Alþýðublaðið - 19.11.1952, Qupperneq 4

^.B-Alþýðublaðið
19. nóv. 1952.
Dýrtíðin og kaupgjaldið
f ÞRJÚ ÁR hetur Morgun-
fclaðið ýmist þagið við eða
fagnað þeim ráðstöfunum nú-
yerandi ríkisstjórnar — geng
isliækkun krónunnar, þáta-
gjaldeyrisbraskinu, afnámi
/verðlagseftirlitsins og húsa-1
leigulaganna, hinu frjálsa
okri yfirleitt — sem fært hef
iur allt á bólakaf í verðbólgú
íog dýrtíð hér. Allt hefur
'mátt hækka upp úr öllu valdi
:— álagning heildsala og ann-
arra kaupsýslumanna, af-
jurðaverð bænda, húsaleiga,
Ihvers konar opinber þjón-
íusta, útsvör og skattar —
J allt, nema kaupgjaldið! En
þegar það hefur komið á eft-
Jír hefur ábyrgðartilfinning
Morgunblaðsins, — og raun-
ar einnig Tímans — fyrst
vaknað. Og þá hefur allt í
einu verið rekið upp rama-
vein og kvartað og kveinað
um hættuna á verðbólgu og
■ dýrtíð! Eins og að hvort
. itveggja hafi ekki þegar verið
í algleymingi fyrir ábyrgðar-
lausa stefnu rikisstjórnarinn
ar!
Það var eitt slíkt rama-
vein, sem Morgunblaðið rak
upp í gær, — út af nýfram-
bornum kjarabótakröfurn
verkalýðssamtakanna, enda
þótt þær séu auðvitað ekkert
annað en óhjákvæmileg af-
leiðing þeirrar ægilegu dýr-
.tíðar, sem stefna núverandi
ríkisstjórnar hefur laitt yfir
þetta land. Þykist Morgun-
'blaðið sjá það fyrir, að þess-
ar kröfur muni, ef fram nái
að ganga, hafa í för með sér
„óða verðhólgu“, — senni-
lega tvöföldun verðlags á
þriggja mánaða fresti, segir
það, svo ,,að vísitalan yrði að
ári orðin 1000 stig!“
Þannig er fjandinn málað-
ur á vegginn í hvert sínn sem
verkalýðssamtökin neyðast
til þess að krefjast nokkurr-
ar kauphækkunar til sam-
-æmis við áður hækkað verð
lag á öllum nauðsynjum. En
á hitt er ekki minnzt, hvem-
ig verkalýðurinn og Jauna-
fólkið yfirleitt á að geta lifað
við óbreytt laun, þegar allt
annað hækkar.
Menn líti aðeins á greinar
gerð þá, sem samninganefnd
verkalýðssamtakanna hefur
birt fyrir kjarabótakröfum
þeirra, og segi síðan, hvort
það er nokkur furða, að þær
eru fram komnar! í þessum
stórathyglisverða rökstuðn-
ingi fyrir kröfum verkalýðs-
samtakanna er upplýst, að
kaup verkamanns í Reykja-
vík hafi síðast liðin .fimm ár
ekki hækkað nema um 5R,6%,
þó að verðið á kjöti og mjólk
hafi hækkað um 82%, á
þorski 62%, ýsu um 78,3%,
rúgbrauði 91,9c
fransk-
brauði 93%, normalbraaði
96
70,
kartöflum 96% strá-
sykri 110%, molasykri
119,8%, karlmannsfötum
126,6%, karlmannssokkum
296% og kaffi 400% En ekki
nóg með þá stórkostlegu
skerðingu, sem þannig hefur
orðið á kaupmæíti Iaunanna-
þar við bætist svo gífurleg
hækkun á útsvörum og skött
um, að verkamaður með konu
og þrju börn í Reykjavík
sem fyrir fimm árum. þurft5
ekki nema 82 vinnustundir
til þess að greiða utsvar sitt
og ekki nema 8,7 vinnustund
ir til þess að greiða tekju-
skatt, þarf nú að vinna 143.3
stundir fyrir útsvari og 22,P
fyrir tekjuskatti! Og ofan p
allt kemur svo okurhúsaleiga
sem flest verkafólk verður nú
að sæta síðan húsaleigulögin
voru afnumin.
Hvernig ætlar Morgunblað
ið nú þessu fólki að fara að
lifa án þess að fá kaup sitt
hækkað og kjör sín bætt til
nokkurs samræmis við slíka
verðbólgu og dýrtíð? Það er
auðvitað gott og blessað,
að viðurbenna, eins og
það gerði á sunnudaginn,
„að margt af þessu fólki þarfn
ist aukinna tekna til þess að
afla sér lífsnauðsynja sinna“.
