaskipun landsins. Og
Hermann Jónásson vildi fús
lega vinna það til, að íhaldið
hefði jafnvel möguleika á því
að ná hreinum meirihluta á
slíkum þjóðfundi.
Hér skal enginn dómur á það
lagður, hvernig samstarfsflokki
Hermanns Jónassonar lítist á
þetta nýja tflboð hans. Vafa-
laust væri það grinilegt fyrir
báða borgaraflokkana að
tryggja sér þannig áframhald-
andi völd me<5 því að gera al-
þýðu bæjanna með úreltri
kjördæmaskipun áhrifalausa
eoa að minnsta kosti óhrifa-
litla á skipun alþingis. En
ætli þeim hrjósi þó ekki hug-
ur við, að segja lýðræðinu, sem
þeir þykjast þó allajafna vilja
halda í heiðri, svo opinberlega
stríð á hendur?
9 íslendingar sæmdir
riddarakrossi
fálkaorðunnar
FORSETI ÍSLANDS hefur í
dag sæmt þessa menn riddara-
krossi fálkaorðunnar:
Árna Tryggvason, hæstai’étt
ardómara, Reykjavík, Ágúst
Jósefsson, heilbrigðisfufltrúa,
Reykjavík, Gunnar Viðar,
bankastjóra, Reykjavík, Gunn-
laug Þórðarson, fyrrverandi
forsetaritara, Reykjavík, Jó-
hannes Sv. Kjarval, listmálara,
Reykjavík, Rafn Sigurðsson
sldpstjóra, Grindavík, Sigurþór
Ólafsson, oddvita, Kollabæ,
Svövu Jónsdóttur, leikkonu,
Akureyri. Gunnlaug Pétursson,
sendiraðunaut, London.
Ummæli yfirlögregluþjónsins. — Hugarfars-
breyting? — SkemmdarverkiS á lútaiveitunni.
— Skemmtileg gluggasýning. — Engin kæra til
lögreglunnar? — Ósannindi borin til baka.
UMMÆLI ÞAU, sem ríkisút- ’
varpxð hefur eftir yfii’iögreglu- j
pjóninum um ástandið á gaml- j
árákvöld, munu hafa glaíí
marga. yfirlögregluþjónninxi1
segir, að hugarfarsbreyting hafij
orðio hjá almenningi, og maður
verður að bæta því við, að það
hafi ekki orðið vonum seinna. —
Nú brá svo við að mjög frið-
samt var á gamlárskvöld og fáít
af fólki í miðbænum. Hér
mna háfa valdið um það ágæta
tiltæki að setja upp brennur á
nokkrum stöðum í bænum, enda
var þar mikið fjölmenni þrátt
fyrir kuídann um kvöldið.
EN ÞRÁTT FYRIR það, þó
að nú væri friðsamara en flest
eða öll önnur gamlárskvöld í
áratugi, þá var þó framið
skemmdarverk, sem hefði geí-
að valdið gífurlegu tjóni og
vandræðum. fkveikjan í hita-
veitustokkunum var stórhættu-
leg, enda barðist slökkviliðið við
eldinn í tvær klukkustundir áð
ur en það réði niðurlögum hans.
Eldurinn hefði getað læst sig
eftir stokkunum ef slökkviliðinu
hefði ekki tekizt eins giftusam-
lega og raun varð á.
ÞAÐ ER EKKI annað sjáan-
legt en að hér hafi v-erið að
verki annað hvort ótýndir
glæpamenn eða vitfirringar og
er illt -ef lögreglunni tekst ekki
að hafa upp á sökudólgunum,
en við skulum vona að það tak-
ist. Lögreglan handtók nokkra
Með kápuna á báðum öxlum
s
ÞRÁTT FYRIR uggvænleg við
horf, sem nú blesa við hér
innanlands og skapazt hafa
fyrat og ffemst af gengislækk-
un krónunnar og öðrum
skyldum ráðstöfunum núver-
andi ríkisstjórnar, er óhætt að
fullyrða það, að ekkert hafl
verið mönnum eins ríkt í
huga um þessi áramót og á-
tökin úti í heimi og þær af-
leiðingar, sem þau kunna
fyrr eða síðar að hafa fyrxr
land okkar og þjóð. Þetta
kom og mjög greinilega fraxn
í áramótahugleiðingum, sem
blöðin birtu, bæði eftir for-
ustuxnenn á sviði stjómmál-
anna og frá eigin hrjósti, í
ritst j ómargreinum.
TIL DÆMIS um þetta má
bénda á áramótahugieiðingar
Stefáns Jóh. Stefánssonar,
formanns Alþýðuílokksins,
sem gerði hinar ískyggilegu
horfur í alþjóðamálum mjög
ítarlega að umtalsefni, svo og
öryggi íslands, ef til ófriðar
kæmi. Fór hann og ekkert
dult með þá skoðun sína, sem
og vissulega er nú orðin skoð
un mikils meirihluta allrar
þjóðarinnar, að öryggi lands-
ins útheimti, að við skipum
okkur ákveðið í sveit með
þeirn lýðræðisþjóðum, sem
standa að Atlantshafsbanda-
laginu og viðbúnaði öllum til
varnar gegn yfirgangi ein-
ræðisríkjanna; því að í svo-
kölluðu hlutleysi sé ekkert
öryggi lengur að finna, eins
og dæmin sanni.
