Tíminn - 20.11.1964, Blaðsíða 7

FÖSTUDAGUR 20. nóvember 1964
TÍMIMN ÞINGFRÉTTIR
Framfylgt verði lögum um
lán til atvinnuveganna
TOMAS KARLSSON RITAR
Þórarlnn Þórarinsson hefur vinnuveganna sé hagnýtt á sem
ásamt þeim Ingvari Gíslasyni fy,lstan °S hagkvæmastan hátt".
og Halldóri E. Sigurðssyn ! í greinargerð segir: | stórfelldasta lánsfjárskort og
l.iis... u.| u:____ - . stendur hann framar oðru i vegi
9 am 1 S 1 P 9 i lögum um Seðlabanka fslands þess, að framleiðslugeta þeinra
ályktunar um aS framfylgt frá 24. marz 1961 er honum ætlað >sé hagnýtt á sem fyllstan og hag
verSi lögum um það hlutverk j-að ™ a
r , koma í v(
sem aðalhlutverk að
veg fyrir, að atvinnuvegirn
kvæmastan hátt'
Þessi mikli lánsfjárskortur at-
___i_____ i____• ’ ----------o—- jyessi iuiK.il laiisijai-sKoiiui ai-
Seolabanlcans að iryggia at- ,r búl við lansfjárskort 2. gr. lag- vinnuveganna stafar ekki af því,
. *______________ I___f!l___x I '_____ of ó . ........ . .
vinnuvegunum hæfilegt láns-| anna hefst á þesa leið;
fé.
Tillagan er svohjóðandi:
Alþingi ályktar að skora á ríkis
stjórnina að hlutast til um, að
Seðlabanki íslands kappkosti að
fullnægja því hlutverki, sem hon
um er ætlað í lögum frá 24. marz
1961, að vmna að því, að fram- J hátt.
boð lánsfjár sé hæfilegt, miðaði Það er kunnara en rekja þurfi,
við það, að „framleiðslugeta at- j að atvinnuvegir landsins búa við
„Hlutverk Seðlabanka íslands
er:
1. að annast seðlaútgáfu og
vinna að því að peningamagn í
umferð og framboð lánsfjár sé
hæfilegt miðað við það, að verð
lag haldist stöðugt og framleiðslu-
geta afcvinnuveganna sé hagnýtt
á sem fyllstan og hagkvæmastan
að lánsfé vanti, heldur hinu, að
ríflegur hluti sparifjárins — eða
um 1000 millj. kr. — hefur verið
frystur í Seðlabanka fslands.
Seðlabanki íslands er því vel
mögulegt að fullnægja miklu bet
ur en nú á sér stað því hlutverki
sínu að vinna að því að framboð
lánsfjár sé hæfilegt, miðað við
það, „að framleiðslugeta atvinnu-
veganna sé hagnýtt á sem fyllstan
og hagkvæmastan hátt.“ Það er
því meira en ærin ástæða til þess
fyrir Alþingi að beina athygli rík
isstjórnar og bankastjórnar að
þessu hlutverki bankans.
Rétt er að geta þess, að spari
fjárfrystingin hefur stundum ver-
ið rökstudd með því að hún
stuðli að því að halda verðlagi
stöðugu. Reynslan hefur hins veg
ar sýnt, að verðþensla hefur
aldrei verið meiri síðan frysting-
in kom til sögunnar, og hefur hún
því bersýnilega engan árangur
borið á því sviði. Hins vegar hef-
ur hún orsakað þann lánsfjárskort
sem stendur auknum afköstum og
aukinni framleiðni atvihnuveg-
anna meira fyrir þrifuon en nokk
uð annað.
Fjallskil verði
athuguð
Þeir Karl Kristjánsson, Sig- því, hvernig afréttarlöndin Bggja
urður Bjarnason, Hermann og feð ®ækir , ...
Með þessu tokst að tryggja all-
Jonasson og Gisli Guðmunds vel fjárheimtur og skipta með
son hafa lagt fram tillögu til nokkrum jöfnuðl leitarkýöðinni
þingsályktunar um afréttar-
málefni. Tillagan er svohljóð
andi:
Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjóminni að láta í samráði við
Búnaðarfélag íslands gera yfirlit
um þá sauðfjárafrétti í landinu,
sem eru svo víðáttumiklir, að
fullnægjandi haustleitir á þeim
eru vegna mannfæðar ofviða þeim
sveitum, er að standa. Að fengnu
því yfirliti — eða samhliða öflun
þess — láti ríkisstjórnin, einnig í
samráði við B.F.Í., gera athugun
á því, hvernig haganlegast verði
fyrir komið nauðsynlegri og sann-
gjarnri þátttöku ríkisins í fjár
hreinsun þessara afrétta.
Ríkisstjómin leggi skýrslu um
málið fyrir Alþingi, svo fljótt sem
við verður komið.
Kostnaður við athugun þessara
mála, skv. þingsályktun þessari,
greiðist úr ríkissjóði.
