Alþýðublaðið - 08.05.1953, Blaðsíða 4

4
ALÞÝBUBLAÐIÐ
Föstudaginn 8. raaí J353
Útgefándí. AlþýSuflokkuxinn. Ritsijóri og ábyrgðarmaður:
‘ Hannibal Valdimarsson. Meðritstjóri: Helgi Saern-andsson.
Fréfctaítjóri: Sigvaldi Hjáimarsson. Blaðamenn: Loftur Guð-
mundsson og Páll Beck. Auglýsingastjóri: Emma Möller.
Ritsíjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsingasími: 4906. Af-
gmðslusimi: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8.
Áskiiftarverð kr. 15,00 á mán. í lausasölu kr. 1,00
r jarðskjálfti í vændum l
TALSVEST væri það að ílaí
armáli, ef mælt væri, sera í-
haldsblöSin Iiafa fyrr og síðar
lielgaS Hannibal Valdimars-
syni. Mun þá fljótí reka minni
tíl slíks, sem fylgzt hafa með
baráttusögu alþýðumiar síð-
ustu tvo áratugi, hæði ó sviði
verkalýðsmála og annarra
stjórnmála.
Allar hafa þessar lýsingar
veríð á einn veg, alls staðar var
Jiann fyrir íhaldinu með þeirri
lííilmennsku og óþokkaskap,
sem ekki hæfði nema hástig
lýsingarorðanna og sýndist þó
stundum varla hrökkva til. Mis
jöfn brögð hafa þó verið að
þessu og aldrei verið kostað
eins kapps um níðið og svívivð
ingaraar eins og eftir að Hanni
bai Valdimarsson var kosinn
formaður Alþýðuflokksíns s.I.
vetur.
Ekki kennir ails staðar sam-
ræmis, því þó að hann sé á ann
arri síðunni vitlaus afglapi,
sem brýtur af sér allra hylli og
traust, þá stafar á nrestu síðu
slíkur háski af honum, að sam
anlagt vit allra þessara yfir-
burða gáfuðu ritsnilliiiga, sera
stjóraa hinum sameiginlega
forardreifara ííialdsins, virðist
varla duga til að ráða niður-
lögum hans.
Eftir lýsingum íhaldsblað-
anna er hann einn daginn lítil-
mótlegastur allra manna, vilja-
laust verkfæri einhverra
duldra ihaldssamra afla, hinn
daginn sýnist þeim hann vera
nýkommúnisti, sem stendur í
alls konar hryðj uverkum til
angurs og skapraunar öllum!
frómum íhalðssálum.
Samræminu er ekki fyrir að
fara. enda gömul og ný reynsla
að erfitt er að láta Ijúgvitnun-
um bera saman.
Ef lagður væri trúnaður á
lýsingar íhaldsins, væri Hanni'
bal Valdimarsson lúnn allra
eftirsóknarverðasti og ákjósan-
legasti foringi Aiþýðuflokks- ’
íns, frá sjónarhóli þess. Hvað
vill það í raun og veru meira?
Það væri þá helzt, að það tryði!
sjálft sínum eigin ósannindum. |
En á það virðist eitthvað^
skorta. Veit stjórnmálaritstjóri
Morgunblaðsins eitthvað ann-
að og sannara xun bennan hat-
aða andsýæðing sinu, en heníar
að segja?
Nýtt gos af svívirðinsrum hef
ur brotizt upp úr undirdjúpum |
íhaldsins síðustu dagana og
gæti bent á að jarðskiálfii væri i
í vændum. Tveir leiðarar og
ein forsíðufrétt hafa ekki
bxokkið til að útmála þá skelf-
ingu, sem af því gæti stafað,
EF svo skyldi fara að Fram-
sóknarmerm b.yðu ekki fram á
ísafirði. Virtisí þó eklcert vera
æskilegra ef að Hannibal Valdi
marsson er slíkur að afgervi og
innræti og íhaldið vill vera
láía. en að einmitt einhver því-
líkur yrði foríngi stjórnarand-
stöðuimar og aðalforsvarsmað-
ur Alþýðuflokksins á þingi.
Væri nokkuð æskílegra fyrir
það?
Einhverjum lesanda íhalds-
blaðanna gæti líka dottið í hng
að íhaldsmenn byggjust ekki
við að tekizf. Iiefðu írvggar ást-
ir milli hinna óhreyttu kjós-
enda Framsóknar og íhaldsíns,
fyrst þau eru svo viss um að
Framsóknarmenn myndu held-
ur taka þann kostinn að styrkja
varmenni og verkalýðsböðul á
borð við Hannibal Valdimars-
son til þingmennsku, en hina
alfullkomnu íhaldsgæðinga.
I»á er ekki síður athyglisvert
höfuðvopnið, sem beita á íil að
afstýra þeim þjóðarvoða, að
nokkrum Framsöknarmanni
nokkurs staðar á landinu dytti
í hug að styrkja heldur íhalds-
andstæðing en kasta aíkvæði
sínu algerlega á glæ.
Vopnið er verkfa’ilið s.I. vet-
ur, sem sívaxandi dýrtíð og lájt
lausar verðhækkanxr knúðu al
þýðusamtökin út í. Þjóðin öll,
alþýðan í landinu, var orðin
þreytt á — og er þreytt enn
þann dag í dag — ýmist aðgerð
um eða aðgerðaleysi ríkisstjórn
arinnar, sem höfðu eins konar
vaktaskipti í því að snúa dýr-
fíðarskrúfunni.
Verkfaílið var nauðvöm
fólksins í landimi og fyrsta
raunhæfa tilraimin, sem gerð
hefur verið til þess að spyrna
við fótum á ógæfubraut verð-
hældtana og dýrtíðar. í ravm
réttri eina verulega átakið tíl
að framkvæma það, sem var
eitt af stefnuskráratriðum nú-
verandi stjórnar: lækkíin dýr-
tíðariimar.
Þeir, sem kunnúgir era hand
bragði íhaldsins frá forrnx fari,
mum þó sjá nokkwrt samræmi
í þessari herferð. I allri rógs-
íðjunni og mannskemmdunum
vefast svo fagurlega saman al-
úðin og vinnugleðin, sem hægt
er að leggja í verkið, þegar
saman fara unprunaíegír hæfi-
leikar og þjálfun langrar ævL
Þá kemur greinilega fram í
þessum skrifum skelfingin,
sem grefur um sig i hugskoíi
íhaldsmanna við tilhugsunina
um það, ef einhvers síaðar yrði
samstaða íhaldsandstæðing-
anna til þess að fækka umboðs-
inönnum og þjónum fjárplógs-
mannaima á alþingi. Skvldi
það ekki vera óttinn við að
jarðhræi’mgar næsffu kosninga
gætu skekíð af stallinum eitt-
hvert goðið, er nú situr steig-
urlátt í befi auðshygju og fjár-
glæfra, sem stendur á hak við
sefasýkisköst síðu&iu daga?
Útbreioið Alþyðuhlaðið
SAGÁ íjallgönguíþróttarimi-1
ar geymir marga cljarfa dáð.
Mestur Ijómi er þó um afrek
það. sem franski Himalayaleið-
angurinn vann sumarið 1950.
Meira afrék hefur enn ekki ver
ið unnið á því svðii., |
Þó er það ekki fyrst og
fremst sigurinn, sem gerir
þetta afrek svo stórfenglegt, og
er þar samt óneitanlega um
íra-gan sigur að ræða. Frank
Smythe, hinn rnikli brezki
fjallagarpur, sem batt órofa
tryggð við Himalayafj allgarð-
inn, lét s\ro um mælt: ,,Fjall-
göngur í Himalaya eru svo ó-
segjanlegum örðugíeikum háð-
ar. að teijast verður með öllu
útilokað, að nokkrum leiðangri
muni takast að klífa nokkurn
hinna tólf hæ-stu tinda í fyrstu
tilraunA Það var þó einmitt
þetta, sem Annapurnaleiðangr-
inum tókst. Við annan leiðang-
ursmann tókst foringjanum,
hinum unga franska verkfræð-
ingi, Maurice Herzog, að klífa
tindinn Annapura, sem gnæf-
ir 8075 metra yfir sjávarmál,
hærra en nokkur rnaður heífur
áður fæti stigið. Undravert, en
um leið ógnþrungið met.
Engu að síður er það hinn ó-
trúlegi hetjudugur mannsins,
sem gerir dáð þessa ógleyman-
legasta og stærsta. „Er við
héldum yfir takmörk okkar por
sónulegu getu,“ ritar Maurice
Herzog í frásögn sínni, „unz
við stóðum á yztu þrom mann-
legrar vitundarorku, komumst
við í snertingu við hinn sanna
mikilleiik.“ Já, en sú snerting
kostaði Maurice Herzog og leið
angursfélaga hans þær ótrú-
legu þjáningar, að sá þáttur af-
rekssögunnar hlýtur að iáta
hvern þann, sem les. djúpt
snortinn. Með svo óskil.janlegri
karlmennsku, jafnvc-1 gieði,
bera þessir menn sársauka
þann og örkuml, sem urðu af
leiðingar kalsáranna, að hver
og einn hlýtur að fyllast undr-
un og aðdéun, og afrak Anna-
purnaleiðangursins gnsefir jafn
hátt í sinni heiðu, björtu tign
og tindurinn mikli, sem honum
tókst að klífa.
HEILSTEYPT MANNGERÐ
FYRIR ÖRKUML OG
SÁRSAUKA.
Manni veiti'st því auðvelt að
skilja, að þessir menn, einkum
Maurice Herzog, njóti aðdáun-
ar þjóðar sinnar. Þjóðhetjur
eins og Mermoz, Saint-Exu-
piry og Maurice Herzog gnæfa
hátt upp úr hversdagsiegri lífs
nautn frönsku þjóðarinnar anr.
ars vegar og kaldri raunhyggju
hennar hins vegar, — án slíkra
manna væri hún ekki stoit og
stór. En það verður hún, þegar
við lesurn orð fjallagarpsins: I
„Þegar skurðarhnífur læknis-
ins sneið af mér fingur og tær,
öðlaðist ég heilsteypta persónu
gerð.“ Úti á hinum hvítu,
köldu auðnum tók hann þá
vígslu hreinteikans, sem
Grikkjium í fornöld vrarð táð-
rætt um.
Leiðangurssagan er rituð
samkvæmt frásögn Maurice
Herzog, er hann lé í bandaríska
sjúkraliúsinu í París, þar sem
hann Maut fullnaðaraðgerð og
græðslu vegna kalsáranna. Sú
bók seldist í hundruðum þús-
unda eintaka. Er bókin prýdd
mörgun^ ljðsmyndum úr för-
inni, hrífandi ljósmyndum, er
sýna ekki aðeins hina stórfeng-
legu o ghrikalegu fegurð Hima-
llýafjallgarðsins betur en orð
fá lýst, 'h-eldur og hina geysi-
legu örðugleika, sem leiðang-
ursmenn urðiu að yfirstíga.
MAÐURINNÍ OG FRÁSÖGN
HANS.
Maurice Herzog er ekki
sMld, eins og Saint-Exupery,
hann er eikki einu Sinni gæddur
ritleikni, heldur er hann fyrst
og fremst athafnamaðurinn, og
þó eru hinar hrjúfu setningar
í frásögn hans þrungnar
þeim sársaaka, er hann leið á
sjúkrabeði sínum, þegar bókin
varð til. Og það er einmitt
þetta einfalda, hrjúfa tjáningar
form, sem setur svip J>eirrar
sönnu. karlmennsku á alia frá-
sögnina, er hrífur huga manns
mest. Hver maður, sem þá frá-
sögn les, hversu hugmynda-
snauður sem hann annars er,
hlýtur að sannfærast um það,
að slíkar fjallgöngur eru annað
og meira en innantóm íþrótta-
keppni. Þær eru aðeins eitt
form raurihæifrar tjáningar
þeirrar eilífu þrór, sem stöðugt
knýr mannsandann hærra og
hærra í baráttunni að því
æðsta markmiði, sem örfáum
dauðlegum mönnum auðnast
að ná, — afrekinu ofurmann-
lega.
Staðreyndabundíð og mærð-
arlaust skýrir Maunce Her-zog
fxá leiðangrinum, allt frá því,
er hann ásamt níu félögum sín-
um, sem allir vora valdir og
, þrautreyndir fjallagarpar, —
þótt Oud'et læknir cg kvik-
myndatökumaðurinn lehac
væru ef tíl vill þeirra frægast-
ir, — lögðu af stað í Himalaya-
för sína í apfiílmánnði 1950, í
þeim tilgangi að klíta einhvern
af hæstu tindum fialigarðsins,
áður en monsúnvindarnir
tækju að geisa þann 5. júní.
Þ'að má heirfca óskiljardegt með
öllu, að þeim skyldi takast að
koma því í framikvæmd, því vit
anlega urðu þeir fýrir mörgum
ófyrirsjáanlegum töfum, síðan
reyndu þeir vikum saman, en
árangurslaust, að klifa anr.an
fjallstind, Dhanulagiri, svo aö
það var ekki fyrr en þann 23,
maí, sem þeir hófu þá örðugu
glímu, er lauk með frækileg-
asta sigri þeirra, — gönguna á
hinn ógnum þrungna tind gyðj
unnar Annaputra.
Sérfræðingar á þessu sviði
eru á einu má!i um það, að örð-
ugri fjallganga hafi aldrei ver-
ið farin, og sú staðreynd, að
hún heppnaðrst, beri fyrst og
fremst vitni snilligáfu leiðang-
ursforingjans, varðandi skipu-
Iag og undirbúnirig og. frábær-
urn hæfileikum hans til að
stjórna leiðangursmönnum.
SÍÐASTI ÁFANGINN.
v
Þeir urðu að berjast gegn
grenjandi frosthríðurn, feta ein
stigi í niðaimyrkri þoku og
finna sér leið um hengiflug;
hyldjúpar gjár ginu við þeirn
og snjóskriðurnar steyptust
fr.am af hamrabrúmmum roeð
þrumugný. Suma dagana var
sólskin og steikjandi hiti, en
brunafrost allar nætur, og eftir
því sem ofar dró og loftið varð
þynnra, margfaldaðist áreynsl-
an, er þeir urðu að klífa þver-
hnípt hamrabeltin og brjótast
yfir hinar örðugusiu torfærur.
Og ofan á alla þessa erfiðleika
og hættur bættist svo sú hætt-
an, sem ægilegust var og sí-
fellt vofði yfir þeirn, — kalið.
En hærra og hærra brjóta þeir
sér leið, og þann 3. júní 1950,
aðeins tveim dögum áður en
tímabil monsúnvindanria hefst
á þessum slóðum, leggja 'þeir
tveir, Herzog leiðangursforingi
og fjallagai*purinn Lachenal,
upp í síðasta áfangann, á há-
tindinn. Frostið er óbolandi.
Jafnvel andardrátturinn ve’id-
ur þeim skerandi sársauka.
Lachenal lízt ekki á blikuna og
vill snua við. En Maurice Her-
zog veit aðe;ns eina leið, úr bvi
sem ’komið er. ...
— Þá held ég áfcam eínn
míns liðs, — svarar hann.
Og þegar Laohenal hevrir
svar hans, hikar harin ekki
lertgur. — Ég kem með þér. —•
Þannig farast Herxog orð, er
hann lýsir baráttu þeirra síð-
asta áfangann: „Upp frá því
andartaki erum við bræður. Og
mér þykir serii ég haldi yfir
landamæri, inn í eitthyað fram
andi, óraunhæft. Ég verð altek
inn furðulegri, sterkii tilfinn-
ingu, sem ég hef aldrei orðið
var áður á fjallgöngum. ... Hið
Framhald a 7. síðu.