Tíminn - 31.05.1964, Blaðsíða 8

Dagstund með bræðrun-
um Hallsteini ogÁsmundi
Þeir menn eru víst býsna
margir hérlendis, sem hafa orð
ið sér úti um fleiri málverk
en rúmast á híbýlaveggjum
þeirra öll í einu, en áreiðan-
lega er víst um það, að eng-
inn maður á þessu landi á við
að stríða meiri erfiðleika af
þessu tagi en Hallsteinn Sveins
son smiður, og ber tvennt til.
í fyrsta lagi á hann líklega
stærsta listaverkasafn í einka-
eign hér á landi, ekki færri
en áttatíu myndir unnar í alls
konar efni eftir rúmlega
tuttugu samtímalistamenn, og
á hinn bóginn er íbúð Hall-
steins einhver sú þrengsta
ekki þá, að hann væri listamað-
ur. Okkar fundum bar fyrst
saman á bókbandsstofu föður
hans, þar sem þeir bræðurnir
voru að binda inn bækur með
föður sínum, Arinbirni Svein-
bjarnarsyni, bókbindara og
bókaútgefanda, sem þá var orð
inn aldraður maður. En við
Snorri áttum síðar allnokkuð
saman að sælda. Hann fór að
koma með myndir til mín í inn-
römmun, og seinna fór ég að
fala af honum myndir, en það
var nú samt lítið um það fyrr
en á síðustu árunum, sem hann
lifði.
— Þú gerír mikið að því að
málverk á ekki að gegna þessu
hlutverki. Því þykir mér ekki
mikið koma til portrettmynda
nema þær séu gerðar út frá ein
hverju öðru sjónarmiði en ljós-
myndarinnar.
— En landslagsmyndir?
— Landslagið hrífur mig
ekki, og einu landslagsmynd-
irnar, sem ég hef gaman af,
eru myndir Kjarvals? Þó ekki
þessar skrítnu verumyndir sem
hann sér í landslaginu, þær
skírskota ekki til mín, ég lít
eiginlega aldrei á þær, heldur
heildina.
— Hvað finnst þér annars yf
irleitt um listamenn, hefurðu
Horn f Ásmundarsal við Freyjugötu. Á stallinum stendur Veðurspámaðurinn eftir Ásmund Sveinsson.
T. v. er máiverk eftir Þorvald Skúlason, t. h. málverk eftir Kristján Daviðsson. Sýningunni iýkur f
kvöld. TÍMAMYND—GB.
vistarvera, sem ég hef komið í,
því að meginhlutann af húsi
sínu leigir hann barnmargri
fjölskyldu. Ég heimsótti hann
nú í vikunni í’ tilefni þess, að
undanfarið hefur Hallsteinn átt
þess kost í fyrsta sinn að sjá
meginhlutann af hinu stóra og
fjölbreytilega listasafni sínu
uppstilltu undir einu þaki, því
að Myndlistarskólinn í Reykja-
vík heldur sýningu á því í Ás-
mundarsal við Freyjugötu. Iíús'
Hallsteins er lágt og rautt, það
á að heita, að það standi við
Háaleitisveg 45, en varla nokk-
ur bílstjóri finnur húsið eftir
þeim leiðarvísi, en greiðlegar
gengur þeim það, ef þeir eru
beðnir að aka að „listamanna-
húsinu“ við Háaleitisveg. Þegar
ég loks komst í áfangastað, var
Hallsteinn að starfi í smiðju
sinni, þar sem hann gerir mik-
ið að því að ramma inn mynd-
ir, og vilja sumir listmálarar
ekki láta myndir sínar í hend-
urnar á öðrum en Hallsteini.
Þegar hann leit upp frá verk-
inu, heilsuðumst við og geng-
um inn í hina þröngu stofu,
þar sem legubekkur, stóll, org-
el og bókaskápur tóku nærrí
allt gólfrýmið, og Hallsteinn
bauð í nefið.
— Hver voru upptökin að
samskiptum þínum við alla
þessa listamenn, sem þú hefur
eignazt svo mörg verk eftir?
— Eini málarinn, sem verk
eru eftir á þessarí sýningu og
ekki er nú í lifenda tölu, er
Snorri Arinbjarnar. Ætli hann
hafi ekki verið fyrsti málarinn,
sem ég kynntist, og þó vissi ég
ramma inn myndir fyrir lista-
menn?
— Helzt eru það nú þeir,
sem ég hef fengið myndir hjá,
ég hef ekki haft peninga til að
borga þær, og því hef ég feng-
ið að vinna upp í myndirnar
með innrömmun fyrir málverka
sýningar.
— En hefur þú ekki sjálfur
fengizt við að mála, móta eða
skera út?
