Tíminn - 21.03.1964, Page 9

I
Ólafur Ólafsson:
Kristni
Áratugur er senn liðinn síð
an hér frá íslandi byrja'ði
starfsemi nokkur í Suður-Eþí-
ópíu er segja tná að sé ofurlítill
vísir að stuðningi af okkar
hálfu, íslendinga, við þróunar
lönd Afríku.
Jafnframt gerðumst við þá
líka um síðir ábyrgir aðilar
hins mikla útbreiðslustarfs
kristinnar kirkju, — kristni-
boðs.
Opinbers fjárstyrks hefur
þessi starfsemi einskis notið,
enda þess ekki vænzt. Að
henni standa, auk Sambands
ísl. kristniboðsfélaga (stofnað
1929) einstaklingar víða um
land. Einnig hefur verið leitað
frjálsra framlaga almennings i
mörgum kirkjum landsins, einu
sinni á ári, — pálmasunnudegi
sem oftast.
Því er og skylt að kynna starf
þetta á opinberum vettvangi,
nauðsyn þess, gagnsemi og
þarfir.
Af hinum fjölmörgu sára-
fátæku og þekkingarsnauðu ætt
flokkum Suður-Eþíópíu, var
til skamms tíma einna minnst
vitað um Konsómenn. Þeir búa
einir sér á hálendi, afmðrkuðu
á alla vegu með breiðum slétt
um og djúpum dölum. Héraðið
er úrleiðis. En því ollu einnig
illar samgöngur, að það vav
einn þeirra landshluta, er vora
síðast kannaðir.
Það sem fyrst var birt á
prenti um Konsó sérstaklega,
mun hafa verið ritgerð eftir
rómversk kaþólskan pater,
Azaia að nafni, samin á frönsku
og gefin út í ^ris, 1931. Hann
ber Konsómönnum þann vitnis
burð að þeir, fyrir margra
hluta sakir, beri mjög af öðr
um ættflokkum S.-Eþíópíu
enda séu þeir ættflokkar ákaf
lega frumstæðir.
í þann mund er ítalir bjuggu
sig undir að hernecna Eþíópíu,
voru tveir þýzkir vísindaleíð-
angrar gerðir út til Austur-Afr
íku og Austurhorns, þar sem
eru Sómalalönd og Eþíópía
Þeir komu til Konsó og skýrðu
síðar frá rannsóknum sínu n
þar ýtarlegar en í nokkru öðru
héraði, í 600 bls. riti í stóru
broti, ,,Im Land des Gada“.
1936.
Haustið 1937 til í febr. 1939
starfaði þýzkur jarðfræðingur
dr. Ernest Nowack, með ítölsk
um leiðangri í S.-Eþíópíu Þeir
tepptust i Konsó 3 vikur vegna
hernaðaraðgerða- Þangað kom
þá einnig þýzkur grasafræðing
ur og læknir, dr. R. Schotten
loher.
Þau urðu örlög þessara
manna beggja, að þeir voru
látnir, þegar skýrslur þeirra
frá Konsó voru gefnar út.
Læknirinn var kallaður í þýzka
sjóherinn. Hann fórst með
orrustuskipinu Tirpit". sosi
Norðmenn sökktu í apríl 1944.
dr. Ernest Nowack, með ítölsk
beði 1946, en ritgerð hans um
„Land und Volk der Konso“
var gefin út í Þýzkalandi 1954,
— um líkt leyti og fyrsti ís-
lenzki kristniboðinn. síra Felix
Ólafsson, kom til Konsó og höf
þar starf-
íslenzkir kristniboSar í Suður-Eþfópíu: Á miðri <nynd eru Gísli Arnkelsson, sem nú stjórnar starfinu
f Konsó og Katrfn Guðlaugsdóttir kona hans og dóttir þeirra. T. h. við þau er Jóhannes laeknir Ólafs-
son og kona hans, Áslaug Johnsen hjúkrunarkona og sonur þeirra. Til vinstri er Haraldur Ólafs-
son og Björg kona hans og sonur þeirra. Á myndina vantar Ingunni Gísladóttur, hjúkrunarkonu.
skoli ekki jarðveginum á burt,
það annað, að jarðveginum
haldist á vatninu, ella mundi
það síga undan og þeir þorna
fljótlega i brennandi sólarhito.
