Alþýðublaðið - 24.09.1952, Blaðsíða 5

á stríðsán
mim:
men
: Ghester Wilmot: The
Struggle for Europe Harper.
í New York 1951.
? BÓK CHESTER WILMOT.
„Baráttan um Evrópu“, er vissu
íega meðal þeirra athyglisvero
nstu, sem skrifaðar hafa ver'
Sð um heimsstyrjöldina síðari.
í>ar er sem sé ekki litið á hern
aðarátökin sjálf fyrst og
íremst, heldur á eðli og ein ■
‘kenm þeirra stjórnmálastefna,
sem til hinna válega atburða
Seiddu.
Höfundurinn hefur mjóg
Stuðzt víð endurminningar
Siokkurra. Bandarxkjamanna frá
þessum tímum. Hann hefur átt
jviðtöl við hundruð manna, sem
sallir höfðu miltilvægu hlut-
fverki að gegna í stríðinu, og
jhánn hefur fært sér í nyt ýms
fgögri, sem furidust í Þýzkalandi
eftir styrjöldina á snjallari og
víðfeðmari hátt en áður hefur
þekkzt. Árangurinn er eftir því,
|því bókin bregður ljósi yfir ýms
fexnáatriði, sem áður voru lítt
Bkírð, en eru þó nauðsynleg til
jþess að geta myndað sér heil-
Éteypta mynd af rás atburð-
ænna. En það, sem þó gerir bók
ina. athyglisverðasta, eru loka-
Sniðurstöður höfundarins og þær
Jhugmyndir, sem leiða til þeirra.
kvæði í kross ef tækifærin buð-
ust og hagnýta sér aðstæðurn-
ar, eftir því sem rás atburðanna
leiddi í Ijós hvernig bezt væti
að hagnýta sér þær. Eftir að
innrásin var gerð á ítahu, lagði
Churchill tilð a eyjari Rhodos
væri hernumin svo og þýðinga-
hfklar eyjar í Grikklandshafi
á valdi Þjóðverja. Eftir að Róm
var tertekin, lagði hann til að
herinn, sem þar var að -verki,
yrði látinn 'halda .tafarlaust. og
af öllum þunga norður eftir
skaganum og til Pódalsins.
Harm áleit þetta hvort tveggja
mjög !þýrðingarmikið. Hið fyrra
myndi leiða til þess að Tyrk-
land hefði gerzt bandamaður
Yesturveldanna, hið síðari
myndi ryðja herum . vestan-
manna leið til Balkanskagans.
Hann hélt því fram, að hvorugt
myndi þurfa að tefja fram-
kvæmdir í sambandi við inn-
rásina í V estur-Evrópu eða
hafa nókkurar truflanir á þær
ráðagerðir. En Bandaríkjaménn
útvarpsins og sjónarvottur að
innrásinni í Normandy, auk
þess að vera flestum fróðaii
um rambandið milli hernaðar-
framkvæmdanna sjálfra og
markmiðanna með þeim.
Wiímot telur, að á því stigi
hefði verið hin allra mest knýj
andi þörf á sameinuðum, ein-
beittum átökum til skiótrar
sóknar þegar í stað inn í hjarta
Evrópu, með því að gera til-
tölulegan mjóan fleyg í víg-
línu Þjóðverja. Þess í stað voru
lögð á ráð til þess að hrekja
Þjóðverjana til baka á allri víg
línunni, allt frá Suður-Frakk-
landi, yfir Holland og Belgíu
og til Danmerkur. Um væntan-
legan árangur slíkra aðgerða
fkemur tverint til athugunar.
Var hægt að treýsta því, að
Bandaríkjameriri gætu lagt nóg
eldsneyti fram til þeirra, og í
öðru lagi: Var hæfni hinna
brezku herforingja slík, sér-
staklega Móntgomerys, að þeir
gætu skapað skilyrði fyrir já-
daufheyrðust við ráðleggingum . kvæðum árangri áf þeim.
og tillögum Churchills. Þeir
höfuðu beiðni um að láta
Það er skoðun Wilmots, að
Morgomery hefði fýllilega mátt
brézka flotarium í té nokkur treysta í þessu efni, Hins veg-
íiSe:
Lönfðksúrskyrður.
f-
fyrir-ógreiddum -útsvörum, fasteignaskatti og fast-1
eignagjöldum til bæjarsjóðs Hafnarfjarðar. í!
Samkvæmt kröfú bæjarstjórans í Hafnarfirðí
úrskurðast hér með lögtök fyrir ógreiddum út-
svörum til bæjarsjóðs Hafnarfjarðar, er féllu í
gjalddaga 1. marz, 1. apríl, 1. maí, 1. júní, l. ágúst
jog 1. september s. I.
Ennfremur úrskurðast lögtök fyrir gjöldunum
með dráttarvöxtum og kostnaði að átta dögum
liðnuin. frá ,1 dagsétningu þessa úrskurðar, verði
eigi. gerð skil fyrir þann tíma. —
Bæjarfógetinn í Hafnarfirði, 10. sept. 1952. —■
Guðm, í Guðmundssoii.
^ í suttu máli: Wilmot er
fþeirrar skoðunar, að Evrópa
Jiafi blátt áfram verið skilin
©ftir óvarin gegn ágangi Rússa,
S)g ástæðan hafi verið mistök
» hernaðarframkvæmdum Vest
jurveldanna — að verulegu
leýti þó sök Bandaríkjanna, —
fag að það, sem þannig hafi
jgrerið fengið Rússum í héndur
wegna slíkra mistaka, hafi svo
endanlega verið látið þeim í té
•yið samningaborð fyrir skamm-
sýna stjórnarstefnu.
Chester Wilmot dregur fram
á sannfærandi hátt þá stað-
•reynd, að Bandaríkjamenn hafi
frá fyrstu tíð gengið út .frá því,
áð innrás í Vestur-Evrópu
yæri óhjákvæmleg, og yrði að
íramkvæmast sem allra fyrst.
Þegar Ijóst varð, að til slíkra
átaka gæti ekki komið á árinu
1952, lagði Marshall hershöfð-
ingi áherzlu á, að alit væri gert
§em unnt væri til þess að nota
‘ »æsta vetur til undirbúnings
þeim.
Hin endanlega ákvörðun að
ikomast að Evrópu yfir Norður-
Afríku lagðist alla tíð illa í
Eisenhower. Það leiddi aftur
íiil þess, að hernaðarfram-
Sívæmdirnar í sambandi við inn
xásina í Norður-Afríku voru
Iramkvæmdar af of lítilli bjart
sýni um árangurínn, og tregð
an til djarfra átaka á þessum
vettvangi leiddi til þess að ekki
(Var hægt að fylgja þeim eftir
sem skyldi. Wilmot heldur því
íram, að Bandaríkjamenn hafi
á rauninni aldrei gert sér Ijóst,
jhvaða erindi þeir ættu til Af-
yíku, en þeir voru ei að síður
Xeknir áfram, yfir Túnis, Sikil-
«y og upp eftir Ítalíuskaganum.
j A meðan þessu fór fram og
xeyndar áður, reyndu Bretar
að knýja fram aðgerðir á allt
öðrum vettvangi: Á Balkan-
skaga. Wilmot heldur því ekki
ibeinlínis, fram, að Churchill
liafi verið ráðinn í að gera inn
xás á Balkanskaga, en hann leið
ir lesandanum fyrir sjónir þá
jeinkennandi eiginleika í fari
3iins brezka leiðtoga, sem oft
reyndust honum svo notadrjúg
ir: Að kunna að laga sig eftir
aðstæðum, vera sveigjanlegur.
©g skjótráður til að venda sínu
herskip, sem þeir þurftu á að
halda til þess að geta fram-
kvæmt áætlariir hans um her-
töku eyjanna, og drógu mjög úr
mætti þess hers, sem hertók
Norður-Ítalíu, með því að láta
hluta hans gera innrás í Suður
Frakkland, í stað þess að flýta
fyrir algeru hernámi Ítalíu.
Þannig fór út um þufur sá
möguleiþi, sem Churchill rétti
lega áleit hinri mikilvægasta,
að halda Rússum frá Balkan-
skaga. En það hefði verið hægt
að bæta, ef skjótlega hefði ver
ið tekin sú ákvörðun þess í
stað að hraða herförinni inn
í Evrópu að norðan meira en
gert var. Þess má geta í þesxu
sambandi, að Wilmot er flestum
öðrum mönnum betur færari
til þess að gagnrýna athafnir
hersins, þar eð hann hafði alveg
sérstaka aðstöðu til þess að
fylgjast með gangi styrjaldar-
innar sem fréttamaður brezka
ar er skemmst frá að segja, að
á það reyndi aldrei.1 Hernaðar-
áætlunirnar voru lagðar á ahn
an veg, svo sem áður er sagt,
meginher Vesturveldanna mynd
aði breiða víglínu og hrakti
að vísu óvina á bak aftur en
miklu hægar en þurft hefði. Af-
leiðing þessa varð sú, að um
það leyti, sem herir vestan-
manna fóru yfir Rín, höfðu
Rússar þegar lagt undir sig
stóra hluta Austur.-Evrópu,
sem þeir halda svo enn þann
dag í dag.
Það er skoðun Wilmots, að
Rússar hafi gert sér nákvæm-
ari grein fyrirfram fyrir tíma
niðurröðun atburðanna en
Vesturveldin. Þetta segir hann
að meðal annars komi fram 'í
sambandi við undirbúning
Yalta-ráðstefnunnar. Þegar
Roosevelt forseti fyrstur manna
stakk upp á því að slík ráð-
stefna skyldi haldin, voru her
ir-Rússa komnir að Vístlufljóti
í Rússlandi. Það var í nóvem'
ber 1944- Þegar Stalin loks
samþvkkti að mæta á ráðstefn
unni, í febrúar 1945, voru her
ír hans komnir yfir Oder, og
herir Vesturveldanna höfðu ein.
mjtt þá orðið fyrir harðri gagii
sókn Þjóðverja, tafizt veru-
lega í framsókri sinni og beðið
verulegt afhroð. Því var það,
að taflstaða Rússa á ráðstefn-
unni var betri en Vesturveld-
anna, aðstaða þeirra betri þar
en þurft hefði, og þetta lýsir
sér líka greinilega í samþykkt-
um þeim, sem þar voru gerðar.
Af þessu dregur Wilmot þær
ályktanir, að saga eftirstríðsár-
anna hefði sennilega orðið allt
önnur, ef áherzlán hefði verið
lögð á leiftúrsókn inn í Þýzka-
land, í stað.þess að_ berjast við
•þá á breiðri víglínu.
* En hefði sú saga orðið örmur.
Slík „ef“ í sögunni geta oft
leiít til. villandi ályJitana, ekki
,sízt ef við er að eiga jafn óbil-
Tækifæriskaup
...r
Seljurn í dag og næstu daga eldri birgðjr a£ ýmiss konaf
fiatnaðarvörum, svo sem
kvenkápum, karlmannafötum, karlmanna-
frökkum og sportblússum á lægsta verk-
smiðjuverði.
Hér er um að ræða einstakt tækifæri til að gera góð
kaup á hentugum fatnaði fyrir veturinn.
Verksmiðjan Fram h.f.
LAUGAVEG 116 — REYKJAVIK
(Hús Egils Viihjálmssonar).
gjarnan og harðsnúinn andstæð
ing sem Stalin er. Hann not’aði
sér aðstöðuna út í yztu æsar,
og þegar hann sá, að svo gæti
farið, að herir hans gætu orðið
á eftir" fyrirframgerði áætlua
um hertöku þess hluta af Ev-
rópu, sem hann gerði lágmarks
kröfur tíl, að féllu í hans híut,
Þar hallaðist hann að því; að
gera sérfrið við Þjóðverja, til'
þess að geta þannig tryggt sér
hinn fyrirfram ákveðna hluta
í sinn part.
Það er hægt að hugsa sér, ao
þannig hefði mátt halda á sþil-
unum, að ekki hefði þurft.að
kóma til nokkurra tilslakana
við Rússa. Því er þó ekki aS
leyna, að opinber neðanjarð-
arstarfsemi til þess að vinna á
móti Rússum myndi nú varpa á
samúð milli Vesturveldanna og
Russa ekki síður óheillaværdeg
um skugga en á henni hvílir
þann dag í dag. Roosvelt * og
Churchill skjátlaðist. Því vérð
ur ekki neitað. En mis’tök
þeirra stöfuðu af göfuglyridi.
Það er erfitt að sætta sig-við
þá hugsun, að heimurinn væri
í dag betur settur, ef á eftir
öllum þeim fórnum, sem færð-
ar voru til þess að Iosa hánrt
við Hitler, hefðu komið átöK
milli þeirra, sem þar voru að
verki. ,
• Kalda striðið á að áliti Wií-
j mots rætur sínar að rekja' til
! herstjórnarinnar á stríðsáiam-
um og um leið þeirra stjórnai'-
stefnu, sem þá var fylgt . aí-
hálfu Bandamanna. En hitti
er líka jafn víst, að einmitt
þá var einnig aáð frækom-
um að gagnk\ræmu trausti
•milli þjóðanna. Ef það er réít,
að Vesturveldín nú á dögumt
hafi mátt til þess að standa
gegn ágengni Rússa, þá eru þat*
það einmitt vegna þess, sexni
þeir Roosevelt og ChurchiIL af
rekuðu á þeim árutn. 1
Að nokkru leýti til þess áð
gera röksemdafærslur sína»
meira sannfærandi, liggur við
að Wilmot ýki þann skoðana-
mun, sem sagður er hafa ríkt
milli Roosevelts og Churehills.
Af ályktunum hans verður
næstum ráði, að Roosevelt þafi
haft meiri beyg af heimsvalda-
stefnu Breta en af harðstjórn
Rússa. Að nokkru leyti er Wii
mot þarna undir of miklum a-
hrifum af ummælum sonar -for
setáns, Elliotts, um föður sjnn.
Frsmhald á 7. síðu.