Alþýðublaðið - 13.02.1953, Síða 4

í-
FiísíWdaguruOlð. fdbrúar BÍifiSS 3

Útgefsnd;: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður;
Hannibal Valdimarsson. Meðritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Frétta'tjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenn: Loftur Guð-
munasson og Fáll Beck. Auglýsingastjóri: Emma Möller.
Ritstjómarsímar: 4901 og 4902. Auglýsingasími: 4906. Af-
greiðslusimi: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8.
Áskriftarverð kr. 15,00 á mán. í lausasölu kr. 1,00
Hverjar voru tillögur Brefa í landhelgis-
rnálinu, og hverju var Brefum svarað?
Urbóíanna er ekki að vænfa fvrr
£
en verkamennirnir hafa tekið völd-
in í félaginu í sínar hendur
| þessu efni. Þá hef'ur og verið
allt of H'il áherzla lögð á
það að -tr^Tffja verkamenn
fyrir atvinnuleysi, en það er
á hverjum tíma megiiivi-rk-
efni vakandi og starfsmci fé-
lagsstjórnar.
KEFUR SKORT ÁHUGAMN
OG VILJANN.
; ÞAÐ ER LEITT tíl þess að
Vita, • að • landhelgismálið skuli
sæta meðferð sem væri það
þinkamál eins eða tveggja
ríianna. Það er þó vissulega
mál þjóðarinnar allrar. .Utan
úr heimi fréttist, að brezkum
ráðherrum þvki íslenzka ríkis-
stjórnin sein til svars. Það eitt
er þó víst, að ekki hefur hún
tafið svör sín á því, að bera
málið imdir aðra, og ekki fékk
alþingi vitneskju um, hvernig
það stæði að þinglokum, og v.ar
þó slíkrar vitneskju óskað.
*' ■ Nú spyr maður mann, hvert
muni hafa verið efni og inni-
hald hinnar brezku orðsending
ár, og það er ekki laust við, að
hin langa þögn hafi þegar vald
Ið óró og nokkurri tortryggni.
Var farið fram á frestun að-
gerða í landhelgismálinu og
. j'afnvel, að vér íslendingar stig
úm spor aftur á bak í þvi, þar
til Haagdómstóllinn hefði fjall
að ium deiluna og kveðið upp
sinn dóm? — Ef svo skyldi
hafa verið, virðist sem ekki
hefði þurft á löngum umhugs-
unarfresti að halda.
Nú er svo langur tími liðinn,
gíðan orðsending Breta barst
hingað til lands, að fólk á erf-
itt með að trúa, að ríkisstjórn
íslands sé ekki búin að senda
svör sín. Og ef svo væri, lang-
ar býsna marga íslendinga til
að vita, hverju hafi verið svar-
að.
Fáist það ekki upplýst, gerir
það ekki svo mikið til. íslenzka
s\'arinu verður varl.a haldið
Þögn heima. -
NÚ um alllangt skeið hefur
verið mikið ritað um íslenzku
handritin tí flest aðalblöð Dana.
Einnig hefur verið opnuð sýn-
ing á handritunum til þess að
reyna að skapa sterkt almenn-
ingsálit gegn afhendingu
þeírra. Er þar meðal annars
talað um þau sem dýrmætasta
þjóðaruð Dana, grundvöll
danskrar menningar og þar
fram eftir götunum. Fer það
ekki milli mála, að próféssorar
þeir, sem. að sýningunni stancla
vilja hafa áhrif á það, að hand
, ritin verði ekki afhent íslend-
íngum.
Ýmsir þeir ,sem í dönsku
blöðin skrifa um handritamál-
ið, hafa greinilega sömu af-
stöðu. Þeir vilja með iritum
sínum koma í veg fyrir, að
danska ríkisþingið samþykki
frumvarp um afhendingu ís-
lenzku. handritanna.
Þetta þurfti ekki að koma
okkur á óvart. — Það eru mikl
ir og fágætir menningarfjár-
sjóðir, sem þarna er um að
ræða. Og þeir hafa verið í
vörzlu dönsku þjóðarinnar í
nokkur hundruð ár. Það hlaut
því svo að fara, að ýmsir Dan-
•. ir gætu naumast sætt sig við
I þá tiUrjgsun, að handritin
hyrfu úr landi þeirra. Eins var
mjög lengi leyndu í Bretlandi,
og þá fá menn svörin, og senni-
lega greinagóða skýrslu um
málið í heild einmitt þaðan.
í hinni gagnmerku grein,
sem Alþýðublaðið birti í gær
eftir brezka tímaritinu Fact,
var sérstök áherzla lögð á það,
að landhelgismál væru alþjóð-
leg vandamál, og þannig yrði
að taka á lausn slíkra mála. í
þessu máli væru gagnráðstaf-
anir nokkurra togaraeigenda
svar út í hött, eða öllu heldur
ekkert svar. Og ekki er laust
við, að Mr. Eden. sæti nokkru
ámæli fyrir að hafa látið út-
gerðarmenn í Hull og Grimsby
segja sér fyrir verkum með
þeim afleiðingum, að hann sé
nú komin.n í stríð við hina. fá-
mennu íslenzku þjóð.
