Tíminn - 24.05.1964, Qupperneq 9

Tíminn - 24.05.1964, Qupperneq 9
KROSSFESTINGIN. Innroiö Heródesar tll borgarinnar og fylgismenn hans allir svart- klæddir. í kvikmyndinni eru 117 hlutverk, en aukaleikendur sklpta þúsundum. finnst ekki í íslenzku máli. Jafn-; vel samsýning þessara þriggja1 hefði á sér hæfilegan blæ sam- j ræmis, án þess að einn bagaði: annan. Hafsteinn, aftur á móti,; hefur ekki gefið sig hinni nokk- uð lausbeizluðu stefnu þremenn-; inganna á vald; heldur enn tryggð við markaðan flöt þótt formharkan hafi mildazt frá því hann kom frá París og sýndi 1956. Pétui Friðrik sýndi í Boga- salnum á undan Kristjáni, við mikla aðsókn. Honum er nú legið á hálsi fyrir að hanga í þraut- píndum natúralisma, þar sem allt er búið að gera löngu fyrr og betur. Það er víst satt, að við- komandi tegund natúralisma fleytir okkur ekki lengra fram á við en orðið er, en kannski líka óþarfi að gera hávaða, þótt ein- , hver haldi áfram að gera slík- i ar snotrar myndir. Að ó- j gleymdum sýningum myndlistar- j skólanna er kannski ánægjuleg- | ast að minnast myndlistarsýn- | ingar barna í Listamannaskálan- \ um nú ' vor. Frammi fyrir slíkri ! list rennur það upp fyrir manni, > að barnið á hindrunarlaust að- \ gang að myndrænni veröld, sem ; fullorðnum er stundum lokuð j bók. Þar eru engin ljón á veg- j inum. — Að skrifa um myndlist er lík- i ast til mjög vanþakkað starf, ! kannski meðai annars það sem j Framhala a li siðu. - Baldur Óskarsson: Þarf að skipu- leggja öskrin? Fyrir nálega réttu ári frétt- ist hingað um „söngfélag“ fjög- urra pilta í Englandi. Þeir köll- uðu sig bítla, og söngurinn eða hljóðagangur þeirra var kallað bítl, eða eitthvað svoleiðis. Er skemmst frá að segja, að bítlar þessir fengu meiri „pressu'- hérlendis en nokkrir aðrir söng menn, og fer hraðvaxandi. Skömmu eftir að fréttist um bítlana, var haldinn bítlaleikur í menningarbíói Háskólans, og þar tóku áheyrendur undir bítlið á svipaðan hátt og „press an“ hafði sagt þeim að tíðk- aðist í Englandi. Ekki leið á löngu unz hljómplötudeild Rík- isútvarpsins hafði fengið sér vænan skerf af bítli, svo og sjoppueigendur, þeir sem halda glymskratta og þeir, sem selja hljómplötur. Myndum bítlanna var stillt út í glugga hljóm- plötusalanna. Síðan fréttist um eins konar bítlfatnað, klæði og skæði, sem að líkindum er þeg- ar komið á markaðinn i Reykjavík. Annað veifið létust menn vera steinhissa á bítlinu og spurðu sem svo, hvers konar fyrirbæri þetta eiginlega væri. En nú hefur Alþýðublaðið af- hjúpað hinn mikla leyndardóm. Þorsteinn Eggertsson ritar Danmerkurbréf í Alþýðublaðið 22. þ.m., og ræðir um bítlana: „Þeir líta út eins og glæpa- menn ofan úr afdal, glenna upp augun og gretta sig þegar þeir birtast aðdáendum sínum, segj- ast ekki kunna neitt eða hafa vit á neinu, lifa bara fyrir líð- andi stund og skemmta sér konunglega" . . . „nú hafa þeir slegið alla aðra söngvara út, hvað vinsældir snertir. Þeir leggja mikla áherzlu á að þeir séu bara einir af skrílnum — ómenntaðir bjánar.“ Síðar í greininni segir, að allir séu drengirnir vel mennt- aðir. Ég vil biðja menn að veita því sérstaka athygli, að bréf- ritarinn segir þá „leggja mikla áherzlu á, að þeir séu bara einir af skrílnum.“ Þetta er at- hyglisvert, ekki sízt vegna þess, að kóngaslegtið í Englandi og leiðandj menn í stjórnmálum, hafa ekki talið eftir sér að taka i handarskarnið á bítlunum og láta afmynda sig með þeim. Er þetta mótsögn, eða skyldi það vera, að kóngaslegtið og hinar leiðandi stjörnur hafi fundið til skyldleika við bítlana? Flestir kannast við viðleitni þeirra. sem eiga hagsmuna að gæta 3 stjórnmálum, að geðjast alþýðu manna með lítillæti og kumpánaskap. Stjórnmálamönn um er þetta mislagið, en þeir hyggnustu í þeirra hópi hafa vit á að rækta með sér slíkan eiginleika Frægur, íslenzkur stjórnmálamaður gekk inn í strákahóp og mælti á þessa Ieið: — Heyriði, strákar, hvar er hægt að pissa hér? Slík orð eru sjaldan töluð fyrir daufum eyrum, ef viðkomandi er nægi- lega hafinn yfir viðmælendur sína. Þau ryðja andúðinni úr vegi. Þeir tortryggnu, en hugs- unarlitlu, finna þegar í stað, að þetta er maður eins og þeir, notar sama munnsöfnuð og þeir — allra bezti