Alþýðublaðið - 18.04.1953, Blaðsíða 5

JLaug'ardagirm 18. april 1853
ALÞÝÐUBLAÐtÐ
5
Bertrand Rmsell:
VERÐI framíkvæmd ráða-
gerðanna um samband Evrópu
2’íkjanna hraðað meira en góðu
'hóii gegnir,. er hætta á, að
jjjeirri framkvæmd verði siglt í
strand. En geti Vestur-Evrópa
©kki komið fram sameinuð í
heild, er hún dæmd til glötun-
ar. Saga.n geymir tvö hliðstæð
dæmi, sem. manni ber að at-
huga: Hið fyrra er afstaða
Grikklands gagnvart Róma-
ríki, hið síðara um afstöðu ít-
alíu á miðöldum til Frakk-
ilands og Spánar. Bæði þessi
ríki dæmdu sig til glötunar
sökum þess að hin mörgu
fylki, er þau samanstóðu af,
gótu ekki sameinazt um að
fcoma fram sem heild. Og geti
ríki Vestur-Evrópu ekki komið
sér saman, mun fara eins fyrir
þeim, þau munu þá verða' fram
vegis, eins og að undantförnu,
skákreitur á valdatafli Rússa
og Bandaríkjamanna, og 'Vést-
ur-Evrópa til skiptis ánauðug
þeim aðiljum, eftir því sem
.verkast viR.
BANDALAG VESTUR-
EVRÓPISKRA RÍKJA
Sú lausn, sem ég sé á þessu
máli, er myndun traustrar,
vestur-evrópiskrar ríkjasam1-
steypu, sem, ef það reyniíst
gerlegt, hefur sem minnst
stj órnmálasamband við Banda
ríkin, og eingöngu á jafnrétt-
ísgrundvelli. Þá fyrst, er Vest-
uir-Evrópa kemur fram sem ein
heild, verður tekið tilQ.it til
orða hennar og áliís í Washing
ton. Eins og málum er nú hátt-
að, verður ekki sagt að svo sé.
Samvinna á jafnréttisgrund-
velli við Bandaríkin er því að-
eins hugsanleg, að öll vestur-
evrópisk ríki, ásamt Bretlandi,
stofni með sér eitt bandalag.
Án þátttöku Bretlands yrði
slfkt samband ekki nægilega
sterkt. Þess vegna verður Bret-
land að ganga í sveit með Ev-
rópuríkjunum. Sagt er, að
sambandsríki Breta í öðrum
heimsálifum, — samveldislönd-
in, — muni taka slíku erfið-
lega, og rétt er það, að ríki eins
og Indland og Pakistan geta
ekki tekið þátt í fyrirhuguðu
bandalagi. En samveldið
brezka er nú orðið, nánast til-
íekið, faMeg hugsun, en hefur
efcki neina hernaðarlega þýð-
ingu.
Styrkur brezka heimsveldis-
ins var fólginn í veldi þess á
haf;nu. Það veldi er nú orðin
þjóðsaga ein, og hinn raunveru
leg’ styrkur Breta, er byggðist
á siglingunium, veitir ekki leng
tur neitt öryggi.
í dag getur England ekki
veitt Ástralíu vörn eða vernd,
og að mínu áliti ættu sum ríki
samiveldisins að ganga í banda
iag við Bandaríkin.
ASÍA OG KOMMÚNISMINN
H’utleysi Indlands er mjög
mifcilsvert atriði, og verður að
siboðast mjög æskilegt. Ég fæ
ékki séð neitt unnið við það, að
Ind’.and gangi- í sveit með öðru
hver.iu þeirra heimsvelda, sem
nú ráða lögum og lofum í ver-
öld'nni, þar sem helzta vonin
am að bjarga miegi einhverju
af Asíu byggist á því, að Ind-
land haldi framvegis hlutleysi
sínu. Hins vegar mun Rúss-
]and, á meðan það lýtur stjórn
kommúnista, halda forustunni
í baráttu Asíuríkjanna gegn
Evrópu og Bandaríkjunum.