Þegar bezt lætur er hægt að
aka á þrem dögum frá höfuð
staðnum, Addis Adeba, suður
til Konsó — 800 km. vegalengd
En á úrkomutíma ársins verða
vegir til Konsó ófærir með
öllu vikum saman, stundum
tvo til þrjá mánuði.
Síðasta áfangann er ekið eft
ir þurrum, grýttum árfarvegi,
dálítinn spöl meðfram rótura
hálendisins, unz komið er þar
sem rudd hefur verið sneið
upp brattann og síðan akfær
vegur upp eftir hlíðum, 25 km.
leið, til efstu hæða, þar sem
öll byggð er. — Við verðum
að venja okkur af að segja „mð
ur í byggð“!
Við fyrstu sýn virðist okkur
Konsómenn býsna villimannleg
ir: Með spjót í hendi, berfælt
ir og hálfnaktir. Hörundslitar
þeirra er mjög dökkur en með
gráa slikju, er stafar af óhrem-
indum. Ailsber börn, sem enga
mannasiði kunna, bera einatt
merki efna- og næringarskorts
Þau gjalda þess m. a. að fjöl
kvæni tíðkast. Og allir verða
að gjalda lélegs húsnæðis, sem
er skjálausir kofar með moldar
gólfi. Enginn virðist bera skyn
á frumstæðustu skilyrði hrein-
lætis, eða nokkrar varnir gegn
smitnæmi sjúkdóma í hitabeit
islandi.
Við nánari -kynni þykia
Konsómenn aðlaðandi. Að ytra
útliti og andlegum eiginleikum
svipar þeim talsvert til negra
Þeir eru barnslegir í sér, glað
lyndir og skrafhreifir, söngelsk
ir og lagnæmir. Strengjahljóð
færi eitt hafa þeir, einfalt
mjög en furðu hljómfagurb
Þeir eru þakklátir fyrir það
sem þeim er vel gert. Verður
þess vart ekki sízt í sjúkraskýli
okkar.
3.
Öryggisleysi — ótti við árás
ir vondra manna og anda og
dýra — hefur ráðið mestu um
skipulag þorpanna og staðseti
ingu á hálendinu. Kringum þau
eru hlaðnir öflugir grjótgarðar
með aðeins tveim hliðum, til
norðurs og suðurs. Húsin
standa jafnan í hnapp, þó
þannig að hver fjölskylda hef
ur girðingu kringum sitt heim
ili, með fimm til átta kofutn
allt eftir efnahag sem og því
hve margar konur húsbóndans
eru. Allt eru þetta naglalaus
mannvirki, bundin saman með
tágum, — en svo vel frá þei-n
gengið, að hvergi á leiðinni
norðan frá Addis Adeba sáum
við snotrari stráhýsi.
Vegna meðfæddra gáfna
Konsómann hefur hrjóstrugt
hálendi verið þeim. ekki að-
eins harður heldur lika þarfur
skóli: Þeir hafa sökum skorts
á haglendi orðið að yrkja jövð
ina, sem útheimti. feikna mikla
vinnu. Búfjárrækt og jarðyrkia
er sá tvíþætti atvinnuvegur, er
þeir eiga lífsafkomu sína undir
Slíkir atvinnuhættir eru að
fróðra manna sögn, eins dæmi
meðal frumstæðra þjóðflokka i
hitabeltislöndum Afríku, — og
er þess getið Konsómönnum íi1
verðugs hróss.
Árstíðir eru tvær og ein-
kenna þær þurrviðri og votviðri
Skepnur eru hýstar að ein
hverju leyti þurrkatímanii
(þegar akrar eru gróðurlausir)
í þeim tilgangi að afla áburð-
ar.
Af fádæma elja hafa Konsó
menn hlaðið lága grjótgarða
um þverar hlíðar með stuttu
millibili og byggt þannig upp
akra, stall af stalli. Með þvf
er tvennt unnið: það fyrst, að
ofsafengnar hitabeltisskúrir
í stað plógs er notaður tré
haki klofinn, alveg óvenjulegt
áhald á þeim breiddargráðum
Uppskera er rýr og veldur því
grunnur jarðvegur og illa
pældur, úr sér gengnar sáðteg
undir og ónógur áburður. - Einn
okkar kristniboða keypti maís
norður í Addis Abeba, sáði í
kristniboðsstöðvarlóðina og gaf'
nágrönnunum upskeruna til
sáningar. „Verkin tala“.
