Alþýðublaðið - 19.12.1952, Blaðsíða 5

' ÞEGAR BREZKiR HER-
MENN gengu á land í Reykja-
Vík 10. maí 1940, urðu þátta-
Bkipti í sögu íslendinga. Þá
varð það ljóst, að samgöngu-
tæknin hafði gert herguðnum
Ídeift að hazla sér völl langt
norður fyrir ísland — og raun-
ar til yztu marka hins byggða
Sieims — og hann ætlaði ekki
að láta slíkt tækifæri ónotað.
Þessari staðreynd hafa hvorki
einlægur friðarvilji smáþjóðar
sné afneitun hennar sjálfrar á
Vopnaburði breytt.
íslendingar viðurkenndu
Jþessa staðreynd, er þeir gerðu
samninga við Bandaríkjamenn
um varnir landsins sumarið
1941. Þeir urðu að viðurkenna
þessa sömú staðreynd aftur, er
jþeir gerðust aðilar að Atlants-
liafsband.alaginu og gerðu á ný
samning um varnir landsins, eft
ir aðeins þriggja ára hlé á her
setu.
Það er því full ástæða til þess
fyrir íslendinga að kynnast ör
lítið vörnum landsins, eðii
jþeirra og mikilvægi, hvort sem
jþeim líkar betur eða verr það,
sem gerzt hefur undanfarin 12
ár. í þessum efnum fá þeir ekki
sköpum ráðið.
IÍERNAÐARLEG ÞÝÐING
LANDSINS.
Ástæðan til þess, að svona
Jiefúr fario, er einfaldlega sú,
að ísland er nú hernaðarlega
mikilvægt fyrir öll ríki um-
hverfis nórðanvert Atlantshaf.
Nokkru fyrir heimsstyrjöldina
síSustu sagði þýzkur herfæð-
ingur, að landið væri eins og
skammbyssa, sem miðað er á rík
in við AtlantShafið. Þessi full-
yrðing hefur orðið sannari
sneð hverju ári, sem liðið hef-
ur síðan, og Winston Churchill
hefur vafalaust vitað, að Þjóð-
verjar voru 'þess albúnir að
taka sér skammbyssuna í hönd,
er hann á einu svartasta augna
foliki í sögu Breta lýsti yfir, að
enginn óvinahermaður þeirra
mundi stíga óhindrað á land á
íslandi. Þaðan hefðu Þjóðverj-
ar sennilega getað unnið kaf-
bátaorrustuna um Atlantshaf,
Jþar er hægt að rjúfa ómetan-
lega flugleið yfir hafið og það
an er nú hægt jöfnum höndum
að gera sprengjuárásir á New
York í vestri, Moskvu í austri
eða borgir þar á milli — og þar
er einnig hægt að verjast slík-
rnn árásum.
Allt þetta gerir ísland hern-
aðarlega eftirsóknarvert, og
skapar því árásarhætíu, ekki
sízt ef hægt er að vinna það
án mótstöðu. Varnir landsins
eru því miðaðar við margvís-
3ega hugsanlega möguleika og
hlutverk þeirra manna, sem nú
annast varnir landsins, er að
sjá fyrir allt slíkt, sem fyrir
getur komið, og vera viðbúnir
að mæta því.
VARNIR LANDSINS.
Á styrjaldarárunum var
mikill her á íslandi, sennilega
60—80 000 manns og margvís
legum virkjum komið fyrir
um allt landið. Þá var landinu
skipt í tvö aðal varnarsvæði,
Suður- og Vesturland með að-
alstöðvum í Reykjavík, og
Norður- og Austurland með
sérstakar strandvarnir við
helztu hafnir landsins, Reykja-
vík, Hafnarfjörð, Hvalfjörð,
Eyjafjörð, Seyðisfjörð og Reyð
arfjörð, sérstakar loftvarnir á
flestum sömu stöðum, sérstak-
ar varnir gegn kafbátum við
skipalægin, gerðir miklir flug-
vellir í Keflavík, Reykjavik og
Kaldaðarnesi og aðrir áformað
TÍMAREFIÐ SAMVINNAN fjytur í nýútkomnu
desemberhefti sínu fróðiega grein um hervarnir hér á
landi á ófriðarárunum o% um viðbúnað varnarliðsins hér
sí'Jan bað kom hingað í fyrravor. Birtir BA þessa fróðlegu
grein með góðfúslegu leyfi ritstjórans, Benedikts
Gröndals.
ir á Egilsstöðum og við Húsa-
i v*k, enda þótt ekki iyrðá af
þeim framkvæmdum fyrir
stríðslok. Þá voru einnig þjálf-
aðar sérstakar hersveitir með
það fyrir augum að fara hvert
á land, sem þörf gerðist fyrir-
j varalaust.
| Á friðartímum er talið, að
hægt sé að komast hjá svo um
tfangsmiklum landvörnum, og
er það nú samningsbundiö,
hversu fjölmennt varnarlið
Bandaríkjamanna má vera. Er
það á almanna vitorði, að það
er aðeins brot af þeim her, sem
'hér var á styrjaldarárunum, og
(því ékki óeðlijegt, að menn
velti fyrir sér þeirri spurningu,
hvort vairriir (landsins séu
tryggðar með svo litlum liðs-
styrk.