í greinargerð segir:
Einhverjar allra fyrstu samfé-
lagskvaðir á íslandi voru fjallskila
skyldur. Búféð rásaði um víðerni
ógirtra sumarhaga, og eigendur
gátu ekki náð því heim til sín á
haustin, nema með víðtækum sam-
tökum og samhjálp.
Á umliðnum öldum hafa fjall-
skilaskyldur verið inntar af hönd-
um um allar byggðir landsins með
föstu skipulagi og yfirleitt ströngu,
mótuðu af þörfum og hefð, og
víðast hvar, er tímar liðu, studdu
með reglugerðum, er samdar hafa
verið af héraðsstjórum, miðaðar
við staðhætti, og staðfestar af
landsstjórninni.
Á þennan hátt varð til — og
þróaðist án mikillar löggjafar —
■'ja1 ,cki1 pkerfi um land allt, þai
em bvér sveit hefur sitt svæði að
arnast ein eða með öðrum eftir
kerfis, sem orðið hefur fyrir und-
irstöðuröskun sökum búsetubreyt-
ingar þjóðarinnar, en er þó óhjá-
kvæmilega nauðsynlegt í aðalatrið
rnn eftór sem áður.
í þessum efnum liggur ljóst fyr-
ir, að þjóðfélagsheildin verður að
leggja til það, sem á skortir, að
fáliðarnir séu þess megnugir —
án ofraunar — að fylla skarð
þeirra, er brott fóru, svo að féð
náist úr afréttunum, — fé þeirra
sjálfra og annarra. Vegna þess,
hve sauðkindin rásar víða, má
ekki iáta neínn afrétt ógenginn á
hausti, jafnvel þótt hlutaðeigandi
sveit sé orðin sauðlaus og mann-
laus.
Sauðfjárheimtur eru hagsmuna-
mál fjáreigenda, en auk þess er
það rík mannúðarskylda að láta
ekki búfé verða úti — eða líða
nauð — á afréttum.
um leikhúsmáS
milli manna.
Nú er fjallskilakerfið að rofna
á sumum stöðum vegna fólksfækk
unar þar.
Þegar fólki fækkar í einhverri
sveit, minnkar afréttur sveitarinn-
ar ekki, en færri verða til að
smala hann, göngumar þyngjast,
verða erfiðari vegna mannfæðar-
innar og sauðfjárheimturnar
ótryggari.
Er nú svo komið, að til er, að
erfið aðstaða í þessum efnum er
með gildum rökum talin veiga-
mikil ástæða til brottflutnings úr j > ._____________ _ _
byggðariogum. 1 Umræouf undur
Hér verður þjóðfélagsheildin að i
leggja lið, svo að þessir örðugleik-
ar siíti ekki bólfesturætur fólks,
— eða verði sumum um megn.
Dæmi um sveitir, sem hafa sér-
staklega erfiða aðstöðu í þessum
efnum, má nefna á Norðurlandi:
Hólsfjöll og sums staðar á Vest-
fjörðum, t. d. á Snæfjallaströnd.
Hver sá, er lítur á íslandskortið,
getur séð, þó að staðkunnugleika
skorti, hversu gífurlegar víðáttur
fáliðarnir, sem nú búa á Hólsfjöll-
um (Efrafjali með talið), þurfa
að smala.
Hinir fáu bændur á Snæfjalla-
strönd verða nú í vaxandi mæli að
gera léitir að fé sínu í lönd
Grunnavíkurhrepps, síðan hann
fór í eyði, auk þess að smala sín
eigin lönd.
Vel má vera, að fleiri byggðir
séu sambærilegar að erfiðleíkum
við þessar tvær, sem hér eru sér-
staklega nefndar, og áreiðanlega
eru ýmsar fleiri illa settar. Tillaga
okkar er einmitt sú, að þetta verði
rannsakað. Rannsóknin nái til
landsins alls. Yfirlit verði gert um
það, hvar úrbóta er þörf, og at-
hugað, hvað bezt má gera til nauð
synlegrar liðveizlu og jöfnunar
innan/hins langþróaða fjallskila-
★★ Frumvarpið um útboð ríkisstjórnarinnar á vísitölutryggðum
skuldabréfum var afgreitt til 3. umr. í neðri deild í gær. Breyt-
ingatillögur m. a. um að bréfin yrðu ekki undanþegin framtals-
skyldum, þótt þau yrðu skattfrjáls voru feildar.
★★ Fundi var slitið þegar að lokinn 2. umr. og boðaður nýr fundur
og málið tekið til 3. umr. með afbrigðum. Einar Ágústsson bar
fram breytingatillögu, er hann flutti ásamt Skúla Guðmundssyni
um að skuldabréfin verði gefin út á nafn. Einar sagðist hafa
fylgt því að fellt væri niður ákvæði frumvarpsins um framtals-
skyldu. Stjórnarliðið hefði ekki viijað á þa8 failast.
