Alþýðublaðið - 24.09.1952, Blaðsíða 4

'A B-Alþýðublaðið.
W
;J?
24. sept. 1952.
vi
:í
Eishenhower og Síevenson
r' ÞEGAR Dwight D. Eisen-
liower, hinn frægi og vinsæli
hershöfðingi, var kjörinn for-
1 setaefni repúblikana í Banda
ríkjunum í sumar, þótti mörg
um vænkast hagur þess flokks
og líkur vaxa til að það yrði
nú einu sinni aftur forseta-
’ efni hans, sem héldi innreið
! sína í „hvíta húsið“ í Wash-
1 ington á komandi vetri, eftir
1 tuttugu ára, óslitpa dvöl demó
ikratískra forseta þar. Sjálfur
|lagði Eisenhower frá upphafi
áherzlu á það, að repúblikana
! flokkurinn þyrfti „nýtt blóð“
1 til þess að geta gert sér vonir
| um sigur yfir demókrötum;
i og átti hann þá vissulega ekki
! I hvað sízt við nauðsyn þess, að
’ flokkurinn hyrfi frá úreltri
einangrunarstefnu út á við og
þröngsýnum íhaldssjónarmið
j um inn á við.
'! En það leið ekki á löngu,
! eftir að kosningabaráttan
hófst, þar til Það sannaðist
'■ enn einu sinni, að byr hlýtur
að ráða, þótt kóngur vilji
sigla. Þó að Eisenhower vildi
í upphafi beina flokk sínum
í mörgu inn á nýjar brautir,
: hefur hann í hita baráttunnar
• orðið að ganga lengra og
lengra til opinbers bandalags
< við hin gömlu einangrunar-
og íhaldsöfl flokksins, undir
forustu manna eins og Ro-
berts A. Tafts, sem verið hef-
ur og er enn höfuðsmaður
íhaldsstefnunnar í Bandaríkj
unum, og Josephs McCarthy,
sem kallar hvaða umbóta-
stefnu innanlands, sem er, eða
samvinnu við erlend lýðræðis
1 öfl, kommúnisma! Það er ekki
erfitt fyrir Adlai E. Steven-
son, forsetaefni demókrata,
og stuðningsmenn hans, að
benda á þær ógöngur, sem
Eisenhower sé kominn í, í fé-
lagsskap við slíka menn; enda
hefur Stevenson, sem er bæði
hnyttinn og hittinn í kosn-
ingaræðum sínum, varpað
bæði í gamni og alvöru fram
þeirri athugasemd, að hann
viti ekki lengur, við hvem
hann sé að berjast í kospinga
baráttunni, Eisenhower eða
Taft!
Það fer ekki á milli mála,
að þetta bandalag Eisenhow-
ers við íhaldsöfl repúblikana-
flokksins hefiur þegar dregið
verulega úr sigurvonum hans.
Einkum þykir það augljóst,
að hann hafi með því að ger-
ast verjandi hinna óvinsælu
Taft-Hartley-laga frá 1947,
sem takmarka verkfallsrétt-
inn stórkostlega, brotið af sér
allt hugsanlegt fylgi verka-
lýðsins í Bandaríkjunur|i, sem
vega mun þungt við forseta-
kjörið í haust, ekki síðu j en
fyrir f jórum árum, þegar full-
víst þótti, að það hefðu verið
verkamannatkvæðin, sem
tryggðu Harry S. Truman
sigurinn. Gagnstætt Eisen-
hower hefur Stevenson tekið'
ákveðna afstöðu gegn Taft-
Hartley-lögunum og heitið
því, að beita sér fyrir afnámi
þeirra, ef hann yrði kovrm
forseti. Þarf varla um það að
efast, að verkalýðurinn fylki
sér svo til einhuga um hann
við forsetakjörið, eftir svo
gagnstæðar yfirlýsingar for-
setaefnanna um þetta hitamál
fyrir samtök hans.
