Alþýðublaðið - 24.11.1950, Blaðsíða 3

Föstuclagur 24. nóvember 1950
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
1 DAG er föstudagurinn 24.
nóvember. Látinn Björn Jónsson
ráðherra árið 1912.
: : Splarupprás í ivRej-kjgylh er
'ícf.’9'23, soí háest 'á Íöfti kl. 24,14;
EÓlarlag , ,kl. 15,05, á.rdegis|iá
|i ílæéur' kl. 4,55, ’ síðtíegisháflæð
! tir kl. 17,12. \ :
!l "• ' NfeturvarzlaV' 'lrigðlfsápótelk,
sími 1330.
Flugferðir
FLUGFÉLAG ÍSLANDS:
Innanlandsflug: Ráðgert er að
íljúga í dag frá Reykjavík til
Akureyrar, Vestmannaeyja.
Kirkjubæjarklausturs, Fagur
hólsmýrar og Hornafjarðar, á
morgun til Akureyrar, Vest
mannaeyja, ísafjarðar, Blöndu
óss, Sauðárkróks; frá Akureyri
til Reykjavíkur, Siglufjarðar,
Austfjarða, á morgun til Reykja
víkur og Siglufjarðar.
LOFTLEIÐIR:
Innanlanclsflug: í dag er áætl
að r.ð flj.úga til Akureyrar kl.
10.00 og til Vestmannaeyja kl.
' 14.00, á morgun til Akureyrar
kl. 10,00, til ísafjarðar kl. 10,30
til Vestmannaeyja kl. 14,00 og
til Hólmavíkur.
Skipafréttir
Einiskipafélag ÍSlands.
Brúarfoss er í -Hamborg, fer
þaðan til Gautaborgar og Kaup
niananhafnar. Dettifoss fór frá
Reykjavík 20/11 til New York.
Fjallfoss kom til Gautaborgar
22/11 frá Álaborg. Goðafoss
fór. frá New York 20/11 til
Reykjavíkur. Gullfoss fór frá
Bordeaux 22/11 til Casablanca.
Lagarfoss fór frá Gdynia 22/11
til Hamborgar. Selfoss fór frá
Reykjavík í gærkveldi til Aust-
ur- og Norðurlandsins og út-
landa. Tröllfaoss er í Reykja-
Vík. Laura Dan væntanleg til
Jlalifax í byrjun desember, lest
íar vörur til Reykjavíkur. Heika
kom til Reykjavíkur 18/11 frá
Rotterdam.
Ríkisskip:
Hekla var á Akureyri í gær.
Esja var á Akureyri í gær. Herðu
breið er í Reykjavík. Skjald-
breið verður væntanlega á
Skagaströnd í dag. Þyrill var á
Siglufirði í gær. Straumey var
Við Horn í gærmorgun á austur
leið. Ármann var í Vestmanna
eyjum í gær.
Eimskipafélag Reykjavíkur:
Katla kom til Lissabon 22,
þ. m.
Skipadeild SÍS.
M.s. Arnarfell er í Piræus.
M.s. Hvassaféll er á Akranesi.
Fundir
Blaðamannafundur.
Blaðamnnafélag íslands held
UTVARPIÐ
19.25 Þingfréttir. — Tónleikar.
20.30 Útvarpssagan: „Við háa
slter“ eftir Jakob Jónsson
frá Krauni; IV. (höfund
ur les).
21-00 Synfóníuhljómsveitin flyt
ur létta klássíska tónlist;
I Róbert Abraham Ottós
■son stjórnar.
21.35 Erindi: Gróandi jörð (Jón
H. Þorbergsson bóndi á
Laxamýri).
22.10 Tónleikar: Lög úr óperum
(plötur).
ur fund að Hótel Borg á laug-
ardga kl. 2 síðdegis stundvís-
lega. Launamál til umræðu.
Söfnrog svningar I
1 ffcQföf i - 11 ■'t; f|
LandsbókUSíifilið: 8
Opið kl. 10—12, 1—7 og 8—
10 alla virka daga nema laúgaf
tíaga kl. ÍÖ—12 óg lr—7. .
Þjóðskjalasafnið:
Opið kl. 10—12 og 2—7 alla
virka daga.
Þjóðminjasafhið:
Opið frá kl. 13—15 þriðjú-
daga. fimmtudaga og sunnudaga.
Náttúrugripasafnið:
Opið kl. 13.30—15 þriðjudaga,
fimmtudaga og sunnudaga.
