Alþýðublaðið - 17.10.1954, Blaðsíða 4

4
ALÞYÐUBLAÐIÐ
Sunimdagur 17. okíóber 1554.
Útgelandi: Albýðuflokkurinn. Ábyrgðarmaður: Haraldur Guðmunds-
son. Ritnefnd: Benedikt Gröndal, Jón P. Emils, Magnús Ástmarsson,
Oskar Hallgrímsson. Fréttaritstjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Meðritstjóri:
Helgi Sæmundsson. Blaðamenn: Loftur Guðmundsson og Björgvin
Guðmundsson. Auglýsingastjóri: Emma Möller. Ritstjómarsímar: 4901
og 4902. Auglýsingasími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprent-
smiðjan, Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Hver vill endurnýja veldi þeirra?
FEAMKVÆMDASTJÓRI j
jitommúnistaflokksins, Eggert j
Þorbjarnarson, ritar einn a£ j
langhundum sínum í Þjðvilj-!
ann s. 1. föstudag, til þess að
sannfæra fólki'ð í alþýðusam- j
fökunum um nauðsyn þess, að,
hin „samboðna forusta“ komm j
únista verði á ný Ieidd inn á'
skrifstofur Alþýðusambands- J
ins. Vegna ritsmíðar þessarar j
er ekki úr vegi að rif ja upp
með þessum ágæta vökumanni
kommúnismans nokkrar stað-
reyndir, er tala sínu máli um
forystu hans og flokksbræðra;
hér í Reykjavík og úti á landi,
l>ar ®em áhrífa þeirra gæti'|’
ennþá.
Um áramótin 1950—!51 rit-
aði stjórn A.S.I. verkalýðsfé-
Kögunum bréf, þar sem hún fer
fram á, að þau undirbúi bar-
áttiina fyrir fullri dýrtíðarupp
bót. Hvað tók það langan tíma
að fá bina „samboðnu forysiu“
í Dagsbrún til þess að hafa sam
flot við önnur vérkalýðsfélög
í þeirri deilu? Það tók á fjórða
mánuð. Eða bar til að foryst-
an í Dagsbrún taldi sig geta
velt væntaplegum átökum yfrr
á verkamenn á Norðurlandi,
sem sízt allra voru r:ndir átök
búnir. vegna undangenginna
síldarlevsis ára. Það var ekki
„forvstunni“ f Dagsbrún að
þakka, að ekki kom til átaka.
Þessi voru vinnubswð hinnar
„samboðnu forystu“ þá. Þesrar i
deílan var svo aístaðin birti
ÞíóðviTinni bá si-gurfrétt frá
Norðfjrði. að verkalvðsféla'rið
þar hefði samið um fulla vísi-
töluuunbót fvrir sex vikum!
I bessu böfuðvísri kommúnista
var nefniloo'a baldið að sér
höndum meðan barizt var bér
fvrir sunnan við nð aka for-
y«tu Daewhrúnar áfram í sam
vinnu við önnur stéttarfélög.
kommúnisfar Jétu sér hinsveg-
ar sæma, að kalla Alþýðufíokks
mennina. er báru h’ta. og
þnno-a alls nndírþúnin<rs SVIK-
AE A VER.KAT VDSFJEND
UE að lokmim átökum.
I desember árið 1952 voru
báð önnur átök við dýrtíðará-
lö<rur rikisstjórnarinnar og
þess kraifizt að rikisstiórnin
gerði annað tvea-cia að lp»kka
vöruverðið eða krafizt yrði al-
mennra srrunnkaunsbækkaua.
A»Tt starf fulHriia kommúnista
í bessnm átöknm miðaði«t við
bað eitt, að svívirSa AThvðu-
fTokksmenn í samuinsranefnd-
inni. sem enu báru bita og
þnnva þaréttnnnar. !Svo Tanrt
var e’eno’íð í be«si<m ró«rskrif-
I»m. a-ð tw«5m kTnkkustiindnm
e,*,r að fwiHininr kommúnista
S’nlúíi liöfÍM
IrDnrnlqcf v??5 pifvínniiyplrpn^iii4,
D1* írpívfa til
pitmprniivn rrc_ cpm
qomlrrtmíHíi'fíS. /*
V r- o vn iiÍuíTOH pfn rl eftmnl
p’tfi* pvnrAWAR. o*r hó f
?*>ori D^Dflannn^i*,
Wfinnlluil Ijnnn
?«■ war rwtínmirinn í baki sam-
berjanna þá.
