Alþýðublaðið - 14.06.1952, Blaðsíða 4

AB-AIþýðubíaðið
! Forsetinn og
HVERGI Á BYGGÐU BÓLI
hefur það orkað tvímæíis hing
að til, að þjóðhöfðinginn yrði,
‘ hvort sem hann er konungur
eða lýðveldisforseti, að þekkja
út í æsar stjórnskipun lands
síns og allt stjórnmálalíf. Við
það er uppeldi konunga jafnan
miðað, og til forseta þykir
ekki hlýða að bjóða aðra fram
en þá, sem hafa langa stjórn-
málamannsreynslu að baki
; sér. Það er og kunnara en frá
; þurfi að segja, að svo til allir
: lýðveldisforsetar í Evrópu í
: dag eru gamalreyndir stjórn
! málamenn, svo sem Vincent
; Auriol a Frakklandi, Juhani
í Paasikhd á Finnlandi, Theo-
! dor Heuss á Vestur-Þýzka-
| landi og Theodor Körner í
' Austurríki.
Til skamms tíma hefur og
■ enginn borið brigður á bað
j hér á landi, að forsetinn þyrfti
j fyrst og fremst að vera vel að
i sér um stjómmál; en fáir
j munu hafa lýst þeirri nauðsyn
! skilmerkilegar en Ólafur
' Thors, þegar hann skrifaði í
j Morgunblaðið í eftirmælum
j eftir Svein Björnsson síðast
j liðinn vetur: „Það er afar
\ þýðingarmikið, að forseti ís-
j lands gerþekki völundarhús
j stjórnmálanrja. Hann þarf að
j geta leikið á sitt hljóðfæri
j eins og snillingur".
; En einmitt af því, að um
í þetta hafa til skamms tíma
í svo að ægja allir verið sam-
mála, s^akti það stórkostlega
undrun þjóðarinnar, þegar
tveir valdamiklir stjórnmáia
menn hennar, annar beirra
meira að segja Ólafur Thors,
komu sér saman um að bjóða
henni upp á gamlan kenni-
mann, sem lítil sem engin
kynni hefur haft af stiórnmál-
um, sem forsetaefni. Ekki svo
að skilia, að mannkostir og
kennimannskostir séra Bjarna
Jónssonar séu ekki almennt
viðurkenndir; mönnum bland
ast bara ekki hugur um, að
hann skortir einmitt það. sem
viðurkennt hefur verið, að
forsetinn burfi fyrst og fremst
að hafa til brunns að bera, —
gerbekkingu á völundarhúsi
stiórnmálanna til bess að geta
leikið eins og snillingur á sitt
hljóðfæri, eins og Ólafur
Thors kómst að orði. Hins
vegar er það vitað. af öllum,
að þetta aðalskilyrði fyrir því,
að forsetinn sé vánda emb-
ættis síns vaxinn, unpfyllir
Ásgeir Ásgeirsson með sinni
löngu stjórnmálamanns-
revnslu fullkornlega.
Þetta hafa stuðningsmenn
séra Bjarna Jónssonar fundið
með sjálfum sér og verið í
miklum vandræðum, hvernig
þeir settu að mrjta svo ómót-
mælanlegum rökum í umræð
um blaða og manna á meðal
14. júní 1952
um forsetaefnin; og margir
þeirra hafa ekki séð aðra leið
til þess að réttlæta framboð
séra Bjarna, en að neita Því
hreinlega, að það sé nokkurt
aðalatriði, að forsetinn sé vel
að sér um stjórnmál. Hafa
þeir þá í staðinn komið með
þokukenndar kenningar þess
efnis, að forsetinn þurfi að-
eins að „standa í lífrænu sam
bandi við fólkið“ og „þekkja
mennina með kostum þeirra
og göllum, í sorg og gleði“ og
annað þess háttar, sem vel hef
ur þótt mega heimfæra upp á
hinn gamla æruverða kgnni-
mann.
