Tíminn - 20.08.1964, Blaðsíða 8

s
„Rómaborg er yfir öllum borgum og hjá henni eru allar borgir að virða sem borp,
því að jörð og steinar og stræti öll eru roðin í blóði heilagra manna. Þar er blóð
Krists og klæði Maríu og mikill hlutur beina Johannis babtiste. Þar er umskurður
Krists og mjólk úr brjósti Maríu, af þorngjörð Krists. og af kyrtli hans og margir
aðrir helgir dómar varðir í einu gullkeri miklu.“ Svo mælti Nikulás ábóti á Munka-
þverá, er gekk til Rómar einhvern tíma á miðri 12. öld. Rómaborg hefur í tvö þús-
usð ár verið kölluð borgin eilífa. Hún var miðdepill heimsins að fornu, andleg höf-
uOSðrg kristninnar og höfuðborg ítalíu síðan 1871.
Borgin liggur á vinstri bakka Tíberfljóts á hinum frægu sjö hæðum, en á hægri
bakka fljótsins eru tvær hæðir í viðbót og eru þær mestar. Heitir önnur þeirra Vati-
kan. Þar er páfaríkið og þar stendur mesta kirkja í heiminum, Sankti Péturskirkj-
an. Borgin er talin byggð árið 753 f. Kr., en hún var ekki byggð á einum degi, svo
sem segir í hinum þekkta málshætti, því frá ómunatíð hefur verið þar feriustaður
yfir Tíber, sem er stærsta fljót á skaganum.
Hvítklæddi lögreglumaður-
inn á reiðhjólínu hægði ferð
ina og drap loks niður fæti og
stanzaði um tvo metra frá bíln
um. Hann þreifaði ósjálfrátt
niðiir í beltisstað, þar sem lít-
il skammbyssa hékk í svörtu
hulstri og horfði tortrygginn
á dökkan og drungalegan Benz-
inn, með þýzka tollnúmerinu.
Inni í bílnum varð uppi fótur
og fit meðal hinna þriggja
þreyttu ferðalanga, sem komn
ir eru alla leið ofan af fs-
landi til þess að villast um há-
nótt í borginni eilífu. Borgar-
kortið er breitt út og ítölsku
bókín er á lofti. Með handapati
og bendingum og samblandi af
íslenzku, ítölsku, ensku og
þýzku er spurt til vegar. Lög-
reglumaðurinn virðist eitthvað
skilja, en heldur sig þó enn
i hæfilegri fjarlægð frá bíln-
um. Ósjálfrátt lítum við í speg-
ilinn við framrúðuna tíl þess
að sjá, hvort eitthvað sérstak-
lega athugavert sé við okkur.
Og loks byrjar laganna vörð
ur að tala, fyrst hægt og var
færnislega, en sækir brátt í sig
veðrið, sleppir höndum af stýri
og notar nú hjálpartækin, sem
hverjum ítala eru svo nauðsyn-
leg til að fylgja orðum sínum
eftir. Og eftir hína löngu tölu
standa enn eftir og óma í
kyrru næturhúminu, sömu orð
in og við höfum svo oft heyrt
um nóttina: Sinistra, destra,
semper diritto. Við fylltumst
vonleysi, höfðum einmitt i
rúma klukkustun^ verið að
fara sinistra, destra og þó að-
allega semper diritto. Ef til
vill hefur lögregluþjónninn les
ið hugsanir okkar úr syfjuðum
augum okkar, því að nú nálgast
hann bílinn og merkir inn á
kortið. Okkur til mikíllar gleði
komumst við að raun um, að
við erum nær á leiðarenda, nú
gildir aðeins að finna rétta hús
ið og komast í háttinn, þótt
liðið sé að morgni. Við bjóð-
um góða nótt í kór, kinkum
kolli í ákafa og sveiflum hönd
unum í kveðjuskyni, alveg
eins og við værum uppaldir á
Ítalíu. Við erfum ekki tor-
tryggnina lengur við hjólríð-
andi lögregluþjónínn og skömm
umst okkar hálfpartinn fyrir að
hafa hugsað ljótt til hans, þeg-
ar við skömmu síðar sjáum,
að við höfðum stöðvað hann
beint fyrir framan Seðlabanka
Ítalíu.
Meðan við ókum gegnum nið
dimma nóttina klukkustundum
saman, leiðina til Rómar, höfð
um við gælt við hugsunina um
að allt í einu myndi borgin birt
ast okkur logandi af ljósadýrð,
sem vísaði okkur veginn á leið
arenda. Við hugsuðum um,
hve skemmtilegt er að koma
á brún Árbæjarbrekkunnar og
sjá Reykjavík allt í eínu opn-
ast fyrir neðan með þúsund-
um ljósa og minntumst gam-
alla frásagna af hugarfari fann
barinna manna, sem brutust
áfram í grenjandi stórhríð og
sáu loks Ijós í ljóra.
Þegar hinn langþráði vegvís
ir: Roma sentro, birtist allt í
einu í skærum rákum bíl-
ljósanna, var ferðin ósjálfrátt
aukin. Við ókum lengra,
lengra, en stöðugt níður á
við, og alltaf varð myrkrið
svartara og trjágöngin þrengri.
En ljósadýrð Rómar lét á sér
standa, og við fórum að hugsa,
að kannski slökktu þeir Ijósin
í Róm yfir nóttina. Það væri
það, sem þeir ættu við, sem
töluðu svo mikíð um Rom by
night.
Það er leiðinlegt að koma til
borgar og villast, þegar mann
langar til að sofa, en hálfu
ónotalegra er að koma á rétt
an náttstað og finna engan hús
ráðanda til að vísa manni á
bólið. Svo var reynsla okkar.
Það er sagt, að maður þurfi
að vara sig á þjófum á Ítalíu,
en án þess að ég hafi ástæðu
til að þjófkenna ítali, gat ég
ekki varizt hugsuninni um, að
þjófar séu sjálfir aldrei þjóf-
hræddir, þegar við komum að
öllum hurðum upp á gátt á
hinu glæsilega stúdentaheim-
ilí, Casa Internzionale dello
Studente á Foro Italico, en
fundum engan næturvörð. Við
gengum um langa, dimma
ganga og enduðum loks á
sama stað í stóra anddyrinu.
Við vorum úrkula vonar um
að finna nokkurn og vorum
að hugsa um að búa okkur
náttstað í bílnum.
Til fróunar byrjuðum við
að bölva hressilega á íslenzku
og viti menn, þetta dugði. Allt
í einu reis upp mannvera, al-
klædd, af legubekk þarna í
anddyrinu og spurði hvern
fjandann við værum að þvæl
ast. Við svöruðum stamandi, en
þó með nokkrum þjósti á móti,
að við værum komnir ofan af
íslandi til að sitja ráðstefnu
á þessum stað, hefðum bevís
upp á að við ættum að búa
þarna, værum búnír að aka
síðan kl. 7 um morguninn hefð
um töluverðan farangur, ætt
um að mæta við þingsetningu
eftir 4 klukkustundir, vildum
fara í bað og umfram allt fá
rúm til að sofa í. Gremjan í
syfjulegum augum næturvarð
arins breyttist í vorkunnsemi
og kannski hefur hann hugsað
það, sem einn félagi mínn á
ráðstefnunni sagði nokkru síð
ar: Seinkaði lestinni frá ís-
landi svona mikið?
En nú verð ég að biðjast af-
sökunar, því að ég ætlaði að
skrifa um sumardaga í Róm, en
ekki segja frá næturævintýrum.
En hvernig á maður í nokkr
um línum að segja frá hálfs
mánaðar dvöl, þar sem hver
dagur er raunar eins og þús-
und ár.
Þannig er a. m. k. tilfinning
in, þegar maður reikar um
þúsund ára gamlar rústir á For
um Romanum, þar sem saga
heimsins er rist á hvert súlna-
' En hvar skal þá byrja? Eig-
um við kannski að skreppa
„niður í bæ“, eins og við segj
um heima, þegar við ætlum
níður í Austurstræti? En í
Róm er ekkert Austurstræti til,
eða eru þau ef til vill svona
mörg?
Þegar við flettum borgarkort
inu til að finna hentugan stræt-
isvagn niður í miðborgina, verð
ur fyrsta undrunarefni okkar
hinar miklu vegalengdir. Róm
er geysilega víðáttumikil, og
þegar búið er í útjaðri hennar,
eins og raunin var með okkur
félagana, varast maður ekki
alltaf fjarlægðirnar og dvelur
lengur en til stóð, þótt um
skyndiferð hafi átt að vera að
ræða.
Borgin er löngu glaðvöknuð
og 40 stiga hitinn ræðst af
miskunnarleysi á ísinn innan í
okkur.
Strætisvagn númer 32 hef-
ur endastöð rétt við ramm-
gera múra Vatíkanríkisins,
þessa örsmáa ríkis, sem þó á
stærstu höll heims. Páfinn er
ekki heima, dvelur a sumar-
dvalarstað sínum, svo ekki er
um að tala að heimsækja hann
sérstaklega. Hins vegar er okk
ur velkomið að ganga um höll
hans, því að þar er raunar
eitt mesta og merkilegasta lista
safn, sem fyrirfinnst í heim-
inum. Og þótt við gengjum
ekkí nema um eina hæðina,
eða bara eftir ganginum, sem
ekki sér fyrir endann á, þyrft
klið þúsund radda gestanna.
Við gætum dvalið þarna all
an daginn, en tíminn er naum-
ur. Áður en við göngum til
Sixtinsku kapellunnar, sem við
höfum heyrt svo oft um í frétt
um, þegar páfakjör fer fram,
stönzum við fyrir framan hin
frægu tíu teppi, sem Rafael
teiknaði árið 1515 og Pieter
van Aelst óf í Brussel. Það var
ætlun Leo, páfa 10., að þau
skreyttu Sixtinsku kapelluna,
en ekki var hægt að koma öllu
fyrir þar. Við undrumst ekki,
þegar við stöndum á miðju
gólfi þessarar stóru kapellu,
sem Sixtus, páfi 6. lét á sín-
um tíma byggja, að páfarnir
hafi gert hana að einkakapellu
sinni. Þarna koma kjörkardínál
arnir saman til að velja nýjan
páfa og þarna syngur páfinn
messur við hátíðleg tækifæri.
Við höfum öll áður heyrt um
loftmálverk Michelangelos, en
undrumst nú, að hann hafi get-
að lokið þessu gríðarlega verki
á aðeins fjórum árum. Raunar
var Michelangelo neyddur til
að vinna þetta verk, hann hafði
aldrei áður málað freskó, þeg
ar Júlíus, páfi 2. gekk á hann
um framkvæmd verksins. Mich
elangelo neítaði í fyrstu, en
samþykkti loks að skreyta loft
ið eftir að hafa tekið loforð
af páfanum, að enginn kæmi
inn fyrir dyr kapellunnar, fyrr
en verkinu væri lokið. Og
þarna vann Michelangelo í fjög
ur löng ár og kom stundum
Eins og áður hefur verið
skýrt frá hér í blaðinu,
fóru þrír laganemar, þar
á meðal undirritaður á
stúdentaráðstefnu, sem
haldin var í Róm, dag-
ana 31. júlí — 13. ágúst
síðastl.
Ráðstefnuna sátu stú-
dentar frá öllum aðild-
arríkjum Atlantshafs-
bandalagsins og voru
þar rædd ýmis mál,
sem þær þjóðir varða
og samskipti þeirra við
aðrar þjóðir. Áður hef-
ur lítillega verið greint
frá störfum ráðsteín-
unnar, en í þessari grein,
er reynt að bregða upp
nokkrum skyndimynd-
um af því, sem fyrir
augu og eyru bar utan
ráðstefnunnar, í „borg-
inni eilífu“.
brot, gengur um kirkju, þar
sem fólk kyssir á hlekkína, sem
Pétur postuli var reyrður í,
eða stendur niðri í einhverri
katakombunni og finnst ná-
lyktin lykjast um sig og greina
frá ótrúlegum örlögum.
Lái mér hver sem vill, þótt
ég vildi helzt leggja frá mér
ritvélina í uppgjöf og afgreiða
málið með: Sjón er sögu rík-
ari.
í vandræðum mínum dettur
mér í hug sagan um danska
ferðamanninn, sem kom til
Bertel Thorvaldsen, mynd-
höggvara, um það leyti, er
hann var að yfirgefa Róm fyr
ir fullt og allt, og spurði, hve
langan tíma hann þyrfti til að
skoða það markverðasta í borg
inni. Thorvaldsen svaraði stutt
og laggott: Ég veit það ekki, ég
hefi ekki verið hér nema í 40
ár.
um við ekki á morgunleikfimi
að halda næstu dagana.
Með aðstoð góðs leiðsögu-
manns, eins og okkur var bless
unarlega séð fyrir, ei margt
hægt að sjá á tiltölulega
skömmum tíma, en um leið
verður maður sannfærður um.
hve margt er óséð. Ekki eru
nokkur tök á að lýsa þeim
undrum, sem blasa þarna við
hvort heldur eru höggmyndir
málverk, mósaik eða vefnað
ur. Þarna er Pétur á krossin
um og Páll hálshöggvinn. Guðs
móðirin með barnið og Kristur
með Móse og Elías sitt til
hvorrar handar. Við sjáum
Jóhannes skírara og Franz frá
Assisi. Við göngum eins og í
leiðslu og förum ósjálfrátt að
hvíslast á. Aðeins bjöguð
enska. þýzka, franska eða
danska túlkanna sker sig úr
ekki út úr kapellunni, svo sól
arhríngum skipti. Hann varð
að liggja á bakinu á háum
pöllum og mála í þeirr? stöðu
hin ódauðlegu listaverk, sem
segja frá sköpunarsögunni.
Hræddur er ég um, að lista
menn nútímans vildu ekki leika
það þrekvirki eftir. Það er
fyrst á leíðinni út, að við tök-
um eftir öllum körlunum og
konunum, sem sitja, að því er
virðist, niðursokkin í að mála
eftirmyndir af listaverkunum
í gegnum stækkunargler á ör-
smáa minjagripi. Við reynum
að komast að því, hvort það
sé satt, sem okkur hefur verið
sagt, að þetta fólk máli raun-
ar alls ekki neitt, heldur séu
örsmáar ljósmyndir límdar á
minjagripina. 'lér eins og ann
ars staðar séu ítalirnir samir
við sig gagnvart ferðamönnum
Ameríkaninn kaupir nefnilega
TÍMINN, fimmtudaginn 20. ágúst 1964 _
8