Tíminn - 25.11.1964, Blaðsíða 7

MHJVIKUDAjGUR 25. nóvember 1964
19
TÍIVIINN
, - ' , -
im?1

■v.
inn í stjórn ASI, en meirihluti
nefndarinnaa' tók hluta af tii ögu
Óskars óbreyttan upp og flutti
hann inn á þingið. En þá barðist
Óskar manna harðast gegn til-
lögunni, sem hann hafði þó s.iálf
ur flutt!!
— Svo voru það fjárhagsmálin.
— Annað veigamesta málið á
þessu ASÍ-þíingi var að gera fjár-
hag sambansdsins það traustan að
hægt væri að reka það á heil-
hrigðum grandvelli sem þjónustu-
aðila við smærri félög og þá sér-
staklega út um landið. Til þess
þurfti að fá aukið fé inn í sjóði
sambandsins. Þar var það sama
uppi á teningnum hjá krötum.
Þeir voru reiðubúnir að sam-
þykkja tillögur miðstjórnarirnar, j
ef þeir fengju að koma í stjórn,
en úr því svo varð ekki vildu þeir
ná sér niðri með þvi að neita
sambandinu um nauðsynlegt
rekstrarfé. Samt rýmkuðu þeir að-
eins tii frá því, sem verið hafði.j
en þó hvergi nærri nógu mikið til|
þess að unnt verði að reka sam-j
bandið á eðlilegan hátt. j vinna eftir við að ganga frá og
— íhaldsblöðin segja að Fram-: hlynna að afianum. og það stend
sóknarmenn hafi komið í veg fyrir|ur yfjr fram uudir jól. Það þarf
að unnt væri að ná málefna'egri i þag margt fólk til þess, að þetta
samstöðu á þinginu. I kemur að einhverju leyti niður á
— Þeir hafa látið liggja að því: þúskapnum, því að margir fara af
að undanfömu, að Framsóknar j sveitabæjunum í síldina.
menn væru óþarfir í verkalýðs- _ Hvaða framkvæmdir standa
hreyfingunni og byrjuðu á þeim annars helztar yfir á Héraði,
söng á þingi ASÍ. En svo þreytt- j byggjngar eða annað?
ist málflutningur þeirra og síðast _ Hjá okkur á Hallormsstað er
— Já. í vor var byrjað að fram-
leiða plasteinangrunarplötur þeir
eru til húsa með þetta á Hlöðum,
norðan við Lagarfljótsbrúna og
hafa meira en nóg fyrír stafni. svo
er eftirspurnin mikil eftir vöru
þeirra Það er húsnæðisleysi. sem
háir framleiðslu þeirra. En það
vai mikitl munur fyrir húsbyggj-
endur að fá þessa framleiðslu í
héraðið.En úr því við minnumst
á framleiðslu, vil ég ekki láta hjá
líða að minnast á skógræktina
Það ei enginn vafi á því. að á
næstu fimmtán árum væri hægur
vandi fyrir jkkur á Hallormsstað
einum að rækta tré i alla girð-
ingarstaura fyrir landsmenn En
það ber að sama brunni og með
opinberu húsbyggingarnar hjá
okkur. vantar fé. Það þyrfti ekki
ýkja mikið land undir slíkan skóg
Og hitt er staðreynd. að íslenzku
girðingarstaurarnir eru miklu
betri vara en þeir mnfluttu. lerk-
ið okkar er mun feitari viður og
fúnar síður en grenistaurarnir,
sem keyptir eru frá öðrum lönd-
um. Manni finnst nú ekki áhorfs-
mal fyrir ríki^í að verja meira
fé ti) þessarar framleiðslu en raun
er á Þetta sýnir Sigurður skóg
arvörður okkur fram á með rök-
um i grein í nýju ársriti Skóg-
ræktarfélags íslands.
- Hvað vinnur margt fólk við
skógræktina á Hallormsstað’
— Fastir ársmenn eru . ekki
nema fjórir, en við vorannirnar
eru a.m.k þrjátíu manns, mikið
ungt fólk. og ekki eru það sízt
stúlkurnar. sem sækja fast að
komast í skóginn. þar verða þær
brúna’ og enn fallegri
— Svo við minnumst aftur á
husbyggingar, eru ekki gistihús í
smíðum á Héraði?