Það spáir heldur ekki góðu
fyrir Eisenhower, sem í kosn-
ingaræðum sínum hefur lagt
mikla áherzlu áíyrirhugaða
baráttu sína gegn „spilling-
unni í Washington“, eins og
hann hefur orðað það, að Ric-
hard M. Nixon, . varaforseta-
efni repúblikanaflokksins, er
nú talinn uppvís að því að
hafa þegið mútur af nokkrum
stuðningsmönnum sínum og
svikið skatt af því fé, sem hai|i
hefur þannig fengið. Það
bendir að minnsta kosti ekki
til þess, að Eisenhower myndi
hafa mikinn stuðning af hon-
um í baráttunni gegn þeirri
„spillingu“, sem hann telur nú
hlutverk sitt að útrýma!
En þó að segja megi, að
Eisenhower sé nú, af tilgreind
um ástæðum, í nokkrum mót
vindi í kosningabaráttunni í
Bandaríkjunum, skyldi enginn
vera of fljótur, að draga fulln
aðarályktanir af því um úr-
slit forsetakjörsins. Enginn
efast um góðan viija og grand
varleik Eisenhowers siálfs;
og enn hefur hann það, um-
fram Stevenson, að vera miklu
þekktari maður og vinsælli
meðal þjóðar sinnar en hann.
Það skiptir miklu máli, þegar
tugmilljónir manna eiga að
ganga að kjörborðinu, eins og
við forsetakjör í Bandaríkj-
unum. Vera má, að Stevenson
vinni það upp áður en Ivkur,
með mai\cvissri og virðulegri
kosningabaráttu sinni, sem
viðurkennd er af öllum og
studd af stórhuga og fram-
sýnni stefnu demókrataflokks
ins bæði út á við og inn á við.
En enginn skyldi enn treysta
neinum spádómum um það,
hvernig forsetakjörið fér.
Viðtal við Roif Gerhardsen, fréffa-
rifsfjóra við Arbeiderbiadet í Osío
„AEÞÝÐUFLOKKSSTJÓRNTN í NOREGI hefur lagt allt
kapp á það eftir styrjöldina að byggja upp atvinnuvegina á ný,
og þo fyrst og fremst þá arðbærustu, er stuðla að auknum
gjaldeyristekjum þjóðarinnar. Hefur þessi stefna m. a. leití
til þess, að í fyrra og það sem af er þessu ári, hefur verzl-
unarunarjöfnuðurinn orðið hagstæður. í fyrsta sinn eftir strí,.
Afkoma almennings hefur og stórunt batnað síðustu árin, enda
hefur algjörlega- verið komizt hjá atyinnuleysi frarn að þessu,
og má ekki hvað sízt þakka það stefnu stjórnarinnar í atvinnu-
málunum og skipulagðri uppbyggingu atvinriuyeganna“.
Þetta sagði Rolf Gerhardsen,
fréttaritstjóri Arbeiderblaðsins
í Osló, í viðtali við AB; en hann
dvelst nú hér á landi, ásamt
konu sinniv og kymúr sér ís-
Ienzk málefni, bæði stjórnmál,
félagsmál, atvinnumál og fleira,
og hyggst skrifa fyrir blað sitt
um ýmislegt, ér hann kynnist í
för sinni hingað,- og hefur hann
hlotið opinberan styrk til þess-
arar farar.
Tíðindamaður AB spurði Ger-
hardsen nokkurra spurninga um
norsk stjórnmál, atvirinuhætti
og önnur mál varðandi afkomu
Norðxnanna um þessar mundir.
og varð hann góðfúslega við því
að svara þeim; enda nákunnug-
ur norskum stjórnmálum og at-
vinnumálum. Þess skal getið til
nánari kynningar á manninum,
að hann er bróðir Einars Ger-
hardsen, fyrrverandi forsætis-
ráðherra Norðmanna.
VIÐ STJÓRN SÍÐAN 1935.
