Alþýðublaðið - 24.11.1950, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAÐiP
Föstudagur 24. nóvember 1950
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Benedikt Gröndal; þing-
fréttaritari: Helgi Sæmundsson; augLýs-
ingastjóri: Emilía Möller. Ritstjórnar-
símar: 4901 og 4902. Auglýsingasími
4906. Afgreiðslusími 4900. Ajðsetur: Al-
þýðuhúsið.
AlþýðuprenWn'ðjan h.f.
Áfviimuásfandið
©I ríkissfjórnin
ALÞÝÐUBLAÐIÐ hefur
hvað eftir annað bent á það,
hversu atvinnuástandio í kaup
túnum og kaupstöðum landsins
er orðið alvarlegt. Öryggi fólks
ins er á hverfanda hveli og at
vinnuleysið víða þegar komið
til sögunnar. Þess vegna hefur
Alþýðuflokkúrinn hreyft þessu
máli á alþingi og lagt til að skip
uð verði nefnd til að athuga
þetta mál og gera tillögur um
ráðstaíanir til úrbóta. En ríkis-
stjórnin lætur sem hún viti
ekki af þeim vanda, sem hér er
á ferðinni. Hún hefur látið full
trúa stuðningsflokka sinna í við
komandi nefnd leggja til, að
málinu verði vísað frá. Það ger
ræði hefur vakið reiði allra
hugsandi manna. Ríkisstjórnin
mun þó ekki hafa í hyggju ao
breyta afstöðu sinni og sjá að
sér. En hún grípur til þess ráðs
að draga afgreiðslu málsins á
langinn, þótt það þoli enga bið.
Forsætisráðherra afturhalds-
flokkanna, sem ber meginá-
byrgð á því, að stuðningslið rik
isstjórnarinnar hyggst vísa
þessu máli frá, hefur ekki einu
sinni fyrir því að mæta á þing
fundi til þess að ræða þetia
tnál. Hann telur meiri þörf á
því að sitja flokksþing Fram-
sóknai-manna heldur en að ræða
á alþingi atvinnuástandið í kaup
túnum og kaupstöðum. Þess
vegna var þetta mál ekki á dag
skrá alþingis í fyrradag, enda
þótt hlutaðeigandi nefnd hafi
skilað áliti um það. Þett.a er
glöggt dæmi um vinnubrögð
ríkisstjórnarinnar. Forsætisráð
herrann telur meira skipta fyr
ir land og þjóð, að hann eyði
tímanum á þingi Framsóknar-
flokksins heldur en að taka
þátt í umræðum á alþingi um
vandamál, sem snertir þúsund
ir heimila í landinu og ekki þol
ir neina bið.
■’fi
Tillaga Alþýðuflokksins um
nefndaskipun til að athuga at-
vinnuástandið í kauptúnum og
kaupstöðum landsins er studd
af rökum fenginnar reynslu. At
vinnuleysið er víða skollið á, og
annars staðar vofir það yfir.
Bæjarstjórnir tveggja kaup-
staða úti á landi hafa skorað á
alþingi og ríkisstjórn að láta
þessa athugun fara fram. Full
trúar heils landsfjórðungs hafa
gert sams konar álvktun. Stjórn
Alþýðusambands íslands hefur
tekið rösklega í sama streríg.
Verkalýðsfélög víðs vegar um
land kref jast þess, að máli þessu
sé. gaumur gefinn. En ríkis-
stjórnin lokar eyrunum fyrir
því að ræða málið á alþingi.
Forsætisráðherrann þarf að
sitja flokksþing Framsóknar-
manna, og þá er auðvitað ekki
hægt, að ætlast til bess, að hann
sé að ómaka sig á því að ræða
það á alþingi, hvort ástæða sé
til þess að bægia atvinnuleysis-
vofunni frá dyrum alþýðuheim
ilanna í landinu! Alþingisfor-
seti tekur málið ekki á dag-
skrá, svo að forsætisráðherrann
geti setið flokksþingið áhyggju
laus.