Safn Einars Jónssonar:
Opið á sunnudögum kl. 13,30
íil 15.
Bókasafn Alliance Franeaise
er opið alla þriðjudaga og
föstudaga kl. 2—4 síðd. á Ás-
vallagötu 69.
Or ölium áttum
Trúmála og félagsmálavikan.
Erindi í kvöld í fyrstu kennslu
stofu háskólans: Ingimar Jóns
son skólastjóri: Stjórnmálin,
þingið og þjóðin.
r
Ottó Árnason:
Æ'\ S*

il að
vinna að menning-
Islands og Noregs
í DAG verður haldinn fund-
ur í Sjálfstæðishúsinu kl. 5.30
með það fyrir augum að stofn-
að verði hér félag, er vinni að
kynningarmálum og menning-
artengslum milli íslands og
Noregs, á öllum þeim sviðum,
er til gagns mega verða fyrir
frændþjóðirnar og viðskipti
þjóðanna á sviði menningar,
atvinnu- og fjárhagsmála.
Allir eru velkomnir á fund-
inn, en boðendur hans eru eft-
irtaldir menn: Agnar Kl. Jóns-
son, Kjartan Thors, 'Ólafur
Lárusson, Sigurður Norðdal,
Árni G. Eylands, Kristján
Guðlaugsson, Ólafur Thors,
Valtýr Stefánsson, Bjarni Jóns
son, Ólafur Hannesson, Páll
ísólfsson og Þorkell Jóhannes-
Gon.
Á stríðsárunum kom til mála
að efna til félags hér á landi,
er hefði það að hlutverki að
vinna að auknum menningar-
kynnum frændþjóðanna, Norð-
manna og íslendinga. Var um
;þetta haldinn fundur vorið
1943, æn af frekari fram-
.kvæmdum varð ekki. í Noregi
var þessu máli einnig hreyft að
stríðslokum, og leiddi það til
bess, að slíkt félag var stofnað
þar 1948. Stjórn félagsins þar
skipa þjóðkunnir menn á sviði
menningarmála og efnahags-
mála í Noregi. í stjórninni eiga
sæti:
Prófessor A. W. Brögger, for
maður, Osló. Redtktör S. Á.
Friid, varaformaður, Osló.
Cand. phil. Hákon Hamre,
Bergen. Overrettssakförer OI-
af R. Bjercke, Osló. Prost Knut
Eik-Nes, Sparbu. Konsul M.
Kalland, Bergen. Fru Profess-
or Paasche, Osló.
Fyrirspurn
RAFMAGN er orka, sem mik
ið er notuð í nútímaþjóðfélagi,
og- sérhy.ert, þyggðarlag .leggur
áherzlu á, að koma upp fyrir
;;ig rafórkuStöðvun,' ef náttúru
rkilyrði erú fyrir hendi. Ólafs
víkurbúar hafa lengí barizt fyr-|
ir raforkumálum sínUm. Korn
það mál fvrst fram á alþingi
fyrir nálega 10 árum, flutt fyr
ir þeirra hönd af þáverandi
bingmanni Dalamanna, Þor-
eteini Þorsteinssyni. Þá var það,
að Bjarni Asgeirsson, alþingis-1
maður, kvað brag nokkurn um
jretta mál, þar sem hann sagði
m. a. að „mór mjór“ væri á
utanverðu Snæfellsnesi. Ekki
man ég, hvort hann gat þess,
að „sjór stór“ og „GJÖFULL“ j
lægi að Nesinu, enda kannski
minna atriði. En kvæði þet.ta
kom mönnum undarlega fyrir,
og þótti sem höfundur liti smá- (
um augum á erfiðleika þessa
dre.ifbýlishéraðs.
Ená næstu árum fór fram at-
hug.un á -virkjunarskilyrðum við
Ólafsvík, og kom í ljós, að
virkja mætti 2400 ha. í Fossá,.
sem er .r.étt innan Ólafsvikur,
en 700 ha. þótti nægja fyrir
bæði þorpin Iiellissand og Ólafs
vík, eins og þau voru þá.
Virkjun í Fossá við Ólafsvík
var samþy.kkt á alþingi 1947
sem ríkisrafvirkjun nr. 1, en nr.