En Ólafur Thors, sem svo
afdráttarlaust skar úr um
nauðsyn þess síðast liðinn vet
ur, að forsetinn gerþekkti völ
undarhús stjórnmálanna, ger
ir sér það bersýnilega vel
Ijóst, að með svo nýstárlegum
kenningum muni reynast erf
itt að sannfæra þjóðina um
hæfni séra Bjarna til forseta
dóms. Þess vegna ryðst hann
fram á ritvöllinn í Morgun-
blaðinu í gær og segist standa
við hvert orð, sem hann hafi
sagt í vetur. Forsetinn þurfi
„að gerþekkja völdundarhús
stjórnmálanna“. Hann þurfi
„að geta leikið á sitt hljóðfæri
eins og snillingur“. En, segir
Ólafur, „það er einmitt séra
Bjarni Jónsson, sem fullnæg-
ir þessum kröfum mínum til
þess manns, sem gegna á for
setaembættinu, en aðrir fram
bjóðendur ekki“H
Vér brosum. En Ólafur
Thors heldur áfram að belgja
sig: „Getur nokkrum heilvita
manni, komið í hug“, segir
hann, „að þeim, sem í fjóra
áratugi hefur átt þess meiri
og betri kost en nokkur annar
íslendingur að skyjjgnast um
í mannlegri sál, jafnt á hátíð
legum stundum gleði og sorg
ar, sem í hversdagsleik hins
daglega lífs, verði ofraun að
kynnast til hlítar þeim lög-
málum, sem við stjómmála-
mennirnir lútum?“ Nei, ,,sá,
sem í einu vandffsamasta emb
ætti þjóðarinnar í fjóra ára-
tugi hefur kynnzt „völundar
húsi“ mannlegrar sálar, hann
þarf ekki að kynnast okkur
stjórnmálamönnunum, vegna
þess, að hann þekkir okkur“
og mun „því ferðast fljótlega
leiðsögulaust um „völundar-
hús stjórnmálanna"!
Svo mörg eru þau orð Ól-
afs-Thors; og þar með er séra
Bjarni, með einu pennastriki,
orðinn sá reyndi stjórnmála-
maður. sem forsetinn þarf að
vera Og hvað getur Ólafur
Thors líka ekki gert með einu
pennastriki?!
En vér brosum. Og öll
þjóðin hlær að slíkum útlist-
unurn-
Aðalfundur
Fasteignalánafélags samvinnumanna verður hald-
inn að loknum aðalfundi S.Í.S. og tryggingarfé-
laga samvinnumanna 2. júlí n. k. í Tjarnarbíó
í Reykjavík.
Stjórnin,
AJB — AtþýSublaCiO. CtgefancU: AlþýBuflokkuriim. Ritstjórl: Stefán PJetursson.
Auglýsíngastjóri: Enuna Möller. — Ritstjómarsíniar: 4901 og 4902. — Auglýslnga-
tfard: 4906. — AfgreiSslusíml: 4900. — AlþýSuprentsmiBJan, Hverflsgötu 8—10.
'AB 4
MEÐAL þeirra tillagna, sem
afgreiddar voru á vorþingi um-
dæmisstúkunnar nr. 1., voru þess
ar.
1. Ályktuli þingsins um að
það leggur enn sem fyrr ein-
dregna áherzlu á það, að algjart
aðflutnings- sölu- og framleiðslu
bann á áfenga drykkifé hin eina
leið fyrir þjóðarheildina í barátt
unni gegn áfengisbölinu, sem
leitt geti til útrýmmgar þess:
2. Árétting fyrrj samþykkta
um að aflað verði rækilegra
skýrslna um hvers konar tjón er
af áfengisneyzlu leiðir.
