Alþýðublaðið - 15.02.1952, Blaðsíða 5

Garðar Jónsson:
TOGARADEILAN
í MORGUNBLAÐINU í gær
er greinarkorn, sem heitir „Um
hvað er deilt?“ Engum, sem til
þekkir, blandast hugur um,
hver höfundur greinarinnar er.
En það út af fyrir sig skiptir
ekki svo miklu máli.
Höfundur byrjar grein sína
með því að kasta fram þeirri
spurningu, hvort Alþýðusam-
bandið muni nota „svo veika
heimild “ til vinnustöðvunar,
sem aðeins 7 sjómannafélög af
11 (ekki 12) hafi gefið.
menn. Ekki einu sinni aðrir
sjómenn.
Engin stétt þjóðfélagsins
hefur eins langan vinnudag og
togarasjómenn — 16 stundir á
só'arhring.
Bændur, sem létu vinna 16
til 18 tíma á sólarhring fyrir
nokkrum árum. hafa af sjálf-
dáðum fært vinnudaginn nið-
ur í 12 stundir, já, víða í 10
stundir.
En togarasjómenn, sem verða
að vinna jafnt helga sem rúm-
Höfundi vil ég benda á, að helga daga, jafnt nótt sem dag,
þetta er ekki veik heimild. Hún þegar verið er að veiðum, —
er að mínu áliti sterk. Hún j það telst ganga glæpi næst áð
tekur tl 35 togara af 42. Utan |þeir fái 12 stunda hví’d á sól-
við standa þá aðeins-7 togarar. jarhring!
Af þessum 7 togurum eru 4, j Með hh'ðsjón af aðgerðum
sem ekki hafa samið áður,' — j bænda við hjú sín er ég hálf
aðeins gengið að þeim sáttatil I hissa á þeirri málsmeðferð,
lögum, sem fram hafa komið. sem vökulagafrumvarp togara
Það hefur því ekki verið reikn
að með þeim nú og skapar því
engin vonbrigði. Af þeim 3,
sem eftir eru, hafa 2 sagt upp,
en frestað vinnustöðvun. Þessi
togarafjöldi, ásamt svo til
einróma samþykkt, sýnir því
sérstaklega sterka aðstöðu til
vinnustöðvunar fyrir Alþýðu-
sambandið.
Á þessu stigi málsins vil ég
svo aðeins segja þetta í sam-
bandi við hugleiðingar höfund
ar:
Ef útgerðarmenn hefðu tek-
£ð okkur, sem vorum við síð-
ustu samninga, trúanlega og
farið að okkar ráðum, bæði
með saltfiskkjörin, vökulögin
og fleira, er óvíst, að togara-
verkfall væri nú yfirvofandi,
Hans neatoit, fyrrveránai iorsætísraonerra uana og numKvouuu nugmynuarinnar um siofnun
Norðurlandaráðs (til vinstri) á tali v-ið Frantz Hvass, sendiherra Breía í Bonn.
sjómahna fékk hjá hinu háa
alþingi.
Þegar við nú í vetur, ásamt
fjölda sjómanna, báðum vald-
hafana um hjálp í þessu mann-
úðar- og menningarmáli tog-
arasjómanna, sendi nefnd, sem
hafði málið til athugunar í ,
þinginu, það til umsagnar Fé- |
lags íslenzkra botnvörpuskipa j
eigenda og Alþýðusambands
íslands. Umsögn Alþýðusam-
bandsins hefur mér vitanlega
aldrei verið birt, en álit Félags
íslenzkra botnvörpuskipaeig-
enda var birt og var á þá leið,
að þeir teldu að málinu ætti
að vísa frá, af því að þetta
ætti að vera samningsatriði.
Skilur höfundur nú, að það
er að vilja Félags íslenzkra
STOFNUN ráðgefancii Norðurlandaráðs, skinuðu þing-
mönnum og ráðherrum fjögurra Norðurlanda -— Ðan-
merkur, íslands, Noregs og Svíþjóðar — er nu mikið
rætt mál, og jafnvel líklegt, að því verði hrundið í fram-
kvæmd þegar á þessu ári. Það er því tímabært, að gera
nánari grein fyrir aðdraganda þessa máls og fyrirhug-
uðu hlutverki Norðurlandaráðsins. Þykir AB því rétt að
birta í dag yfirlit vfir sögu málsins, svo og starfsreglur,
sem þegar hafa verið gerðar fyrir ráðið, ef síofnað verður.
Ef útgerðarmenn hefðu látið j botnvörpuskipaeigenda, sem
sjómenn fá vísitölu á kaup sitt, j samningar eru torveldaðir með
án skilyrðis um framlengingu. því að óska eftir að fá að
samninganna, er óvíst að tog-
araverkfall væri nú yfirvof-
andi.
Ef útgerðarmenn hefðu haft
semja um 6 og 6?
