Alþýðublaðið - 13.10.1951, Blaðsíða 6

0
ALÞÝÐUBLAÐSÐ
Laugardagur 13. október 1951
Framhaldssa^an 80-
Helga Moray
IRSKT BLOÐ
Fru DáríS'ui
,Dulbeiin»:
A AN'DLEGUM VEXTVANGI.
Nú er bléssað bingið sezt á
rökstóla, — súmir ábyrgðaflaus
ir dóftar- segja að það sé sezt á
kjaftastéla, <s& þannig á engínri
að leyfa sér að táíá um jafn
virðúrégá stofnun, elzta lög-
gjafarþing- í heimi eðá í Evröpu;
ég mari ekki hvort héldur er,
það er orðið svó langt um liðið
s.íðan 1930. En míkið var nú allt
hátíðlegt þá; við Jón vorum
bæði á Þingvöllum þá dýrðar-
dag og lágum í tjaldi og Jón
fékk kvef, og í hvert skipti,
nem ég rifja upp allari u.naðinn
þar, þá segir hann. Jú-jú, þá
fékk ég kvef í fyrsta skipíið á
Eevinni, rétt eirís og alþingi háfi
orðið þúsund ára, bara til þess
að hann fengi kvef.
En það var ekki þetta, sem
ég ætlaði að tala um, heldur al
þingi okkar í dag. Það er óskap-
iegt til þsss að vita hversu virð
ingu þess hefur hrakað á síð-
ustu árum og ég hef oft verið
að hugsa hvers vegna. Það er
eins og eriginn murii það Ieng-
ur, að þessi stofnun er orðin
þúsund ára og á sér merkilegri
sögu en nokkurt annað þing í
veröldinni. Menn tala jafnvel
illa um það og gera gys að því.
Svoleiðis á ekki að eigá sér stað.
Það er ekki von að vel'fari, því
að svo hefur þetta áhrif á sjálfa
stofnunina, alveg eins og það
hefur sín áhrif á manninn sjálf
an, þegar allir tala illa úm hanri
og gera gýs að honum! Þá mynd
ar það einskonar strauma eða
hringiðu; sá sem húgsað er eða
talað um, verður eins konar mið
depill í hringiðunni, sem hing-
snýst og hringsnýst og sogast
seinast niður í djúþið, og það
er einmitt þessi hringsriúingur
hugsana- og umtalsshringiðunri
ar, sem nú er að gera út af við
þessa gömlu og elskulegu stofn-
un, svo að okkur or betra að
hugleiða hvað við erum að gera,
áður en það sogast ni,ur, því að
hvað tekur þá við?
í rauninni ætti það að vera
okkur agalega mik’.ð gleðietni,
að okkur skuli vera í sjálfsvald
sett að eridurreisa alþingi og
hefjá þáð aftur til vegs og virð-
i igar. En þessu fylgir líka þg-
rrleg ábyrgð, því að fyrir bragð
i 'i getum við sjálfum okltur um
kerint ef allt fer eins og allt
bendir til að muni fara. Og af
j ví, að ég geri ráð fyrir, að
r nn sé til með þjóð vorri mað-
ur og maður, sem ekki læíur
sér algerlega á sama standa nm
. hvefhíg fer, þá aét'lá ég-: riú' að
leýfa mér að útskýra þetta dá-
lítið riánar.
í stuttu rháli, við eigúm að
gerbreyta stráurriúhúm:.
Við veröum víst að rnvnda
með okkur samtök. Á voru landi
er nefniiega engu hcégf að koma
£ kririg árí samtaka sérii heita
einhvérju nafni, seiri hægt er að
skarhmstafa. Og þéssi samtök
eigá að hafa það á stéfnuskrá
sinni að hrigsa vel um alþingi,
tala vel um alþingið og auð-
sýna því á ailan h'átt einlæga
virðíngu. Meðlimir þessara sam
taka verða fyrst og freriist að
gera sér ljóst, að alt hað, sem
nú fer aflaga í þeiríi ble’ssuðu
stofnun, er bara straumurium
að kenna, hvörki stofnuninni
né einstökum þirigmönhum,
því að hvorttveggja er á valdi
straumiðunnar. Þegar svo þessi
hugsanasamtök eru orðin það
sterk fyrir markvist starf og
skipulagningu, að þau fara að
hafa áhrif, þá munu skjótt
sjást. gleðileg breyting á al~
þingi til hins betra og sú hreyt-
ing verður meiri og róttækari
að sama skapi og meðlimum sam
takanna fjölgar og þeim vex
fiskur um hrygg.
Eflaust væri heppilegast og
áhrifaríkast, að samtökin hecðu
fastan hugsunartíma á hve’þum
degi, til dæmis í byrjun hvers
þingfundar. Svona eins og hálf-
tíma eða þrjú kort til að byrja
með. Ef svo sem eitt til tvö þús-
und manns tækju safneiginlega
þátt í þessu mundi það sk'ápa
hugsanaspenníng sem ncémi
tugum hestafla að styrkleika,
og enda þótt varla myndi veita
af svo sem fimm eða tíu hestöfl
um á þingmann til að byrja með,
þá yrði þessi litla orka sáirit
strax til bóta.
