Alþýðublaðið - 25.05.1952, Blaðsíða 4

AÖ-AIþýðublaðið
25. maí 1952.
e
I
STÓRVIÐBURÐIR eru að
gerast á Þýzkalandi þessa
daga. Á morgun verður u.ndir
ritaður í Bonn samningur, er
bindur enda á hernám Vest-
ur-Þýzkalands; og sennilega
á þriðjudaginn verður undir-
ritaður annar samningur í
París, sem tryggir aðild þess
að væntanlegum Evrópuher
og þar með sameiginlegum
varnarvfiðbúnaði Vestur-Ev-
rópu gegn árásarhættunni úr
austri.
Með þessum samningum
hafa Vesturveldin unnið ör-
lagaríkan sigur í átökunum
við Rússland um framtíð
Þýzkalands. Það hefur alla
tíð eftir aðra heimsstyrjöldina
verið stefna valdamannanna í
Moskvu, að halda Þýzkalandi
sundrrðu, varnarlausu og
veiku, meðan Rússland og
leppríki þess í Austur-Evrópu
hafa sem óðast verið að vopn-
ast og vígbúast til nýrra átaka
um Evrópu, og þá ekki hvað
sízt u,m Þýzkaland. Og raunar
hafa Rússar þegar fyrir löngu
byrjað að vígbúa einnig Aust-
ur-Þýzkaland, sem þeir halda
hersetnu og hafa sett undir
kommúnistíska leppstjórn.
Það er aðeins Vestur-Þýzka-
land, sem hefur átt að vera ó-
vopnað og varnarlaust til þess
að rauði herinn ætti þar sem
minnstrar mótspyrnu von, er
tími þætti til kominn að setja
vígvélar hans í gang.
Vesturveldin hafa auðvitað
séð, að andspænis slíkri hættu
yrði fyrr eða síðar að vopna
Vestur-Þýzkaland og tryggja
aðild þess að sametginlegum
varnarviðbúnaði Vestur-Ev-
rópu; og verður ekki sagt, að
það sé vonum fyrr, að úr því
er nú loksins gerð alvara með
samningunum í Bonn og París
á morgun og þriðjudaginn.
Au.ðvitað eru þeir þó ekki
nema byrjun á endurvopnun
Vestur-Þýzkalands. Það tekur
fyrirsjáanlega marga mánuði
enn, þar til það hefur þjálfað
þann her, sem bæði það og
Vestu.r-Evrópa þarfnast til
varnar gegn árás úr austri, ef
gerð yrði; og getur enginn
sagt, hvað áður kann að ger-
ast og hvort það yfirleitt fær
frið til þess.
Undanfarið hefur mikið
verið rætt um tilraun, sem
Rússar gerðu á síðustu stundu
til þess að koma í veg fyrir
endurvopnun Vestur-Þýzka-
lands og varnarbandalag þess
við Vesturveldin. Þeir buðu
í marz í vetu.r allt í einu upp
á fjórveldaráðstefnu um sam-
einingu alls Þýzkalands og
eftirfarandi friðarsamninga
við það. Það átti að fá sam-
eiginlega stjórn og meira
að segja sjálfstæðan þýzkan
her. En sá böggull fylgdi
og
skammrifi, að það átti að af-
sala sér öllum þeim löndum,
sem Rússar hafa af því tekið
að austan og skipt á milli sín
og Pólverja, og skuldbinda
sig að auki til þess, að vera
framvegis hlutlaust og hafa
ekki neina samvinnu við
Vestur-Evrópu um land-
varnir
í gegnum þetta tilboð Rússa
skín að sjálfsögðu sama við-
leitnin og áður, að halda
Þýzkalandi varnarlaust og
veiku. fyrir árás af hálfu
rauða hersins; því að auðvit-
að yrði Þýzkaland eitt þess
ekki megnugt í fyrirsjáan-
legri framtíð að verjast
slíkri árás hins ægilega her-
veldis í austri. Þó er hugsan-
legt, að þetta tilboð Rússa
hefði getað orðið grundvöll-
ur samkomulags uni framtíð
Þýzkalands, ef það hefði ver
ið gert fyrr; en það kom, eins
og allt frá þeim, sem til friðar
og samkomulags mætti verða,
of seint. Trúin á friðar- og
samkomulagsvilja Rússlands
er farin veg allrar veraldar,
enda óséð mál, hvort fyrir
valdamönnunum í Moskvu
vakti nokkurt raunveruSegt
samkomulag á fjórveldaráð-
stefnu um Þýzkaland, - hvort
sú ráðstefna hefði ekki orðið
ein Panmunjomráðstefnan til,
með endalausum áróðu.rsræð
um án nokkurs árangurs. Til
slíks skrípaleiks, sem auðvit
að hefði þann tilgang einn að
tefja varnarviðbúnað Vestur
veldanna og Vestu.r-Þýzka-
lands meðan Rússland og
leppríki þess eru að ljúka
stríðsundirbúningi sínum,
vilja Vesturveldin að sjálf-
sögðu ekki láta hafa sig.
