Tíminn - 22.11.1964, Blaðsíða 5

SUNNUDAGUR 22. nóvember 1964
TÍMINN
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: í-órarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Ir.driði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug-
lýsingastj.: Steingrimur Gíslason. Ritstj.skrifstofur f Eddu-
hú?j»-u, símar 18300—18305. Skrifstofur, Bankastræti Af-
greiðslusimi 12323. Auglýsingasími 19523. Aðrar sknJstofur,
sími 18300. Áskriftargjald kr. 90,00 á mán. innanlands — í
lausasölu kr. 5,00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f.
Aætlun, sem fér
út um þúfur
Áætlanir íhaldsins um aukin ítök í Alþýðusambandinu
og Alþýðusamtökunum, fóru út um þúfur, og er það
styrkur fyrir samtökin.
Ætlun íhaldsins með Bjarna Ben. í broddi fylk-
ingar var sú, að þvinga sína menn inn í alþýðusam-
bandsstjórn og auka þannig áhrif sín i alþýðusamtökun-
úm.
Sótt var eftir tveimur leiðum. Samningaleiðinni við
Einar Olgeirsson, sem nú er reynd í mörgum málum
og þykir líkleg til árangurs á íhaldsbænum, þrátt fyrir
öll fyrirheitin um krossferð gegn kommúnismanum.
Á hinn bóginn átti svo minni hlutinn á Alþýðusam-
bandsþinginu að neita að samþykkja nauðsynlegar tekj-
ur handa samtökunum nema stjórnarflokksmenn kæm-
ust í stjórnina, þótt þá skorti til þess fylgi á Alþýðu-
sambandsþinginu.
Hófst svo Alþýðusambandsþingið með því að þessari
fjárkúgun var hótað feimnislaust í heyranda hljóði.
Þessi vinnubrögð voru kölluð drög að faglegu sam-
starfi á breiðum grundvelli, ópólitísku auðvitað, og svo
að sjálfsögðu kallað hið eina sanna lýðræði
En við þessar aðfarir var nægilega mörgum á Al-
þýðusambandsþinginu nóg boðið, til þess að þessar áætl-
anir allar mistókust og samtökunum var bjargað frá þess-
um pólitísku hrossakaupum og fjárkúgunarhótanir ekki
látnar ráða gerðum Alþýðusambandsþingsins.
Sá meirihluti fulltrúanna sem saman stendur þar
gegn kjaraskerðingastefnu ríkisstjórnarinnar, afgreiddi
málin fumlaust og eðlilega, en beygði sig ekki fyrir ólýð-
ræðislegum vinnubrögðum pólitískra fulltrúa stjórnar-
flokkanna, sem í minni hluta ætluðu að þvinga samtökin
til að láta að vilja sínum.
Merki Kennedys
í dag er liðið ár síðan John F. Kennedy var myrtur.
Sjaldan hefur eins mann.s verið meira saknað en þegar
fregnin barst um heimin>i um hið hörmulega fráfall
hans.
Sá timi, sem síðan er liðinn, hefur vissulega ekki gert
hann minni í áliti manna. Gleggra mat á stefnu hans og
störfum. hefur staðfest þá skoðun, að hann var mikil-
hæfur og góðgjarn foringi ,sem var líklegur til giftu-
ríkrar forusi*i.
En maður kemur í manns stað. Sá maður sem tók við
hinu vandasama starfi Kennedys hetur sýnt sig því
hlutverki vaxinn. Hann hefur haldið á málunum með
þeirri stefnufestu, hyggindum og abvrgðartilfinningu,
að vel má segja í sambandi við fráfall Kennedys: Merkið
stendur. þótt maðurinn falli
Sjálí hefur Bandaríkjaþjóðin þó bezt sýnt þetta i
Verki /i kosningunum 3. þ.m Svo eindregið fylkti hún
sér þá um stefnuna, sem hinn látni forseti hafði markað.
Vinir Bandaríkjanna munu jafnan óska þess, að
Bandaríkjamenn standi þannig vörð um stefnu Kenn-
edys.
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál: ~ ----- n-*r»-n i
Republikanar vanmeta hugsuði
hinnar uppvaxandi kynslóðar
Demokratar hafa hins vegar leitað eftir stuðningi jjeirra
EIGI að reyna að gera sér
grein fyrir framtíðarhorfum
Republikanaflokksins er rétt
að byrja á því að viðurkenna,
að sennlega hefði Johnson for
seti borið sigur af hólmi þó
að einhver annar en Goldwater
hefði ekki orðið fyrir valinu
í San Francisco. En Goldwater
olli klofningu flokksins og
varð þannig valdur að miklu
fylgishruni í nálega öllum
fylkjunum.
Óklofinn flokkur hefði að
sönnu náð mun betri árangri,
en allar líkur eru á, að hann
hefði engu að síður lotið í
lægra haldi. Það er ein af
veigamestu staðreyndunum í
bandarískri flokkapólitík
eins ög George Gallup hefur
fyrir skömmu bent á, - að
Republikanaflokkurinn hefur
verið á undanhaldi um nálega
aldarfjórðungs skeið. 39%
fullorðinna Bandaríkjamanna
töldu sig republikana árið
1940, en ekki nema 25 % á
þessu ári.