' Þetta bendir ótvírætt í þá átt
að okkar sterki Ieikm' sé ein-
mitt sá, að flytja þetta mál á
vettvangi Sameinuðn þjóð-
anna. Hefur ákveðið hej'rzt frá
Bretlandi, að Bretum sé mjög
illa við, ef málið færi inn á þá
braut, En í rauninni er ekkert
sjálfsagðara. Það á að koma í
Ijós, hvort alþjóðleg samvinna
er aðeins fögur orð, eða hvort
smáþjóðir geti haft af því
styrk til að ná rétti sínum.
Þess er vænzt af mörgum, að
ríkisstjórn fslands leiti halds
og trausts hjá Sameinuðu þjóð
unum í landhelgisdeilunni við
Breta, ef fullnægjandi lausn
hennar fæst ekki innan skamms
tíma. . V ■ f :i
Þar er barizf.
það vitað mál, að þeir menn
hlytu að vera til meðal Dana,
sem ekki teldu dönsku þjóðina
eiga íslendingum það upp að
unna, að afhending slíkra fjár-
sjóða væri líkleg til að fara
fram þegjandi og hljóðalaust.
Við þessu öllu mátti sem sagt
búaSt.
Hitt sætir meiri tíðindum,
og ætti fyllilega skilið, að því
sé haldið á loft, nefnilega, að
fjöldi merkra íræðimanna
danskra hefur haldið uppi mál
stað íslendinga í handritamál-
inu og barizt af festu og harð-
fylgi fyrir því, að þessi for.ni
menningarauður íslendinga
verði fengilnn þeim í hendur.
I þann strenginn hafa einnig
tekið margir danskir stjórn-
málamenn.
Enginn veit hver úrslitin
verða í þetta sinn í rnálinu. En
það er víst, að við eigum mörg-
um góðum Dönum mikið að
þakka fyrir þá afstöðu, sem
þeir hafa tekið. Og því mun
íslenzka þjóðin ekki gleyma.
En hvað veldur þögn íslend-
inga sjálfra um málið? Hvaða
forustu hefur menntamálaráð-
herra íslands og ríkisstjórnin
haft í þessu máli? — Það er
hulið þögn og myrkri eins og
íleira.
H A GS M U N A M Á L VERKAMANNA, sém kommúnista-
stjórnin í Dagsbrún hefur vanrækt, eru fjöldamörg, segir Valur
Guðmundsson verkamaður í samtali við Álþýðubla'ðið. Hún
lætur siglþað engu skipta, a'ð aðbúð verkamanna á vinnustöðun
um er alls kostar ófullnægjandi, og þess vegna eru verkamenn
yfirleitt hættir að koma kvörtunum sínum á framfæri við hana_
Reynsla liðinna ára hefur leitt í Ijós, að stjórn Sigur’ðar Guðna-
sonar í Dagsbrún er sofandi í áhuga- og baráttumálum verka-
manna. Þess vegna er vissulega tími til kominn að velja félag-
inu nýja forustu og Ieyfa fráfarandi stjórn að sofa í friði áti
þess a'ð hagsmunir verkamanna bíði tjón af því.
Kommúpisitastjórnin í Dags-
brún hefur s.annarlega háft
tækifæri til þess að berjast
fvrir þessum hagsmunamálum.
okka1- verkamanna og fjölmöng
um öðrum, segir Valur að lok-
um. En hún hefur látið þau öll
framhjá ,sér fara af því pð
hana hefur skort áhugann og
viljann. Ilún hefur kistulagt
hagsmunamálin í stað þess kð
bera þau fram til sigurs. Þetta
er verkamönnum að verða æ
Valur bendir á, að komið
hafi til tals að útiloka vinnu-
klædda verkamenn frá því að
ferðast með strætisvögmmum.
Þá yrði þeim, sem búa í út-
hverfimum, gert ómögulegt að
komast heim. Verkamenn vilja
ekki þurfa að ferðast vinniu
klæddir með strætisvögnunum,
en þeir eiga ekki annarra kosta
völ eins og nú er.
Þessu er aðeins hægt að
kippa í Iag með því, að kom
ið verði upp á vinnustöðun-
um búningsklefum fyrir
verkamenn. Sunt fyrintæki
hafa þegar látið af því verða,
en allt of fá. Það er lág-
markskrafa verkamanna og
annarra bæjarbúa, að at-
vinnurekendur veiti verka-
mönnum aðstöðu til að
skipta um föt og gej'ma. Þá
eru kaffistofur yfirleitit Ié-
legar og aðstaða verkamanna
til að hvílast lítil eða engin.
Kommúnistastjóinin í Dags
brún virðist ekki hafa hug-
mynd um þetita, og er þó hér
aðeins um að ræða eitt dæm
ið um sinnuleysi hennar og
sofandaskap.