2 og 3 í sömu logum var virkj-
un fyrir Sauðárkrók og bá-
spennulína til Reykjaness, og
er nú þegar framkvæmt. og kom
ið í notkun. Var nú hljótt um
málið um hríð, en sumarið
1949 (kosnir.gaárið) virðist öll
-um undirbúningi vera lokið.
Liggur afrit af bréfi hjá hrepps
nefndaroddvita Ólafsvíku-
hrepps, sem mér sem hrepps-
nefndarmanni hefur gefizt kost
ur á að kynna mér (frá skrif-
stofustjóra rafveitumála ríkis-
ins). í bréfi þessu er raforku-
málaráðherra tilkynnt, að fjár-
festingarleyfi hafa verið veitt
22. apríl og nauðsynleg gjald-
eyrisleyfi til þess að festa kaup
á vélum þann 16. júní þ. á.
Þessar pantanir hafi verið gerð
ar af Innkaupastofnun ríkisins
og móttaka þeirra staðfest af
firmunum:
1. Túrþína, tilbúin, til af-
greiðslu frá verksmiðjunni í
febrúar 1951.
2. Rafall og rafbúnaður, til
búinn til afgreiðslu frá verk-
smiðjunni í júlí 1951.
3. Þrýstivatnspípa úr tré til
búin til afgreiðslu frá verk-
gmiðjunni í júlí 1951.
Beðið væri eftir fleiri tilboð
um í þann hluta þrýstivatns-
pípunnar, sem er úr stáli, og
okki talin vandkvæði á að fá
hæfilegan afgreiðslutíma á
henni, miðað við afgreiðslutíma
á öðru efni.
Þá stendur orðrétt:
„Með hliðsjón af framan-
■greindum afgreiðslutíma hef ég
•hugsað mér framkvæmd verks-
ins sem hér segir:
Vorið 1950 er byrjað á stöðv
arhússbyggingur/ii og um sum
arið á undirstöðum undir þrýsti
vatnspípuna. Báðum þessum
verkum lokið um haustið.
Vorið 1951 er stíflan byggð
og vélar og þrýstivatnspípa sett
niður.
Tel ég ekki rétt að byrja á
neinum framkvæmdum í haust,
enda algjörlega óþarft með til-
liti til afgreiðslutímans á vél-
um. rafbúnaði og þrýstivatns- '
pípu. I
Hváð .fjármálunum yiðyíkur
geri ég ráð. fyffr að .á þessu
ári .þtú-fi :.2Ö,0 — aOQ' þú«. kr.
(Þar. með (táli.nn uhdirbúnings-
kosfnaður; :sem þSjjíar er orð-
: niájf til ■ gre£$sSlu- á -e|lendú' efiii.
Hefur, eins og vður er kunriugt. |
raforkusjóður þegar lánað 200
þúsund kr. og enn fremur má
reikna með, að kauptúnin ÓJafs
vík og Sandur kaupi skuldabréf
"yrir 100 þúsund kiónur eins
og ég hef skýrt yður frá áður.
Fiármálum þessa árs ætti þvi
að vera borgið. i
Eins og yður er enn fremur
kunnugt, er ráðgert að raforkn
sjóður láni á næstu tveimur á -
um allt að 12 milli. krónur t',1
viðbótar við þær 200 þús. kr.,
f-em áður eru nefndar. Eftir er
bá að útvega 4.5—1.5 millj. kr..
því virkjunin mu.n væntanlep'a
kosta um 4.5 millj. krónur eöa
tæpar 1900 krónur á hvert
hestafl.“.
Þá má geta þess, að þáver-
andi raforkumálaráðherra. I
Bjarni Ásgeirsson, gat þess í
þingræðu við afgreiðslu fjár-
iága 1949, að byrjað yrði á virkj
un það á. Og síðar um sumarið .
— rétt fyrir kosningarnar —'|
kom - fréttatilkynning um það
írá raforkumálaráðuneytinu, að
b-yrjað yrði á virkjun Fossár.
við Ólafsvík á næsta ári (1950).
Tilkynning þessi og umrætt
bréf var óspart notað í kosn-
ingahríðinni, m. a. lesið upp á
framboðsfundi í Ólafsvík. Fór
bá í hart milli frambjóðenda
Framsóknarmanna og Sjálf-
stæðismanna um það, hverjum
bæri að þakka, að máli þessu
væri nú tryggður framgangur.
Var frambjóðenda Sjálfstæðis-
manna ekki ánægur með að
bjarmi af máli þessu félli á
Framsóknarflokkinn, sem þýddi
e t. v. nokkurra atkvæða tap.