Það hefur að sjálfsögðu ekki
verið gert heyrum kunnugt,
með hverju móti vamarliðið
hyggst gegna hlutverki sínu,
þrátt fyrir takmarkaða stærð
þess. Þó er hægt að fá margvís-
lega vitneskju um þetta með því
að ræða við stjórnendur liðs-
iiis og íhuga það, ;?em hver mað
ur getur séð af viðbúnaði þess.
Varnarliðið, sem bækistöðvar
hefur á Keflavíkurflugvelli og
í Hvalfirði, er undir stjórn
flugforingja, Ralph O. Brown-
field. En í því eru sveitir úr
. landher, flugher og flota. Er
Iþar fyrst frá að ísegja, að í
I venjulegum her er mikil og
margvísleg verkaskipting, en
aðeins hluti hans annast sjálí
varnarstörfin. í varnarliðinu
hér er hver einasti maður,
hvort sem hann er matsveinn,
ekill eða skrifstofumaður að
aðalstarfi, þjálfaður sérstaklega
sem fótgöngúliði svo að
mannaflinn mundi, ef á reyndi,
nýtast til hins ýtrasta. Auk
þess eru hinir ýmsu deildir liðs
! ins búnar mjög fullkomnum
j vopnum og þao er þeim sam-
I eiginlegt, ‘að þær virðast undir
það búnar að fara hratt hver
á larid sem tilefni gefst til. Er
þar notuð skipan sú, sem höfð
var á stríðsárunum, að hafa
slíkt lið ávallt viðbúið.
LANDHERINN.
Landhersveitir þær, sem eru
hér á landi, eru búnar stór-
um fullkomnari vopnum en
tíðkuðust í síðustu heims-
styrjöld og er hver einstakling
ur nú töluvert mikilvirkari en
þá var. Sveitirnar hafa skrið-
dreka til umráða, léttar fall-
byssur, sem flytja má hratt
hvert sem er, „bazooka“ og
önnur spánný vopn, er fyrst
voru reynd að marki í Kóreu.
Meðal hermannanna eru fjöl
margir, sem verið hafa á víg-
stöðvunum í Kóreu, og flestir
fyrirliðar eru menn, sem tóku
þátt í síðustu heimsstyrjöld. Er
liðið annars blandað atvinnu-
hermönnum og herkvöddum, og
flestir liðsmenn munu ekki
hafa fengið minna en árs þjálf
un, áður en þeir voru hingað
sendir. Liðsmennirnir eru við
'hvers kyns æfingar frá kl. 8—
5 alla daga, vopnaþjálfun,
kortalestur, líkamsæfingar, hép
þjálfun og hvaðeina. Meðal æf-
inganna hafa veríð landgöngu
æfingar í Hvalfirði, en það er
hluti af þjálfun hersins í skjót
um íerðum hvert sem er á land
inu.
FLUGHERINN..
Flugherinn hefur margvís-
legu 'hlutverki að gegna innan
varnarliðsins, en þar á meðal
er stjórn bækistöðvarinnar,
birgðaumsjón öll, stjórn gisti-
hússins á flugvellinum og mót-
taka allra herflugvéla.
Sá hluti flughersins, sem
4pkur beinastan þátt í vörnum
landsins, er sveit orrustuflug-
véla af svonefndri „Mustang“
gerð. Reyndust þetta beztu orr-
ustuflugvélar Bandaríkja-
manna í síðústu styrjöld, og
eru enn notaðar um allan heim.
Eru þær að því leyti hentugri
en þrýstifloftsflugvélar, að
þær liafa gefizt vel við aðstoð
landhers og árásir á landgöngu
sveitir.
Á styrjaldarárunum var gerð
ur sérstakur flugvöllur fyrir
orrustuflugvélar, sem verja áttu
Jótagjafabæku
Beztu bækur ensk-íhalska sagnfræðingsins Rafavl
Sahatini eru einhverjar skemmtilegustu skóldsögur sem
hægt er að lesa og hafa komið út í milljónum eintaka
um allan hinn menntaða heim.
Bækurhar eru auk þess stórfróðlegar og menntandi
vegna þess, að þær lýsa trútt umhverfi og aldarhætti
og í rnörgum þeirra eru sannir viðburði fyrri alda uppi-
staðan.