Gerhardsen sagði, að Alþýðu-
flokkurinn hefði nú setið við
völd í Noregi óslitið frá þvu
1935, enda þótt hann hefði ekki
haft hreinan meirihluta í stór-
þinginu fyrr en 1945; en þar
hefur hann verið í meirihluta
síðan. Það er því Alþýðuflokk-
urinn, sem mótað hefur stjórn-
arstefnuna í Noregi öll þessi ár
og orðið að leysa fram úr hinum
ýmsu vandamálum eftirstríðs-
áranna. Síðustu kosningar til
stórþingsins voru vissulega ó-
tvíræður dómur um það, að Al-
þýðuflokknum hefði tekizt það
farsællega; en þá jókst fylgi
flokksins mjög, og þingmanna-
tala hans er nú 85 af 150. sem
sæti eiga í stórþinginu. Nýjar
kosningar eiga að fara íram í
Noregi næsta haust.
Þingmannatala flokkanna
stórþinginu síðan eftir kosning-
arnar 1949, er nú sern hér segir
(í svigum þingrnannatalan eftir
koSningarnar 1945).
Þjóðleikhúsið
Lisfdans
Kennsla í listdansi hefst næstkomandi föstudag. •—
Kennari verður Erik Bidsted ballettmeistari. Þrjár
kennslustundir verða á viku.
Væntanlegir nemendur komi til viðtals í Þjóðleik-
húsið — inngangur frá Lindargötu — kl. 17 föstudag-
inn 26. september og hafi með sér æfingaföt.
Lágmarksaldur 8 ára.
Þ J OÐLEIKHUSST J ORI.
Alþýðuflokkurinn 85 (76)
Hægrimenn. 23 (25)
Vinstri 21 (20)
Bændaflokkurinn 12 (10)
Kristilegir 9 ( 8)
Kommúnistar 0 (11)

AB — AlþýSublaCiB. Ctgeíandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri: Steíán Pjetuxsson.
Auglýsingastjóri: Emœa Mölíer. — Ritstjómarsímar: 4901 og 4902. — Auglýstnga-
■imi: 4906. — AfgreiCsiusimi: 4900. — AlþýðuprentsmiCjan, Hverfisgötu 8—10.
AskriftarverC blaðsins er 15 krónur 6 mfinuði; i lausasölu 1 króna hvert tölublatl.
borgaraflokkunum er þyrnir i
augum. og hafa ýmsir stuðnings
menn þeirra mvnd&ð samtök gin
já miili til þess að berjast gegn.
I henni og öðrum stefnumálum,
sem Aliþýðuflokkurinn beitir sér
nú fyrir. I sjálfu sér eru þessi
samtök þó ekki ný: þau hafa
starfað leynilega utn uokkur ár
og myndu sjálfsagt gera það
enn, ef Arbeideibiiðið heifði
ekki komið upp um starfsemi
þeirra. Samtök þessi, sem nsfn-
ast „Libertas'1, standá utau við
sjálfa flokkana, e:i eru skipbð
ýmsum stóreignamónnum )úr
borgarafiokkunum. Hrevfingiii
er mjög fjársterk. enda næstum
• 'allt auðriienn, . 'sern' að iiérini
j standa, og liggur það orð á, að
Tiún. styrki t. d. sum áf börgara-
legu blöðunum',. ;sém ekk; ehu
sjálfum sér nóg fjárhagslega.
Auk þess, gefur fireyfingin sjálf
út mikið af áróðursritum gegn
stefnumálúm Alþýðufiokksins;
og margvíslega aðra starísemi
hefur hún með höndum, sern öll
' miðar i afturhaldsátt.
RÓTTÆK LÖGGJGF
Um löggjöfina um verðlags-
málin segir Rolf Gerhardsen, að..
(,hún sé róttæk og mjö.g víðtafek.