BERTRAND RUSSELL,s
hinn aldni en síuugi brezkis
hugsuður. heldur enn sinniS
skörpu sálarsjón. varðandi S
nténn og málefni samtíðarS
sirinar og teíur sig, enn sem )
‘fyrr. alla atburði og þróuri á •
Sviði alþjóðarnája miklu?
skipta. Og hann er ekki ^
myrkttr í máii, hvort sem ^
harin ræðir um sína eigini^
þjóð og bandamenn hennar.s
eða andstæðingana; því bers
e'ftirfarandi grein hans umS
afstöðu Vestur-Evrópu tilS
Baridaríkjanna jjóst vitni. S
S
Fvfst í stað hugði ég kín-
verska kommúnismann annars
eðlis en þánn rússneska. Það
hefur reynzt skökk ályktun.
Kínverski bóndinn býr ekki
við betri kjör nú en áður. í
stað þess að greiða jarðeigand-
anum mikla landsskuld, greið-
ir hann nú ríkinu jafnmlkið í
sköttum og skjddum. Hart er
Bertrand Russell.
gengið eftir skattlcröfunum, og
þeim óánægðu dæmd þyngri
refsing en fyrr þekktist.
Nokkra uppbót hefur þó komm
únisminn veitt kínversku þjóð-
inni. Fyrst og fremst þá, að nu
er henni frjálst að hæðast að
hvítum mönnum.
SAMVINNA Á JAFNRÉTTIS-
GRUNDVELLI EINA LEIÐIN
Samkvæmt brezku stjórnar-
fyrirkomulagi getur Bretland
gerzt aðili að vestur-evrópisku
bandalagi, og slíkt ríkjasam-
band_ myndi reynast nægilega
sterkt til þess að hefja sam-
vinnu á jafnréttisgrundvelli
við Bandaríkin. Samningur
hafði til dæmis verið gerður
um það. að kjarnorkuspréngj -
um skyldi ekki beitt án þes;s
samþykki Breta kæmi til, en
síðar voru Bretar þvingaðir til
að falla frá þeim samnings-
kröfum, ella hefðu þeir ekki
hlotið neina Marshallaðstoð.
Þegar slíkir atburðir geta
gerzt, er ekki lengur hægt »ö
tala um frjálsan ákvörðunar-
rétt, og sú tilhugsun, að við sé-
um ékki lengur frjálsir og ó-
háðir, fcemur ónotalega við
mig. Ég óttast Bandariíkin.
Bandaríkjamenn eru meiri
hernaðarsinnar en flestir vilja
viðiurikenna, að því er ég tel.
Bandarí'kjamenn vilja ekki
styrjöld, en vita hana þó í að-
sigi. Alþýða manna í Banda-
rfkjunum áMtur, að til styrjald
ar við Rússland hljóti að koma
áður en árið er á enda. Slík
hugsun er rísust til þess a'5
flýta fyrir því, að til styrjald-
ar dragi. Bandaríkin álíta, að
hæglega megi kom&st aif án
Vestur-Evrópu. Vestur-Evrópu
menn eiga örðugt með að koma
auga á nokkurt það atriði, sern
réttlætt geti slíka skoðun.
GAGNKVÆMUR
MISSKILNINGÚR
Bandaríkjam'enn eru, einis og
allar þjóðir, sem náð hatfa ytfir-
ráðum á hafinu, gegnsýrðir af
sjálfstrausti, vegna þeirrar
valdaafstöðu sinnar. Yfirráðun
um á hafinu fylgir jafnan trú
viðkomanda á því, að hann sé
þar með ósigrandi. F.nglending-
ar þjáðust af þeirri oftrú á 19.
öld; nú hafa Bandaríkjamenn
tekið við. Þá viöhöfðu Eng-
Iendingar ummæli, sem vöktu
Sömu gagnáhriif armars staðai
í Evrópu og þau, sem nú vakna
hjá ofckur í sambandi við
Bandaríkin. Framkoma Eng-
Iendinga á Viínarráðstefnunni
var nákvæmlega söm og
Bandaríkjamanna nú, og veld-
ur sömu gagnáhrifum, — reiði
og hlátri blandinni fyrirlitn-
ingu.