Prentsmiðja Austurlands hefur gefið út eftirtaldar
12 bækur:
Ástin sigrar
Ðrabbari
Hefnd
Hetjan hennar
I hylli konungs
Kvennagullið
Launsonurinn
Leiksoppur örlaganna
Ssendiboði drotíningarinnar
Sæg.ammurinn
Víkingurinn, — og
Ævintýraprinsínn.
Bækur þessar kosta innbundnar í rexinband kr. 35.00
hver'nema Hetjan hennar kr. 38.00, Launsonurinn kr.
50,00 og Ævintýraprinsinn kr. 28.00.
Síðustu 250 eintökin, sem prentsmíðjan átti hafa ver-
ið bundin í sérstaklega fallt\t rexinband og eru
öll 12 bindin seld saman í því bandi og kosta þá kr.
425.00.
Betri jólagjöf er ekki hægt 'að gefa stálpuðum syr.i
eða dóttur.
Hægt er að fá öll bindín keynt gegn aíborgunarsamti-
ingi í skrifstofu prentsmiðjunnar.
Prentsmiðja Áusiurlmuls h.í\
Hverfisgötu 18. Simi 3677 ©g 7410.
Þar sem verzlun mín er að hætta verða eítirialdar vorur
•seldar með mjög lágu verði:.
Alískonar dömu,- lierra- og banuu'atnáður, út-
varþstæki, harmónikur, gítarar, skíSi, sk-autar, alls
'konar rafmagnsáhöld o. m. fl.
unm
Vitastíg 10 — Símí 80059.
suðvesturhorn landsins, og er
sá flugvöllur rétt víð Uiðina á
Keflavíkurflugvelli, og nefnd-
íst Patterson flugvöllur. Hann
er nú ónotaður, en orustu-
sveitin hefur bækistöð sína á
sjálfum Keflavíkurvelli (sem
áður hét Meeks flugvöllur, eft
ír fyrsta ameríska flugmannin
um, sem fórst hér á landi).
Auk orrustuflugvélanria hef
ur flugherinn 'hér björgunar-
sveit með nokkrum flugvélum,
þar á meðal ílugbáíurn, sem
einnig geta lent á landi eða
sjó og hafa margvíslegan út-
búnað til björgunar. Er þessi
sveit vel kunn af störfúm sín-
um.
FLQTINN.
Randaríski > flotinn hefur
ekki fastar bækistöðvar fyrir
skip hér á landi, nema eitt lítið
olíuskip af sömu gerð og Þyr-
ill. Hins vegar hafa Atlants-
hafsríkin haldið sameiginlegar
flotaæfingar og samæft varnir
sínar á sjó, og munu geta sent
flotadeildir hvert sem er með
stuttum fyrirvara.
Ameríski flotinn hefur sinn
eigin flu^hdr, o^ |það er ,sú
deild hans sem kemúr við sögu um meiri kafbátaflota en Þjóð
Iiér á landi. Hér hefur bæki- verjar áttu í byrjun síðustu
stöð deild könnunarflugvéla afstyrjaldar.
svonefndri „Ventura“ gerð, Sú var reyndin í síðuStu styrj
tveggja hreyfla flugvélar, svartöld, að flugvélar reyndust bezta
ar og Ijótar, sem hafa það hlut-vopnið gegn kafbátum, og mun
verk að svífa yfir öldum hafs- (Frh. á 7. síðu.)
ABS
íns og íylgjasi með því, sem
gerist á sjónum og í honum.
Virðist það augljóst, að kafbáta
hæíta sé aðalviðfangsefni þess-
arar sveitar, enda var kafbáta-
hernaður geysimikill við
strendur íslands í síðusiu
heimsstyrjöld, og yrði vafa-
laust á nýjan leik, ef til styrj-
aldar kæmi. Má nefna það sem
dæmi, að dagana 2. og 3. nóv-
ember 1942 var 11 skipurn
sökkt við ísland og 568 skip-
brotsmenn fluttir hér á land,
en mörg hundruð fórust.
Það má tela tvímælalaust, að
mikill kafbátahernaður mundi
aftur verða á Atlantshafi, ef svo
ógæfulega færi, að styrjölcl
brytist út, og mundi því hlut-
skipti íslands verða svipað og
í síðusu styrjöld, Miklar fram
farir urðu í kafbátasmíðum í
lok áíðustu styrjaldar, þannig
að kaíbátarnir geta siglt lang-
ar vegðlengdir með miklum.
hraða, án þess að koma upp á
yfirborðið. Hafa flotaforingjar
Atlantshafsríkjanna 'lagt geysi
mikla áherzlu á að fullkomna
baráttuaðferðir gegn kafbát-
um, enda eiga Rússar riú stór