Alþýðublaðið - 29.01.1953, Blaðsíða 5

1
z' a r
SLYSAVAKNAFÉLAG ÍSLANDS er tuttúgu og
fimm ára í dag. Það er einhvert vinsælasta og f jölmenn
asta félag landsins, telur um 28 þúsund félagsmenn í
196 félagsdeildum, og hefur á aldarfjórðungs starfs-
ferli sínum unnið ómetanlegt starf ekki einvörðungu
fyrir íslendinga heldur og fyrir aðrar þjóðir, sem senda
skip sín til íslands eða á íslandsmið. Það annast slvsa-
varnir á sjó og landi með fjöiþættu öryggis- og björg-
unarkerfi, og nýtur álits og trausts allrar þjóðarinnar.
Slysavarnafélag Isiands var
formlega stöfnað 29. janúar
1928. Löngu fyrr höfðu menn
þó fundið nauðsyn þes's að
gert væri eitthvað, sem um
munaði til að draga úr hinum
ægilegu slysfö-rum á sjónum,
sem skýrslur sýndu að verið
höfðu margfalt rneiri hlutfalls
lega hér á lándi en meðal
fllestra eða a'llra annarra þjóða.
Má í því samhandi minna á
stórmerkt brautryðjendastarf
séra Odds V. Gíslasonar prests
á stað í Grindavik, sem á ár-
unum 1883—1892 ferðaðist um
allt land, flutti fyrirlestra, gaf
út blað og bæklinga og stofn-
aði félög til að vinna að slysa-
varnamálum. Þó að sú starf-
semi félli að mestu niður við
brottför séra Odds til Vestur-
heims, hafði barátta hans vak
ið marga til umhugsunar um
þessi mál og suvn bjargráð
hans komu sjómönnum á ára-
skipum að miklu liði. Alllöngu
síðar hélt Guðmundur land-
læknir Björnsson fyrirlestur
og ritaði gagnmerkar greinar
um slysavarnir á sjó og eggj-
aði þióðina til að taka upp bar
áttu gegn þessum geigvænlega
voða.
Árið 1918 riðu Vostmanna-
eyíngar á vaðið og stofnuðu'
. .Björgunarfélag Vestmanna- í
eyja“, er lét mikið að sér,
kveða og keypti til landsins
björgunarskipið ,,Þór“.
Eftir að Fiisk.ifélag íslands
var stofnað lét það slysavarna'
málin til sín taka og skipaði.
árið 1926 sérstakan erindreka
í björgunarmálum. Var það
Jón E. Bergsveinsson. Beitti
hann sér 3Íðar*, ásamt fleiri
góðum mönnum, fyrir stofnun
sérstaks félags, er ná skyldi
yfir allt landið pg hafa björg-
•unarstarfsemi og öryggismál
sjófarenda á stefnu=krá si'nni.
Hinn 8. desemtoer 1927 boð-
uðu Fiskifélaa ísilands og Skip
stjórafélagið Aldan til opinbers
fundar um skipsströnd og
drukknanir við strendur lands
íns og varnir gegn heim. Á
fundinum var samþvkkt til-
laga frá Guðmundi landlækni
Björnssyni um kosninau 5
manna nefndar til að undirbúa
stofnun björgunarfélags. í
nefndina voru kosnir: Geir Sig
urðsson skipstjóri. Guðmund-
ur Biörn?=on landlæknir. Jón
E. Bergsveimson erindreki,
Sigurjón Á. Ólafsson, formað-
ur Sjómáhnafélags Reykjavík
ur, og Þorrteinn Þor=tein'"on
skipstjóri, þ. v. formaður Öld-
STOFNFUNDUR.
Þá er nefndin hafði iokið
undirbúningi og samið uppkast
að lögurn fvrir hið væníanlega
félag, boðaði hún til stofnfund-
p'~, er haldinn var í Bárubúðj
29. janúar 1928. Þar var fé-
lagið stofnað með 128 félögum.