— Nei. enn er ekki því að
heilsa en það er orðið tímabært.
Ferðamenn eiga ekki kost á gist-
ingu á Héraði nema hjá Sveini á
Egilsstöðum, og þar komast fáir
gestir að í senn. Nú er pérað ekki
lengu' í einangrun, þótt vetur
setjist að Þangað er flogið allan
ársins hring, og þarf þarf að
koma hótel fyrr en síðar.
— Eru mörg stét.tarfélög á Hér-
aði?
— Félag okkar vörubílstjóra er
nærri tíu ára gamalt Eins og er,
starfar þar ekki verklýðsfélag.
Það var til fyrir nokkrum árum
á Egilsstöðum, en ekki tókst að
halda í því líftórunni Það hefði
þurft að vera víðtækara, og það
þarf að koma verklýðsfélag fyrir
»!!♦ Fliótsdalshérað
Hrafn Sveinbiarnarson
Björn L. Jónsson:
ÍSS“
Enginn gerir svo öllum líki
sneru þeir alveg við blaðinu og
síðustu nóttina fóru ræður þeirra
aðallega í það að skamma Fram-
sóknarmenn og meðal annars fyr-
ir það að hafa kúgað kommúnista!
Þetta er að vissu leyti ánægju-
legt, því fátt sýnir betur, að við
erum á réttri leið.
Hrafn Sveinbjarnarson,
Hallormsstað
Einn af niu fulltrúum Lands-
sambands vörubifreiðastjóra á 29.
Alþýlðusambandsþingi var Hrafn
Sveinbjarnarson á Hallormsstað,
og tókum við hann tali stundar-
korn.
— Hafa ekki einstök félög ykk-
ar fulltrúa á Alþýðusambands-
þingi eða hvaða félagi tilheyrir
þú?
— Níei, ef swo væri, mundu full-
trúar vörubílsCjóra skipta tugum.
Það er aftur svipað um okkur og
verzlunarmenn, að fulltrúar eru
tilneíndir af landssambandinu.
Mitt félag er Vörubifreiðastjóra-
félag Fljótsdalshéraðs. en félagar
í því eru einnig vörubílstjórar á
Reyðarfirði.
— Hafið þið nóg að starfa allt
árið?
— Það 'er stundum viðkvæðið
okkur á vetrum, að offjölgun sé
í stéttinni, því að þá er hart á
þv að allii hafi nóg að starfa.
Aftur é móti á sumrin -er þörf á
mörgum bílum og þá er meira en
nóa að gera hjá okkur.
— Hvernig eT annars um aðra
vinnt’ á Héra® hafa allir dag-
launamenn þar næga atvinnu?
—■ Nú eftir að síldin hefur
hallaé sér ineira að Austurlandi.
eins 'g var gamla daga, hefur
veri? frekar skortui á vinnuafli
Fvrs' -,r nú á meðan síldveiðin
stendu yfir, þiá vantar auðvitað
fleiri og fleiri hendur, og eftir
að vertíð lýkur, er samt mikil
verið að byggja heimavistarbarna-
skóla, sem á að vera fyrir fjóra
hreppa, Fella-, Fljótsdals-, Valla-
og Skriðdalshreppa. Þar eiga að
vera tvær íbúðir fyrir kennara
og heimavist fyrir fimmtíu börn.
Byrjað var á byggingunni í vor og
hún átti að komast undir þak í
haust. Það er byggingarfélagið
Brúnás, sem sér um verkið og yf-
irsmiður er Björgvin Hrólfsson
frá Egilsstöðum. En það er ann-
ars helzti dragbíturinn á slíkum
byggingarframkvæmduin eystra
og víst víðar á landinu\að engin
lánastofnun hafi nokkurn vilja til
að lána sveitarfélögum. Það er
auðvitað aðalástæðan fyrir því t.d.
að félagsheimilið, sem byrjað var
að byggja á Egilsstöðum fyrir
nokkrum árum. virðist seint ætla
að komast í gagnið. Að þessu fé-
lagi standa hrepparnir tíu á Hér-
aði. en það er eins og hvergi sé
aðgangur að föstum lánum til
langs tíma. Þetta veldur mörgum
áhyggjum úti á landsbyggðinni.