En hvert var álit Alþýðusam
bandsins? Þess láðist að geta
í þingfréttum útvarpsins, þeg-
vilja á því að tala við stjórn ar sagt var frá áliti Félags ís-
Sjómannafélags Reykjavíkur lenzkra botnvörpuskipaeig-
um prósentu af mjöli og öðru enda.
verðmæti, sem hinir nýrri tog Úr því, sem komið er, er
arar framleiddu, er óvíst að ekki annað fyrir hendi, en láta
togaraverkfall væri nú yfirvof að vilja Félags íslenzkra botn-
andi. j vörpuskipaeigenda og semja
Ef útgerðarmenn hefðu ekki um málið.
því nokkrar breytingar og það
því næst samþykkt með saro-
hljóða atkvæðúm allra fundar-
maruia.
Fulltrúar Finna á þessum.
fundi lýstu yfir því, að Finn-
land gæti því miður ekki tekiö
þátt í stofnun Norðurlanda-
ráðs, ekk sízt fvrir þær sakír,
að lega landsins og afstaða til
j alþjóðamá’a gerði þeim örðugt
j um vik að gerast þátttakendur
;í þessum samtokum.
Á 28. FUNDI norræna þing-1 þykkt var með samhljóða at-! Fulltrúar Dana, Norðmanna
mannasamband.sins, sem hald- i kvæðum: j °g Svía lýstu eindregnu fylgi
íátið sjómenn tvíborga lönd-
unarkostnað á saltfiski í Dan-
Þá semjum við!
En, ef útgerðarmenn hefðu
mörku, þ. e. fyrst með lækk- borið gæfu til að mæla með
Ciðu söluverði og um leið lækk því við alþingi, að frumvarpið
aðri prósentu; og í öðru lagi yrði að lögum, er óvíst að tog-
með því að draga full 20% araverkfall væri nú yfirvof-
frá heildarsöluverði — er óvíst andi.
að togaraverkfall væri nú yfir- j Að endingu þetta í fuilri
vofandi. * i vinsemd:
Ef útgerðarmenn hefðu ekki 1 Við í stjórn Sjómannafélags
rýrt kjör sjómanna á saltfisk- Reýkjavíkur höfum, og mun-
veiðum, verulega, með óhæfi- nm standa fast á rétti umbjóð
iega löngum löndunartíma í enda okkar, í hvaða atvinnu-
Ðanmörku (frá 6—11 daga — grein, sem er, og við munum
þætti lélegt í Reykjavík), er halda því áfram; en við tökum
óvíst að togaraverkfall væri aldrei til greina kvartanir
nú yfirvofandi. þeirra, þegar við finnum, að
Ef útgerðarmenn hefðu ekki Þ*r eru ekki á rpkum reistar.
bætt gráu ofan á svart með Þess vegna megið þið taka
því að láta skipin, eftir hin fullt tillit til siónarmiða okk-
óvenjulega löngu löndunar- ar,. þegar við þurfum að fá
stopp í Danmörku, fara til ann j Framhald á 7. síðu.
arra landa og taka þar fragt, j_________________ ■____________
og þannig fjölgað hinum
dauðu dögum fyrir sjómönn-
unum án þess að * þeir fái
nokkra h’uideild í frágtinni,
•— er óvíst að togaraverkfall
væri nú vfirvofandi.
Höfundur segir um hvíldar-
tímann nákvæmlega það
sama og sagt var á viðræðu-
inn var í Stokkhólmi dagana
13.—15. ágúst 1951, var sam-
vinna norrænna þjóðþinga
annað aðalumræðuefnið. Hafði
Hans Hedtoft, fyrrcærandi for-
sætisráðherra Dana, framsögu
í því. Var það skoðun hans og
annarra fulltrúa á fundinum,
sem þátt tóku í umræðum um
málið, að nauðsyn bæri til þess
að gera þessa samvinnu víð-
tækari og raunhæfari en hún
hefði verið til þessa.
Á grundvelli þessarar skoð-
unar gerði Hans Hedtoft það j
að tillögu sinni, að sett yrði á
stofn norrænt ráðgjafarþing,
skipað fulltrúum frá þjóðþing- :
um Norðurlanda og ríkisstjórn- i
um þeirra. Skyldi hlutverk j
þess vera að fjalla um hin
i við stofnun ráðsins og töldu sig
„Eftir að hafa rætt sam- j gera gengið að því vísu, að þing
starfið milli h:nna norrænu ^ menn þessarra þjóða væru yfir
þjóðþinga lýsir fundurinn )eitt málinu fylgjandi og
yfr fy.gi sínu vTð þá hug- mundu samþvkkja aðild að
mynd, að sett verði á lagg- Norðurlandaráðinu.
irnar _ stofnun, sem kjörnir j FuUtrúi íslands lýsti yfir því,
fuiltrúar þinganna eigi aðild ag hann væri persónu’ega
að, til þess að hafa með fylgjandi því. að ísland gerðist
reglubundnum hætti samráð þátttakandi í ráðinu, en gæti
sín í milli og við ríkisstjórn- i ekki um þag sagt, hver yrði
ii landanna um, á hvern hátt hin endanlega niðurstaða ís
norrænni ^samvinnu verði lenzkra alþingismanna, er þeir
felur tækju málið til athugunar og
ákvörðunar.