En ríkisstjórninni og stuðn-
ingsliði hennar á alþingi er al-
veg óhætt að gera sér það Ijóst,
að alþýðan í landinu undir ekki
slíku og þvílíku. Það er krafa
verkalýðssamtakanna, að tillaga
Alþýðufiokksins verði sam-
þykkt og ráðstafanir gerðar td
að forða landsmönnum frá yfir
vofandi' böli atvinnúlevsis og
skorts. Ríkisstjórnin og stuön-
ingslið hennar á alþingi ber. ,á-
byrgð á þeirri óheillaþróun, sem
hér hefur átt sér stað undan-
farna átta mánuði. Þessm aðil-
ar komast ekki undan þeirri á-
byrgð. Þeir verða sóttir til saka,
hvaða undanbrögð sem þeir
reyna að hafa í frammi.
í þessu sambandi er athygl-
isvert að rifja upp einu sinni
enn hin gerólíku viðbrögð rík-
isstjórnarinnar eftir því, hvaða
þjóðfélagsþegnar eiga í hlut.
Hún brást fljótt við, þegar erf
iðleikarnir af völdum óþurrk-
anna norðan lands og austars
steðjuðu að bærídastéttinni í
umræddum héruðum. Þá voru
gefin út bráðabrigðalög um að
stoð henni til handa nokkrum
dögum áður erí alþingi kom sam
an til funda og þingmaður og
fallinn frambjóðandi úr viðkom
andi landshluta gerðir út af
örkinni til að miðla ríflegri fjár-
fúlgu. En hverjar eru svo und-
irtektirnar, þegar atvinnuleys-
ið herjar kauptún og kaupstaði
l.andsins? Ríkisstjórnin leggui
til að athugun þess máls sé vís
að frá og skorast undan að ræða
það á alþingi. Það er því væg-
ast sagt ærinn munur á því,
hver í hlut á.
En gera borgaraflokkarnir
sér ljóst, hvert stefnir, ef á-
fram verður haldig á þeirri
braut, sem nú er fetuð? Imynda
þeir sér, að hagsmunir bænda
séu ekki einnig í hættu, ef at-
vinnuleysið á að verða hlut- j
skipti fólksins í kauptúnum og;
kaupstöðum landsins? Muna
þeir ekki ástandið á kreppu-
árunum og atvinnuleysistím-
unum, og sjá þeir ekki, hver
/oði er á ferðum, ef þjóðinni
verður búið sama hlutskipti á
ný? Vissuiega er . tímabært
fyrir þá að gera sér þessar stað
réyrídir' ijósar. Og laúsnin á
vanda samtíðarinnar finnst
ekki iá þingi Framsóknarflokjíá
irís. Forsætisráðherfanrí skal
ekki ætla, áo hann ræ'kí skyldu
sína með því að hímá þar.
Vinnustaður hans er stjórnar-
ráðið og alþingi. Þar ber hon-
um að vera og starfa. Og ef
hann heldur fast við það, að
tillaga Alþýðuflokksins skuli
felld, þá er honum sæmst að
ganga hreint til verks strax.
Eða er það kannski svo, að aft-
urhaldið hiki við að kasta
hanzkanum, meðan þing Al-
þýðusambands íslands stend-
ur yfir?
LeiSfétting
MEINLEG prentvilla, sem
skylt er að leiðrétta, hefur
slæðst inn í ítítt blaðsins í gær
af umræðunum á alþingi um
aukavinnu embættismanna.
Þar stóð: „Var einnig upplýst,
að jafnvel sjálfur útvarps-
stjórinn tekur slíka þóknun
fyrir aukavinnu, og fær hann
1500 krónur á mánuði, en aðvir
háttsettir starfsmenn stofntm-
arinnar allmiklu meira.“ Hér
átti að standa „1500 krónur á
ári“. Aukavinnuþóknun þula
við útvarpið var einnig raríg-
hermd í fréttinni; var talin
3000 krónur, en átti að vera
30 000.
Bæklingurinn og menntamálaráðhcri'ann. — Kaffi
og sígareítnr. — Bölamardropar og brennivín.---
Lágir arkskröfur tií ríkisstjórnarinnar.
TVEIR bæjartogararnir eru,
á leið út með ísfisk, en tveir að
leggja upp hér.
