Alþýðublaðið - 14.11.1952, Blaðsíða 4

*» —
iAB—Alþýðublaðið
14. nóv. 1952
Kosningafrumvörp
STJÓRNARFLOKKARN-
IR, eða einstakir þingmenn
þeirra, hafa nú allt í einu
fengið áhuga á umbótum,
enda eru nú víst ekki nema
nokkrir mánuðir til kosn-
inga, svo að segja má, að
ekki sé seinna vænna. F.n
hvað um það: Sumir þing-
menn stjórnarflokkanna eru
'farnir að flytja umbótafrum-
vörp á alþingi, og verður það
;að teljast til nokkurra tíð-
Inda; því að lítið hefur farið
fyrir umbótaáhugamum hjá
jþeirn á undanförnum þing-
um, enda var þá miklu
lengra til kosninga. Þannig
Iflytjai íex| þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins nú frumvarp
til laga um svokallaðan at-
vinnúbótasjóð, sem á ekki að
verða neitt smáræði, því að
auk beinna ríkisframlaga á
hann, er tímar líða, að fá um
fjórða hluta alis mótvirðis-
sjóðsins; en sá sjóður nemur
nú nokkrum hundruðum
milljóna! Þá flytja álíka
margir þingmenn Sjálfstæðis
flokksins frumvarp tii laga
nm heimild fyrir ríkisstjórn-
ina til þess að tak.i 30 millj-
ón króna lán, sem varið verði
til íbúðabygginga í kaupstöð
um og kauptúnum. Og loks
flytja þrír þingmen)i Fram-
sóknarflokksins frumvarp til
laga um svokaílaðan bygg-
ingarsjóð kauptúna, sem rík
.issjóður á að lána í 5 milijón
,ir til 20 ára.
Þannig rignir umbótafrum
vörpunum nú yfir alþingi, og
er í þeim ekkert verið að
skera fjárframlögin við
nögl, þó að ekkert hafi verið
talið hægt að gera fyrir íjár-
skorti á undanförnum þing-
um! Er auðvítað ekkert
nema gott um það að segja,
að umbótaviljinn skuli nú
allt í einu vera orðinn svo
mikill, og einnig möguleik-
arnir til þess að fullnægja
honum; og mun áreiðanlega
c'rki standa á stjórnarand-
sUðunni, að minnsta kosti
'>kki á Alþýðuflokknum, að
st.yðja þessi nýju umbóta-
f-rumvörp; enda hefur hann
þegar lýst yfir fullu fylgi
sínu við þau.
Eftir er nú hins vegar að
sjá, hve mikil alvara býr á
bak við þeSsi frurnvörp hjá
ílutningsmönnunum sjálfum
og flokkum þeirra. Ekki væri
það óhugsandi, að sum þeirra
að minnsta kosti yrðu það
lengi í nefnd, að fullnaðaraf-
greiðsla þeirra færist fyrir á
þessu þingi. Það væri þá
heldur ekkert nýtt um með-
ferð umbótamála á alþingi í
tíð núverandi ríkisstjórnar
Þannig verður Alþýðuflokk-
urinn nú að flytia frumvörp
sín um lögfestingu tólf
stunda hvíldar á togurunum,
um fjáröflun til nýrra verka
mannabústaða og um hækk-
un persónufrádráttar við á-
lagningu tekjuskatts •— í
þriðja sinn á þessu tímabili,
og frumvörpin um nýtt há-
marksverð og verðlagseftirtit,
um atvinnustofnun ríkisins,
um sérsköttun hjóna, svo og
þingsályktunartillögu sína
um atvinnuleysistryggingar í
— annað sinn. Slíkur hefur
umbótaáhuginn verið hjá
stjórnarflokkunum á alþingi
undanfarin ár; og sannast að
segja verður þess ekki enn
vart, að hann sé neinu meiri
á þessu þingi en áður, þegar
um þessi gagnmerku umbóta
frumvörp er að ræða, sem
Alþýðuflokkurinn hefur bar-
izt fyrir árum saman án þess
að þurfa neinar kosningar
sér til hvatningar. Það er
jafnvel dregið í efa, að hægt
verði að þoka stjórnarflokk-
unum, eða nægilega miklum
hluta þeirra, til þess að sam-
þykkja hina nýju þingsálykt
unartillögu Alþýðuflokksins
um breytta stefnu gagnvart
iðnaðinum •— frjálsan inn-
flutning hráefna og takmörk
un á innflutningi erlends
iðnaðarvarmngs, sem hægt
er að framleiða hér — svo
brýna þjóðarnauðsyn, sem þó
ber til þess, að hún verði sam
þykkt, og það hið bráðasta.
Þannig er umbótaáhugi
istjórnarflokkanna, þegar á
hann er reynt. En auðvitað
eru slík umbótamál, borin
fram í fullri alvöru, og þar
að auki af Alþýðuflokknum,
engin feosningamál fyrir í-
haldskurfa stjórnarflokk-
anna. Þess vegna sitja þeir
nú með sveittan skallann við
að semja og flytja kosninga-
frumvörp sín, sem áður hef-
ur verið frá skýrt. Hverju
skiptir það, þó að þau séu
ekki flutt til neins annars en
að sýnast og nái ‘sennilega
fæst, ef yfirleitt nokkur, sam
þykki stjórnarflokkanna?