Allt frá því er Jesús ferðað
ist um í landi sínu, „kenndi
prédikaði og læknaði", hafa
sannir vottar hans haldið þvf
þríþætta starfi áfram, enda alls
staðar sýnt sig að einmitt þess
var þörf, —alls staðar.
Fyrsta verk kristniboða okk-
ar var að byggja sjúkraskýli,
jafnframt því að hann eftir
getu (og áður en langt um
liði með aðstoð hjúkrunar-
konú) „prédikaði, kenndi og
læknaði" Allt til þess tíma
höfðu andalæknar og seiðmenn
einir boðið ráð dýru verði gegn
því böli, sem er mest áberandi
í Konsó líkt og víðar í Afríku
Hvers konar sjúkdómum. —
Síðast liðið ár tóku tvær hjúkr
unarkonur okkar i Konsó á
móti nítján þúsund sjúkl-
ingum. Auk þess voru
þær oft sóttar út í þorp th
kvenna í bamsnauð og sjúkl-
inga, sem vom of veikir til
þess að hægt væri að flytja þá
til skýlisins.
Mjög er aðkallandi að
stækka sjúkraskýlið. f undir-
Konsó
búningi er að reisa hús fyrir
legusjúklinga.
Önnur bygging kristniboðs-
stöðvarinnar var skólahús. —
hið fyrsta í Konsó. Til þess
tíma áttu börn þar ekki ann-
ara kosta völ en að semja sig
að rótgrónum heiðnum trúar-
hugmyndum og siðum ætt-
flokksins. Á hverju ári hafa
fleiri sótt um skólann en hús-
rúm var fyrir. Nýtt skólahús
er í byggingu.
Kirkja hefur enn ekki verið
þyggð — eða samkomuskáli,
sem nú er farið að tala um.
Um þurrkatímann, þegar gott
er yfirferðar Qg vinna engin
á ökrunum, hefur samkomu-
sókn komizt upp í 800 til 1000
manns.
Orsók þess er andleg neyð
fólksins. Það trúir bókstaflega
og í römmustu alvöru á ,stokka
og steina“ af því að það hygg-
ur að í þeim búi andar, ef til
vill hinn voldugasti og versti-
þeirra allra, sem það kallar
„Seitan." Frá bernsku hafa því
verið innrættar skyldur ætt-
flokksins við illar, ósýnilegar
andaverur, sem krefjast dýrra
fórna fyrir minnstu óhlýðni
við vilja þeirra. Þvi er nú svo
komið að eftirsóttast af öllu,
sem kristniboðið hefur með að
fara eða miðla. er fagnaðar-
erindið sjálft um góðan Guð og
son iians Jesúm Krist.
Fleiri vilja verða kristnir en
mögulegt er að kenna, þrátt
fyrir að innbornum snmverka-
mönnum smáfjölgar með ári
hverju. Það krefst mikils tíma
og erfiðis að kenna fólki, sem
ekkert hefur áður lært í skóla
og ekkert ritmál hefur.
Sérstakt hús hefur verið
byggt fyrir námskeið unglinga
og fuilorðinna, en þau eru hald
in mestan hluta ársins.
5.
Ef nefna ætti eitthvað sem
hefur orðið til mestrar upp-
örvunar og gleði, þá yrði það
auk þessa, sem þegar hefur
verið nefnt um mikla aðsókn
til skóla, námskeiða, sjúkra-
starfsemi og samkomuhalda,
framar öllu, að Konsómenn
reynast vel, bæði börn og ungl-
ingar i skóla og sem samverka
menn, að lokinni framhalds
menntun. ýmist sem kennarar,
trúboðar eða hjúkrunarmenn.
Þess skal að lokum getið,
að nauðsyn ber til að Samband
ísl. kristniboðsfélaga geti á
þessu án sent eina milljón
króna til Konsó, eins og gert
er ráð fyrir á fjárhagsáætlun
stöðvarinnar.
— Norski ferðabókarhöfund
urinn, Albert Henrik Mohn,
segir í bréfi, er hann skrifaði
samræðufundi um margra
millj. króna fjárfestingu Stór-
þingsins til þróunarlanda, með
al annars þetta:
„Það hefur sýnt sig í verki,
að kristniboðið hefur náð með
lágmarks tilkostnaði hámarki
þess, er gert verður hinu um-
rædda málefni til eflingar, —
sem er betri heimur.“
T I M I N N, iaugardagur 21. marz 1964. —