í fyrstu stiórn félagsins voru!
kosnír: Guðmundur Björnsson |
landlæknir, forseti, Magnús'
Sig'urðsson bankastjóri. gjald--
keri. Geir Sigurðsson skip-
stjóri, ritari. Meðstiórnendur:
Þorsteinn Þorsteinsson. skip-
sfióri og Sigurjón Á. Ólafsson
alþm. Hefur hinn síðarnefndi i
átt sæti í stiórninni ósiit.ið frá'
stofndegi og verið varaforseti
félagsins síðustu 12 árin.
ÞRÓUN FÉLAGSINS.
Fyrsta félagsdeildin, sem
stofnuð var úti á landi, var ]
slysavarnadeildin ,.Sigurvon“;
í Sandgerði. Deildum félagsins
hefur farið sífjölgar.di ár frá'
ári og er nú svo komið, að.
varla er sú byggð á landinu,)
sem ekki hefur slysavarnadeild 1
innan sinna vébanda. Eru
deildir félagsins nú 195 (fjórar
deildir hafa verið stofnaðar
eftir áramót, allar í Húnavatns
sýslu) og félagar S.V.F.Í. eru
nú rétt um 28 þúsund.
Árið 1929 eignaðist Slysa-
varnafélagið fyrsta björgunar-
bátinn, brimróðrabátinp Þor-
stein. Síðar lét það smiða inn-
an lands litla brimróðrabáta,
sem hafðir eru í ýmsum brima
sömum verstöðvum. Þá lét fé-
lagið srníða þjörgunarskipið
Sæbjögu og átti hlut að smíði
björgunarskipsins Mariu Júlíu.
Þegar félagio var 10 ára hafði
það komið upp 32 björgunar-
stöðvum víðs vegar um landið.
Á 15 ára afmælinu voru þær
orðnar 45 og á 20 ára'afmæl-
inu 60. Nú þegar félagið er
25 ára, á það og annast 92
björgunarstöðvar. Þar af er 51
Stjórn Slysavarnafé'ags -íslands 1952: Fremri rö'J: Frú Rannveig Vigfúsdóttir, Guðbjartur
Ólafsson, forseti félagsins, Frú Guðrún .Tónasson, Sigurjón Á. Ólafsson, varafprseti félags-
ins. — Aftari röð: Friðrik V. Ólafsson, ritari, Árni Árnason, gjaldkerí:. Ólaftrr Þórðarsori,
íúlíus Havsteen.
1. fl. fluglínubjörgunarstöð,
með línubyssu, líflínu, tildrátt-
artaug, bjögunarstól og öðrum
tilheyrandi útbúnaði. 15 stöðv-
ar eru 2. og 3. flokks stöðvar,
en 26 eru skipbrotsmannaskýli
með vistum, fatnaði og hvílu-
útbúnaði.
Björgunarsveitir íélagsins
víða um land eru alkunnar
fyrir björgunarafrek sín. Má
þá sérstaklega nefna Grind-
víkinga. Siglfirðinga, sveitirn
ar austan við sandana, Snæfell
inga, og síðast en ekki sízt
Barðstrendinga.
KVENNADEILDIR.
í flestum dei'ldum féiagsins
starfa bæði konur og karlar, en
þó eru starfandi 23 kvenr.a-
deildir, og eru þær í öllurn
kaupstöðum og mörgum stærri
kauptúnum landsins. Fyrsta
kvennadeildin var stofnuð í
Reykjavík 1930. Hafa konurn-
ar reynzt frábærlega fórnfús-
ar og áhugasamar um vöxt og
viðgang félagsins, og sérstak-
lega afkastamiklar í sarnbandi
við fjáröflun til starfseminn-
ar.
ÁRANGUR STARFSINS.
Skýrslur sýna, að á þeim 25
árum, sem Slysavarnaféiag Is-
lands hefur starfað, hefur ver-
ið forðað ur lífsháska 5251
manni. í þessum hóp eru 796
menn, sem björgunarsveitir
hafa bjargað úr bráðri1
hættu beinlínis með
tækjum S.V.F.Í. Dauðs
föll af SKipströndum,
sem áður voru hér
mjög tíð, eru nú orðin
sjaldgæf (sjá um betta
efni í afmælisriti fé-
lagsins, einkum bls.