3. Áskorun um að frumvarp
Um hagskýrslur um áfengismál,
sem í undirbúningi hefur. verið,
verði lagt, fyrir næsta alþingi,
og að kröftuglega verði unnið
að því að það nái fram að
ganga, — og að áfengisvarnar-
nefndum landsips verði falið að
annast, hverri í sínu umdæmi,
sem nákvæmasta skýrslugerð
um afleiðingar af notkun áfeng
is.
Ætla vestur UJtl haf. Hans Hedtoft, fyrrverandi
forsætisráðherra Dana, og
hin ágæta kona hans, Ella, sem sjást hér á myndinni, eru sögð
ætla að bregða sér vestur um haf í sumar og heimsækja með-
al annars hið danska þjóðarbrot þar. Það er víst ekM seinna
vænna fyrir þau. Kosningar nálgast í Danmörku, og það er ekki
vist, að Hedtoft hafi tóm til langra ferðalaga eftir þær.
4. Hvatt til að vinna að því
við nefnd sem vinnur að endur
skoðun áfengislaganna.
að tekin verði upp í áfengis
lögin skýlaus heimild til taf
arlausrar framkvæmdar hér-
aðsbanna.
Byggðasafn opnað í Glaum-
bæjarbænum í Skagafirði
-------4-------
FRÁ 15. þessa mánaðar, deginum á morgun, verður bær
og byggðasafn í Glaumbæ opið almenningi til sýnis. Bærinn
í Glaumbæ, sem er ríkiseign, er einn þeirra bæja, sem áformað
er að geyma og varðveita sem sýnishorn hinna gömlu íslenzku
torfbæja, sem nú eru óðum að týna tölunni. Hefur bærinn ver-
ið hresstur við og að nokkru leyti endurbyggður á undanförn-
um ártim undir umsjón þjóðminjavarðar.
Þess má minnast með þakk-
Iæti, að enskur maður að nafni
Mark Watson, lagði fyrstur til
að bærinn í Glaumbæ yrði lát
inn standa og lagði íram nokk
urt fé í því skyni, en mest af
kostnaðinum er greitt af opin-
beru fé. Bærinn er mjög stór og
myndarlegur, f jöldi sambyggðra
húsa, enda prestssetur og stór
býli í Glaumbæ löngum.
Allur er bærinn frá 19. öld,
elztu hlutar hans frá fyrri hluta
.aldarinnar.
Bærinn í Glaumbæ hefur ekki
verið til sýnis fram að þessu
vegna þess, að ætlunin var að
koma byggðasafni Skagfirðinga
þar fyrir, eins og nú er komið
í framkvæmd. Skagfirðingar
hafa af miklum áhuga safnað
þjóðminjum í héraðinu um ára
skeið, enda er þar margt áhuga
manna á því sviði, og má nefna
þar fyrsta í flokki Jón alþing-
ismann Sigurðsson á Reynistað
og Árna bónda Sveinsson á
Kálfsstöðum. Safngripunum
hefur nú verið safnað heim í
Glaumbæ og komið fyrir í bæn
um. Hefur Ragnar Ásgeirsson
ráðunautur unnið að þessu fyr
ir byggðasafnsnefndina.
Safngripum hefur ekki enn
verið komið fyrir í öllum hús-
um bæjarins, en nokkur hús eru
þar alskipuð, svo sem baðstof-
stofan, sem er mjóg stór og
mun vart annars staðar kostur
að sjá sannara og myndarlegra
dæmi um þetta einkennilega
hús, sem £r svo samgróið hug-
myndunum um gamla íslenzka
sveitamenningu.
Þeir, sem séð hafa byggðar-
safnið í Glaumbæ Ijúka upp
einum munni um, að þar beri
fyrir augu næsta einstæða
mennngarsögulega mynd, og er
óhætt að hvetja menn til að
leggja leið sína þangað heim.