En sú viðurkenning hefur
lítið gildi fyrir verkamann-
inn, þegar því er við bætt,
eins og Morgunblaðið gerði,
að ,,því miður séu engar iík-
ur til þess, að unnt sé að
bæta kjör þess með hækkuðu
tímakaupi“! Því að hvaða
leið aðra er yfirleiít að fara,
þegar ríkisstjórnin virðir að
vettugi allar áskoranir verka
lýðssamtakanna um að stöðva
dýrtíðarflóðið og draga síðan
svo úr því, að kaupmáttur
launanna mættí aftur aukast
á þann hátt?
Það vantar ekki, að verka-
lýðssamtökin hafi verið til
viðtals um slíka leið. En góð-
ur vilji þeirra hefur verið að
engu hafður. Þau eiga því
ekki lengur um neitt að
velja. Þau verða að gera
nauðvarnarrétt sinn og sam-
takamátt gildandi til þess að
rétta hlut meðlima sinna. '
Véfurlíði hélt sýninp |
á Akranesi.

AKRANESI í gær.
VETURLIÐI GUNNARSSON
listmálari hélt sýningu á verk-
um sínum að Hótel Akranes um
helgina við ágæta aðsókn, og
seldust allmargar myndir. .
H. Sv.
Uínhar Það eru tvær, frariskar telpur. sem hér á mynd-
* ' inni eru að gæða sér á vínberjauppskeru hausts-
ins. Önnur þeirra virðist þó ekkert áfjáð i vínberin, og jafn*
vel undrast lyst hinnar.
Aldarf jórðungs starf:
Heílsuhælið í Krislnes
LAUGARDAGINN 1. nóv-
ember voru 25 ár liðin frá því
er Kristnsshælið tók til starfa.
Stofnun þess og rekstur hef-
ur verið gagnmerkur þáttur í
Sögu íslenzkra heilbrigðis- og
ífélagsmála, og vafasamt er,
hvort nokkru sinni befur verið
lyft meirá Grettistaki með al-
mennum samtökum en stofnun
þess var á sínuni tíæa.
HAFNFIRÐINGAR!
REYKVIKINGAR!
Eftirtaldar vörur fyrir hálfvirði:
Dömuveski frá kr. 15.00, Plastickápur, ýmsar
stærðir frá kr. 60,00, Borðlampar, vegglampar frá kr.
20,00. Alls konar myndarammar og barnaleikföng í
stóru úrvali. Daglega nýjar vörur með sama lága verð-
inu. Allar vörur verzlunarinnar verða seldar með mjög
sanngjörnu verði. Sendi í Silfurtún og um allan bæinn.
Sá sem gerir beztu viðskipíín til jóla, fær ó-
keypis 12 martna kaffistell.
Samkeppnin byrjar í dag.
Verzlunin Framfíðin
Kirkjuvegi 16, Hafnarfirði.
Símar 9091 og 9199.
GUÐMUNDHR MAGNÚSSON.
Fyrir 25 árum var ástandið
í berklamálum og berklavörn,-
Jum landsins í einu orði sagt
ægilegt. Heilar fjölskyldur
hrundu niður úr berklum, að
ótöldum öllum þeim fjölda,
sem sjúkur var árum saman,
óvinnufær og öðrum. til byrði
og áhættu. Vífilsstaðahælið
jhafði að vísu starfað um all-
langt skeið, en var þegar í upp
hafi allt of lítlð, svo að stöð-
ugt voru tuglr sjúklinga þar á
'biðlista. Kom það einkum hart
! niður á hinum fjarlægari lands
hlutum, þar sem samgönguerf-
iðleikar bættust ofan á allt
annað. Hér um slóðir virtist
íberklaveiki mjög skæð og úfr
breidd, og var að jafnaði fjöldi
'berklasjúklinga á sjúkrahúsinu
á Akureyri, sem kallast mátti
viðunandi, bæði fyrir þá og
aðra sjúklinga, er þar dvöld-
ust.
Engum mun því hafa verið
Ijósara en Akursyringum og
Evfirðingum, hversu brýn nauð
syn var, að úr yrði bætt.
Samband norðlenzkra kvenna
tók málið upp 1913 og hóf þá
fiársöfnun. Söfnuðust í þeirri
atrennu um 100 þúsund krón-
ur og gáfu ýmsir stórgjafir. En
eftir fyrsta átakið dró úr áhug
anum, enda þótt málinu væri
haldið vakandi. Var og þáver-
andi landlæknir, Guðmundur
iBiörnsson, lítt hvetjandij, því
að hann trúði því ekki ,að unnt
yrði að afla nokkurs verulegs
fjár með samskotum, en fé 'til
hælisbyggingar þá ðfáanlegt
úr ríkissjóði. Ráðlagði land-
læknir að reisa eiris konar
/þnáðabirgðaskýli íytj'ir 20—30
berklasjúklinga í grennd víð
Akureyri, og lét hann þau orð
falla, að um 30 ár myndu líða
áður en hægt yrði að reisa
hæli fyrir 50 sjúklinga.