ÞA£> MÁ SEGJA, að í áramóta
hugieiðingum Ólafs Thors, for
manns Sjálfstæðisflokksins,
hafi verið mjög í sama streng
tekið.. En því meiri athygli
vakti það, að í áramótahug-
leiðingum Hermanns Jónas-
sonar, formanns þriðja lýðræð
ísflokksins hér á landi, Frarn-
sóknarflokksins, voru þessi
mál sniðgengin svo mjög, að
um þau var aðeins farið örfá
um orðum, og það á þann
hátt, að menn er engu nær um
afstöðu þess stjórnmála-
manns til átakanna úti í
heimi. „Þróunin í þá átt, að
skipta heiminum j tvær and-
stæður hefur orðið örari en
flesta óraði fyrir. Á þetta má
aðeins minna . . .“, segir Her
mann; og „ríkisstfirnin getur
vitanlega ekki kornizt hjá að
gefa þessu gaum og draga af
því sínar ályktanir . . . þetta
eitt tel ég þörf að segja“, bæt
ir hann við. Þetta er í raun-
inni allt og sumt, sem formað
ur Framsóknarflokksins hef-
ur um alþjóðamálin og öryggi
íslands að segja um þessi ára-
mót!
ÞAÐ FER EKKI IIJÁ ÞVÍ, að
margur spyrji, hvort slíkt
stefnuleysi eða „hlutleysi“ í
þeim átökum, sem nú eiga
sér stað mifli einræðis og lýð
raéðis í heiminum og fyrr en
varir geta náð til íslands, sé
í samræmi við afstöðu Fram
sóknarflokksins? Eða fer for
maður hans hér sínar eigin
götur, eins og hann gerði, er
hann sat hjá við atkvæða-
greiðsluna á alþingi um aðild
íslands að Atlantshafsbanda-
laginu? Og ætlar hann máske
að lialda áfram að bera káp-
una á báðum öxlum í þessum
málum, og bíða átekta þar til
séð er, hver ofan á verð-
ur? Þessar spurningar leggja
menn fyrir sig í dag, eftir að,
hafa lesið áramótahugleiðing
ar Iiermanns Jónassonar. Og
það er samiarlega enginn
furða. Þjóðin.vill fá að vita,
hvar formaður Framsóknar-
flokksins stendur í barátt-
unni milli lýðræðis og ein-
ræðis og í öryggísmálúm
þjóðarinnar á þessum hættu-
tímum.
unglinga í miðbænum, sem
höfðu kastað Krjóti, brotið rúð-
ur og voru grunaðir um að hafa
kastað stórujri sprengjum, ann-
ars mun ekki hafa orðið, svo að
vitað, sé, vart við sprengiefnið,
sem stolið var frá bænum.
RÖRNUM ÞYKIR GAMAN
að bifreiðum, enda var oft fjöl-
menrit af þeim að gluggum
,,Ræsis“ við Skúlagötu, en þar
hafði verið komið upp sjálf-
virkri hifreiðabraut og óku
margar tegundir bifreiða við-
stöðulaust eftir brautinni allt
frá jóluni og til dagsins í dag.
Krakkarnir klifruðu upp í glugg
ann, tylltu sér á tá og báðu um
að sér yrði lyft og voru smá-
strákarnir fjölmennastir og að-
gangsfrekastir. Þetta var góð
gluggasýning og gladdi börn-
in.
ÁHORANDÍ skrifaði mér bvéf
fyrir nokkru, þar sem hann gat
um að maður hefði ráðizt á telpu
og að árásin hefði vsrið kærð,
en ekkert hefði verið gert í mál
inu. Nú hefur það komið í Ijós
að engin slík kæra hefur bor-
izt til rannsóknarlögreglunnar
svo að hér <er rangt frá skýrt.
Lögreglan tekur einmiti mjög
stranglega á slíkum málrtm. —
Það er ekki nóg fyrir fólk að
snúa sér til einhvers lögreglu-
þjóns er það vill kæra’yfir ein-
hverju fyrir lögreglunni. Það
verðux að snúa sér beint til rann
sóknarlögreglunnar.
Hannes á horninu.
Þtnglð í Nýja-Sjá-
laodi verður hér
B B
EFRI DEILD ÞINGSINS í
Nýja Sjálandi hélt síðasta fuild
sinn í gær, en samkvæmt á-
kvörðan tekinni ú liðnu sumri
var ákveðið, að þingið í Nýja-
Sjálandi skyidi hér eftir aðeihs
vera ein málstofa.
Fufltrúarnir í efri deild
þingins í Nýja Sjálandi voru
skipaðir, en ekki kosnir, og er
Nýja-Sjáland fyrsta samveld-
island Breta, sem tekur upp þá
skipun, að þing þess sé aðeins
ein málstofa.
Allt með lyrrtim
kjörum í Lhasa
FULLTRÚI INDLANDS í
Lhasa, liöfuðborg Tíbets, hefur
lýst yfir því, að þar í borginni
sé allt með kyrrum Icjörum.
Lét hann enn fremur svo um
mælt, að för Dalai Lama til
Indlands eigi ekkert skylt við
flótta, enda komi honum ekki
til hugar að yfirgefa borgina,
þrátt fyri'r innrás kínversku
kommúnistanna.