TVENNT hefir orðið til
þess, að bregða blæju yfir
þessa alvarlegu hnignun flokks
ins, fyrst tveir kosningasigrar
Eisenhowers og síðar hinn litli
munur í viðureign þeirra
Kennedys og Nixons. Við vit-
um, að sigur Eisenhowers
byggðist ekki á mikilli fjölgun
republikana, heldur hinu, hve
hann hlaut mikið kjörfylgi
meðal demokrata og óháðra
kjósenda. Hinn litli munur á
fylgi Kennedys og Nixons staf-
aði bæði af áframhaldandi
áhrifum Eisenhowers forseta
og trúarbragðaástæðum.
Eisenhower forseti gerði
litla sem enga tilraun til að
gera persónulega fylgjendur
sína að traustum Republikön-
um. Satt að segja gerði hann
fátt til þess að stöðva fylgis-
tap Republikanaflokksins, en
ýmislegt til að auka á orsakir
þess.
Um 50 ára skeið hefir for-
usta Republikanaflokksins að
verulegu leyti misskilið ástand
ið innan lands í Bandaríkjun-
um og aðstöður þeirra út á við,
eða allt síðan í hinni miklu
Roosevelt Taft sundrungu árið
1912. — Þegar ég tala um
forustu Republikanaflokksins á
ég við leiðtoga hans á þingi
og í flokkssamtökunum í fylkj-
unum. Þetta eru mennirnir
sem stjórna Republikanaflokkn
um og koma fram sem fulltrú
ar hans þegar demokratar hafa
völdin í Hvíta húsinu.
LEIðTOGAR Republikana-
flokksins hafa haft á röngu að
standa um veigamestu þætti al
mennra mála í Bandaríkjun-
um, — um stríð og frið, efna
hagslegar framfarir og félags
lega velferð. Með þessu hafa
þeir hrundið frá sér helztu
hugsuðum hinnar uppvaxandi
kynslóðar.
Demokratar hafa aftur á
móti sézt eftir fylgi mennta
manna og veitt þeim girnileg
og verðug verkefni, bæði und-
ir forustu Wilsons. Roosevelts
og Kennedys.
Það stafar ekki ai íeinni til
aaMMM
viljun, að demokratar hafa ver-
ið miklum mun öflugri en repu
blikanar í háskólunum, meðal
vísindamanna, skólamanna og
listamanna, og yfirleitt meðal
menntamanna í borgunum.
DEMÓKRATAR GIRNAST
hugsuðina. Það stafaði ekki af
því, að þeir réðu yfir svo ýkja-
mörgum atkvæðum, heldur
hinu, að þeir hafa áhrif og
leggja til hugmyndir. Hugsuð-
irnir hafa eflt Demokrataflokk
inn mjög mikið. Hugsuðir þeir,
sem Rtjosevelt, Kennedý og
Johnson söfnuðu um sig, hafa
lagt til hugmyndir þær og
áætlanir, sem meirihluti demo-
krata byggist á.
MENNTAMENNIRNIR ' og
sérfræðingai eru að tölu til
dvergvaxinn minni hluti. En
áhrif þeirra á mótun almenn
ingsálitsins eru óútreiknaleg
og þó jafnvel enn mikilvægari
við myndun og mótun stefnu
miðanna.
Þannig hefir stefnan í fjár
málum ríkisins til dæmis vald-
ið þeirri velmegun, sem gerði
Johnson forseta í raun og
veru ósigrandi. Fræ hugmynd
anna að þeirri stefnu spratt l
heilum tveggja fræðimanna,
en annar þeirra var Svíi og
hinn Englendingur. Starfandi
kynslóð bandarískra hagfræð
inga hefur beitt kenningum
þeirra og þróað þær, og er
þann veginn að sanna með
tilraunum sínum að þær fá
staðizt.
Þessi yfirburðaaðstaða á
hugmyndasviðinu hefir í raun
og veru gert demokrata ein-
valda að því er snertir umbóta-
tillögur í þjóðmálunum. Af
þessum sökum er nokkur sann
leiksneisti fólginn í þeirri ásök
un Goldwaters, að frjálslyndir
og framsæknir republikanar
séu eftirapendur. Demokratai
hafa orðið fyrri til að helga
sér nálega allar girnilegar um-
bótatillögui, vegna þess að
þeir ná til svo mikils meiri-
hluta menntamannanna, sem
færir eru um að hugsa upp,
og móta aðlaðandi umbótatil-
lögur,
FORUSTA Republikana-
flokksins varð fráskila mennta
mönnunum á dögum Wilsons
og Roosevelt og hefur verið 9
það síðan Árin. sem hún |
studdi McCarthy, átti hún í 9
raun og veru í yfirlýstri styri i
öld við menr.tamennina
Ég hefi þá trú, að Republik- |
anaflokkurinn nái sér ekki á
strik meðan hann heldur frá
sér gáfumönnum, sem ganga
með frækorr framtíðarinnar í
höfðinu. Flokkurinn verður
með einhverju móti að binda
endi á aðskilnaðinn frá mestu
hugsuðunum meðal þjóðarinn-
ar. Þessi fráhrinding hefir kom
ið fram í ýmsum umsögrium.
eins og til dæmis: „Hann hef
ir aldrei þurft að greiða vinnu
laun. Hann er nokkuð síð
hærður. Hann er ærið ennis
hár,“ eða .,éheillavænlegur“ os
..byltingasinnaður"
Það er þessi aðskilnaður
sem er undirrótin að fylgis
tapi Republikanaflokksins.
int