Alþýða manna í Bandaríkj-
unum er þess fullviss, að þeirra
þjóð standi Bretum og öðrum
Vestur-Evrópuþjóðum framar
að siðferðilegum styrk. Ég hef
hvað etftir annað bent á, að
hagtfræðilegar skýrslur varð-
andi aíbrot í Bandaríkjunum
sýna mun hærri hlutfalstölu
en í evrópisfcum löndum. Því
svara Bandaríkjamenn á þá
leið, að það sanni aðeins, hve
lögreglan þar í landi sé fremri
að dugnaði í starfi sínu.
En Evrópumenn þjást líka af
vissri minnimáttarkennd. Mér
nægir að benda á Breta, sem
Bandaríkjamenn gera gys að
fyrir hið „helkalda stolt“
þeirra, og ekki að ástæðulausu.
Þegar Englendingur ræðir við
Bandaríkjamann, tekur hann
það sem gefið, að sá bandaríski
sé maður fávís; reynir þess
vegna að haga orðum sínum í
samræmi við það, að þau séu
ékki skilningi Bandáríkja'
mannsins ofvaxin. Englending
urinn hyggur hins vegar ekki,
— eins og só bandaríski, — að
hann sé gæddur siðferðilegum
yfirburðum, en hann telur
sig þraskaðri andlega, og
tekur þannig undir við
það álit, sem Bandaríkja-
maðurinn hefur á honum.
Bandaríkjamaðurinn er gegn-
sýrður af þeirri trii, að Evrópu
maðurinn sé sér fremri að gáf-
um, öldungis eins og Evrópu-
raenn tala um bragðvísi Aus'
urlandabúa. Bandarík j amenn
eru þess fu'llvissir, að sérhver
Evrópubúi geti snúið á þá í við
skiptum, — sökum þess að þeir
séu Evrópumönnum stórum
heiðarlegri. Trú Evrépumanr.a
á því, að þeir standi hinum
framar að andlegum proska,
ber sömu skoðun vitni, þótt
hún komi fram á annan hátt
hvað þá snertir.
KENN SLUHÆTTI
UM AÐ SAKA
Þetta vandamál á eiginlega
rætur sínar að rekja til
kennsl'uhátta. í flestum banda-
rískum skólum er kennslunni
þannig hagað, að árangurinn
hlýtur að verða eins slæmur
og hugsast getur. Þar er ýtt
undir sjálfsálitið um leið og
Framhald á 7. síðu.

Dó fyrir friðinn
Myndin er af 56 ára gömlum Iiindúa,
Narayana að nafni, en hann lét grafa
sig lifandi til að mótmæla stríðshættunni í heiminum. Naray
ana var grafinn 29. janúar, og þegar kistan var opnuð 7. febiú
ar, var hann liðið lík. Hann rökstuddi ráðstöfun sína með þesri
um orðum: Ég vil ekki lifa í stríðandi heimi. Ég vil þóknasi;
guði minum. Ég bið þess, að friður ríki í heimmum.
Frá Olðfsvík Sandi
UNDANFARINN hálfan ann
an áratug hefur lífsafkoma
fólks í Óatflsvík farið almennt
batnandi. Flest hús í bænum
eru ný og by-ggð úr varanlegu
efni. Blandast engum hugur
um, að lagt hefur verið í mikla
fjárfestingu í kauptúninu að
þvi er snertir húsagerð og ann-
að og flest vel vaiidað.
Á undanförnum árum hefur
atvinnulíf verið blómlegt í Ól-
afsvík. Efckert ár brugðist.
reyna að ná bátnum á flot. Að-
staðan er mjög erfið. enda norð
an stormur. Á fösíudagslkvöld-
ið fvrir páska læigði storminn
og tókst honum þá að ná bátn-
um út og er hann kominn með
hann til Stykkishóims.
Skipstjóri á Haföldunni er
Guðni Sumarliðason, dugleg'ur
og röskur sjómaður.