þegar sumarferðalög byrja. Skal
á það bent, að Glaumbæ er ör-
stutt frá krossgötunum í Varma
hlíð, en þar liggur leið flestra,
sem í Skagafjörð koma. Er til-
valið að bregða sér þaðan til
Glaumbæjar, en fyrir þá, sem
fara til Sauðárkróks, er bærinn
alveg í leiðinni.
ÓLYMPÍUNEFND ÍSLANDS
(Óí) vill að gefnu tilefni og
vegna íyrirspurna, sem fram
hafa komið í dagbiöðunum í
Reykjavík, leyfa sér að skýra
almenningj frá nokkrum atrið
um í undirbúningsstarfi nefnd-
arinnar, sem viðkemur ólym-
píuför íslendinga á ólympíu-
ieikina 1952.
Fyrsta verk nefndarinnar var
að hefja fjórsöfnun tll ólympíu
farar 1952, bæði á vetrar- og
sumarleikina, með því að selja
ólympíumerki, happdrættis-
miða og fleira. Auk þess hefur
háttvirt alþingi, bæjarstjórn
Reykjavíkur og nokkur bæjar-
og sýslufélög veitt ólympíu-
nefnd fjárhagslegan styrk, sem
nefndin er mjög þakklát fyrir
Þessi sérsambönd íþrótta-
manna hafa sótt um fjárhagsleg
an stuðning til ólympíunefnd-
arinnar til þjálfunar væntanleg
um ólympíukeppendum: Frjáls
íþrótasamband íslands (FRÍ),
sem veitt var 22 þús. kr. Skíða
samband íslands CSKÍ), sem
veitt var 20 þús. kr., og Sund-
samband íslands (SSÍ), sem
veitt var 8 þús. kr., eða samtals
að ekki verði leyfð bruggun,
sala né innflutningur á sterku
öli.
að hvergi verði slekað til á
þeim ákvæðum gegn misnotk
un áfengis, sem nú eru í gild
andi áfengislögum.
5. Áskorun um að strangri lög
gæzlu sé beitt gegn allri leyni
sölu áfengis í landinu.
6. Ályktun um athugun á
rekstri veitingakráa, sem börn
og unglingax sækja. Og að ef at
hugun sýni að vansæmand; eða
spillandi áhrif stafi frá
einhverjum slíkum., stað, þá
verði unnið að því að fá honum
lokað.
7. Áskorun um að stöðvar
varnarliðsins verði ekki settar
í lögsagnarumdæmi Reykjavík
ur e£a í öðrum kaupstöðum
landsins, þar sem reynsla sýni
að af dvöl slíks liðs leiði slæm og
truflandi áhrif á siðgæðisþroska
æskufólks í landinu.
50 þús. kr., sem Óí hefur veitt
til þjálfunar fyrir ólympíuleik
ina 1952. Önnur sérsambönd
hafa ekki sótt um fjárstyrk til
ólympiunefndarinnar.
Næsta verkefni ólympíunefnd
arinnar var að skipuleggja og
undirbúa sem bezt þátttöku vor
íslendinga ó þessa Ólympíu-
leiki. Og í því sambandi liafa
mikil bréfaviðskipti farið fram
fram, bæði við erlenda og inn-
lenda aðila.
Á vetrarleikina í Osló voru
sendir ellefu keppendur, eins
og kunnugt er, og varð kostn-
aðurinn við það um 120 þús. kr.
Um árangur feröarinnar vísast
til þess, sem birzt hefur í dag-
blöðunum.
Snemma varð ólympíunefnd
að tryggja sér rétt til þáttöku
hjá framkvæmdanefnd 15. ólyni
píuleikjanna í Helsinki. Þótti
þá rétt að sækja um fyrir þá
hæstu tölu keppenda og íþrótta
greina, sem til mála gæti kom-
ið, ef nægilegt fé og íþróttageta
væri fyrir hendi, og því tilkynnt
þátttaka í frjálsum íþróttum,
knattspyrnu og sundi.
(Frh. á 7. síðu.)
Undirbúningur Olympíuieikjanna,