Tilgangur kosningafrum-
varpa er ekki að koma á nein
um umbótum, helöur aðeins
að sýnast og blekkja.
UNESCO genjsf fyrír 'i
samsfarfi skófa og safna.
Úr öðrum þætti; ráðskonan og bræðyrnir: Sigurður Kristinn-
son, sem Gísli, Hulda Runólfsdóttir, sem ráðskonar, Vaige'v-
Óli Gíslason, sem Helgi og Eiríkur Jóhannessson sem Eiríku.'.
Leikfélag Hafnarfjardar:
Ráóskona
Tvær nýjar bækur
1. Bragi Bersögli: Ógróin spor. Saga frá Austurlandi.
Þar er lýst á ógleymanlegan hátt lífi og örlögum um-
komulausrar fjölskyldu, en maðurinn er sakaður um
sauðaþjófnað. Kostar kr. 48.00.
2. Alan Boucher. LÍTIL SÝNISHORN ENSKRA RÓK-
MENNTA. í bókinni eru sýnishorn úr verkum 50
enskra rithöfunda frá miðri 15. öld og fram til 1890,
ásamt mynd höfundar og stuttu æviágripi.
Kostar kr. 30.00.
Bókaverzfun ísafofdar.
AU — AlþýðublaSiS. Útgefandi: Aiþyðuf]okkurmn. Ritstjórl: Stefán Pjetursson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Auglýsingastjóri: Emma MöUer. — Ritstjóm-
arsímar: 4901 og 4902. — Auglýsingasími: 4906. — Afgseiðslusími: 4900. — Alþýðu-
prentsmiSjan, Hverfisgötu 8—10. ÁskriftarverB 15 kr. á mánuSi; 1 kr. f lausasfflu.
AB 4
RÁÐSKONA Bakkabræðra
,<er nú gengin í endurnýjun
lífdaganna á leiksviðinu í Hafn
arfirði, og sópar iiú meir að
henni en nokkru sinni fyrr,
enda er sjálf ráðskonan —
Hulda Runólfsdóttir — hvort-
tveggja í senn ráðskonan í
'leiknum og leikstjérinn; ber
. með öðrum orðum hita og
þunga sýningarinnar ásamt hin
u.m óviðjafnanlegu og spaugi-
legu Bakkabræðrum.
‘Frumsýningin á leikrifiiiu
fór fram í Bæjarbiói á þriðju-
dagskvöldið og er þetta fyrsta
verkefni Leikfélags Hafnar-
fjarðar á þessum vetri, og vafa-
laust á það eftir að koma hafn-
firzkum leikhúsgestum í goti
skap næstu vikurnar og öðrum
þeim, er leikinn sækja.
Annars er Ráðskona Bakka-
bræðra gamall og góður kunn-
ingi á leiksviðinu í Hafnarfirð:,
því að á árunum 1943—1945
sýndj Leikfélag Hafnarfjarðar
þennan skopleik hvorki meira
né minna en 86 sinnum, og
mun félagið elckert Ieikrif hafa
sýnt jafnoft.
Ráðskona Bakkabræðra er
sænskur gamanleikur, sem
fyrst kom fram á sjónarsviðið
j 1921, en síðan hefur það verið
sýnf víða um Norðurlönd og
alls staðar hlotið vinsældir með *
j al almennings.
! Skúli Skúlason ritstjóri hef-
ur þýtt leikinn og sfaðfært, og
fyrst mun hann hafa verið Ieik-
inn hér á landi veturinn 1939
—40, en þá var hann leikinn í
Bolungarvík.
Aðalhlutverkin — bað er
ráðskonuna og Bakkabræður —
skipa nú sömu leikendur og
síðast er leikurinn var sýndur
í Hafnarfirði, enda er auðsýni-
legt að þeir kunna orðið tökin
á persónunum.
Hulda Runólfsdóttir leikur
ráðskonuna, eins cg áður er
sagt, af miklum skörungsskap,
eins og vera ber, og hefur hún
jafnframt leikstjórnina á
hendi.
Bræðurna, Gísla, Eirík og
Helga leika þeir Sigurður Krist
insson, Eiríkur Jóhannsson og
Valgeir Óli Gíslason, og er
vandséð hverjum ber mesta
lofið, því að það er eins og allir
séu þræddir upp á einn þráð —
hreyfingar þsirra og jaktar, at-
hafnir og orð •— öllu virðist
því stjórnaS af einum heila,
vilji eins er vilji allra og sam-
- Jeikur þeirra þremenningamia
virðist svo góður sem á verður
kosið.