180—192). !
Þót't þeir séu því
orðnir margir, sem fé-
lagið hefur bjargað
beinlínis, eru hinir
vafalaust miklu fleiri,
sem það hefur orðið
að liði m,eð aldarfjórð-
ungsstarfi að auknu
öryggi skipa, svo og
með því að kalla á
hjálp og liðsinna á,
annan hátt.
ugt verið að færa út verksvið
sitt, og telur sér engar slysa-
varnir óviðkomandi, hvort
heldur sem er á sjó eða landi.
STJÓRN OG STAEFSLIÐ.
Fyrstu stjórnar félagsins cr
áður getið. Forsetar þess hafa
veriði fjórir: Guðniundur
Björnssön (1928—1931), Þor-
steinn Þorsteinsson (1932—
1937), Friðrik V. Öiafssoa
(1938—1939) og Guðbjartur
Ólafsson (frá 1940).
Núverandi stjórn er skipuð
eftirtöldum mönnurn: Forseti
Guðbjartur Ólafsson hafnsögu
maður, varaíorseti Sigurjón Á.
Ólafsson fyrrv. alþm.: gjald-
keri Árni Árnason kaupmað-
ur. ritari Friðrik V. Ólafsson
skólastjóri. Meðstjórnendur:
frú Guðrún Jónasson, f :á Ka’/t
veig Vigfúsdóttir og Óiafur
Þórðarson skipstjóri. Enn frem
ur sitja í stjórn Éfjagsins fyrir
I hönd landsfjórðunganna: Fyr-
j ir Veistfirðingafjó.-ðung Þórð-
! ur Jónsson bóndi, fyrir Sunn-
lendingafjórðung Gísli Bryn-
I jólfsson prestur,' l’yrir Norð-
lendingafjórðung Júlíus Iiaf-
steen sýslumaður og íyrir Aust
firðingafjórðung Arn: Steíáns
son útgerðarmaður.
Fyrsti starfsmaður féiagsins
og hinn eini um langt skeið
var Jón E. Bergsveinsson er-
indreki. Árið 1936 var ráðinn
fulltrúi til að hafa með hönd-
i um slysavarnir á iandi. Hefur
j Jón Oddgeir Jónsson gegnt '
! því starfi alla stund síðan. Ár-
j ið 1944 var IJenry A. Hálfdán-
: arson ráðinn skrifstofustjóri.
! félagsins og gegnir hann því
j starfi. Árið 1949 !ét Jón Fi
! Bergsveinsson af erindareka-
■ störfum fyrir aldurs sakir. Hef
; ur Guðmundur G. Pétursson
| verið erindreki félagsins síð-
: an.
AFMÆLISRIT OG UTVARPS
KVÖLD.
Félagið hefur í tilefni af 2,5
ára afmæli. sinu gefið út al’l-
stórt afmælisrit, 232 bls. að
stærð. þar sem saga félagsinS'.
er rakin og í alllöhgum inn-.
! gangs kafia greint fa slysförum
I og tilraunum til slysavarna
fyrir daga félagsins. Hefur Gils
Guðmundsson ritstjóri tekið
bókina saman.
í kvöld. hinn 29. janúar
verður aímælis íélag.sins.
minnzt með sérs'takri dagskrá
í ríki'SÚtvarpinu. Méðal ræðu- •
manna þar verðá forseti Js-
lands, bi-skupinn yfir Islandi,-
sjávarútvegsmál'ará ðhevra ogs
forseti féla^-ins. Síðan verður
j flutt ssmfell'd dag ikrá úr sögu
I sly.sfc
D v "firðingaf élagið
heldur aðalfund sinn sunnú-
daginn 1. flebrúar kl. 3 e. h. í
skáta'heiimilinu. ,
Björn Pálsson og sjúkraflugvélin.
Félagið hefur stöð-
María Jvilía, nýjasta björgunarskipið’.
Alþýðublaðið — §1