Alþýðublaðið - 05.12.1954, Blaðsíða 8

ALÞYÐUBLAÐEÐ
Sunnudagur 5. desember 1954
BRUNI
Framhald af 5. siðu.
— Nei, kannske ekki oft, en
nokkrum sinnum. Glugginn á
herbergi mínu veit út að hús
inu, svo að ég hef stundum séð
yður nema staðar fyrir framan
það og virðá það fyrir yður.
I •— Nú, ég hef kannske
Stanzað þar snöggvast. — Ég
kannast við það, sagði hann —
Þér er-uð.að sunnan, sagði hann
éftir litla þögn — og verðið hér
lengi kannske?
•— Nei, ég býst við að fara
eftir einn eða tvo daga.
■— Já, ég þekki þetta hús —
þekkti það einu sinni — Og
það á sína sögu.
— Þetta er garnalt hús, sagði
ég.
— Gamalt og ekki gamalt —
Það hefur verið gert gamalt og
hrörlegt. . . Ég þarf að skreppa
hérna inn í hús, sagði hann svo,
lyfti hattinum og var horfinn.
Ég rölti um stund eftir aðal-
götunni hálfargur yfir að hafa
misst svona af Karli. Svo fór
ég heim í hótelið gekk beint
inn í borðstofuna. Hótelhaldar
inn var þar fyrir — roskinn
maður og gamall bóndi. Ég sett
ist niður hjá honum í þeim á
setningi að rabba við hann.
— Þér hafið verið úti — sagði
hann — kannske að skoða yð-
ur um í kaupstaðnum?
: Ég játaði því_
— O, þetta er ekkert orðið að
sjá á við það, sem var hér upp
úr síðustu aldamótum. Þá var
hér mikil útgerð og verzl-
un, að sagt er. En ég kom nú
ekki hingað fyrr en svo seint.
*— Hefur íbúum fækkað hér
mikið? spurði ég.
— Já, já, þeim er alltaf að
fækka, sem eðlilegt er, hér er
ekkert við að vera_ En meðan
skútuútgerðin var hér og allir
af héraðinu verzluðu hér var
annað viðhorfið. En nú hefur
svo að segja öll verzlun lagzt
til Geirsfjarðar og þar er kom
inn stærri kaupstaður en þessi
og aðalútgerðin ■ er nú þaðan
— Voru þá margar verzlanir
hér? spurði ég-
■— Það voru nú aðallega
tvær, Möilersverzlun og John-
sensverzlun.
U — Og þær eru báðar hættar?
— Já, já. Kaupfélaglð á nú
hús Möllersverziunarinnar, en
hús hinna eiga nú margir.
*— Var þetta stór verzlun —
þessi Johnsenverziun?
— Blessaðir verið þér. Á
tímabili var þetta langstærsta
Verzlunin hér í fjórðungnum og
hafði mörg útibú_
— Og hvað varð svo um
hana?
— Nú. hún hætti nokkru eft
ir fyrra stríð — var víst erfitt
með útgerðina þá. — Um svip
að leyti dó Johnsen gamii —
— Það var nú víst eitthvað ein
kennilegt allt saman Húsin
voru seld — íbúðarhúsið
þeirra Johnsenanna er hérna
beint á móti hótelinu. Það
þótti nú flott á sínum tíma og
mætti muna tvær ævirnar, ef
það hefði skynjun til — Já, þar
ÞjóÖlífdýsingar - Þrekraimkr — Hetjmagnir - Æviþættir
88 Skyggnzt itm af HeimahiaðL
Æviþættir Þorbjörns bónda Björnssonar í Geitaskarði.
í þessari athyglisverðu bók skyggnist stórbrotinn hún-
vétniskur búhcMur um af heimahlaði £ínu. Bókin er
rituð á kjarnyrtu máli, er ber glögglfega með sér hinn sér-
kennilega persónuleika höfundar, hins lífsreynda manns,
er staðið hefur af sér mörg válynd
veður.
8$ Þegar kóngsbæna-
daguriitn týndist.
Sögur og skyndimyndir eftir Helga
Valtýsson rithöfund. Lífið sjálft
hefur sagt höf. þessar sögur — og
það syngur ekki eftir anr.arra nótum.