Hreppstjórann leikur Sígurð
nr Gíslason skemmtflega, en
nokkuð ýkt, en önnur hlut-
verk fara þessi með: Jón bóndi
er leikinn af Kristni Ó. Karls-
syni, Elín kona hans af Sól-
veigu Guðmundsdóttur, Hildi
dóttur þeirra leikur Guðrún
Reynisdóttir, móðurina leikur
Borghildur Þorláksdóttir, Axel
TUTTUGU OG FIMM RIKI
tóku nýlega þátt í fundi á veg-
um UNESCO, sem haldinn var
í New York; en árangurinn af
þeim fundi er álþjóðleg tilraun,
sem gerð verður til að fá söfnin
tengd skóla og alþýðufræðsl-
unni nánarj tengslum en áður.
Forgöngu um tilraun þessa
hefur alþjóðlega safnráðið, i er
hvetur til samstarfs undir' kjör
orðinu: „Krossferð safnanna“
t'l að stuðla að stöðugri og nán-
ari tengslum við þann menn-
, ingararf, sem ekki er til þess
I eins ætlaður að vera geymdur,
j heldur engu síður til að vera
1 nýttur, skilinn og ávaxtaður.
Til að þetta megi takast verð
ur fyrst að koma á nánara
samstarfi milli starfsfólks safn-
anna og skólafólksins. Því var
rætt á New York-fundinum um
bann möguleika að taka upp
námskeið í safnvörzlu í kenn-
araskólanum, og jafnfram: að
fá til uppeldisfræðilega ráðu-
nauta við söfnin. Með því móti
einu væri hægt að nýta aúð-
lindir safnanna til hlítar.
Sökum þeirrar staðreyndar
að fátt er um söfn og flest
beirra eru í stórborgunum var
bess æskt að UNESO geri ■ út
menn til þeirra landsvæða, sem
dregizt hafa aftur úr, í því
skyni að koma þar upp nýjúm
söfnum, og þá einkum tækni-
söfnum. Þá var eianig lagt til
að komið yrði upp fleiri um-
ferðasöfnum og umferðasýuíng
um.
Ráösiconan og Thorlacius út-
gerðarmaður, en hann er leik-
inn af Friðleifi Guðmundssyni,
son benna.r Snorri Jónsson og
Thorlacius útgerðarmann leik-
ur Friðleifur E. Guðmundsson.
Að sýningunni lokinni voru
leikendurnir ákaf't hylltir, og
leikstjóranum barst fagur
blómavöndur. Leiktjöld hefur
Lothar Grund málað af smekk
yísi og hugkvæmni.
I. K.
SÍF gefur 125 þúsund
Fcrénur fii Dvaíar-
heimilis sjómanna
Á NÝAESTÖÐNUM aðal-
fundi Sölusambands íslenzkra
fiskframlefðenda var sam-
þykkt að gefa kr. 125,000,00 til
Dvalarheimilis aldraðra sjó_
manna, en það svarar til and
verðis fimm herbergja í heim-
ilinu. :
:riesamir niðjar uppreisnar-
Bouniy'
tf
iV
Em nú 140 talsins og myncla fyrirmyndar samfélag
á eynni Pitcairn í Suðurhöfum.
ENN fínnast þeir staðir á
hnettinum, sem stríðsskuggar
hins alþjóðlega pólitíska ósam-
komulags ná ekki tih Sam-
kvæmt ársskýrslu Breta til SÞ
um ástandið á Pitcairneyja
virðist sá staður nálgast að
vera það, sem kalla mætti para
dís á jörðu.
Eina vandamálið, sem kalla
mætti alvarlegt, virðíst standa
í samlbandi við hirðingu tann-
anna. Pitcairnmenn íella tenn-
ur.
Hið litla þjóðfélag, sem í dag
er myndað af 140 rnanns, var
stofnað af 9 uppreisnarmönn-
um af brezka skipmu „Boun-
ty“, er gengu þar á land árið
1790. Afkomendur þeirra eru
Pitcairnmenn þeir, er nú
byggja landið.
Eyjarskeggjar eiga land sitt
allt sjálfir að undanteknum
smáskika þar sem ríkisstjórrun
hefur reist skóla. Skógarnír á
Pitcairn nægja bæði til húsa-
gerðar og skipasmíða. Grunn-
j mið eru kvik af fiski og eyjar-
, skeggjar eiga 260 geitur og 617
alifugla, en engar kýr. Það er
skorturinn á nautakjöti, mjólk
og smjöri, sem orsakar tann-
skemmdirnar; en nú i’.efur ver-
ið sett á stofn tannlækninga-
stofa undir stjórn tveggja
hjúkrunarkvenna, stm numið
hafa í Ástralíu; og í brezku
skýrslúnni er tekið fram, að í-
foúarnir séu óðfúsir ao fylgja
þeim ráðum, sem beim eru lát-
in í té á tannlækningastöfunni.
FRBBSAMT SAMFÉLAG
Ekki er líklegt að félagsmála
ástandið á eynni þurfi nokkru
sinni að koma fil uraræðu í fé-
lagsmálanefnd SÞ. Að vísu
vottaði fyrir afbrotum á eynni
í fyrra. þrír menn voru kærðir
fyrir óspektir á almannafæri og
hlutu dóm fyrir. Þá var einum
refsað fyrir stuld og annar var
dæmdur fyrir að sýna dómstól-
(Frh. á 1. síSu.)