Jón Guðnason: - Síðari grein
Sumarferðala
Togarasjómenn háðu alvar-
lega en sigursæla djeilu árið
1952. Þá sá Norðfjarðajrfélag
kommúnista ekki ástæðu til
þess að samfylkja öðrum sam-
sökum togarasjómanna. Hins-
vegar var Vestmannaeyjafélag
ið, þá undir forysíu kommún-
ista, með í undirbúningi átak-
anna, en hvarf af verðinum,
þegar sýnt þótti, að til verk-
falls kæmi. Eftir að sjómenn
höfðu sigrað í þessari baráttu
undir forystu Sjómannafélags
Reykjavíkur sagði Þjóðviljinn.
að árangurinn væri Norðfir'ði
og Vestmannaeyjum að þakka!
Vélbátasjómenn háðu alvar-
lega kjaradeilu í byrjun ársins
1953, cg fengu þar framgengt
margra ára baráttnmálum sín
um gegn ofurefli ríkisstjórnar-
valdsins. Að Iokinni þeirri
deilu var hrópað að Alþýðu-
flokksmönnum: SVIKARAR!
. . . SVIKARAR! Um Hanni-
bal Vaídimarsscn var sagt á
forsíðu Þjóðviljan, að bann
Áiætti aldrei framar nálægt
kjarasamningum koma. Er
þetta ekki drengileg framkoma
við samherja úr harðvítugri
baráttu við forbert atvinnu
rekendavald? Er nokkur sá
meðlimur alþýðusamtakanna,
til, sem telur slíka menn Iík-
Iega til þess að mvnda „sam-
boðna forystu“ í brjó=tvígi sínu
— Alþýðusambandi íslands?
Hverjum' er svo þjónað með
slíkri framkomu? Annarsvegar
flokkslegri forystu Kommún-
istaflokksins og hinsvegar at-
vinnurekendum, sem farnir
eru að reikna með kommúnist-
um og sundrungarstarfi þeirra
sem sínum þjóni innan verka-
lýðssamtakanna. Það er af þess
um átæðum fullvíst, að Alþýðu
flokksmenn vilja ekki bera á-
byrgð á slíkum mönnunt í mið-
stjórn A.S.Í. En af þessum
skrifum kommúnista má þó
ráða, að þeir séu nú þegar bún
ir að fá lieim fullvissu unt, að
ekki sé unnt að skapa meiri-
hluta á væntanlegu sambands-
þingi um þá blekkingarstefnu,
sem beir bafa boðið undan-
farnar vikur. Annars ntundu
þeir ekki ota fram á ritvöll-
inn mönnum á borð við Egg-
ert Þorbjarnarson og Guðm.
Vigfússon. Því vandlega hefur
verið reynt að dylja þá Moskvu
kommúnista þar til, að tölur
A výðuisamibandsfulltrúanna
sýna þeim, að taflið sé tapað.
Þeir, sem kunnugastir eru
verkalýðsmálum vita, að full-
trúar kommúnista í desentber-
deiíunni miklu gátu ekki skrif
að und(r sarrikomula^ið fyrr
en Brynjólfur Bjarnason, sem
staddur var í næsta herbergi,
hafði leyft þeim það.
Slík vinnubrögð í máluni
verkaTýðsins bolir enginn AI-
þýðuflokksmaður. Þessve<rna
vill enginn sannur verkalý’ðs-
sinni bera ábvrgð á því, að
endurnýja veldi þeirra í Al-
þýðusambandi íslands.
KLUKKAN 6 &ð morgni
þess 23. júní lét xararstjórinn,
Arngrímur Kristjánsson, sím-
ann hringja; klæddist fólk þá
í snatri og var morgunverður
snæddur kl. 7; var það afgang-
ur kvöldverðarins, — brauð
og aftur brauð, og ekki laust
við. að fólki léti í ljós óánægju
sína yfir þeim veitingum. Lagt
var af stað til Oslóar með iárn
brautarlest kl. 7.30. Var leiðin
undurfögur; landið skógi vax-
ið en allhrikalegt á köflum. og
farið um jarðgöng mörg. KL 12
var matur snæddur í lestinni.
Voru flestir orðnir þurfandi
fyrir almennilega máltíð, því
hana höfðu mvið ekki fengið
frá því_ um borð í „Heklu“.
daginn áður.