— Þegar ég var unglingur
skar ég dálítið í tré, en þegar
heilsan fór að bila með aldrin-
um, lagði ég það niður af því
að ég hafði ekki fullt vald á
því, einkum eftir að ég fékk
heilablóðfallið, og upp frá því
neyddist ég mikið til að hætta
að lesa bækur, sem ég hafði
þó gaman af og var byrjaður
að safna bókum. En ég hef ekk-
ert lagt mig eftir að mála.
Satt að segja hef ég alltaf ver-
ið miklu hrifnari af höggmynd-
um en málverkum. Það eru sízt
litirnir í málverkum, sem hrífa
mig, heldur hef ég mesta
ánægju af formsterkum mál-
verkum.
— Hefurðu lengi hneigzt að
abstraktlist?
— Ég hef nú eiginlega aldrei
skilið þetta orð og kæri mig
kllóttan um það. Það skiptir
ekki máli, hvort mynd er fer-
hyrningur eða hringur, aðalat-
riðið er, að hún hafi til að
bera líf, þá gleður hún augað
og gefur lífinu gildi. Mér leið-
ist hins vegar að sjá manna-
mynd málaða alveg eins og um
Ijósmynd værí að ræða. Ljós-
myndir gera þetta betur og
fengið þá reynslu að þeim, að
þeir séu gallagripir, eins og
sumt fólk lætur í veðri vaka?
— Ég hef nú oft farið að
hugsa um það, þegar ég virði
fyrír mér eða fæ í hendur lista
verk, að það að vera listamað-
ur er ekki tekið með sitjandi
sældinni. Það er svo langt
nám og síðan þrot-
laus vinna. Ég fyllist gremju,
þegar ég heyri fólk tala þannig
um listamenn, að þeir séu land
eyður, sem hvorki kunni né
geti neitt og hver krakki geti
alveg eins gert þetta eða hitt
málverkið og meira að segja
betur. Hvaðan kemur þessi
hugsunarháttur í mannfólkið?
Nær það þessu úr böllunum og
skemmtistöðunum, þar sem svo
margir eyða flestum tómstund-
um sínum, og þar sem enga
raunverulega skemmtun er að
fá. Hina varanlegu skemmtun
fær maður ekki þar heldur af
að njóta listarinnar. Annars er
það náttúrlega misjafnt, hvað
fólk sér út úr myndum. Ég
held að augun séu ekki eins í
öllu fólki. Það eru t. d. oftast
Ijótustu málverkin, sem ég hef
gaman af en aðrir vilja ekki
sjá né heyra. Því hlýtur að
vera öðru vísi sjón, sem ég hef
en hitt fólkið.
— Hvar geymirðu nú allar
þessar myndir þínar?
— Þær eru í geymslu hér og
þar. Nokkuð lána ég þær
kunningjum, sem kunna gott
að meta. Eina mynd, sem ég
málaði, fékk ég ekki aftur.
Það voru hjón, sem höfðu
hana, og þau gátu ekki með
nokkru móti skilið hana við
sig, vildu endilega kaupa hana
af mér. Svo seldi ég þeim hana
— á sama verði og ég hafði
keypt hana. En þegar málarinn
frétti þetta, skammaði hann
mig, sagði að það hafi nú ver-
ið óþarfi að selja hana ekki
dýrarí. „Þá hefði ég komið
með peningana til þín“, sagði
ég, því að mig langar ekkert
til að græða á annarra manna
verkum.
— Þú hefur nú ekki verið
því mótfallinn að lána Mynd-
Eln af myndum Hallstelns í Ás-
mundarsal, Glitmálverk eftir
Ragnar Kjartansson.
listarskólanum myndirnar til
að sýna safnið í Ásmundarsal?
— Þetta er allt þeim að
kenna, þeir vildu þetta endi-
lega. Ég sagði þeim, að ég
hefði enga peninga til að borga
húsaleiguna. En þeir sögðust
taka það allt á sig, tapið, ef
nokkuð yrði. En það hefur
verið nokkuð góð aðsókn, svo
að ég vona, að þeir fái nóg til
að borga gæzlumanninum kaup
og eitthvað upp í auglýsinga-
kostnaðinn. Ég hef vitaskuld
mikið gaman af þessu, þegar
búið var að stilla myndunum
upp í salnum, því að myndirn-
ar eru miklu fallegri þar en
Framhald 6 15. síðu.
■'....;.'"■.................."?■:
|;t| !
í garðinum við Sigtún og höggmyndin Sonatorrek, Ásmundur t. v. og Hallsteinn t. h. TÍMAMYND-GB.
8
T f M I N N, sunnudagur 31. maí 1964,