En þó að Rússland hafi nú
með samningunum um end-
urvopnun Vestur-Þýzkalands
og varnarbandalag þess við
Vesturveldin beðið mikinn
og máske úrslitaósigur í átök
unum um Þýzkaland, þarf
enginn að hu.gsa, að þeim á-
tökum sé þar með lokið. Það
eru ekki beinlínis friðsamleg
ir tónar, sem borizt hafa frá
Austur-Þýzkalandi undan-
farna daga, þar sem ógnað er
jöfnum höndum með þýzkri
borgarastyrjöld og þriðju
heimsstyrjöldinni, ef alvara
verði gerð úr undirritun
samninganna í Bonn og Par-
ís á morgun og þriðjudaginn.
Að vísu er kannski ekki á-
stæða til þess að taka slík
stóryrði allt of alvarlega; en
engum þarf að koma það á
óvart, þó að hitt og þetta
ku.nni að gerast í grennd við
Berlín næstu vikur eða mán
uði, og máske ekki allt til
þess að bæta samkomulagið
og treysta friðinn í heimin-
fign og
gjaforS.
Málarar að verki. Það er á grasílöt 'í grennd víö
Ipswick, í Massachusetts, a
austurströnd Bandaríkjanna, sem þessi mynd er tekin; og það
eru. öldur Atlantshafsins, sem brotna við ströndina. Umhverf-
ið er eins og að það sé skapað fyrir málara, enda sjást nokkrir
þeirra að verki á grasflötinni, með trjágróðurinn, ströndina og
hafið fram undan.
Tveír ungir höfundar fengu
Pulitzerverðlaunin í ár
- -.-.---------
Wouk fyrir ,The Caine IVIutiny4 og
Kramm fyrir leikritið ,The Shrike6.
----------------«-------
FYRIR SKÖMMU var hinum árlegu Pulitzerverðlaunum
úthlutað í Bandaríkjunum. Að þessu sinni fékk Heftnan Wouk
verðlaunin fyrir skáldsögu sína „The Caine Mutiny“, Joseoh
Kramm fyrir leikritið „The Shrike“, Oscar Handlin fyrir sagn-
fræðiritið „The Uprooted“, Merlo J. Pusey fyrir ævisöguna um
Charles Evens Hughes dómara, Marianne Craig Moore fyrir
ljóðasafn sitt „Collected Poems“ og Gail Kubik fyrir tónverkið
„Symphony Concertante
Hermann Wouk er 37 ára gam
all og hefur ritað tvær skáld
sögur aðrar en „The Caine
Mutiny“, ssm verið hefur met
sölubók í Bandaríkjunum und
anfarna mánuði. Enn fremur
að henni í fimm ár. Hann kynnt
ist Hughes dómara skömmu
eftir stríðslokin, en bókin er að
verulegu leyti byggð á gögnum,
sem Hughes lét eftir sig og á-
nafnaði Pusey. Auk hennar hef
hefur hann samiið leikrit, er ur Merlo J. Pusey ritað tvær bæk
Skrifsfofur
Vinnuveitendasambands íslands
eru fluttar í Templarasund 5 (Þórshamar).