karl. Hin fræga barnavinátta sumra stjómmálamanna er af sömu rótum runnin. Erlendis eru gefin út viku- blöð, sem byggjast eingöngu á myndum og lesningu um frægt fólk, þjóðhöfðingja, stjórnmála menn, kvikmyndastjörnur, i- þróttakappa og svo framvegis. Öll þessi lesning miðar að því að gefa til kynna, að viðkom- andi séu mjög alþýðlegir, í rauninni eins og fólk er flest, og um leið uppfylla þessi blöð, sjónvarpið og aðrar slíkar stofnanir, þörf hinna mörgu, sem eru óánægðir með hlut- skipti sitt, þeirra, sem hafa ekki Komizt „upp“. Þeir „mis- heppnuðu“ fróa sér við tilhugs- unina um, að „toppmennirnir" séu af sama sauðahúsi og þeir, þegar öllu er á botninn hvolft. Þeir láta sefast og horfa á við- gang „toppanna‘“ fullir aðdá- unar, og sjá þá verða allt, sem þeir sjálfir hefðu getað orðið, ef „atvikin hefðu ekki komið í veg f.vrir það“. Þannig eignast menn goð. Guð skapaði manninn í sinni mynd, og fyrir það er hann vin- sæll manna á meðal. Ég vék að því spursmáli, hvort kóngaslegtið og leiðandi menn í Englandi mundu hafa fundið til skyldleika við bítl- ana. Tilgangur leiðandi manna í stjórnmálum er að gæta hags- muna sinna og þeirra, sem styðja þá, félagslegra og fjár- hagslegra Með öðrum orðum lífsbarátta, sem byggist á al- mennum stuðningi, þar sem stuðningurinn er veittur í hags- munaskyni. Hver er þá tilgangur bítl- anna? Bréfritari Alþýðublaðsins segir. „Hvað gera þeir félagar svo við alla peningana, sem þeir græða? Einhver mundi nú senniiega kaupa sér hallir og kádiliáka, en þeir búa allir í sömu húsunum og þeir bjuggu í fyrir fjórum árum, þegar eng- inn þekkti þá. Enginn þeirra hefur keypt bil eða neitt í þá átt. Þeir reykja ennþá sömu ódýru sígaretturnar og þeir hafa alltaf reykt, borða sams konar mat og haga sér svipað og þeii hafa alltaf gert. Frægð- in hefur sama og ekkert breytt þeim Peningana setja þeir i banka, því þeir ætla að safna til að geta fært út kvíarnar sem kaupsýslumenn seinna meir, því ef þeir skyldu ein- hvern tíma verða þreyttir á að syngja, eða fólk þreytt á að hlusta á þá, fara þeir bara út í verksmiðjuiðnað eða eitthvað þess háttar, því þeir eru eflaust alveg eins vel fallnir til þeirra hluta og að syngja.“ ‘ Og þetta var hinn tnikli leyndardómur. Bítlið er við- skiptalegs eðlis. Af hverju stafar þá, að bítl- ar eru í dæmalausu afhaldi hjá „pressunni“ á þvísa landi, fs- landi? Átti „pressan“ hér hags- muna að gæta? Það er að sjá, að „pressan“ hafi haldið það. „Pressan" virðist hafa gert ráð fyrir, að landsmenn gætu haft þörf fyrir bítlana, og þörf- in var búin til áður en hún sagði til sín. Þetta er víst það, sem kallað er að þekkja les- endur og vita hvað þeim kem- ur. Þeir, sem áttu vissra hags- muna að gæta, hljómplötusal- ar, glymskrattaeigendur o'g iðn- aðarmenn skemmtanalifsins, kunnu vel að meta þessa greiðasemi. Þannig styðja menn hver aðra af sönnum bróðurhug á dögum fjölmiðlunartækjanna og hinna greiða samgangna. Sú skoðun virðist mjög út- breidd meðal þeirra, sem starfa við l'jölmiðlunartæki, að það, sem ei afkáralegt, sé tilvalið til að „slá í gegn“, sérstaklega hjá unglingum. Þá lítilsvirð- ingu, sem felst í þessu sjónar- miði, þarf ekki að ræða. En önn ur haldkvæm skýring á þjón- ustu „pressunnar“ við bítlana, fyrir finnst ekki. Slíkt sjónar- mið er vitaskuld ekki nýtt und ir sólinni, en ekki þar með sagt, að það sé leitt af eðlileg- um staðreyndum. Hins vegar má búa til apakattarskap og rækta hann, eins og menn búa til þörf í gróðaskyni og upp- fylla hana síðan. Sjálfur þykist ég hafa orðið þess var, að ungt fólk hefur skömm á þessari starfsemi; margt af því lætur undan síga fyrir sterkum þrýstingi, en mannfyrirlitning kemur í stað- inn. Þetta fólk er hundelt af fjárpiógsmönnum, allt frá barnsaldri, fyrst með óæti, sem skemmir tennur barna, síðan með forheimskunariðnaði: kvik myndum, hazarblöðum, „af- þreyingartimaritum", bítli og svo framvegis. Og þetta endist til fullorðinsáranna, þegar sama kynslóð tekur til að rakka niður börnin, sem hún fæðir af sér. Síðasta stigið er að fórna höndum yfir spillingu æskunn- ar og kalla hana skríl. — BÓ. TÍMINN, sunnudaginn 24. maí 1964 9

x

Tíminn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.