Og þegar samtökin stæðu
svo sem hálfan mánuð, því að
þá myndi ríkja þar ást og ein-
drægni og öll hrossakaup og
flokkssjónarmið hverfa úr sög-
unni . . . það sýður upp úr bíóð
mörspottinum . . . meira s. í
andl. friði.
Dáríffur Ðulh.
Saga frá Suftiir-Afríku
SKlEAttTaeRO
. RIKISINS
„Skjaldbreið"
vestur til ísafjarðar hinn 17. þ.
m. Tekið móti flutningi til
Snáefellsneshafna, Gilsfjarðar,
Flateyjar og Vestíjarðarhafna
í dag og á mánudag. Farseðlar
seldir á þriðjudag.
komizt á snoðir um nöfn helztu
gullkaupenda hér í borg, svo að
þetta er allt í stakasta lagi hvað
okkur snertir.“
Hann ságðf þetta kæruléysis-
lega, en þrýsti arm Katie um
leið, til merkis um að hún
skyldi vera við öllu búin.
Þáu voru að stíga út yfir
þröskuldinn, er Josephy sagði
méð nokkurri ákefð: „Bíðið við
urri andartak, vinir mínir; ef
þið hafið í raun og veru óunnið
gull meðferðis í þessum pokum
þá ætti það ekkert okkar að
saka, þótt ég fengi aðeins að
líta á það.“
,,Datt mér ekki í hug; út-
smoginn bragðarefur, karlinn,“
hvíslaði Richard að Katie. „Við
verðum að vera á verði, ef hon-
um á ekki að takast að beita
okkur brögðum.“
Katie hafði hugboð um að
hann hefði lög að mæla. Nú
fyrst var henni ljóst, hvílík
heppni það var fjrrir hana, að
hafa mánn eins og þennan unga
liðsforigja sér til aðstoðar við
þesa verzlun. Það var auðhéyrt
og séð á öllu, að hann kunni
tökin á þesum okurkörlum.
Og karlinn teygði magra
höndina fram eftir gullpokun-
um, en grannir fingur hans
minntu mést á ránfuglsklær.
Katie rétti hörium pokann,
sem hún bar, og fékk ákafan
hjartslátt um leið og hún lét
hann af hendi.
Karlinn greip nokkra hnull-
unga upþ úr pokanum og bar
þá við birtuna; skoðaSi þá síð-
an hvern af öðrum, en enginn
dráttur hreyfðist í mögru and-
liti hans og engin svipbrigði
voru sjáanleg á því.
Katie varð skyndilega gripin
kveljandi ótta; hún varð að
taka á alíri sinrii stillingu til
þess að hrópa ekki upp yfk s'g
og spyrjá, hvort steinarriir
væru ekki eins og þeir ættu að
vera. Hamingjan góða, — er
þetta þá ekki gull, þegar allt
kemur til alis? Jú, það hlýtur
að véra. Það var eins og hjarta
hennar æt’aði að springa, þeg-
ar hún sá karlinn leggja einn
hnullunginn á litla vogarskál.
Hann hristi höfuðið, og hún
hélt niðri í sér andanum af ótta
og eftirvæntirigu.
„Ekki fer nú sérlega mikið
fyrir gullinu í grjótinu því
arna,“ mælti karl. „Ég er
hræddur um, að það verði ekki
hátt verð, sem ég sé mér fært
að greiða fyrir þá. Svona tíu
skildinga fyrir hvern í mesta
lagi . .. . “
„Gamli lyga!aupur!“ hreytti
Katie út úr sér, áðUr eri hún
hafði áttað sig á orðum sínum.
„Þá vil ég engin viðskipti við
þig eiga. Það hljóta að fyrir-
finnast þeir gullkaupmenn, er
reynast fúsir til að greiða mér
það verð fyrir þessa hnullunga,
! sem Bernard Schuman taldi þá
| vera virði.“
„Bernard Schúman?“ spurði
karl og gaut augunum til henn-
ar. „Þekktuð þér hann? Jú,
hann var góðvinur minn.“ Síð-
an breytti hann aftur um rödd
og mælti með viðskiptahreim;
„Jæja; hvað teljið þér sann-
gjarnt verð fyrir hvern hnull-
urig að jafnaði?"
Katie tók á ö'lu því hugrekki,
sem hún átti til. „Fimm ster-
I lingspund er verðið, sem ég set
jupp,“ mælti hún hátt og djarf-
lega.
„Nákvæmlega tífalt meira,
en ég sé mér fært að greiða,“
sagði karl og hló hryssingsiega,
jum léið og hann tók að róta
hnullungunum aftur í pokann.
„Takið þér gull yðar, frú mín
góð. Annað eins og þétta læt ég
ekki bjóða mér.“
Með sjáifri sér sárbölvaði
Katie sér fyrir að hafa verið of
djörf. Þega rallt kom til alls,
var ekki að vita nema karlinn
hefði á réttu að standa og að
aðrir gullkaupmenn myndu
ekki einu sinni fáan’egir til
þess að kaupa gullhnullungana
því verði, er hann bauð.