SÍMI 117 1.
AB — Alþýðublaðið. Otgefandl: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri: Stefán PJetursson.
Auglýsingastjóri: Emma MöUer. — Ritstjómarsímar: 4901 og 4902. — Auglýsinga-
sími: 4903. — Afgreiðslusíml: 4900. — Alþýðupre.ntsmiðjan, Hvemsgötu 8—10.
sýnt hefur verið á Broadway í
New York. ■— Wouk stundaði
háskólanám fyrir stríðið, en
gekk í flotann skömmu eftir á-
jrásina á Pearl Harbor. Hann
gegndi herþjónustu á Kyrra
hafinu og hóf þá að skrifa
fyrstu skáldsögu sina „Aurora
Dawn“, en hún kom út 1947. Ár
ið eftir kom út önnur skáldsaga
hans, „City Boy“, sem er gam-
ansöm saga um ellefu ára gaml
an dreng, er elst upp í Bronx.
Leikrit hans, sem heitir „The
Traitor“ og fjallar um svik og
atómnjósnir, hlaut mjög góoa
dóma, þegar það var sýnt á
Broadway, en „gekk“ aðeins
stuttan tíma.
Joseph Kramm fær Pulitzer
verðlaunin fyrir fyrsta leikrit
sitt, sem tekið er til sýningar.
Áður hafði hann ikrifað átta
leikrit, en engu þeirra komið á
framfæri. Hann er 44 ára gam
all, hefur fengizt við biaða
mennsku og er kunnur leikari.
Meðal annars hefur hann leikið
í hinu fræga leikriti „Bury the
Dead“ eftir Irwin Shaw. Kramm
samdi „The Shrike“ á átta vik
I um og lauk við það í febrúar
. 1950. Það var frumsýnt í Cort
j Leikhúsinu í New York 15. jan
■ úar í vetur.
} Oscar Handlin er prófessor í
sögu við Harvardháskólann og
hefur hlotið skjótan mþnnta-
frama. Hann hefur áður samið
allmargar bækur. Kunnastar
þeirra munu ,,Boston‘s Immi-
grants“ og „Immigrants in Ame
ican Politics“. Hanaiin er af
gyðingaættum - og þykir í
fremstu röð meðal yngri sagn-
fræðinga Bandaríkjanna.
Merlo J. Pusey er frægur ame
rískur blaðamaður og nú með-
ritstjóri að „The Washington
Post“. Verðlaunabók hans er
ævisaga Charles Evens Hughes
hæstaréttardómara, sem dó fyr
ir fáum árum. Hún er 800 blað
síður að stærð, og Pusey vann
ur, sem báðar fjalia um atne-
rísk stjórnmál: „Ths Supreme
Court Crisis“ og „Big Govern-
ment: Can We Control It?“
Stórskáldið T. S. Eliot heíur
komizt svo að orði um Marianne
Moore, að hún sé „menntaðasta
núlifandi skáldkonan í hinum
enskumælandi heimi“. Fyrsta
Ijóðabók hennar ,,,Pcems“, kom
út 1921, og síðan hefur Mari-
anne Moore notið sívaxandi við
urkenningar. Hún fæddist 1887
og hefur verið kennari, bóka-
vörður og ritstjóri. Kunnustu
bækur hennar eru „Observati-
,ons“, „Selected Poems“, „What
Are Years“, ,,Nevertheless“ og
„Collected Poems“.
Gail Kubik er í senn vinsælt
og viðurkennt tónskáld. Hann
fæddist 1914 og er gagnmennt
aður tónlistarmaður. Auk tón-
smíðanna hefur hann lagt stund
á fiðluleik og þykir í fremstu
röð á því sviði.
Blaðamenn, sem fengu Pulitz
erverðlaunin að þessu sinni, eru
Anthony H. Leviero við „The
New York Times“, John M.
Hightower við Associated Press,
George de Carvalho við „The
San Francisco Chronicle“, Louis
LaCoss við „The St. Louis
Globe-Dsmocrat“ og Max Kase
við „The Journal-American“.
