Alþýðublaðið - 20.11.1953, Blaðsíða 4
t
ALÞÝÐUBLAÐtÐ
Föstudagur 20. nóv. 195?.
Útgeíándi: Alþýðuflokkurimn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Hamúbal Valdimarssoa Meðritstjóri: Helgi Sæmundssort.
Fréttástjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamerœi: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Bmma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
sími' 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. I lausasölu: 1,00.
Utgerðarmenn, sjómenn, auðfélög
MARGIR höfðu vænzt þess,
að hinir stórfelldu heildarsamn
ingar, sem ríkisstjórnin gerði
nýlega við Rússa um kaup á
olíum, mundu leiða tíl verulegr
ar lækkiuiar á olíuverðinu inn
anlands. En svo virðist nú ekki
aetla að verða.
Nú hefur það fengizt upp-
lýst á alþingi, að ríkisstjómin
hefur framselt olíitfélögúnum
þremur, sem hér starfa, samri-
ingana í heild, án þess að setja
þeim ' nokkur skilyrði, sjó-
mönnum og útgerðarmönnum
óg öðrum notendum olíuiuiar
til verndar.
Ráðherra sá, sem fyrlr svör-
um varð, er um þessi mál var'
spurt á alþingi, lét í Ijós þá;
skoðun, að óþarft hefði verið
að setja nein slík skilyrði, því (
að olíur Jytu hámarksákvæðum
fjárahgsráðs.
Þessar upþlýsingar ráðherr-
ans munu þó því miður ekki
vera réttar nema að nokkru
leyti, því að smurningsoliur og
svartolía lúta ekki verðlagsá-(
kvæðum. Smurningsolíur eru
dýrar og eru því alls ekki svo
lítill hluti af samningmim þeg-
ar á Icrónutöluna cr litið. Og
svartoííunotkunin er sívaxandi
og er nú þegar orðiti verulegur
hluti af olíunotkun lands-
manna.
Það ber í fyvsta Iagi að
hai*ma, að upplýsingar ráðherr
ans. ura þetta atriði skyldu
reynast rangar, og í annan stað
verður það að teljast óverjandi
með öllu að setja engin skilyrði
fvrir hagkvæmu verði til not-
enda, þegar svona mikill hluti
of olíunum er undir frjálsu
verðlagi.
Ráðherrann upnlýsti ekki,
hvað inrskaunsver'ðið pr. tonn
hefði verið í Rúslandi, en sagði
að það ætti að vera lægsta
heimsmarkaðsverð á hverjmn
fíma, þegar afhending færi
fram.
Að öðrum leiðiim hefur bó
Alþýðublaðið fengið vitneskju
um, áð kostnaðarverð í inn-
kaupi Iiafi %ærið Jld,90 krónur
á tonn í seinasta skipinu, sem
hinsrað kom frá Ameríku og
116,10 á tonn í fyrsta skipinu,
sem bingað kem í baust frá
Rússlandi. TJr ameríska skip-
j*ni mun söluverðið háfa verið
ákveðið 169 krónur á tonn, en
úr hví f.vrsta rússneska mun
verðið bafa verið ákveðið 172
krónur á tonnið.
Þannig er bá söluverið inn-
anlands strax heldur á uppleið,
Björgvin Frederiksen á iðnþinginu:
sfðan olíufélögin fengu að
ganga inn í heildarsamninginn
og gerð voru innkaup í stærri
stíl en nokkru sinni fyrr og
flutningar hafnir í stæ.rri skip-
um en til þessa hafa vérið nofc-
uð til flutninganna. Þetta verð-
ur því óskiljanlegra þegar upp-
lýst er að fraktirnar séu nú um
50 krónmn lægri á tonn en þær
hafi verið fyrir ári síðan.
Spurningu Hantiibals Valdi-
marssonar um það á alþingi,
hvort engra verðíækkana væri
að vænta, ér kæmu olíunotend
um til góða, var svarað ákveð-
ið neitandi.
Enn fremur var upplýst, að
olíusariilög útvegsmanna og
sjómanna fengju ekki að ganga
inn í samninga ríkisstjórnar-
innar um olíukaupin milliliða-
laust og án milliliðakostnaðar.
Hefði, það þó verið næsta eðli-
Iegt, og alveg eins hægt að
framselja einhvern hluta samn
ingsins til þeirra eins og til ol-
íufélaganna. Er vitað, að sum
olíusamlögin eiga allstóra olíu-
tanka.
Þegar ríkisstjórnín á árnn-
um 1944 og 1945 annaðist inn-
flutning á olíum til landsins,
fengu olíusamlögin olíuna með
innkaupsverði. Eins hefði átt
að gera nú. En það var ekki
gert, heldur verða samlög sjó-
manna nú a'ð kaupa olíurnar á
smásöluverði hjá olíufélijgun-
um eins og aðrir.
Það er áreiðanlegt, að hér
hefur verið illa á málum haldið
fyrir hönd útgerðarmanna og
sjómanna. Og nú virðist Sjálf-
stæðisflokkurinn hafa verið
búinn að steingleyma kröfum
sínum frá í vor um endur-
greiðslur á ofsagróða af olíu-
farmgjöldum. Sá gróði er áreið
anlega ekki niinni «ú en þá.
A'ð láta hann renna til sjó
manna og útgerðarmanna væri
langeðlilegasta hjálpin til hinn
ar aðþrengdu útgerðar.
Hitt sjá svo allir, að þegar
ríkisst.iórnin sjálf kaupir allar
olíur til landsins í einu lagi, á
hún ekki að kasta vörunni frá
sér til einstakra auðfélaga, sem
alóbarfra milliliða, heldur
hefði hún þegar í stað átt að
taka dreifínffarkerfi þeirra
an'-aðhvort Ieigunámi nða n!o-n
arr'ámi og setia nnn ríkiseinka
sölu á olíum. Hefði slík eitika-
sala átt að vera ágóðalaus þjón
usta vfð sjávarúíveg og iðnað,
eins og áburðareinkasala ríkis-
ins hefur verið það fj’rir bænda
stétt landsins.
S
S
s
s
i
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
V
V
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
S
s
s
i
• MORGUNBLAÐIÐ. mál-
gagn þess stjórnmáláií'okks,
sem valdið hefur íslenzkum
iðnaði þyngstum búsifjum
undanfarin ár, birti í gær
fvrrihluía ræðu þeirrar, er
Bjöfgvih Frederiksen, for-
seti Landsambands iðnaðar-
<&
manna, flutti við setningu
15. iðnþings íslendinga.
Sumt af því, sem ræðumað-
ur gerir að umtalsefr.i. er
orð í tíma töluð, eri önnur
atri,ði köma mönnum spánskt
'fyrir sjónir. Það er furðu-
legt. að forustumaður sam,-
taka 'ðnaðarihs skuli ekki
vita betri skil á ýmsu því,
sem Björgvin íjallar urn í
ræðunni.
SAMÞYKKTIÐNÞINGSINS
Björgvin Frederiksen vík
ur að því, að síðasta iðnþing
hafi samþykkt að skora á
iðnaðarmenn um land allt
að vinna að því. að iðnaðar-
menn yrðu í kjöri við síð-
ustu alþingiskosningar og
lýst yfir því, að iðnaðar-
menn eða hæfir fulltrúar frá
iðnaðarsamtökunum skyldu
öðrum fremur njóta stuðn-
ings iðnaðarmanna við kosn
ingarnar. Síðan bætir Björg
vin Frederiksen því við, að
enginn stjórnmálaflokkanna
t haf; táiið sér 'fært að verða
við tiítnæitim þeim, sem fóí-
ust í tillögum iðnþingsins.
í framhaldi af þessu talar
svo Björgvin á þá lund, að
hann virðist þeirrar trúar,
að enginn iðnaðarmaður eigi
sæti á alþingi.
HVAR VAR MAÐURINN?
Þetta er mikill misskiln-
ingur. Alþýðuflokkiirinn
bauð fram í einu kjördæmi
landsins íulitrúa starfandi
iðnaðarmanna í landinu,
Eggeft G. Þorsteinsson for-
mann Múraraféiags Reykja
víkur, og Eggert á gáe.ti á 'al-
þingi 'sem eiriri af fulltrúum
Alþýðuflokksins. Auk hess
hefur annar þingmaður Al-
þýðuflokksins, Emil .Tóns
son. haft mikil afskipti af
málum iðnaðarins og lengi
verið ötulasti máisvari hans .
á alþingi. Alþýðuflokkurinn
hefur því sannavlega teki'ð.
. málaleitun síðasta iðnþings
vel og ti d. ólíkt betur' en
flokkur Björgvíns Frederik
sens. Hins vegar hefur þess
okki orðið vart, að Björgvin
hafi staðið við skuldbind-
ingu þá, sem fólst í áminnztri
samþykkt síðasta iðnþings.
Hann veit ekki einu sinni,
að iðnaðarmaður eigi sæti á
alþingi. Manni. verður á að
spyrja. Ilvar vár Björgvin
Frederiksen í síðú.stu kosn-
ingum? Var hann sofandi?
Gaf hann engan gaum að
því, sem fram fór í kosn-
ir.gunum? Eða var hann svo
upptekinn í þjónustu við
flokk, sem virti samþykkt
síðasta iðriþings að vettugi
og hefur haft fðrustu um að
sliga íslenzkan iðnað., að
hann veitti því ekki athyglí,
að Alþýðuflokkurinn 'sendi
Eggert G. Þorstéinsson og
Emil Jónsson á þing? Er
nema i von, þó að maður
spyrji? ;
SANNGIRNISKRAFA
Samtökúm iðnaðarmanna
er mjkil riauðsýn að auka
áhrif sín í landinu. Það er
vissulega skiljarilegt, að þau
vilji éiga fúlltrúa á alþingi.
Slíktier sanngirniskrfaa. En
eins ér það sanngirniskrafa,
að máður, sem vebt til þess.
trúnáðar að vera forseti
Landssambarids iðnaðar-
manna, viti, hvaða iðnaðar-
menn eiga sæti á alþingi og
tali ekki frammi fyrir iðn-
aðarmönnum, og raunar
þjóðinni allri, éins og álfur
út úr hól.
Herjólfur.
S
-s
'S
s
,s
s
s
s
A
s
s
s
s
s
,s
s
s
s
s
s.
ls
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
1
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V
Bœkur oq höfundar:
Veraldarspegill sfgildra Ijóða
AlþýðubKaðið
Fæst á flestum veitiugastöðum bæjarins.
— Kaupið blaðið um leið og þér fáið yður
kaffi.
Alþýðublaðið
Helgi Hálfdanarson: Handi
an um höf. Ljóðaþýðingar. j
Mál og menning. Prent-
smiðjan Hólar. Reykjavík
1953.
LJÖÐAÞÝÐINGAR eru ís-
lenzkumi bókmenntum mikil
nauðsyn. Alþýða manna hér á
landi á þess lítinn eða engan
kost að lesa sér að gagni list-
rænnar nautnar kvæði stór-
skálda á erlendum málum. Þess
vegna eru ljóðaþýðingarnar í
andlegum skilningi brú, sem
tengir ísland umheiminum,
Snilldarþýðingar Jóns á Bæg-
isá, Jónasar, Matthíasar, Stein
gríms og Magnúsar Ásgeirsson
ar hafa reynzt listasmekk og
ljóðagerð íslendinga mikilvæg
ari og heillaríkari en flesta
grunar. Magnús hefur nú um
áraskeið verið einvaldi í ríki
íslenzkra Ijóðaþýðinga. En í
d.p” verist sá merki bókmennta;
viðburður. að maður. sem lík-'
legur er að verða jafnoki hans
eða kannski ofjarl, kveður sér
hljóðs á skáldaþingi okkar.
Þetta er Helgi Hálfdanarson. {
Bók 'hans heitir „Handan um
hö'f“ Og er veraldarspegill sí-
gildra ljóða.
Viðfangsefni Helga Hálfdan-
arsonar eru stórmannlega val-
in. Hann glítnir við snillda.rljóð
skáldjöfra á borð við Schiiler,
Goethe, Heine, Shakespeare,
Milton, Keats, Shehey, Byron,
Wordsworth, Púsjkín, Ómar
Kajam, Hafiz og fjölmarga
aðra, sem> skipað hafa öndvegi.
Hitt er þó mest um vert, að
hann leysir þrautirnar af frá-
bærri íþrótt og einsíakri vand
virkni. Sonnettur Shakespeares
missa hvorki ilm né lit í þýð-
íngunni, og þó tekst Helga enn
Helgi Hálfdanarson.
betur að túlka kynngiljóð og
kenndakvæði eins og Til næt-
urgalans, Haustið, Gríska
skrautkerið og Ótti dauðans
eftir Keats, Skýið eftir Shell-
ey, í Chillonkastala eftir
Byron, og Á Westminsterbrú,
Sve'fninn og Til lævirkjans
eftir Wordsworth, en þau hef-
ur undlirritaður borið saman
við frumtextann af veikum
mætti. Afrek þýðandans er
þvílíkt, að maður fellur í stafi.
Helgi er skyldastur Stein-
grími af gömlu meisturunum>.
Hann leggur meginá'herzlu á
að þýða nákvæmt og túlka blæ
brigði og klið frumkvæðanna.
En smekkvísi Iians og vand-
virkni er svo næm og þjálíuð,
að lesandinn finnur naumast
þýðingarkeim af ljóðunum.
Gleggsta sönnunin um íþrótt
Helga er þýðingin á Rúbajat
Ómars Kajams, en íorverar
hans í því starfi eru svo sem
engin smámenni til sálarinnar.
Helgi Hálfdanarson getur bor-
ið höfuðið hátt.
Perlur skáldlegrar fegurðar
eru hver annarri skærari í bók
þessari. Hér skulu valin nokk
ur sýnishorn smákvæðanna.
Grafljóð á vori 'eftir William
Browne er svipmynd, sem
verður ótrúlega minnisstæð:
Gróandi Vor með glaðan fugla-
róm
og grös í mó!
Er lifna öll þín ungu bióm,
mitt eina dó.
Ótti dauðans eftir John
Keats er dæmi þess skáldskap-
ar, sem sprettur fram eins og
lind undan fjalli persónulegr-
ar reynslu:
Þegar ég finn að feigð að dyr-
j um ber
fyrr en minn psnni skárar
hinztu Ijá
, míns hugar-túns, og áður bund
ið er
í eigin bóka-hlöðum sérhvert
strá;
og er ég lít í ásýnd stjörnu-
nætur
eilífan svip af himinfleygu
Ijóði
sem töfrasproti tímans aldrei
lætur
af tungu minni Ivfta dýrum
óði;
og þegar tæprar stundar flug
ég finn:
að framar ei mig snerti geisli
neinn
og aldrei síðan hlýni hugur
minn
við hverfult ástarblik, — þá
stend ég einn
(Frh. á 7. síðu.) j