: T. d. er samkvæmt henni ekki
(leyfilegt fyrir einstaklinga að
j leggja niður atvinnufyrirtæki,
I nema með sérstakr; heimild
1 stjórnarvaldanna; en slíkt leyfi
af þingmönnunum skulu kjörnicer ahs ekki veitt, ef álitið er,,
sveitakjördæmum, e'n Vs í að Þörf sé fyrir framleiðslu við-.
kaupstöðunum, eða með öðrum komandi fyrirtækis, eða ef við
orðum 100 í sveitunum og 50 í lokun þess skapast hætta á at
kaupstöðunum? Þetta leiðir það vinnuleysi hjá þeim, sem þar
af sér, að miklu fleiri atkvæði ‘ hafa unnið. Á hinn bóginn er
eru að baki hvers þingmanns,1 heldur ekki leyfilegt að stofna
sem kjörinn er í kaupstöðunum, ’. fR nýs atvinnureksturs, nema
og því virðist mörgum þetta . msð sérstöku leyfi, og er það því
kjördæmafyrirkomulag vera aðeins veitt, að þjóð'féiagið
orðið úrelt. Upphaflega var þarfnist slíks fyrirtækis, sem
þessi kjördæmaskipun gerð af sótt er um; en sé það ekki talið
er
Rolf Gerhardsen.
kvæmt stjórnarskvánni, að
borgaraflokkunum, og hún hef-
ur verið Alþýðuflokknum mjög
óhagstæð, enda telur Gerhard-
n trúlegt, að hinir flokkarnir
vilji viðhalda þessu íyrirkomu-
Iagi.
LEYMHREYFINGIN
„LIBERTAS“
Stærstu málin, sem uppi eru
á báugi um þessar mundir í
Noregi, segir Gerhardsen, eru
hin nýja löggjöf um verðlag og
verðlagseftirlit, svo og fyrirhug-
.uð fimm ára áætlun um norskan
þjóðarbúskap. Fyrir bóðum þess-
uni málum hefur Alþýðuflokk-
urinn barizt, í harðri andstöðú
við borgaraflokkana. Sérstak-
lega er það löggjöfia um verzl-
unar- og verðlagsmálin, sem
hafa þjóðhagslega þýðingu,
leyfið ekki veitt.
TRYGGING ATVINNU GENG-
UR FYRIR INNFLUTNINGI
LÚXUSVARA
En það er margt fleira en,
þessi löggjof, sem borgara-
flokkarnir deila á Alþýðuflokk’-
inn fyrír, segir Gerhardsem
T. d. heimta þeir meíri ínnflutri-
ing á iuxusvörum og þess háttar;
en stjórnin hefur fyrst og íremst
rniðað innflutninginn við það,
að afla hráefnis til iðnaðar og
annars þess, er skapar atvinnu
í landinu sjálfu. Hins.vegar hef-
ur þó allri skömmtun verið 'afT
létt, — nú síðast á kaffi ög
sykri, fyrir um það bil hálfum
Framhald á 7. síðu.
NÝ KJÖRDÆMASKIPUN?
Þegar Gerhardsen var um það
spurður, hvort í vændum væri
breyting á kjördæmaskipuninni
í Noregi, en um það hefur verjð
töluvert rætt, svaraði hann því,
að Alþýðuflokkurinn vildi beita
sér fyrir nokkrum breytingum 4
.henni, og myndi e. t. v. leggja
það til fyrir næstu kosning-
ar. En til þess að kjördæma-
breytingin gæti átt sér stað, yrði
að breyta stjórnarskránni, og til
þess að stjórnarskrárbreyting
geti átt sér stað þurfa % af
stórþingsmönnunum að greiða
því atkvæði, — svo að ekki er
öruggt, þótt Alþýðuflokkurinn
sé í meirihluta, að hann komi
þessu máli fram. Nú er kosninga
fyrirkomulagið þannig, sam-
Sameiginlegur fundur
allra deilda Sambands matreiðslu- og
framreiðslumanna verður haldinn að
Grófin 1, 2. hæð (gengið inn um
Tryggvagötu) fimmtudaginn 25. sept-
ember 1952, og hefst hann klukkan 12 á miðnætti.
DAGSKRÁ:
1. Kosningin til Alþýðusambandsþings.
2. Saif.ningarnir.
Áríðandi að allir sambandsmeðlimir fiölmenni.
Stjórn Sambands matreiðslu- og framreiðslumanna.
AB 4