Leiðin lá í allt að 1200 metra
hæð; var snjór bar á brautinni
og ís á tjörnum. enda aðeins 5
okkur til; var þá komin hign-
ing, svo að fáir fóm út í borg-
ina, enda f-lestir ox’ðnir hvíld-
inni fegnir.
fjórar klukkusundir. í þeirrí
för var stofnaður þjóðkór, en
þar eð dr. Páll var ekki méð í
förinni, varð fararstjórinn,
Að morgni þess 24. júní var ' Arngrímur Kristjánsson, einn-
komið glaða sólskin, og nú , ig að g-arast kórstjórnandi. Kl.
...byrjaði gamanið“ á því. að
okkur var sýnt Ráðhúsið og
garður með fiölda höggmynda
eftir Vigelaridi Síöan notaði
fólk tækifærið til -að fara í
verzlanir.
-Eftir hádegi var farið út í
Bvgdö. úthverfi Oslóar, til að heimili: revndist það lélegt
skoða hið íræga víkingaskip og hú*næðí. U-m kvöldið íórum
fleiri fornmeniar. Enn fremur við os hlýddum á samsöng
(3 var okkur tilkynnt, að við
, ættum að flytja úr gistihúsinu.
en bar eð við átíum eftir aS
dveljast eina nótt í borginni,
urðu vandræði úr að útvega
I okkur ráttstað. Að síðustu var
okkur komið fyrir í farfugia-
var farið til HolmenkoHen og
litið á hina kunnu skíðabraut,
sem mun vera ein sú frægásta
í sinni röð, fyrir skíðamót þau,
sem bar hafa verið háð á hverj
um vetri um langan aldur. Um
kvöldið var borðað í stóru veit
ingahúsi bar í grennd. og var
stiga hiti. Þarna er stórt gisti- þaðan fögur útsýn yfir Osló-
hús, þar sem fjöldi skíðafólks borg. Mun dagur þessi verða
dvaldist. Komið var til Oslóar flestum. ógleymanlegúr.
. kl. IVi síðd. Stóð það heima, > Þann 25. júní var lagt af
þegar við komum á járnbarut- stað kl. 9.30 árd. og förinni
arstöðina, að bílinn bar þar að, heitið til Hringaríkis. með við-
sem átti að flytia okkur um komu á nokkrum fögrum stöð-
Noreg og Svíþióð. Plutti hann um. Þótti mér hó einn bera af
okkur nú fyrsta spölinn, — til hvað náttúru-feourð snertir;
gistihússins, þar sem við átt- heitir það á
um að búa. Var kl. 10, þegar landslag þar
við höfðum borðað og lagað le.gt. Ekki tók þessi för nema
Norðurlandakóranna, við mikla
hrifningu.
Þann 26. júní var haldið af
stað t'il Svíbjóðar. Áttum að
leggja af stað kl. 9.30, en vor-
um ekki tilbúin fyrr en kl. 11.
Lentum þá í lítils háttar ,,á-
keyrslu", og varð tveggja
stunda töf þess vegna. Var nú
370 km. leið fyrir höndium;
! gekk ferðin vel og var komið
að landamærunum um sexieyt
ið, en þjóðkórinn söng undir
stjórn Ingólfs Guðbrandsson-
ar.
Var landslagið, þegar yfir til
Sviþjóðar kom, mun slétta-ra
Sóihöfða. og er en í Noregi, og mjög skógi vax
miöct sérk.enni- ið. Til Örebro komum við kl.
11 að kvöldi og fengum þar
næturdvöl í gistihúsi, sem
Grand Hotel nefnist. Hafði
þessi þáttur fararjnnar verið
hinn skemmtilegasíi.
Frá Örebro var haldið kl.
9.30 að morgni, og haldið við-
stöðulaust áfram til Stokk-
hólms, nema hvað numið var
staðar eina klukkustund til að
matast. Til Stokkhólms kom-
um við kl. 3, og gistum þrjór
SÝNING KJARVALS og 69 J veraldlegt vafstur mundi
ára afmæli meistarans hafajleggja rnarga ósýnilega fjötra
vakið Reykvíkinga til eftir- á veg hans. Hanri vill ekki
þanka um að eiginlega ætti að i vakna bundinn líkt og Grettir Hótel Dumas.
vera til Kjarvalsihús í höfuð-jþegar Vestfirðingar náðu taki
staðnum. Menn vöknuðu með (á heíjunni þegar hann svaf í
svipúðum hætti fyrir níu ár- j skóginum. Kjarval vill mála
um. Þá voru miklir peningar í jsitt land og sína þjóð. Menn
. landinu eins og nú. Fjórir þing ; segja að málverk 'hans séu
ímenn, einn úr hverjum flokki, 7000, en þau eru líblega fleiri.
báru í þinglok frara tillögu um Þar eru hans dagsverk, en ekki
að þingið veitti 300 þús. kr. til við húsagerð.