Þá hefur kommúnistastjórn-
in í Dagsbrún vanrækt að
skipa trúnaðarmenn á mörg-
um vinnustöðum og enn frem-
ur látið afskiptalaust, þó að
ýmsir trúnaðarmenn hennar
ræki alls ekki störf sín með
viðunandi hætti. Þetta þarf
raunar engan að undra. Sof-
andi félags'stjórn og sofandii-
trúnaðarmenn fer auðvitað
saman.
Loks hefur verið vanrækit
að efla verkfallssjóð Dags-
brúnar eins og átt hefði að
vera á undanförnum áruni.
Veikinda- og slysadagar
Dagsbrúnarmanna eru allt
of fáir, og virðast núverandi

Valur Guðmundsson.
forustumenn féiagsins eng-
an hug bafa á því að taka
upp baráttu fyrir úrbótum í
HLJÓMSVEIT bandaríska
lofthersins — The U.S. Air
Force Band — hefur undan-
farna daga haldið tónleika í
Þjóðleikliúsinu. — Stjórnandi
hennar er Georg S. Howard
ofursti, en aðstoðarstjórnandi
John F. Yesulaitis. Hljómsveit
þessi, sem hefur aðsetur sitt í
Washington, er hin glæsileg-
asta „Harmoni“-sveit, sem
kostur gefst á, og telur um 75
meðlimi. Fjórir kontrabassar
og fjögur cello leika með í
henni til blæfegrun.ar og mýkt
ar grunnraddanna. I nokkrum
liðum efnissikrárirmar lögðu
um tuttugu hljóðfæraleikar-
anna (klarinettleikarar) frá sér
hljóðfærin og mynduðu með
sér sjálfstæðan1 og prýðilega
þjálfaðan karlakór, sem söng
sumpart a capella, og sumpart
með hljómsveitinni lög radd-
sett af Genuchi, Werle, Cray
Ijósaira, og þess vegna vex óð-
fluga andúðin á komm'.nista-
stjórninm og andstaoan við
hana. Reykvískir verkamenn
munu áreiðanlega bera gæfu
til þess að skipta um forustu í
istéttarfélagi sínu og hefja það
til vegs og virðingar á ný.
Úrslit stjómarkjörsins í
Dagsbrún um helgina skera úr
um það, hvort hægt verður nú
þegar að hefjast. handa um að
bæta fyrir vam'ækslusyndir
kommúnistastjórnarinnar eða
það verður enn að bíð'a lón
sinn. Hitt liggur í aiigum upþi,
að úrbótanna er ekki að værita-
fyrr en verkamenn hafa tekið
stjórnina og völdin í félagiriu
í sínar -hendur í stað þess að
una þvá, að Dagsbrún sé áð-
eins útibú kommúnistaflokks-
ins.
og Lessner, einnig meðlimum
hljómsVeitarinnar. Auk þess
komu þarna fram einsöngvar-
ar, S/’Sgt. William Du Pree,
tenór, sem -söng meðal annars
hina þekktu ,,Bajazzó“-aríu,
og M/Sgt. William Jones, bari-
ton, sem söng m. a. „Factotum11
aríuna úr óp. „Rakarinn frá
Sevilla" (Rossini) og sem auka
lag „Kvöldbæn11 eftir Björgvin
Guðmundsson á íslenzku. Var
hinum afar geðþekku og at-
hvglisverðu einsöngvurum á-
kaft fagnað, sem og kórnum;
fen hann söng „Bára blá“ á Is-
lenzku sem aukalag. Einnig
kom þarna fram harmonilcu-
Leikari, Daniel Desiderio, og
gerði ekki hvað minnsta hikku.
Af hinum hartnær tuttugu
tónverkum, sem hljómsveitin
lék, auk fjclda aukalaga, má
sérstaklega- nefna „Tannhaus-
er“-forleik R. Wagners, forleik
inn að óp. „Wilhehn Tell“ eftir
G. Rossini, lokakaflann úr
fjórðu sy.mfóníu Tschaikow-
skys, svo og Katschaturian:
,,Gopak“ (rússneskur dans),
Shostakovich: Prelude m'. 14,
„blámóðu rhap,sodíu“ Ger-
shwins og „amerískan jazz“
eftir Hill, sem ;allt ætlaði um
koll að keyra; enda lét hljóm-
sveitarstjórinn pilta sína leika
þar lausum hala, en kvittaði
aðeins fyrir einleikara-„afrek“
með ákveðnum handahreyfing
um, en vafasömum viðurkenn-
íngarsvip! — Verk þetta vakti
feikna kátínu áheyrenda, enda
. (Frh. á 7. síðu.) J
ll[III!llII!!!!IIIIIIII!lll!!!!ll!l!lllll!l!IIIIIIIIII!!ll!!llll!I!!!!!!l!!lllll!!lllll!!!i!lll!!!lllll[!I!!l!l[!!ll!l!lll!l!lll!!l!!l!!l[||||[[|l!l!l!inil!!lll!l!!l!!lin!lllllllllII!]in!ll!l!!!!lIliu']!lll!l!ll!ll!B.
Höfum ennþá
ameríska og enska
Bimdaríska hljómsveitin