En Richard leit hughreyst-
andi á hana. „Jæja, Josephy
rríinn sæll,“ sagði hann við karl
inn, „mér þykir það leitt, að
ekki skyldu talcast með okkur
viðskipti að þéssu sinni. En
hver veit nema að bétur kunni
til að takast í ncésta skiptið.
Hér er nafnspjald mitt; gerið
svo vel. Hver veit neraa ég
verði þess umkomin að veita
yður einhvern tíma aðstoð, ef
þér þurfið á henni að ha!da.“
j Kaupmaðurinn las það, sem
jletrað var á nafnspjaldíð; leit
síðan á liðsforingjann og brosti
! undirfurðúlega. „Éatori liðsfor-
jirigí,“ hróþáði hanri upp yfir
(sig og laut honum djúpt. „Já',
yðár náð er einn af aðstoðar-
jriiönrium landstjórans. Það er
næg trygging fyrir því, að þér
] séuð réttsýnn maður og héiðar-
,Iégur í hvívetha.“ Háriri rétti út
hendurnar.' „Og yðar vegna, —
en aðeins yðar vegna; —- ætla
ég að gera ykkur ríflegt tilboð
.... mjög ríflegt .... hvorki
meira né minna en .... látum
okkur sjá .... tvö ster’ings-
púnd fyrir hvern hnullung að
jafnaði. Tvö sterlingspund . . “
Katie varð svo fegin, að við
sjálft lá, að hún tæki ráðin af
liðsforingjanum og gengi at-
hugaseriidalaust að boði karls-
ins. Eri Richard leit aðvarndi á
hana og hún þagði.
„Þrjú stérlingsþúrid,“ svaraði
liann ákveðlð. „ög þá er þetta
útrætt mál.“
„Já, en elsKu’egi herra, elsku
legi herra . . . hvernig getið
þér fengið það af yður að krefj-
ast slíkra stórgjafa af rríirini
hálfu?“ spurði kaupmaðurinn
og lét . sem hann ýrði bæði
hrelldur og hissa.
,.Þá tölum við ekki frekar urrí
þetta, Josephy minn,“ mæiti
Richard rólega og sétti upp sól-
hjálm sinn.
„Dokið við eitt andartak . . .
eitt andárták . . Enda þ'ótt
þér féflettið mig: með slíku okri
þá geng ég að kaúþunum, yðar
vegna. En aðeins yðar vegna,
heiðraði herra. Þrjú sterlings-
pund, og kaupin erú ráðin.“
Þegar þau óku á brott hálfri
klukkustund síðar, h!ó Richard
dátt. „Það er ég alveg viss um,
að þessi gamli þorpari græðir
álitlega fjárupphæð á viðskipt-
unum.“
Katie hampaðx peningapok-
anum, ær af gleði. „Honum er
það þá ekki of gott. Ég er harð-
ánægð með minn hluta og meira
en það. Þú ert blátt áfram dá-
sam’egur maður.“ Hún virti
þennan unga og hæverska kunn
ingja sinn fyrir sér með nokk-
urri forvitni. „Hvar í ósköpun-
um lærðir þú slíkar verzlunar-
brellur?“ spurði hún. „Þú hefur
áreiðanlega hvorki lagt stund á
það nám í Oxford eða Cam-
bridge.“
Hann roðnaði í vöngum við
hrós hennar. „Það er rétt til
getið,“ svaraði hann, „að ég
hef stundað nám i Cambridge,
og það er hver.ju orði sannara,
að prútt við okurkar'a vár ekki
meðal námsgreina okkar þar.
Það læri ég ekki fýrr en ég fór
til Inalands; en þar dvaldist ég
sem hermaður um tveggja ára
^ skeið. Ég var alltaf að kaupa
, gimsteina fyrir móður mína.“
Hárin hló við. „Ég he’d, að hún
hljóti að hafa géfið öllum þeim
aðalsstúlkum, er gengu í hjóna-
,band á því tímabili; iridvefska
Jgimsteina í brúðárgjöf........
(Jaeja, — tóvért eigum við að
^halda?"
„Hvar eru skrifstofur éirri-
I skipafé’agsins? Ég get ekki
dregið það stundinni léngur, að
sendá rríóður minni og'systrum
farareyri, svo að þær geti þeg-
ar lagt af stað hirigað sem fvrst
.og dvalízt hjá mér,“ svaraði
Kaíie.
Næstu vikurnar þótti Katié
sem hún lifði í dýrlegúm
draumi. Hún hafði nú selt allt
gu’lhnullungasafn sitt og feng-
ið fyrir það of fjár. Og nú
keypti hún allt það', seiri hugur
hennar girntist, handa sjálfri
sér, drengjunum og Aggie. Liðs
foringirin ungi ók méð hana
um ailar trissur, til skókaup-
manná, fataverzlana. klæðskera
og sáumakverina. Á hverjum
degi færði hann heririi fegurstu
b’.óm óg þrásinnis bauð hann
herinar til miðdegisverðar í fé-
lagshéimili liðsforingjanna ög
virtist stoltur af að mega hafa
hana í fylgd með sér. Hann
bauð henni og í samkvæmi í