ÖLLU GAMNI fyllgir nokkur
alvara. ,,B. S. skrifar. Þú gerð-
lir að umtalsefni á miðvikuclag
ínn verðið á bæklingi Helga
Hjörvars. Það er rétt lijá þér,
að verðið var hátt og því ekki
ástæðulaust að minnast á það
opinberlega og víta það. En
veistu það. að útvarpsmálaráð-
herrann sjálfur er einn aðaleig
ancli útgáfufyrirtækisins? Ef
verðið er haft svona hátt til
þess að aðstoða höfundinn við
greiðslu í væntanlegu mála-
stappi, þá er það sjálfur útvarps
málaráðherrann, sem þarna hef
ur lilaupið undir bagga með höf
undinum.“ (— Nei, ekki vissi
ég þetta).
JÓIIANN SKKIFAR. „Ég sé
stundum á það minnsta að und-
arlegt sé það, hve oft er skift
um merki á sígarettum hjá
Tóbakseinkasölunni og dynja
getsakir á forstjóranum af þeim
ástæðum. En ég vil spyrja.
Finnst fólki það ekki undarlegt,
að alltaf skuli þó vera til næg-
ar sígarettur í landinu, en livaö
eftir annað skuli kaffi þrjóta?
ÞETTA FINNST MÉR bæði
óskiljanlegt og þó um leið tákn-
rænt fyrir allt okkar ástand.
Það er vitað mál, að kaffi er
auk mjólkurinn helzti drykkur
þjóðarinnar, að fólkið, sem á
heimilunum dvelur allt af
drskkur kaffisopa og þykir gott.
Hve langt nær spíllingin
VISSULEGA er það ekki nema
að vonum, þótt mikið sé nú
bæði ritað og rætt um spill-
ingu í opinberu lífi og við
opinberar Stofnanir í sam-
bandi við þær sakir, sem nú
eru bornar á útvarpsstjórann,
og upplýsingar, sem fram
komu á alþingi í fyrradag
um hálaunaða aukavinnu há-
launaðra embættismanna við
ýmsar opinberar stofnanir.
Og víst er að mörgu að gá í
þessu sambandi og brýn nauð
syn á því, að auka aðhald að
þeim, sem irúað er fyrir for-
stjórn opinberra stofnana og
fyrir meðferð opinbers fjár.
VÍSIR gerir þessi mál að um-
talsefni í ritstjórnargrein í
gær, og telur þá spi-lingu og
þær misfellur, sem hér er um
að ræða, vera því að kenna,
að stjórnarvöldin, eða nánar
til tekig fjármálaráðuneytið,
hafi ekki aðstöðu til, engin
skilyrði og ekki heldur neina
heimild til þess að hlutast til
um stjórn opinberra fyrir-
tækja; og leggur hann það
helzt til, að þau verði nú, að
gefnu tilefni svipt þeirri
sjálfstjórn í fjárráðum, sem
þau njóta nú, og gerð háð
bæði fyrirmælum og eftirliti
fjármálaráðuneytisins eða
einhvers ennars hlutaðeig-
andi ráðuneytis.
VÍSIR vir.ðist hafa bjargfasta
trú á því, að það geti aldrei
verið neitt að athuga við fjár
málaráðuneytið sjálft eða
önnur hlutaðeigandi ráðu-
neyti. Og hann tekur mönn-
um vara fyrir því, að rugla
spillingum.i við ríkisstofnan-
irnar saman við heiðarlegan
rekstur rikisins sjálfs. „Al-
menningur“, segir hann,
„ræðir nú mjög um spillingu
í opinberu lífi, en þó einkum
um margvíslegar framkvæmd
ir og fjármálaplön opinberra
fyrirtækja. Er bessu af al-
mannarómi ruglað saman við
rekstur ríkisins sjálfs, sem
byggður er á heilbrigðum og
eðlilegum grundvelli og nýt-
ur hæfilegs aðhalds og eftir-
lits“.
ÞAÐ ER AUÐVITAÐ gott og
blessað, að Vísir skuli benda
fáfróðum almúganum á það,
hve fráleitt það sé að rugla
þessu tvennu saman. En hef-
ur ekki, meðal annarra,
tveggja ráðherra verið getið
á miður viðkunnanlegan hátt
í samban'di við þæ'r sakir, sem
nú eru bornar á útvarpsstjór-
ann? Víst hefur það ekki far-
ið fram hjá mönnum, að
Helgi Hjörvar segir Jónas
Þorbei’gsson útvarpsstjóra
hafa borið fyrir sig ,,leyfi“
Jóhanns.Þ. Jósefssonar fyrr-
verandi fjármálaráðheíra, til
þess að taka persónulegan
hagnað af láni úr einum
sjóði útvarpsins, þó að Helgi
Hjörvar haldi því að vísu
fram, að slíkt leyfi muni hafa
verið falsað af útvarpsstjóra.