Mátti svo kalla, að málið
væri að sofna. Um þessar mund
ir var Jónas Þorbergsson rit-
stjóri Ðags. Hafði hann fró því
fyrsta verið hinn ötulasti stuðn
dngsmaður þsssa máls. Mun
hann hafa átt frumkvæðið að
því, að efnt var til iélagsstofn-
unar um mál þetta. Var Heilsu
hælisfélag Norðurlands stofnað
Framhald á 7. síðu.
Frumvarp að nýjum skég-
ræklarlögum.
Skógarlöndum verði ráð-
stafað á erfðafestu.
FRAM er komið á alþingi
frumvarp til laga um skóg-
rækt. og er það flutt af land-
búnaðarnefnd, en greinargerð
in rneð því er samin af skóg-
ræktarstjóra.
Nokkur nýmæli eru í þe-ssu
frumvarpi um varnir og
vörzlu friðaðra skógarsvæða
og fleira, en merkasta nýmæl-
ið er það, að gert er ráð fyrir
að ráðstafa megi löridum skóg-
ræktar ríkisins á erfðafestu til
þeirra einstaklinga, félaga eða
stofnana, sem vilja taka að sér
I að rækta barrskóg á landimí. í
greinárgerðinni segir, að sá
skógur, sem upp vaxi, éigi að
verða eign þeirra, sem gróðúr-
'setjá í landið, eða erfingja
þeirra. Tilgangurinn með þessu
ókvæði er sá, að hvetja þá, sem
hafa efni og ástæður til að
leggja eitthvað af mörkum til
skógræktar, til Þess að korna
upp nytjaskógum. Skógrækt
ríkisins á víða afgirt skóglendi
sem ekki mun vinnast tíma t'!
að gróðursetja barrvið í á
næstu áratugum, en aðalatriðr
ið er að hér rísi upp barrskóg-
ur sem allra fyrst, segir enn
fremur í greinargerðinni.
Fundur í Aiþýðuflolclcs-
félagi Kópavogsfirepm
ALMENNAN félagsfund held
ur Alþýðuflokksfélags Kópa-
vogshrepps í húsi félagsins,
Karsnesbraut 21 á íöstudaginn
kl. 9 síðd. Dagskrá: Inntaka
nýrra félaga og kosning fuil-
trúa á flokksþing. Áríðandí er
að félagsmenn fjölsæki fund-
inn.
Píanótónleíkar Rögnvalds
RÖGNVALDUR SIGUR-
JÓNSSON hélt píanótónleika á
vegum Tónlistarfélagsins í
Austurbæjarbíói s.l. mánudags-
kvöld.
Á efnisskránni voru Noc-
tume op. 9 nr. 1 og Ballade op.
38 rir. 2 í F-dúr eftir Frederic
Ohopin, svo og Sonafa op. 83
nr. 7 eftir Serge Prokofieff,
síðan Fanfasie op. 49, fjórar
Preludiur og Variations brilli-
ant op. 12 eftir Ohopin, og að
jlokum þrjár „Visions fugitiv.
es“ nr. 1, 9 og 10 sem og Tocc-
ata op. 11 eftir Prokofieff.
Mér, sem aðeins einu sinni
áður hefur gefizt kostur á að
hlýða á píanóleik RögrwaJds á
ppinberum tónleikum, er sann-
arlega Ijúft að geta fullyrf, að
auk hinnar frábæru tækni
hans, sem er jafn hrígandi og
sannfærandi í hárfínasta „aeol-
ian“-tónaflúri sem i harðasía
„martellato", gætti að þessu
sinni stórkostlegrar stílbreyt-
íngar í leikmáta hans, hvað inn
/sæi og innileika í meðferð verk
efnanna snertir. Hinir hugð-
næmu kaflar Chopinverkanna
voru þrungriir anda og sár í
meðferð . listamannsins, og river
tónn og samhljómur þeirra mót
aður af sannri listfengi, sem
beinir þeim örugga leið að
hjarta áheyrendanna.
Slíkt jafnvægi hjártans og
hinnar frábæru tækni Rögn-
valds, sem lýsti sér á tónleik-
um þessum, ætti að nægja til
að vekja sérstaka eftirtekt á
þessum snillingi, hvar sem
væri í heiminum.
í stað sónötu Prokofieffs,
sem var svo að segja þunga-
miðja þessara tónleika, hefði
ég persónulega kosið að heyra
eitthivað annað, þó alltaf sé
fengur í að kynnast „nýjum“
verkum hins snjalla Rússa. En
skyndisýnir hans, seni og hin
tæknilega tröllaukna Toccata
'hans mynduðu glæsilegan loka
þátt þessara hrífandi tónleika.
, Hinum unga, vasklega snill-
ingi var óspart og innilega
fagnað af áheyrendum áð hljóm
leikunum loknum, sem og milii
hverra einstakra þátta þeirra.
Varð hann að sjálfsögðu að
leika nokkur aukalög.
v ......... Þórai>inn' Jónsson. 1
AB4