Tíminn - 19.09.1964, Side 2

' v '
Ætlar að reisa 5 þúsund
mála síldarverksmiðju
Meirihluti stjórnar Síldarverksmiðja ríkisins samþykkti að
mæla með ríkisábyrgð á lánum
TÍMANUM barst í gær frétta
tilkynning frá stjórn Síldar-
vcrksmiðja ríkisins um ríkisá-
byrgð á láni til nýrrar síldar-
verksmiðju, sem Jón Gunnars-
son hyggst i^isa á Raufarhöfn.
Afköst þessarar fyrirhuguðu
vérksmi'fju eru áætluð fimm
þúsund mál sfldar á sólarhring,
en Jón Gunnarsson áætlar að
byggingarkostnaðurinn verði
sextíu og fimm nilljónir króna.
Af þeirri upphæð þyrfti að taka
fimmtíu og fimm milljónir að
láni og hefur Jón Gunnarsson
óskað eftir meðmælum með rík
isábyrgð á þeim lánum, sem
kynn-u að verða tekin.
Stjórn Sfldarverksmiðja ríkis
ins tók mál þetta fyrir á fundi
þann 11. þ. m. Við atkvæðæ
greiðslu um málið óskaði Ey-
steinn Jónsson að viðhaft yrði
nafnakall. Já sögðu Jónas G.
Rafnar (varamaður Sveins
Benediktssonar), Eyþór Halls-
son (varamaður Sigurðar Ág-
ústssonar) og Eysteinn Jóns-
son. Eysteinn greiddi atkvæði
með tilvísun til sérstakrar
greinargerðar, sem birt er á
öðrum stað hér á síðunni. Og
já sagði Þóroddur Guðmunds-
son. Jóhann G. Möller sagði
nei. Flutningsmaður tillögunn-
NTB-Aþenu. — Eftir hið eftir-
minnilega brúðkaup í morgun í
domkirkju Aþenu, héldu Kon-
stantín, konungur og Anna
María, drottning í brúðkauips-
ferð, en vildu ekki gefa upp,
hvert ferðinni væri heitið.
Lögðu þau af stað í flugvél
og segja fréttamenn, að líklega
ætli þau að eyða hveitibrauðs-
dögunum í Korkith eða þá á
eynn'i Shannen skammt fyrir
utan strönd Grikklands. Fóru
þau hjónin ein til flugvélarinn-
ar og neituðu eindregið að
segja nokkuð um, hvert ferð-
inni væri heitið.
NTB-Kennedyhöfða. — Banda
rískir vísindamenn sendu í dag
á loft geysistóra eldflaug af
gerðinni Saturn og tókst geim-
skotið vel í alla staði. Eldflaug-
in er 50 metrar að hæð og
vegur 570 smálestir. í eldflaug
inni var komið fyrir mann-
lausu geimfari, sem vegur 18.7
lestir og komst geimfarið á
hina ákveðnu braut umhverfis
jörðu.
ar um rfldsábyrgð til að byggja
þessa fimm þúsund mála verk-
smiðju á Raufarhöfn var Eý-
þór Hallsson. Fréttatilkynning
stjórnar Síldarverksmiðjanna
er svohljóðandi, að undanskil-
inni sérstakri greinagerð Ey-
steins Jónssonar,. sem birtist
annars staðar hér á síðunni:
Að gefnu tilefni telur stjórn
Sfldarverksmiðja ríkisins á-
stæðu til að birta fundargerð
verksmiðjustjórnarinnar frá
11. þ.m. og fleiri upplýsingar
varðandi umsögn stjórnar S.R.
um beiðni Jóns Gunnarssonar,
verkfræðings til Sjávarútvegs-
málaráðuneytisins um meðmæli
með ríkisábyrgð á lánum, sem
hlutafélag, sem liann ætlar að
stofna, taki til byggingar sfldar
verksmiðju á Raufarhöfn með 5
þúsund mála afköstum á sólar-
hring, en Sjávarútvegsmálaráðu
neytið hafði sent stjórn S.R.
beiðni þessa til umsagnar.
Hafði Jón Gunnarsson áætl-
að kostnað við byggingu verk-
smiðjunnar 65 milljónir króna.
Af þessari upphæð myndi hluta
félag, sem hann ætlaði að
stofna til að reisa og reka verk-
smiðjuna, hafa yfir að ráða
fjármagni að upphæð 10 millj.
króna. Mismuninn, kr. 55 mill-
jónir, þyrfti félagið því að taka
að láni. f erindi sínu fer Jón
Gunnarsson fram á meðmæli
fyrir ríkisábyrgð á Iánum, sem
tekin yrðu í þessu skyni.
f niðurlagi erindis Jóns Gunn
arssonar til Sjávarútvegsmála-
ráðuneytisins segir svo:
„Sé eingöngu reiknað með
verksmiðjuafköstunum á Aust-
fjörðum og Raufarhöfn, þá er
burðarmagn sfldveiðiflotans
miðað við verksmiðjuafköstin
um 5 sinnum meira nú en árið
1942.
Af framangreindu er ljóst, að
haldi sfldin áfram á næstu ár-
um að halda sig á Norð-Austur-
svæðinu og út af Austfjörðum,
eru fyrirsjáanleg stórkostleg á-
framhaldandi afgreiðsluvand-
ræði í öllum aflahrotum á þessu
svæði, auk þess sem heildar-
afköst verksmiðjanna á Norður
og Austurlandi cru nú miklu
minni miðað við burðarmagn
sfldveiðiflotans, en þau voru
fyrir 22 árum, þegar afgreiðslu
vandræði voru seni mest. Hér
er þó ekki reiknað með þeim
tugum stórra og glæsilegra
skipa, sem eru i smíðum og
eiga eftir að bætast í sfldveiði
flotann fyrir næstu sfldarver-
tíð.
Bygging nýrrar verksmiðju
á Raufahöfn með 5000 mála af-
köstum á sólarhring er því
knýjandi nauðsyn.
Hin stórkostlega aukning sfld
veiðiflotans með nýjum skipum
búnum hinum fullkomnustu
tækjum og veiðarfærum, mönrt-
uðum dugmiklum sjómönnum,
kemur ekki að nema takmörk-
uðum notum og er óraunhæf
nema því aðeins, að móttöku-
skilyrðin í landi fyrir aflann
batni tilsvarandi, en á það hef-
ur mjög skort til þessa.
Er hér um að ræða bráðað-
kallandi verkefni, sem þörf er
á að leysa með átaki margra
aðila.
Þar sem tími til framkvæmd-
anna er naumur, treystl ég þvf
að þér sjáið yður fært að senda
meðmæli yðar með umbeðinnl
ríkisábyrgð til fjármálaráðu-
neytis, sem allra fyrst“.
Umsögn stjórnar S.R. um
beiðni Jóns Gunnarssonar var
endanlega ákveðin á fundi verk
smiðjustjófnarinnar 11. þ. m.,
þar sem mættir voru Eysteinn
Jónsson, Jóhann G. Möller, Þór
oddur Guðmundsson, Jónas G.
Rafnar, varamaður Sveins Bene
diktssonar, og Eyþór Hallsson,
varamaður Sigurðar Ágústsson-
ar. Var gerð eftirfarandi bókun:
„Bréf sjávarútvegsmálaráðu-
neytisins dagsett 17. ágúst, þar
sem óskað er umsagnar um er-
indi Jóns Gunnarssonar, um
ríkisábyrgð í sambandi við 5000
mála verksmiðju á Raufarhöfn,
sbr. fundargerð 27. ágúst 1964,
liður 7 og fundargerð 10. sept.
Iiður 3.
Jóhann G. Möller varaform.
setti fun-dinn og stjórnaði hon-
um.
Eyþór Hallsson lagði fram
eftirfarandi tillögu:
„Þar sem mjög skortir á, að
afköst sfldarverksmiðjanna á
Austfjörðum og Raufarhöfn
nægi til viðunandi móttöku á
afla sfldveiðiflotans á veiði-
svæðunum út af Melrakkasléttu
Þistilfirði og Langanesi og fyr-
ir Austfjörðum, þá samþykkir
stjórn S.R. að mæla með þvf
við sjávarútvegsmálaráðerra,
að hlutafélagi, sem Jón Gunnv
arsson, verkfr., ætlar að stofna
verði veitt ríkisábyrgð sú, sem
hann hefur farið fram á til
þess að reisa síldarverksm. á
Raufarhöfn með 5 þúsund mála
afköstum á sólarhring“.
Jóhann MöIIer bað Eyþór
Hallsson að stjórna fundinum
Framh á 15 síðu
STÚRAUKA ÞARFVERKSMIDJUKOST
fl AUSTUR- OG NORÐAUSTURLANDI
M. a. þarf verksmiðjur á þá staði eystra þar sem engar eru fyrir
Eins og segir á öðvum
stað í biaðinu í dag, fylgdi
sérstök greinargerð at-
kvæði Eysteins Jónssonar,
er meðmæli með ríkis
ábyrgð fyrir lánum tii síld
arverksmiðju Jóns Gnnn-
arssonar voru til umræðu í
stjórn Síldarverksmíðjanna
Greinargerð Eysteins fékk
blaðið senda í fréttafil-
kynningu frá stjórn Síidar
verksmiðjanna í gær og
birtist hún hér á eftir
„Sjávarútvegsmálaráðh erra
hefur óskað eftir ilíti stiórn
ar Síldarverksmiðja 'íkisins á
því, hvort veita eigi hlutaiél-
agi, sem Jón Gunnarssoit, fram
kv.stjóri gengst fvrir ríkis
ábyrgð fyrir ca. 55 milljón kr
láni til þess að bygg.ia síldar
verksmiðju á Raufarhöfn, sem
bræði 5000 mál á sólarhring.
Út aí þessu vil ég láta .•
ljósi eftirfarandi ál»t mitt a
því, hvað nú beri að gera til
að auka afköst sfldarverksmiðj
anna á Austur- og Norðurlandi-
1. Stækka Seyðisf.iarðarverk
smiðju S. R. í 10.000 mála
bræðsluafköst á solarhriiig
byggja þar afurðageymsiur i
hlutfalli við það oig hráeina
geymslur (þrær) nægilega stór
ar fyrir þau afköst og umskip
un sfldar til verksmiðja á N.;rð
urlandi.
2. Stækka Raufarhafnarverk
smiðju S. R. í 8000 mála
bræðsluafköst á sólarhring o?
auka afiuða- og hráeínageymsl
ur í samræmi við það
3. Koma upp sfldarhræðslum
í syðstu kauptúnunum á Aust
urlandi þar sem engai eru og
á Þórshöfn, a.m.k til stuðnings
söltun á þessum stöðum
4. Veíta hlutaféiagi serr. >ón
Gunnarsson gengst fvrir rfkis
ábyrgð fyrir 55 milljón króna
láni, nl að byggja 5000 mála
verksmiðju á Raufarhöfn, e--díi
sé félagið að öllu Ieyti eign
innlendra aðila, hlutafé vrrði
a.m.k. 10 milljónir. ríkisábyrgð
arlánin heizt til 15 ára og veif
ing ábyrgðarínnar og lántaka
til verksmiðjunnar komi ekki
í veg fyrir þær fraœkvæmi.ir
sem greindar eru hér að frmr.
an.
Eg geri að sjálfscgðe ráð
fyrir að fullnægjandi afurða-
og hráefnisgeymsfum v*rði
komíð upp við S.R. á Reyðar
firði, löndunarbryggjiir endur-
bygðar á Siglufirði og nauð
synlegar ráðstafanir gerðar til
þess að bæta svo sem frekast
er unnt tæknibúnað Sfldarverk
smiðja -íkisins í því skvni að
hækka \erð á sfld.
Láta mun nærri að S.R haf>
varið ’05 milljónum til fjár
festingar á árunum 1962-1964
(3 árum). Þetta er kostr.aðui
við að kaupa, endurbyggja og
stækka Seyðisfjarðarverksmiðj
una í 5000 mála afköst, byggja
3000 mála verksmiðju á Reyð
arfirði, og vantar 'ió mjög á
að hráefnis- og afinðageyms'
ur séu fullnægjandi við fess
ar verksmiðjur. (Áætlað er að
vanti framkvæmdir opp á 17
milljónir enn til bess). Þá er
þarna i kostnaður við að koma
á fulluýtingu soðkjarna i öll-
um verksmiðjunum, sem lífs
nauðsynlegar voru eftlr sfldar
leysísárin.
S.R. tók við 13 inilljón kióna
áhvflandi skuldum með gömlu
Seyðisfjarðarverksmiðj inni og
liefur því orðið að lflggja út
nálægt 92 milljónir til þessara
framkvæmda.
Þrátt fyrir ítrekaðar mála
leitanír til ríkisstjórnarinnar
um að útvega lánsfé til bess
ara framkvæmda, hafa ekki
fengist r>ema tæpar 20 millj
ónir alls að láni til þeirra. S.
R. hafa því orðið a«5 fest.a í
þeim af sínu fé á 3 árum um
72 milijónir króna og hefur
það Ieitt til verulegrar lausa
skuldasöfnunar.
Afleiðingarnar af þessu eru
þær, að ekki hefur einu smni
verið liægt að Ijúka verksmiðj
unum á Seyðisfirði og Reyðar
firði og frekari framkvæmd
ir til að auka bræðsluafköst
með öilu útilokaðar. Ennfrem
urur að þrátt fyrir góða rekstr
arafkomu eru verksmiðjurnar
stöðugt í fjárhraki og hafa ekki
getað komið í framkvæmd
nauðsvnlegum tæknilegum enil
urbótum. hvað þá aukið afköst
sín eða hráefnisgeymslur eins
og þurft hefði til að þjóna
stækkun síldarflotans
Framangreindar framkvæmd
ir tel ég nauðsynlegar til þess
að hægt sé að nýta síllarafl-
ann fyrir Austur- og Norður
landi og horfast verður í augu
við þá s'taðreynd að til þess-
ara framkvæmda verður að úi
vega iánsfé.“
£
Tf'MINN, laugardaginn 19. september 1964
,*VV « \ " \ A.