En þorpsbúar voru ánægðir yf
ir að svo langt var komið mál-
inu, hverjum, sem bar að
þakka, og treystu fullum efnd-
um.
Kosningar fóru fram á til-
settum tíma og nú hljóðnaði
um málið.
í marz í vetur kom Einar
Bergmann, kaupfélagsstjóri
heim til Ólafsvíkur frá Revkja
vík, og hafði þær fréttir heim
með sér, að raforkumálið hefði
verið dautt, en þingmanni kjör
dæmisins og nokkrum Sjálf-
stæðismönnum hefði tekizt að
blása lífi í það á nýjan leik.
Hvatti hann hreppsnefndina til
rað hefjast handa í málinu.
Hreppsnefndir beggja þorpanna
Hellissands og Ólafsvíkur skrif
uðu þá ,þegar raforkumála-
stjóra svo og ráðherrum þeim,
sem líklegir voru til að hafa
.-áhrif á mál þetta. og kröfðust
efnda.á gefnum loforðum. Þing
Köld borð og heif-
ur veizlumafur
Síld & Fiskur.
manni kjördæmisins var sent
afrit af bréfi þessu og hann
beþinn .liðsinnfsl-jOddv’ili .Ólaís
víkúrhíepþs'ifúr síðar. una. vor-
ið þessara erinda til -ReykjavíJc
ur og átti tal við forráðamenji.
þessara mála, án sý'niíégs áif-
angurs.
Næst heyrist um mál þetta á
leiðarþingi, sem þingmaður
kjördæmisins hélt í Ólafsvík í
ágúst s. -1. og tilkvnnti þingmað
urinn þá, að síðar í þeirri viku
yrði háldinn fundur í ráðuneyt
inu og þá tekin ákvörðun ,uin
það, hvort hefja skyldi verk
þetta á þessu sumri. Hv'ort þessi
fundur hefur farið fram eða
;kki, skal ósagt látið, en elck-
ert hefur af honum fr.étzt og
okki er enn farið að hreyfa reku
til byggingar vatnsvirkjunar í
Fossá vdð Ólafsvik, og er þó
komið fram í mið.jan .11. már--
uð ársins 1950, þess árs sem sta>5
föst fyrirheit og ráðuneytistil-
kynningar lágu fyrir um að
byrja ætti á þessu verki.
I daglegu lífi er litið smáum
augum á þá menn, sem ganga
bak orða sinna, og ekki að á-
stæðulausu. Þeini er ekkr
treystandi.
í þessu máli hafa fyrirheitin
v'erið sniðgengin — vægsst
sagt, en málið óspart notað til
pólitísks framdáttar, en efnd
irnar vitna um virðinguna fyr-
ir kjósandanum og gefnum lof-
orðum.
Nú vildi ég mega spyrja hína
háu og virðulegu menn, senv
þessum málum stjórna fyrir rík
isins hönd:
Hvað hefur skeð, sera ekki
var hægt að sjá fyrir þegar
umrædd fyrirheit voru géfm
og réttlætir þann drátt, sem á
þessu hefur orðið?
Og enn fremur þetta:
Hvernig stendur mál þetta i
dag, og er í ráði að hef ja þetta
verk og þá hvenær?
Ottó Árnason.
Skólasundmótið í
Sundhöllinni í kvöld
HID ÁRLEGA sundmót
skólanna fer fram í SundhcJl
Reykjavíkur í kvöld. Bæði
karla- og kvennasveitir keppa.
Búizt er við að eftirtaldir 10
skólar sendi sveitir til keppn-
innar: Gagnfræðaskóli Austur-
bæjar, Gagnfræðaskólinn við
Lindargötu, Gagnfræðaskóii
Vesturbæjar, Iðnskólinn í
Reykjavík, Kennaraskóli ís-
lands, Kvennaskólinn, Laugar-
vatnsskólinn, Menntaskólinn í
Reyk j aví k, Rey kholtsskóli n n.
og Verzlunarskólinn. Sundmót-
ið hefst kl. 20.30.
Minningarspjöld
Dvaíarheimilis aldraðra
sjómanna fást í skrifstofu
Sjómannadagsráðs, Eddu-
húsinu, sími 80788, Irl.
11—12 og 16—17, Bóka-
búð Helgafells í Aðalstr.
og Laugavegi 100 — og
í Hafnarfirði hjá Valdi-
mar Long.