HÖFNIN
Hafnarskilyrði eru mjög erf-
Þegar aðrir útgerðarbæir (ið í Ólafsvík. en stuct að róa á
sendu skip sín á sildveiðar við _ auðúg fiskimið. Varnarigarðinn.'
Norðurland stunduðu Ólsarar norðan hafnarinnar þarf að
snurruvoðaveiðar og fiskuðu lengja s. s. 100 m. Mundi ’bað
oft ágætlega. Atvinnulítf hefur ( auðvelda að taka hofnina, 'þeg-
verið blómlegt í vetur. Átta er vont er í sjóinm Einnig
landróðrabátar stunda veiðar þyrfti að hækka bann, því
frá Ólafsvík í vetur. Gæftir. brim gengur >rfir, ef eitthvað
vom góðar í janúar og febrúar er að veðri. Hafr.arbætur þær,
og afli oftast góður, 5—8 tonn s&m þegar eru fengnar, ha%
í róðri. Allmargir aðkomu- gengið miög seint. Huigniýndin
menn eru í bænum, bæði á bát, um landshöfn í Fifi hefur tafi‘3
unum og við vinnu í frysti’húis- framikvæimdir í Ólafsvík. Hyg\e*
inu. Flest hafa unnið um 70 ég að Ólafsvík sé þegar búin aö
manns í hraðfrystihúsinu í vet sanna tilverurétt sinn sem ver-
ur. í því eru 8 hraðfrystitæki,1 stöð fyrir landróðrabáta, b'ii*
þar af 5 ammoniaktæki, sem sem útgerð hefur stöðugt a úfc-
getfast mjög vel. Stendur sjald izt eftir því sem höfnin hefur
an á að frysta fiskinn, svo fljót- 1 verið lagfærð. Tel ég það illa'
virk eru þau. Fiskur hefur ver- farið. ef fjarlægar milljóna-
ið með mesta móti í vetur út af framkvæmdir i Ritfi eiga aci
Snæfellsnesi. Ber vafaJaust að standa í vegi fyrir hví að leggja
þakka það friðuninni. í marz-!til hafnarinnar í Ólafsvík það
mánuði var atfli lítill og at- ‘ sem á vantar til þess, að húta-
vinna þar af leiðandi. Ástæðan geti talizt nothæf bátahötfru
er gæftaleyisi og eir.nig gekk Enda þótt góð höfn komi eim
loðna á miðin. Fiskurinn kann hvern tíma í Rifi, hygg ég aö‘
landróðra*- verði
aðir frá Ólatfsvíik.
liltaf stund-
sér ekki hóf og étur yfir sig,
verður veikur og íæst ekki á
línu. Hafaldan reyndi þá r.et.,
Veit ég ekki til að það hafi, HELLISSANDUR
verið reynt hér áður. Þessi til- j . Veguiinn út á Sand unditJ?
raun gaf þegar góða raun og Olafsvíkurenni er ógreiðtfær
varð til þesis að alMr bátárnir og stundum ófær bílum. Fyrir*
skiptu ytfir á net. L'ggja þeir páskana var hann þó allisæmi'-
nú í höfninni albúnir að hefja legur fyrir „jeppa“. Sandur e»
netaveiðar er storminn lægir.1 m’Mu 'verr settur en Olafsvil?
Ihvað snertir hafnarskilyrði. Éit
BÁT REKUR A LAND {vonandi að úr þsim annmarka
í norðan stórviðri rétt fyrir rætist innan tíðar. Einnig era
mánaðamótin sleit m.b. Haíöld samgöngur á landi mjög ertfið-
una upp frá Norðurgarðinum ar, þar sem akfær vegur hefur
og rak hana upp í fjöru. Um'enn ekki verið gerður fyrir
skemmdir er ekki hægt að Snæfelisnes. Fyrir nokkrura
segja að svo komnu. Kristján
Guðmundsson skipasmiður frá
Stykkishólmi befur verið að
árum kom ég út á Sand með
Karlakór Stykkishóims. Fannt'1j
Framhaid á 7. síðu. |