Tíminn - 12.11.1964, Side 7

FIMMTUDAGUR 12. nóvember 1964
ÞINGFRETTIR
TÍMINN
ÞINGFRETTIR
Suðurlandsvegur til Austfjarða
Óskar Jónsson hafði í gær fram-
sögu fyrir tillögu til þingsályktun-
ar um akvegasamband um Suður-
land milli Austfjarða og Reykja-
víkur. Tillögu þessa flytur Óskar
ásamt öðrum þingmönnum Fram-
sóknarflokksins í Suðurlands- og
------------------------------c—
Austfjarðakjördæmum og kveður
hún á um að rannsókn fari fram
á því eins fljótt og auðið er, hvort
aðstaða sé til þess að gera sam-
felldan akveg um Skaftafellssýslur
og hraða þar framkvæmdum við
vega- og brúargerðir með það
fyrir augum að tengja akvegasam-
2 Mennta-
skóla í Rvík
Einar Ágústsson og Óskar Jóns
son hafa lagt fram frumvarp um
að menntaskólar verði tveir í
Reykjavík, einn á Akureyri og
einn á Laugarvatni en stofna eins
og segir í frumvarpinu einn
menntaskóla á Austurlandi og einn
á Vestfjörðum þegar fé' er veitt
til þeirra á fjárlögum. í greinar
geiS með frumvarpinu segir
Samkvæmt gildandi lögum er
aðeins einn menntaskóli í Reykja
vík, og er hann til húsa í gömlu
menntaskólabyggingunni við Lækj
argötu, svo sem kunnugt er. Það
hús var tekið í notkun árið 1846,
og voru nemendur Latínus'kólans
þá 60. Nú eru nemendur Mennta
skólans í Reykjavík rúmlega 900,
og er því augljóst, að þetta gamla
hús er orðið allt of lítið fyrir
starfsemi skólans og óhjákvæmi-
legt að byggja nýtt skólahús til
viðbótar. Að vísu hafa framkvæmd
ir verið hafnar að auknum bygg
ingum í grennd við gamla skóla
húsið. Þær framkvæmdir geta þó
ekki nema að mjög litlu leyti bætt
úr þeim húsnæðisvandræðum,
sem þarna er um að ræða, en
bæta fyrst og fremst úr brýnni
þörf á sérkennslustofum fyrir
ýmsa verklega kennslu.
Þá er almennt viðurkennt, að
Menntaskólinn í Reykjavík sc nú
þegar orðinn a. m. k. nægilega
stór o« því rangt að stefna að
MINNI-GRUND
Framhald al 16. síðu.
348 vistmenn á elliheimilinu í
Reykjavík og 39 í Hveragerði.
Alls eru 136 menn og konur á
launaskrá elliheimilisins, en þar
eru margir starfsménn, sem vinna
aðeins hálfan daginn
ÚTVEGSBANKINN
Framhald ai 16. síðu
rakinn gangur mála, fundir og
viðræður sem bankastjórar og
bankaráðsmenn áttu viðrfulltrúa
starfsmannanna. BankaráðiS sendi
svo skýrslu þessa til saksóknara
og er nú beðið eftir hvern úr-
skurð hann gefur í málinu, hvort
starfsfólkið verður látið sæta refs-
ingu, fangelsi, sektum eða stöðu-
missi, eða hvort málið verður lát-
ið niður falla.
Er nú beðið með eftirvæntingu
úrskurðar saksóknara ríkisins
Valdimars Stefánssonar, því hér
eiga í hlut nærri tvö hundruð
starfsmenn Útvegsbankans, bæði í
aðalbankanum og útibúum hans í
Reykjavik og útt á landi.
fjölgun nemenda : honum. Is-
lenzkir skólamenn munu flestir
þeirrar skoðunar, að slíkur skóli
eigi ekki að vera fyrir fleiri en
500—600 nemendur. Miðað við
þann nemendafjölda gætu tveir
menntaskólar verið fullsetnii í
Reykjavík innan eins til tveggja
ára.
Ýmsir nefna miklu lægri tölu
um fjölda nemenda, allt mður í
300—350. Allir munu hins vegar
sammála um, að 800—900 sé allt
of hátt, jafnvel þótt aðstæður
væru hinnar beztu.
Vegna þessara ástæðna þarf að
fjölga menntáskólum í Reykjayík
í tVo hið allra fyrstá og.hefja bygg
ingu nýs skólahúss eins fljótt og
við verður komið.
Á undanförnum þingum hafa
nokkrum sinum verið fluttar til-
lögur um stofnun menntaskóla á
Austurlandi og Vestfjörðum. Þær
tillögur hafa verið flutta vegna
mikils áhuga í þessum byggðar-
lögum fyrir því, að aðstaða ung-
linga til framhaldsnáms væri
jöfnuð svo sem verða mætti. Virð
ist það sanngirniskrafa, að íbúar
Austurlands og Vestfjarða yrðu
að þessu leyti settir við sama borð
og íbúar á Suður- og Norðurlandi.
Þess vegna er í þessu frumvarpi
einnig gert ráð fyrir stofnun
menntaskóla ó Austurlandi og Vest
fjörðum, þegar fé verður veitt
til þeirra á fjárlögum.
Menntaskólarnir á Akureyri og
Laugarvatni hafa þegar starfað
árum saman samkvæmt heimild í
frmangreindum lögum. Sú breyt-
ing, sem hér er lögð til, er því
aðeins formbreyttng til samræm-
ingar.
Breyttir þjóðfélagshættir auka
þörfina á sérmentnuðu fólki til
starfa í margvíslegum greinum.
Batnandi þjóðarhagur byggist í
vaxandi mæli á því, að vísindi
og tækni verði tekin í þjónustu
atvinnuveganna. Þess vegna [ er
nauðsynlegt að greiða fyrir því,
að sem allra flestir eigi kost á að
afla sér þeirrar menntunar. sem
nauðsynleg er til að geta orðið
virkur þátttakandi þessarar fram-
tíðaruppbyggingar.
Frumvarp þetta var flutt á síð-
asta þingi og var þá vísað til rík-
isstjórnarinnar.
Það er skoðun flutningsmanna,
að ekki megi dragast, að Al-
þingi veiti þá lagaheimild, sem
til þarf til þess að koma mennta-
skólamálunum i viðunandi horf,
og þess vegna er frumvarpið end
urflutt.
band um Suðurland milli Aust-
fjarða og Reykjavíkur.
Óskar Jónsson minnti í upphafi
máls síns á það, að á nokkrum
undanförnum þingum hafa þing-
menn úr Austfjarðakjördæmi og
einnig úr Suðurlandskjördæmi
flutt þingsályktunartillögur er,
hníga í sömu átt. Málflutningur
þessi hefur vissulega þokað áfram
lagningu Suðurlandsvegar í Skafta
fellssýslum, einkum þegar á það
er litið að á þessu landssvæðí er
við margar og miklar torfærur að
glíma, sér í lagi hin rammefldu
jökulfljót. f Austur-Skaftafells-
sýslu hafa á síðari árum verið
byggðar allmargar og kostnaðar-
samar brýr. Er nú svo komið, að
ekki er eftir þar í sýslu nema ein
stórá óbrúuð, þ. e. Jökulsá á
Breiðamerkursandi. Samkvæmt
upplýsingum vegamálastjóra er
nú áætlun fyrir hendi um bygg-
ingu brúar yfir það fljót. Auk
þess eru nokkrar minni ár og læk-
ir í Austursýslunni, er brúa verð-
ur og eru helztar þeirra: Fellsá í
Suður-Sveit og í Öræfum: Hrútá,
Kotá og Svínafellsá. Er þess að
vænta, að ár þessar verði brúaðar
samhliða Jökulsá, svo að full not
verði þess mikla mannvirkis, er
því er lokið. Það er von þeirra,
er um þessi mál fjalla, að þessum
framkvæmdum verði lokið ínnan
fjögurra ára. Má þá segja, a.ð
Suðurlandsvegur frá Almanna-
skarði að austan að Skeiðará að
vestan, sé lagður og í nothæfu
ástandi og þar með rofin einangr-
un Öræfasveitar að austan.
En þá er eftir að leysa þann
vanda, er þingsályktunartillögunni
er sérstaklega beint að, en. það er
vega- og brúargerð yfir Skeiðar-
ársand.
Samkvæmt samþykkt Alþingis
frá 20. des. 1962, var ríkisstjórn-
ínni heimilað: Að festa kaup á
skriðbíl, sem hentað gæti til
ferða um torleiði á landi og sem
ferja yfir vötn og reyna slíkt tæki
á jökulvötnum og aurum Skafta-
fellssýslu, til þess að fá úr því
skorið, hvort á þann hátt yrði opn-
uð samgönguleið fyrir Skaftfell-
inga og ökufært yrði á léttum bíl-
um umhverfis landið. — Ríkis-
stjórnin framkvæmdi þessa heim-
ild. Vatnadrekinn, eins og þetta
tæki hefur verið kallað, kom í maí
1963 og var reyndur á Skeiðarár-
sandi seint í ágúst og aftur í
september það ár. Á liðnu sumri
voru enn gerðar tilraunir á Skeið-
arársandi með vatnadrekann. Eft-
ir þeirri reynslu, sem fengizt hef- i
ur, er sýnt, að drekí þessi rnun i
koma að mjög takmörkuðum not- i
i um sem ferja yfir allan Skeiðarár-1
; sand, bæði vegna kostnaðar og j
i tæknilegra örðugleika i þungu j
I síraumvatni.
Þó mætti hugsa sér hann sem !
bróðabirgðaferju yfir Skeiðará!
eina um stundarsakir, þegar vega-
samband væri komiö að henni:
beggja vegna, a. m. k. fyrir smá- j
bíla. Tilraun þessi með vatnadrek-!
ann var vissulega virðingarverð og j
sannar áhuga og vilja til að opna i
vegasamband yfir Skeiðarársand
og getur ef til vill komið til ómet-
anlegra nota í neyðartilfellum, en
hún bendir ótvírætt í þá átt að
huga verður í alvöru að vega- og
brúargerð yfir Skeiðarársand. Um
sandinn renna nú þrjár höfuðár:
Núpsvötn, Sandgýgjukvísl og
Skeiðará.
Samkvæmt álíti verkfræðinga
vegagerðar ríkisins mun eins og
nú er engum alvarlegum vand-
kvæðum bundið að brúa Núps-
vötn og Sandgýgjukvísl. Hins veg
ar mun ekki hafa farið fram veru-
leg athugun um brúargerð á Skeið
ará. — Það sem fyrst og fremst
hefur dregið úr og stöðvað aðgerð
ir um framkvæmdir á Skeiðarár-
sandi, eru jökulhlaup þau, er
venjulega á 10 ára millibili geys-
ast fram sandinn. Nú mun von
slíks hlaups mjög bráðlega að
kunnugra dómi. Mun þá sjálfsagt
að láta athuga að því loknu og
jafnvel meðan á því stendur, hvers
konar brýr munu henta bezt við
slíkar aðstæður. Ef til vill álykta
menn sem svo, að vonlaust sé að
hugsa um að brúa slíkt torleiði.
Þannig var líka hugsað áður en
síminn var lagður yfir Skeiðarár-
sand, en reynslan hefur sýnt og
sannað, að ótrúlega litlar skemmd
ir hafa á honum orðið, og mönn-
um lærzt að ganga þannig frá sím-
anum, að skemmdir hafa orðið
mjög litlar, þó að hlaup hafi kom-
ið. Gera menn sér vonír um að
hið sama mundi koma upp á dag-
inn með vel gerðar brýr.
Það er augljóst mál, að opnun
Suðurlandsvegar, þegar hann kem
ur til nota, mun verða stórkostleg
lyftistöng fyrir byggðir Aust-
fjarða, svo og þau landssvæði, er
hann liggur um.
Þá má á það minna, að þessi
þjóðvegur mun. ef að líkum lætur,
örugglega skjóta stoðum undir
nokkurn þéttbýliskjarna á syðsta
og einum byggilegasta hluta lands-
ins, sem ekki hefur enn veríð sett
fram af þeim, er tillögur hafa gert
um þau mál.
Eftir athugun og umsögn þaul-
kunnugra manna um aðstæður
allar á Skeiðarársandi, höfum við,
sem að þessari þingsályktunartil-
lögu stöndum, trú á því, að fram-
kvæmanlegt sé og réttmætt frá
þjóðhagslegu sjónarmiði að brúa
vötnin á Skeiðarársandi og tengja
þannig saman akvegakerfið um
Suðurland tíl Austfjarða og þar
með hringveg kringum landið.
Lúðvík Jósepsson sagði, að hann
hefði flutt sams konar tillögu fyr-
ir nokkrum árum og þá hefðu
Framsóknarmenn sýnt henni tóm-
læti.
Páll Þorsteinsson minnti á, að
hann hefði fyrst flutt þingsálykt-
unartillögu í þessa stefnu 1956, þ.
e. um rannsókn á því, hvernig
gera mætti samgönguæð um
Skaftafellssýslur til Austurlands
og hefði sú tillaga verið samþykkt
en þá hefði Lúðvík Jósepsson ekki
einu sinni stigið fæti í þingsal-
inn, sem Ijóst er að málið er eldra
en hann, en hvað sem því liði
skipti mestu, að almennur áhugi
virtist nú ríkjandí á því að málið
næði fram að ganga.
★ Ingólfur Jónsson svaraði í gær fyrirspurn frá Jóni Skaftasyni
svoliljóðandi: Hvenær verður innansveitarsíminn í Hafnahreppi tercgd
ur sjálfvirka símakerfinu á Suðumesjum? Sagði ráðherrann, að drátt-
urinn á að setia upp símann hefði stafað af því, að efnispantanir
hefðu ekki borizt í tæka tíð eins og áætlað hefði verið. Búnaðurinn
var pantaður 1961 og kom 1963 en bilaði í flutninguni og varð að
panta nýjan og er hann nú kominn til landsins og búizt við að upp-
setning á sjálfvirkum síma í Ilafnahreppi hefjist í næsta mánnði og
taki ekki langan tíma.
★ Ennfremur svaraði Ingólfur Jónsson fyrirspurnum frá Jóni
Skaftasyni svohljóðandi: Hvenær er áætlað, að lokið verði við að
steypa Keflavíkurveginn nýja og hefur verið ákveðið um varanlega
gatnagerð á Vesturlandsvegi frá Reykiavík og sé svo, hvenær hefjast
þá framkvæmdir? Ingólfur sagði að nú væri lokið við undirbyggingu
á öllum Keflaví.kurvegi nema um 1.4 km. kafla í Njarðvík og er nú
eftir að setja varanlegt slitlag á um 22. km. kafla Þv, verki verður
lokið næsta sumar eins og áætlað hefur verið. Þá upplýsti ráðhérr-
ann, að lega Vesturlandsvegar frá Reykjavík hafi nú verið ákveðin
og mælingum upp í Kollafjörð er lokið, en enn er óákveðið hvenær
framkvæmdir hefjast við varanlega vegagerð og verður það ákveðið
í vegaáætlun fyrir árin 1965 — 1968.
★ Þá bar Jón Skaftason fram fyrirspurn til menntamálaráöherra
um framkvæmd á ákvæðum umferðarlaga og reglugerðar um um-
ferðakennslu í skólum og hve miklu fé hafi verið varið úr ríkissjóði
til þeirra mála. Jón sagði, að umferðaslysum færi óliugnanlega fjölg-
andi og mætti ekkert til spara að draga úr umferðarhættunni. Mikil
bót hefði verið að fyrirmælum laga og ákvæðum reglugerðar frá
1960 um umferðakennslu í barna og unglingaskólum en tvennum
sögum færi um framkvæmd málsins.
★ Gylfi Þ. Gíslason sagði, að Jón Oddgeir Jónsson hefði verið
ráðinn til að hafa stjóm umferðarkennslunnar með höndum og fengi
hann fyrir það hálf laun. í fyrstu hefði starfs hans einkum beinzt að
samningu kennslubókar og hefði hún verið útgefin og dreift í 8
þús. eintökum um skólana. Þá hefði Jón haldið námskeið í mörgum
harnaskólum í þéttbýlinu og haft námskeið í kennaraskólanum og
í vor munu 12 ára böm taka próf í umferðarreglum. Beinar fjár-
veitingar til umferðarkennslunnar hafa orðið mestar á þessu ári eða
um 60 þús. krónur, þ.e. laun Jóns Oddgeirs og sagði ráðherrann að
hann 'myndi beita sér fyrir því að starf Jóns Oddgeirs yrði gert að
fullu starfi.
■fr Jón Skaftason vitnaði til greinar Baldvins Þ. Kristiánssonar
um þessi mál þar sem fullyrt var að þessi mál væru í mesta ólestri
en þar væri ekki við Jón Oddgeir að sakast lieldur ríkisvaldið, sem
ekki hefði viljað veita honum eðlilega og nauðsynlega starfsaðstöðu.
Taldi Jón að gera þyrfti hið fyrsta meira átak í þessum málum. Einn-
ig töluðu Hannibal Valdimarsson og Alfreð Gíslason og tóku mjög í
sama streng og Jón og töldu hér ekki nægilega vel að verki verið.
Viðurkenndi ráðherrann það og lofaði umbótum.
TÓMAS KÁRLSSON RITAR