Félagsheimilið á Egilsstöðum á
nefnilega ekki aðeins að vera
skemmti- eða samkomuhús, þar
eiga líka að vera til húsa byggða-
og bókasafn alls héraðsins. Þó
verður það að bíða, því að sú álm-
an er látin ganga fyrir, þar sem
samkomu- og veitingasalir verða.
— Úr því þú minnist á nýjan
skóla á Hallormsstað. hvað er þá
að frétta af öllu kvenfólkinu þar,
er ekld húsmæðraskólrnn fullur
af því’ Hvað er nú margt í heim-
ili bar?
— Eins og húsrúm leyfir,-þrjá-
tiu nemendur og fjórir kennarar,
komast sem sagt færri að en vilja.
Má geta þess til gamans. að þetta
er eim tvegg.ia vetra húsmæðra
skólinn sem oú starfai á landinu
með vngri og eldri deild Að vísu
er kennsluárið heldur styttra í
Hallormsstaðaskólanum en í öðr-
um húsmæðraskólum
— Hafa einhver ný framleiðslu-
fyrirtæki tekið til starfa á Héraði
upp á síðkastið?
Þegar Heilsuhæli Náttúrulækn-
! ingafélags íslands í Hveragerði
i tók til starfa hinn 24 júlí 1955,
! hafði telagið starfrækt sumarheim
! ili fjögur undanfarin sumui, Var
• þai á borðum aðeins mjólkur- og
; jurtafæða, eins og nú, kaffi ekki
um hönd haft og reykingar bann-
aðar.
Útreikningur á innihaldi fæðis
ins, gerður af dr. Júlíusi Sigurjóns
syni prófessor, sýndi, að í því var
yfrið nóg af helztu fjörefnum og
| steinefnum og vel séð fyrir
: eggjahvítuþörf líkamans. Ennfrem
' ur varð reynslan sú, að dvalargest
: ir sættu sig mjög vel við fæðið,
! þótt kjöt, fiskur og kaffi væru
1 ekki á boðstólnum.
Að fenginni þessari reynslu á-
kvað Jónas læknir Kristjánsson
ásamt stjórn félagsins, að í hinu
■nýja hæli skyldi haldið sömu
stefnu, enda taldi hann það dvalar
gestum fyrir beztu.
Hér er ekki ætlunin að rök-
styðja afstöðu náttúrulækna til
jurtafæðu og dýrafæðu. En loið
rétta vil ég þann misskilning, að
andstaða gegn kjöti og fiski sé
höfuðeinkenni náttúrulækninga-
stefnunnar, eins og sumir virðast
halda Náttúrulækningastefnan er
alhliða heilsubótarstefna, sem legg
ur áherzlu á alla þætti heilbrigðs
lífernis Og að því er mataræðið
snertir, er það ekki kjöt og fisk
ur sem eru henni mestur þyrnir
í augum, heldur spilltar og ónátt-
úrulegar matvörur eins og sykur
og hvítt hveiti, sem eru nú orðið
uppistaðan í viðurværi íslendinga
og margra annarra vestrænna
þjóða (hvítt nveiti og sykur eru
samtals um eða yfir 40% af allri
fæðutekju íslendinga. kjöt aðeins
5—10%).
4 kaffi líta náttúrulæknar sem
skaðlegan nautnadrykk enda inni-
heldur það, auk soffeins . örg
önnur skaðleg efni Óbein viður
kenning almenings á hættunni af
kaffi kemur fram í því, að börn
um er ekki gefinn þessi drykkur.
Koffein er 'iotað í sum lyf. en
aðeins í litlum skömtum að
læknisráði.
Þau 9 ár, sem heilsuhælið hefir
| starfaö, hafa mjög sjaldan heyrzt
óánægjuraddir með viðurværið
þar, en hins vegar mikil ot al-
menn ánægja Helzt er það, að
sumt eldra; fólk spknár katfisins,
og er það næsta skiljanlegt. þar
l sem kaffið er hressilyf. sem menn
eiga erfitt með að ,venja sig af.