★★ Aldrei hefur verið talað meir um skattsvik en nú upp á síð-
kastið og það sjálfsagt með réttu og því væri fráleitt af Alþingi
að setja nú lög er gerðu allt skattaeftirlit miklu erfiðara en ella
einmitt um þær mundir, sem skattalögreglan væri að hefja
starf silt. Ef rneitn féllust á að skuldabréfin yrðú gcfin út á
nafn myndi það gera skatteftirlitið mun auðveldara, ef á þyrfti
að halda, enda heimila núverandi skattalög skattstjórum að
krefjast upplýsinga um spariinnstæður manna hjá innláns-
stofnunum, ef skekkja milli ára kemur fram í framtölum manna.
Hér er hins vegar í fyrsta sinn farið inn á þá braut að undan-
þyggia verðbréf framtalsskyldu. — Forseti frestaði atkvæða
greiðslu um tillögu Einars og Skúla.
Háskóla íslands
gefnar stórgjafi
Málfundanefnd stúdentaráðs Há
skóla íslands efnír til almenns
umræðufundar um leikhúsmálin á
sunnudaginn, og hefst hann klukk-
an 13,30 í Sigtúni. Framsögu-
menn verða þjóðleikhússtjórinn,
Guðlaugur Rósinkranz og leikhús-
stjóri Leikfélags Reykjavíkur,
Sveeinn Einarsson og Þorleifur
Hauksson stud. mag. Fundarstjóri
verður Halldór Gunnarsson stud
theol.
í frétt frá málfundanefndinni
segir, að leiklistaráhugi sé mikill
í Reykjavík og hafi .því leikhús-
málin oft verið ofarlega á baugi.
Vill nefndin því efna til almenns
fundar um þessi mál, þar sem
leikhússtjórarnir tveir eru frum-
mælendur auk eins fulltrúa stiid
enta, en Þorleifur Hauksson er
einn af útgefendum tímaritsins
Leikhúsmála
Stúdentar hafa áður «fnt til um-
ræðufunda um mál, sem allir hafa
áhuga á, má í því sambandi minna
á fund um Keflavíkursjónvarpið, I borizt gjafir, bóka- og kennsiu-
sem haldinn var í fyrra, og urðu j tækja frá British Counril. Meðal
umræður þar mjög fjörugar. I þessara rita eru nær 200 bindi af
STOFNAÐUR hefir verið sjóð-
ur, er nefnist Háskólasjóður h. f.
Eimskipafélags íslands. Er sjóður
inn stofnaður til minningar um
alla þá Vestur-Í$lendinga, sem hlut
áttu að stofnun Eimskipafélags
íslands, og teljast stofnendur allir
þeir, er afhenda sjóðnum gjafir
fyrir árslok 1966. Tilgangur sjóðs-
ins er að stuðla að velgengni Há-
skóla íslands svo og að styrkja
efnilega stúdenta til náms við
Háskólann eftir ákvörðun háskóla
ráðs. Stofneign sjóðsins er nu
342.000 jcrónur í hlutabréfum h.
f. Eimskipafélags íslands. Sjóður
inn tekur á móti gjöfum og áheit
• í þeirra manna, sem styðja
vilja starfsemi hans.
Vegna stofnenda afhenti Grettir
Eggertsson verkfræðingur frá
Winnipeg háskólarektor skipulags
skrá sjóðsins.
Með stofnun þessa sjóðs hafa
Vestur-íslendingar sýnt enn einu
sinni ræktarsemi sína og vin-
semd í garð Háskóia íslands. Met
ur Háskólinn mikíls þennan ágæta
sjóð, sem mun vissulega stuðla að
því að treysta tengslin milli Vest
ur-íslendinga og ITáskóla íslands,
HÁSKÓLANUM hafa nýlega
ritum eftir Shakespeare í ýmsum
útgáfum og um 260 bindi af
kennslubókum í ensku og öðrum
bókum um enskukennslu, ætlaðar
enskukennurum. Enn fremur all
mikið safn af grammófónplötum,
m .a. flest leikrit Shakespeare,
svo og vandaður magnari og tveir
hátalarar, sem koma í góðar þarf
ir við kennsluna.
Frá Upplýsingaþjónustu Banda-
ríkjanna hefir og borizt bóka-
gjöf. og fjalla bækur þær um
málfræði og tungumálakennslu, og
auk þess eru þær á meðaí nokkr
ar handbækur
Þá hefur Menntunarstofnun
Bandaríkjanna ákveðið að afhenda
Háskólanum bókasafn ameríska
lektorsins til eignar og umráða,
og eru í því safni mörg ágæt rit,
sem eru veigamikil fyrir kennslu
í ensku og tungumálum almennt.
SJÓVÁTRYGGINGARFÉLAG
íslands hefur í dag gefið Hand
ritastofnun íslands kr. 50.000.00
— fimmtíu þúsund krónur —.
og skal verja þeim til handritaút-
gáfu eða annars kostnaðar vegna
væntanlegrar heimkomu íslenzku
handritanna. Afhendíng fór fram
á skrifstofu rektors Háskóla ís-
iands.
Stofnunin flytur gefanda einlæg
ar þakkir fyrir þessa ágætu gjöf.
sem hún metur mjög mikils.