® Blcndnlr menn
og kjarnakonur.
Sögur og sagnaþættir skráðir af
Guðmundi G. Hagalín. Snilligáfa
höfundar meitlar fram í riti þessu
óvenjulegar persónulýsingar, þrótt-
miklar og kjarnyrtar, er margar
tengjast harðskeyttum átökum og
örlagaríkum atburðum frá löngu
liðnum tímum.
88 Sýslu- og séknalýsingar II,
Skagafjarðarsýsla.
Þær eru gefnar út með sama sniði og sóiknalýbingar
Húnavatnssýslu er út komu 1950. Pálmi Hannesson og
Jakob Benediktsson sáu um útgáfuna. — Allir þeii', sern
unna þjóðlegum fræðum, ættu að gæta þess að eignazt
þetta meiikilega heimiMarrit um dýrmætan söguilegan
fjársjóð.
83 Eiitn á ferð - og oftast ríéandí.
Sigurður Jónsson frá Brún er landskunnur ferðamaður.
Víða hefur hann ratað, farið lítt troðnar götur, og oftast
ríðandi. Hér birtast ferðaminningar hans um velflestar
sveitir landsins, myndskreyttar af Halldóri Péturssyni,
listimálara.
83 Þegar veðrí slotar.
Endurminningar Kristjáns Sig-
urðssonar kennara frá Brúsastöðum
i Vatnsdal. Hér eru dregnar fram
fjölbreyttar myndir hins þögula og
sérstæða þjóðlífs fyrr á tímum.
88 Þeir spáðu í stjörn-
urnar.
Frásagnir af merkustu hugsuðum
vesturlanda, eftir Gunnar Dal.
Hann segir ævisögur þessara manna,
sem svo mjög hafa mótað allan
hinn andlega heim okkar, skýrir frá
iífsviðhorfum.þeirra og baráttu. Fróð
leg bók og skemmtileg fyrir unga
sem gamla.
88 Dauésmannskleif.
Sannsögulegir þættir frá liðnum
öldum, skrásettir af Jóni Bjöms-
svni rithöfundi. Hér kynnast menn sérkennilegu fólki og
sterkri skapgerð.
88 Unglmgabækur.
Benni í Afríku .......
nefndist ellefta bókin af hinum vinsælu Benna-bókum í
þýð. Gunnars Guðmundss., yfirkennara.
Stúart litli. . ...
Bráðskemmtileg ævintýri með 94 teiknimyndum. Anna
Snorradóttir pýddi bókina.
N 0 R Ð R 1 Pósthólff 101 - Reykjavík
var nú víst oft glatt á hjalla
og miklar veizlur haldnar.
— Mér sýnist petta vera nið
urnýtt hús núna, sagði ég.
— Og minnist þér ekki á það.
það heíur verið ieigukumbaldi
síðan og hefur gengið kaupum
og sölum — Þetta er ekkert út
lit orðið á því, en var eitt
fallegasta húsið hér í kaupstaðn
um — já, langstærst og falleg-
ast um langan t.íma_
-— Átti Johnsen engin börn?
— Jú, hann átti einn son,
I
sem fór ungur að heiman Það
* var víst eitthvert ólán með
hann — lagðist víst í óreglu.
|En hann var lengi við verzlun
arnám erlendis. Einhvern tíma
j héfur hann komið hingað —
eitthvað um það leyti, sem
jverzlunin hætti og faðir hans
dó. Nú veit víst enginn, hvar
hann er niðurkominn. Já, það
er valt völubeinið —má segja
þar sem þessir peningar eru
jFáir hefðu víst trúað því, sem
þekktu til Jóhnsensverzlunar
^að svona færi, og að Johnsen
húsið ætti eftir að verða leigu
hjallur, sem gengi kaupum og
sölum. En svona er það_ — Eng
inn veit sína ævina fyrr en
öll er.
Ég yfirgaf hótelhaldarann —
eða réttara sagt, hann fór frá
mér — þurfti einhverju að
sinna og var harfir.n áður en
ég vissi af.
— Auðvitað var petta
„aristokratiskt“ hús að upp
runa, sagði ég við sjálfan mig ^
um leið og ég fór upp í herbergi
mitt. — En hver var þessi mað
ur -— