Alþýðublaðið - 08.10.1952, Blaðsíða 4

F?
8. okt. 1952.
ÁB-Alþýðííblaðið
Jafnaðarstefnan vísar veginn
.Júnó og páfuglinn^:
ÞEIM MÖNNUM, sem ekki .
sjá út yfir auðvaldsþjóðfélag-
ið og trúa á eftú'litslaust og
skiplagslaust einkaframtak og
verzlunarfrelsi, má vel svo
virðast, að atvinnuleysið sé
einskonar náttúrulögmál, sem
ekki verði við ráðið. En í aug-
dim jafnaðarmanna hefur það
aldrei verið nein nauðsyn, að
meiri eða minni fjöldi vinnu-
fúsra manna gengi atvinnu-
laus. Þeir hafa alltaf litið á
slíkan ósóma sem sök skipu-
lagsleysis og ábyrgðarlausrar
stjórnarstefnu; ng þeir hafa
margsinnis sýnt það sjálfir, að
það er ekki aðeins 'hægt, að
sigrast á atvinnuleysi, sem
byrjað er. heldur og að afstýra
því með öllu.
Það er til dæmis kunnara
en frá þurfi að segja, að stjórn
sænskra jafnaðarmanna tókst
á stuttum tíma að binda enda
á stórfellt atvinnuleysi í Sví-
þjóð af völdum heimskrepn-
unnar miklu um og eftir 1930,
þó að böl atvinnuleysisins
reyndist á sömu árum lengi
vel ósigrandi í beim löndum,
sem bjuggu við stjórn auð-
valds- og íhaldsflokka. En það
ætti ekki að vera síður kunn-
ugt, að atvinnulevsi hefur eft-
ir síðustu styrjöld, eða siðan
1945, verið svo til óþekkt fyr-
irbrigði þar, sem jafnaðar-
menn hafa stjórnað, þó að það
hafi hins vegar ails staðar
skotið upp kollinum, þar sem
íhaldsflokkar hafa verið við
völd eða náð'völdum af jafn-
aðarmönnum, svo að það er
nú í mörgum löndum hið al-
varlegasta þjóðfélagsmein.
Þau lönd, sem í dag eru undir
stjórn jafnaðarmanná, svo
sem Noregur og Svíþjóð,
skera sig í þessu efni alveg úr;
þar er atvinnulevsi alveg ó-
þekkt. Það þekktist heldur
ekki í Danmörku og á Engi-
landi meðan jafnaðarmenn
voru þar við völd; en er nú,
undir stjórn íhaldsflokka, orð-
íð alvarlegt vandamál í báð-
um þessum löndutn, einkum í
Danmörku. En langverst er
ástandið í þeim löndum, sem
búið hafa við stjóm borgara-
flokka eða íhaldsflokka síðan
í stríðslok, eins og t.il dæmis á
Vestur-Þýzkaland. Þar er at-
vinnuleysi nú meira en í
nokkru öðru landi á megin-
landi Evrópu.
. Hvernig á þessu stendur
getum við bezt séð af því, sem
gerzt hefur eftir stríðið hjá
okkur, hér á íslandi. Meðan
jafnaðarmenn voru í stjórn
hér, þar til fyrir þremur ár-
um, var atvinnuleysi svo til
alveg óþekkt hér; en þá var
líka hlúð að iðnaðínum og það
skipulag haft á innflutningi
til Iandsins, að hann stofnaði
ekki atvinnuöryggi innan
lands í voða. En síðan íhalds
stjórnin tók við hefur atvinnu
leysið haldið innreið sína á ný
og fer vaxandi ár írá ári. Það
fer ekkert á milli mála, hvern-
ig á því síendur. Það er vegna
stjórnarstefnunnar, sem öll
hefur miðazt við hágsmuni
heildsala og braskara. Undir
kjörorði frjálsrar verzlunar
var allt skípulag á innflutn-
ingnum rifið niður með þeim
afleiðingum, að hrúgað hefur
verið inn í landið fullunnum,
erlendum iðnaðarvörum, sem
að meira eða minna leyti hefði
mátt framleiða hér; og útkom-
an er sú, að verulegur hluti
hins innlenda iðnaðar hefur
verið lagður í rústir og hundr
uð, ef ekki þúsundir, vinnu
íúsra manna misst atvinnu
við það!
Þannig hefur stjórn íhalds-
flokkanna beinlínis kallað at-
vinnuleysið yfir þjóðina með
ábyrgðarlausri auðvaldsstefnu
sinni. Það er sama sagan og
víða erlendis, nema hva§- at-
vinnuleysið er máske orðið
hvað alvarlegast hér hjá okk-
ur, miðað við fólksfjölda. Al-
þýðuflokkurinn hefur alltaf
sagt, og segir enn, að slíkt böl
er sjálfskaparvíti, enda sök
stjórnarstefnunnar. Það er vel
hægt að sigrast á því og fvrir-
byggja það með öllu í fram-
tíðinni. En það verður ekki
gert með neinum kákráðstöf-
unum gegn illum afleiðingum
stjórnarstefnunnar, ekki einu
sinni með atvinnuleysissióðn-
um, sem annar stjórnarflokk-
urinn boðar nú með svo miklu
skrumi. Það verður aðeins
gert með því að breyta sjálfri
stjórnarstefnunni og fara inn
á leiðir jafnaðarstefnunnar.
Það kosfar að sjálfsögðu það,
að heildsalar og braskarar
missa spón úr aski sínum. En
atvinnuleysið hverfur þá um
leið og atvinna skapast handa
öllum, sem vilja vinna.
Iðnaððrbanka Islands h.f.
verður haldinn í Tjarnareafé í Reykjavík, laugardag-
inn 18. október 1952 og hefst kl. 2 eftir hádegi.
Verða þá settar samþykktir fyrir hlutafélagið og
reglugerð um starfsemi bankans, svo sem mælt er fyrir
í lögum nr. 113, 1951.
Áríðandi er, að stofnendur, sem lofað hafa hluta
fjárframlagi, mæti sjálfir á stofnfundi, eða feli öðrum
að mæta þar í umboði sínu.
Félag ísl. iðnrekenda Landssamfoand iðnaðarmanna.
Sigurður Guðmunds-
son hyrjar aflur
AB — AlþýSublaðiS. Útgefandi: AiþýSuflokkurinn. Ritstjóri: Stefán Pjetursso.'l.
Fréltastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Auglýsingastjóri: Emma Möller. — Rltstjóm-
arsímar: 4901 og 4902. — Auglýsingasími: 4906. — AfgreiSslusími: 4900. — AlþýSu-
prentsmiSjan, Hverfisgötu 8—10. ÁskriftaryerS 15 kr. á mánuSi; 1 kr. 1 lausasölu.
AB
FYHSTI ,,nýi“ sjónleikurinn,
sem þjóðleikhúsiö tekur til með
ferðar á þessu íeikári, nefnist í
íslenkri þýðingu .,Juno og pá-
fuglinn“, og er eftir hinn fræga
irska leikritahöfund Sean O’
Casey. Sjónleikur þessj gerist
meðal verkafólks í Dyflinni, á
þeim árum, sem hæst stóð sjálf-
stæðisbarátta írsku þjóðarinn-
ar. Sé sleppt þehn atriðum, sem
beinlínis fjalla um hina blóð-
ugu baráttu fólksins gegn kúg-
un Breta, mun marga furða á
því, hversu margt er líkt með
þessu verkafólki í Dyflinni og
alþýðufólki hér á landi, að
minnsta kosti eins og það var
fyrir svo sem tveim áratugum.
Sean O’Casey er talinn tví-
mælalaust í fremstu röð núlif-
andi leikritahöfunda, og meðal
þeirra leikritahöfunda, sem
skrifa á brezka tungu, er hann
talinn í hópi með þeim Bernard
Shaw og Eugen O’NeiI. Má mik-
ið vera, ef það er úlviljun ein,
sem ræður því, að þessir þrír
menn eru allir írskir að upp-
runa. Og enda þótt Eugen O’NeiI
sé fæddur og uppalinn í Banda
'ríkjunum, er það margt, eink-
um í hinum fyrri leikritum
hans, er bendir til þjóðarskyld-
leikans við Sean O’Casey.
O’Casey er fæddur í Dyflini, ár-
ið 1884, kominn af fátæku
fólki, og átti mjög erfitt upp-
dráttar í bernsku. Hann var ekki
heilsuihraustur framan af, og
sjóndepra háði honum við nám,
svo að hann lærði ekki að lesa
fyrr en hann var kominn á 14.
ár. En þá tók hann líka til ó-
spilltra málanna, og gerðist
brátt víðlesinn maður og fjöl-
Konungur sfjórnar
konunglegri hljóm-
sveif.
GÚSTAV ADO.LF Svíakon-
ungur verður sjötugur 12. nóv-
ember, og verður þá að sjálf-
■ sögðu mikið um dýrðir þar í
. landi, því að konungurinn er
ástsæll mjög. Meðal annars
efnir konunglega hljómsveitin
til hátíðahljómleika í óperunni
af því tilefni.
r~
Friðriki Danakonungi hefur
verið boðið að stjórna hljóm-
sveitinni við það tækifæri, og
hefur hann þekkzt boðið. Mun
hann meðal annars stjórna
flutningi fjórðu symfóníu
Brahms og eins af forleikjum
Wagners.
menntaður, einkurn hvað bók-
menntir sner.íi og sögu lands
síns.
Sjónleikurinn „Juno og pá-
fuglinn“ var frumsýndu.r í hinu
SIGDEDUR GUÐMUNDS-
SON k Iæðskeri, einn þeirra,
sem lengst hefur fengizt við
danzkennslu hér í bænum.i hef-
ur ákveðið að efna til dans-
kennslu hér í bæ í vetur. Er
han nnýkominn úr utanför: eti
hann heimsótti Uundúnir, París
i og Kaupmannahöfn þeirra er-
| inda að kynnast nýjungum á
i sviði danzlistarinnar.
| Sigurður, sem fyrir skömmu
er orðinn sextugur, enda þótt
enginp megi það á honum sjá,
hóf danskennslu hér í bænum
árið 1919 og hefur stundað hana
alltaf öðru veifi síðan, þegar
heilsa hans hefur leyft. Nem-
endur hans skipta crðið þús-
undum, og á meðal þeirra voru
margir þjóðkunnustu menn á
sínum tíma, þeirra á meðal Ein-
ar skáld Benediktsson. Fann
kom fy-rst fram opinberiega
sem danskennari í Iðnó árið
1919, og þá með 'frú Guðrúnu
índriðadóttur, og héidu þau þá
sýningu til ágóða fyrir leikhús-
fræga Abbeyleikhúsi í Dyflini sjóðinn svonefnda. Um skeið
árið 1924, og vakti þegar rnjög 5 stundaoi hann danskenslú með
mikla atliygli, og síðan hefur sá Ástu Norðmann, og kveður
sjónleikur verið sýridur víðs hann það samstarf hafa verið
vegar am heim, og hefur vakið einkar ánægjulegt. Alís kveðst
miJíIa hrifningu, einkum meðal Sigurður kunna til lilítar milli
brezkumælandi þjo.iía. önnur 50 og 60 samkvæmisdansa, eldri
kunnustu leikrit Sean O’Caseys 0g yrígri. Hann álítur Svía
eru ,,The Plough and the stars“, standa mjög framarlega í dans-
„Wíthin the gates“, .,The stars ]íst, einkum hvað samkvæmis-
turn red“, og „Red roses for dansa snertir.
me . r,r óhætt að segja, að höf- j j vetur hyggst Sigurður fást
undurinn hafi aukið írægð sína allmikið við danskennslu, bæði
með hverju nýju leikriti, sem héj- í bænum og úti á landi, en.
eftir hann birtist. | hér í bæ hefur hann þegar
Vafaláust munu íslenzkir leik | marga nemendur í einkatímum.
húsgestir hafa hæði gagn og1
gaman af að kynnast þessum
írska snillíngi. Sjónleikurinn
„Juno og pá>fuglínn“ er allt í
senn, ,,spennandi“ - frá upphafi
til enda, bróðfyndinn og þrung-
inn hinni dýpstu aivöru.
MorguablaðKI
Þ. Josehson
I FORUSTUGREIN sinni í
Tjmaiitið„Lífogllst"
MÁL hafa þannig skipazt í.
vor og sumar, að tímaritið Líf
og list verður að kveðja þenn-
an heim og hætta að koma út
að fullu og öllu. Þetta er vonds
leg nauðsyrí og ástæðan fyrir
þessari ráðabreytni minni er
svo margháttuð, og þó einkum
svo persónuleg, að skýring á
henni verður að liggja milli
hluta.
Viðleitni mín í þá att að gera
tímaritið þannig ur garði, a5
gær fer Morgunblaðið hörðum það væri boðleg lesmng, hefur
orðum um stjórnarstefríu þá, glettilega oft fengið góðan byr,
sem fylgt var á árunum 1947—
’49 og þá sérstaklega fjármála-
stefnuna. Talar það um þá
„óheillastefnu í fjármáium, sem
rekin var árin 1947—49“. Menn
voru að velta því fyrir sér í
svo góðan, að það hefur orðið
mér hvatning og lyftistöng í
mestu örðugleikunum.
Ýmsir leiðir vankantar hafa
verið á ritinu, sem þörf hefði
gær, hvort ritstiórinn hafi rétt verið að bæta úr’ ef bað hefði
iifað lengur og stundum taldi
sem snöggvast gleymt því, hvér
var fjármálaráðherra á þessum
árum, eða hvort hann sé af
ráðnum hug að skamma þann
mann. Fjármálaráðherrann var
nefnilega Jóhann Þ. Jósefsson.
En hvort sem ritstjórinn hefur
ég mér trú um, að mér tækist
að skafa þá af með reynslu
tímans, og við komu síðasta
hsftis fannst mér ég vera kom-
inn á flugstig með eð köina rit-
inif á styrkan og varanlegan
verið utan við sig eða hefur grundvöll, bæði inn á við og út
sérstakan áhuga á að sverta Jó- á við’ en 1 ^ss stað tóku við
hann, þá er það sfaðrevnd, að verri híndramr en nokkru smm
lesendur Morgunblað~;ns hafa 'yrr'
verið fræddir á því, ao Jóhann Ég þakka lesendum ritsins að
hafi verið mesti óheillafugl í hafa neimt að styrkja ritið, þvi
fjármálastjóvn sinni. Skyldi hversu fráleitt má það ekki
hann fá að svara fyrir
blaðinu.
jr
I
slS 1 teljast eins og nú pr farið í ís-
I lenzku þjóðfélagi — ekki hvað
í sízt í Ihégómans ríki — Reykja-
j vík — að' tímarit um listir og
' I fagra hluti blómgist í jafn
Framihald af 1. síðu. listvana og seigdrepandi um-
dóttir, Árni G. Stefánsson og hverfi og hin hálfameríska ný-
Jón Haukur Stefánsson. Isrída, ísland, er áríð 1952.
Varastjórn skipa Sigríður Er
lendsdóttir, Gunnar Sigurðsson
og Gísli Guðlaugsson. 5 Sieingrímur Sigurðsson
Reykjavík, 7. okt.