Ameríska stórblaðið „The
New York Times“ segir, að ráð
stöfun Pul'itzierverðlaunanna í
ár muni fáum koma á óvart. Það
telur engum efa bundið, að
skáldsaga Wouks og leikrit
Kramms hafi átt ao verða fyrir
valinu, en segir, að- örðugra sé
að ákveða, hvert hafi verið
bezta tónverkið og hver bezta
ljóðabókin.
Pulitzerverðlaunin nema 1000
dollurum og eru árlega veitt í
viðurkenningarskyni íyrir beztu
skáldsögu ársins í Bandaríkjun
um, bezta ameríska leikritið,
sem sýnt hefur verið á árinu í
New York, beztu bókina um
ERLING BLÖNDAL BENGTS
SON, sem nú er á hraífri Ieið
til heimsfrægðar, kemur jafnan
skemmtilega á óvart að sögn
Politikens. I>egar hann lagði
leið sína til Ameríku aðeins 16
ára gamall, varð hann strax
einleikari undir stjórn sjálfs
Koussewitskys. Árið eftir hvarf
haiin aftur heim til Kaupminn.i
hafnar með celló Emanuels
Feuermanns að gjöf frá vinum
sínum vestra. Síðast Iiðið ár var
hann kjörinn prófessor við Curt
is Institut, og nú er hann geng
inn í heilagt hjónaband með pí
anóleikaranum Eloise Polk, sem
er komin af miklu tignarfólki í
Ameríku.
Stórblaðið St. Louis Globe-
Democrat skýrir frá því, að
hjónavígslan hafi farið fram í
kyrrþey 14. nóvember í haust.
Eloiss Polk er upprennandi
stjarna á tónlistarhimninum. —
Hún kom f vrst opinberlega fram
með symfóníu'hljómsveitinni í
St. Loiíis ;fyrir sjö árum og
hefur síðan numið hjá Casades
us, Horszowski og Rudolf Serk
in. Hún hélt nýlega tónleika í
Philahelphiu og hlaut mjög góða
dóma.
Politiken segir, að Erling
Blöndal Bengtsson muni koma
heim til Kaupmannahafnar í
haust og halda þar tónleika.
UM LANGT SKEIÐ hefur B.
Traven verið í tölu víðlesnustu
og vinsajlustu rithöfunda heims
ins, en því haldið fram, að
engiim maður, ekki einu sinni
útgefandi hans, vissi, hver hann
væri í raun og veru. Nú er kom
in út eftir hann ný bók, „The
Rebellion of the Hanged“, og þá
bregður svo við, að það virðist
ekkert leyndarmál lengur, hver
hann sé.
B. Traven er dulnefni, en höf
undur þessi kvað heita Berick
Trav,e,n Torsvan, Hann á að vera
fæddur í Chicago 1894 og hafa
flutzt 1913, eða tæplega tvít-
ugur að aldri, til Mexikó, þar
sem hann hafi lengstum lifað
sem eins konar einbúi. Það fylg
ir sögunni, að hann reki Veit-
ingahús í bænum Acapulco.
Annars er ólíklegt, að hann þurfi
að hafa atvinnurekstur á hendi
sér til lífsframfæris, því að bæk
ur hans hafa fært honum mikil
auðæfi um dagana.
Dæmdur í ævilangl
fangelsi í 3. sinn.
ALRÆMDUR BANKA-
RÆNINGI, Willie Sutton að
nafni, hefur nýlega veri'ð
dæmdur í ævilangt fangelsi í
þriðja sinn.
Sutton var handtekinn fyrir
nokkrum mánuðu.m; en hann
flýði fyrir tveimur árum úr
fangelsi í Philadelphiu, þar
sem hann átti að ala aldur sinn
ævilangt. Vinir Suttons myrtui
þegar í stað manninn, sem
kom upp um hann.
sögu Ameríku, beztu amerísku
ævisögu ársins og beztu ame-
rísku ljóðabók ársins. Pulitzer
,verðlaununum var úthlutað í
fyrsta skipti árið 1917.
AB 4