að byggja Kjarvalshús.. Það j Það er auðvelt að koma upp
var verið að loka fiárlögunum, j Kjarvalshúsi, ef þjóðm og for-
en fjármálaráðherrann, Pétur ráðamenn hennar skilja til
Magnússon, sagði: „Ég get. fulls. að slíkt hús er ekki reist
ekki verið á móti Kjarval.“ All fyrir listamanninn, ekki hon-
j ir þingmenn greiddu atkvæði um til léttis eða hagsbóta, ekkí þóttust sumir gera góð kaup,
i með tillögunni og bærinn vildi einu sinni honum til frægðar, en yfirle.tt þótti iólkj varning'
. leggja til lóð á fögrum stað. Að ,því af frægð hefur hann nóg og ur Þarna heldur dýr, enda. var
í Stokkhólmi fengum vió'
greidda ferðápeninga okkar,
fimmtíu krónur á mann. Þami
28. júní, tíunda dag ferðarinn-
ar, skoðuðum við borgina og
ýmsar byggingar, eins og kon-
ungshöllina og ráðhúsið, og fór
um í verzlanir. Um kvöldið
fóru allir í leikhús, — eða öl!u
heldur að horfa á ..kabarett-
sýningar“.
Næsta degi var að mestu
varið til að fara í verzlanir;
líkindum hefði bærinn líka
iviljað leggja fram fé í húsið ef
með hefði þurft.
J En þetta hús var ekki reist í
það sinn, en nú benda öll blöð
í bænum réttilega á að þetta
ætti að gera. Það færi vel á að
myndasalur Kjarvals væri til-
búinn eftir eitt ár þegar me'st-
arinn verður sjötugur. En til
þess að svo verði þarf þjóðin
að athuga allar aðstaiður. Kjar
val þarf ekki hús sín vegna. í
verkstæði hans er hátt til lofts
og vítt til veggia. Því að allt
jísland er vinnustofa hans ís-j
j land er líka hans heimili, þó að
hann e'.gi hvílurúm í Au=tur-
j stræti, á Lindargótu, Njáls-
götu eða öðrum stöðum, sem
henta hpnum í hvert sinn.
Kj arval gæti verið mörgum
j sinnum búinn að byggja sér
hús, ef hugur hans hefð': s.taðið
til þess. En, svo er ekki. Hann
er enn alfrjáls maður í heim-
inum. Kjarval á ekki að vera
bundinn við lóð, veðdeild,
va'tnsskatt, brunatryggingu
fasteigna eða húsv.örð með
þiónustufólki. Kiarval lanear
ekki í neitt af þessu, því að allt
(Frh. & 7. síðu.)
I
Framhald á 7. síðu.
25' slarbðr' Húsmæðrafélags
Reykjavíkur
TUTTUGASTA starfsár
Húsmæðrafélags Reykjavík"
ur hófst fyrir skömmu, og
eins og að undanförnu efnir
það til ýmissa nytsamra
námskeiða fyrir húsmæður.
Á morgun hefst matreiðslu-
námskeið í hinum vistlegu
húsakynnium, féiagsins að
Borgartúni 7, en kennari
hefur verið ráðin Guðrún
Hilmarsdóttir.
Aðsókn að námskeiðum
félagsins er geysimikil, eins
og dre.nær, Saumanám-
skeiðin eru afar vinsæl: á
bverju þeirra eru 13 til 20
konur, og er setið að saum-
um annaðihvort kvöld. Er,
þetta ,svo að cgia eina tæki
færið, sem húsmæðrum
býðst til að'sauma sjálfar á
börn sín, t. d. fyrir jólin. Þá
hefuy og verið mikil Iðsókn
að matreiðslunámskeiðum
félagsinS, en á hverju mán-
aðarnámskeiði félagsins' eru
aðeins 12 komxr, og er
kennt 4 stundir á dag, — frá
2—6 alla virka daga. Kennt
er að búa til almennan mat,
ve'zlum.at, bökun, að leggja
á brauð og búa tiJ ýmsa á-
bætisrétti.
í ráði er að hafa fleiri
námskeið, en sennilegt að
þau geti ekki haíizt fyrr en
eftir jól. Þá er einnig ráð-
gert að hafa kvöldnámskeið
í matreiðslu. og rtanda von-
ir til að bað fyrsta hefjist
e'nhvern tíma í nóvember-
mánúði, og verðnr há kennt
þriú kvöld. í viku: Formaður
Húismæðrafélagsins er frú
Jónína Guðmundsdóttir.