hagað.. Fundurinn
fulltrúaráðinu að athuga i
samráði við ríkisstjórnirnar,
hvernig þessari hugmynd
verði komið í framkvæmd,
I hinni a’mennu greinargero
fyr:r starfsreglum Norður-
og gera þær ráðstafanir. sem landaráðsins er það tekið fram,
þar af leiðir.“ ag samsaða norrænu þjóðanna
1 hlyti að leiða til þess, að at-
r__ ___ _ „ 'A. þessum fundi norræna hugað yrði gaumgæfilega, á
ýmsu mál, er varða sameigin- ! þingmannasambands:ns áttu hvern hátt væri unnt og fram
lega hagsmuni og skipti hinna I Þessir^ípþingismenn sæti fvrir kvæmanlegt að skipu’eggja á
norrænu þjóða. 1 höna Is anasde’ldar sambands- hagkvæman hátt samstarf
Fundur þingmannasam- jms: þe’rra á milli. Ekki gæti leikic)
bandsins setti sérstaka nefnd 1 Berhhajg Sefánsson, Emar vafi á því. að samvinna á milli
til þess að ræða þessa hugmynd j Olgeirsson, Emil Jónsson og Norðurlanda væri mjög eðlileg
og gera tillögu um ályktun í j Sigurður Bjarnason. og í vissum málefnum nauðsyn
málinu. Tóku sæti í henni þeir Nefnd sú. sem fundur þing- te§- Hvað eftir annað hlytu aö
Hans Hedtoft frá Danmörku, ! mannasambands:ns skipaði til
Karl August Fagerho’m fyrr- j þess að ræða tillögu Haris Hed-
verandi forsætisráðherra Finn- j >ofts. var kvödd saman til
’ands, Oscar Torp núverándi j funáar í Kaupmannahöfn 23.
rísa upp spurningar um það,
á hvern hátt væri unnt að sam-
hæfa norræna Iöggjöf, sam
görigúr á milli landanna, gagn-
forsætisráðherra Noregs, Nils okt. 1951. Gerði hún frumvarp kvæm réttindi, framkvæmdir,
Herlitz ríkisþingmáður frá Sví- j að starfsreg’um fyrir Norður- í menningarmálum, fjárhags-
þjóð og Sigurður Bjarnason j Isndaráð. Var bað síðan sént °§ félagsmálefnum og á mörg -
alþingismaður frá Islandi.
Nefnd þessi skilaði síðan á-
3iti á íundinum og lagði fram
svoh’jóðand tillögu, sem sarn-
ráði norræna þingmannasam- unl öðrum syiðum. Auk þess
bandsins til meðferðar. Var bar VEeri °Á nauðsynlegt að leið-
rneð lokið uridirbúningsstarfi rétía misskilning og togstreitu,
er oít mætti koma í veg fyrir
fundi, sem við áttum við út-
geroarmenn í vetur; og vil ég
í því sambandi segja þetta:
Engin stétt þjóðfélagsins
vinnur við eins óblíðar og erf-
iðar aðstæður og togargsjó-
gflr§iriisfé!a|i í leykfavík
Ðansieikor í Breiðfirðingabfóð
i kvöld kl. 8,30. Góð skemmtiatriði. —
Aðgöngumiðár seldir frá kl. 5 í dag í
Breiðfirðingabúð.
SkagfirðÍFsgsr fjölmennið!
Stjóram.
nefndarinnar.
Ráð norræ.na þingmanna-
; sambands:ns kom síðan saman
i til fundar í Stokkhólmi hinn
j 3. des. 1953, og var efni fund-
j ariris eingöngu aS taka tíl end-
an’cgrar athugunar starsregl-
; ur fyrir Norður’-andaráðið.
>Á þessum fundi voru full-
I trúar frá þingmannafélögum
, allra Norður'andanr.a. þar á
í meðal frá íslandi, Stefán Jóh.
i
Stefánsson.
Frumvarpið ásamt greinar-
gerð um starfsreglur fyrir
Norðurlandaráðið var ýtarlega
rætt á þessum fundi, gerða á
með vinsamlegum umræðum á
milli fullrúa frá þessum þjóð-
um. Ríkisstjórn og löggjafar-
þing hvers lands um sig hlyti
ávallt að ákvarða afstöðu hinna
norrænu ríkja, en til þess að
íreista þess til fremsta hlunns
að ná sem mestri samstöðu og
samstarfi á milli Norðurlanda,
væri hagkvæmast og eðlilegast
að setja á laggirnar stofnun
meg líkum hætti og Norður-
landaráðið, þar sem þess sé
freistað með reglubundnum
fundum norrænna ráðherra og
Framhald á 7. síð.u.
AB 5