Og er því ekki lýst í ákærum
Helga Hjörvar, hvernig Ey-
steinn Jónsson, fyrrverandi
menntamálaráðherra, eða
„kirkjumálaráðherra", eins og
hann kallar hann, og núver-
andi fjármálaráðherra, hafi
veitt útvarpsstjóranum „fyrir
gefningu syndanna“, eftir að
útvarpsstjórinn var búinn að
skila aftur hinum persónu-
lega hagnaði sínum af láninu,
— og síðan látið málið kyrrt
liggja?
MENN GETA EKKI varizt
þeirri hugsuii, eftir slíkar
upplýsingar, að fleiri séu, á
einn eða annan hátt, bendlað-
ir við mál útvarpsstjórans, en
hann einn. Það virðist að
minnsta kosti engin ástæða
til þess að þvo stjórnarvöldin
með öllu hrein af því máli,
fyrr en rannsókn hefur íarið
fram í því, og leitt í ljós sák-
leysi þeirra. Og' þegar kraf-
izt er aukins va'ds einstakra
ráðherra yfir hinum opin- (
beru stofnunum, eins og Yís- '
ir gerir, væri að minnsta
kosti viðkunnanlegra að
hafa einhverja tryggingu fyr
ir því<, að spillingin næði ekki
c.lla leið inn í embætíi þeirra.
Það er' eir.skonar hátíðadrykkur
eSa tilhaldsdrykkur. Sígarettu-
reykingar eru allt annars eðlis.
Allir tala um sígarettureyking-
ar unglinga og allir te-lja þær
skaðlegar. Vitað er líka að vnjög
margir unglingar vilja gjarna
hætta reykingum. Mundi bað
ekki hjálpa þeim til að hætta sf
skortur væri á sígarettum?
ÉG VIL skora á innflytjendur
að draga úr innflutningi sígar-
etta, en gæta betur að því í stað
inn að kaffi þrjóti ekki alltaf við
og við. í raun og veru geta
gjaldeyrisyfirvöldin séð um
þetta. .Það er ástæðulaust að
svifta fólk kaffinu á sama tíma
sem flutt er kynstrin öll af síg-
arettum. Mér skilst að ríkið
tolli kaffið mjög hátt. Það toll-
ar vitanlega sígaretturnar. Svo
að ekki getur þetta stafað ein-
göngu af því að ríkið græði
meir á sígarettum en lcaffi, jafn
vel þó að það verzli sjálft með
tóbakið. En ef til vill er þó þar
að leita skýringarinnar.
MAÐUR MINNIST EKKI á
brennivínið. Það er alltaf til,
en það fást ekki bökunardropar.
Þó sér sami, innflytjandi um inn
flutning á efni í brennivín og
efni í bökunardropa. Er efnið í
bökunardropana svo stór liður
í innflutningi spírituss til
brennivínsframleiðslu, að það
geti ekki fengið að fljóta með?
Ég skil það ekki.
MÉR FINNST að fyrst og
fremst þurfi að sjá þjóðinni fyr-
ir kaffi, kornvöru og slíkum
nauðsynjum. Allt annað kemur
í annari röð. Sú stjórn, sem ekki
getur séð um þetta, á að hætta
að reyna að stjórna málunum
og segja af sér, því að hér er
vitanlega um lágmarkskröfur að
ræða og ef þær eru ekki upp-
fyltar þá er ekki um annað' að
ræða, en að sleppa völdum og
Karlseíni leggur
upp á Akranesi
TOGARINN Karlsefni lagði
afli sinn upp hjá beinamjöls-
verksmiðjunni á Akranesi um
miðja vikuna og voru það milli
370—380 lestir.
Akranestogarinn Bjarni ÓI-
afsson er á karfaveiðum, og er
það fjórði túrinn eftir verk-
fallið. Togárinn er væntanleg-
ur um helgina.
K. F. U. M. og K. F. U. K.
Samkoma í kvöld kl. 8.30.
Þórður Möller læknir tal-
ar um „lama mapninnT
Allir velkomnir.