En sem betur fer sýnir margföld
reynsla. að þegar tolk breytir um
fæði og tekur upp létt mjólkur-
og jurtafæði. dregur sjálfkrafa
úr löngun í tóbak og kaffi
Auðvitað var Jónasi neitnum
Kristjánssyni og öðrum forráða-
mönnum heilsuhælisins ljóst, að
sumum mundi reynast erfitt að
una þeim takmörkunum á fæði,
og sumum öðrum reglum. sem
gilda ' heilsuhælinu, ekki sízt þar
sem sumir telja, að sérvizka og
kreddur ráði þar lögum og lofum.
En hvar er hægt að gera svo öll-
ium líki? Og eru ekki slagorð eins
og sérvizka, kreddur og ofstæki
gjarnan notuð um það. sem er
óvenjulegt eða stríðir gegn per-
sónulegum skoðunum, og þessum
vígorðum hampað. í tíma og ó-
tíma ' stað j-öksemda?
Hér á landi eru þeir menn fáir,
ef nokkrir, sem fylgja út í æsar
kenningum náttúrulækna um mat
aræði í heilsuhæli félagsins taldi
Jónas Kristjánsson rétt að ganga
sem iengst ’ þessa átt í fyrsta
lagi vegna pess, að á þann veg
vænti hann betri árangurs en ella
til heilsubóta og lækninga. og í
öðru lagi átti hælið að vera eins-
konar skóli. sem skyldi m.a færa
dvalargestum heim sanninn um,
að heilsusamlegt líferni og mat-
aræði á ekkert skylt við meinlæta-
lifnað eða sultarfæði. eins og sum
ir halda. er setja náttúrulækninga
fæði í samband við einhæft .kál-
át‘ eða „grasát“
Vissulega ei ýmsu ábótavant i
Heilsuhæli 'ÍFLÍ. og því miður
verðui ekki þai fremur en ann-
arsstaðar, girt fyrir leiðindi og
óánægju, sem leiðir jafnan af sér
misskilning ig missagnir. eins og
t.d þegar undirritaður er sagður
hafa haldið bvi fram í erindi í
heilsuhælinu, að „kartöflur og
grænmeti ætti að vera allra meina
bot" (úr grein i Tímanum 19.
ágúst 1963) álíka fjarstæðu hefi
ég aldrei hugsað né sagt. í sömu
grein kveður höfundur sig hafa
megrazt um 3.5 kg á tveimur og
halfri viku, aí því að hann fékk
ekki kjöt eða fisk. að því er ’irð-
ist enda þótt á borðum sé þar
allskonar kjarngóðui algengur
matur svo sem baunaréttir. ný-
mjólk súrmjólk, skyr og ostar,
brauð og grautai ,fyrir utan kart
öflurnar og grænmetið.
Hitt er svo annað mál, að sum-
um verður ekki gott af þessu fæði
fyrst í stað, rft blátt áfram vegna
þess að þeir oorða of mikið og of
fljótt, gleypa grófmetið í sig hálf-
tuggið. með öðrum orðum, þeir
„kunna ekki átið“ En þessa byrj
unarerfiðleika ei yfirleitt auðvelt
að yfirstíga, og um öll slík vanda
mál ættu dvalargestir að snúa sér
til hælislæknisins
Að lokum þetta um reykingarn
ar í hælinu:
Þær hafa trá þvi fyrsta verið
mikið vandamál, eins og víðar.
Banni við reykingum hefir aldrei
verið nægt að framfylgja til fulls,
því margir geta •inki - iða telja
sig ekki geta — án þess verið að
fá sér sígarettu við og við og hafa
þa reykt í herbergjum sínum. Full
komið eftirlit með slíku má heita
óframkvæmanlegt. Sem tilraun til
að útrýma reykingum í herbergj
um vai því til þess ráðs gripið
að leyfa reykingar í einni stofu
sem mnréttuð var sérstaklega með
hiiðsjón af eldhættu Hefir þetta
borið þann árangur. að nú viiðast
revkmgar í nerbergjum því nær
úi sögunni tfngum kemur til hug
ar að hægt sé að venja menn af
revkingum hælinu, nema þá,
sem á annað borð ætla sér að
hætta að reykja. Og er þá ekki
betra að menn séu frjálsir að því
að reykja a ákveðnum stað, þar
sem beir valda öðrum ekki óþæg-
indum. heldur en að þeir laumist
tii að brjóta reglur hælisins -am-
bvlismönnum oft til ama og öðr
um til leiðinda?
Björn L. Jónsson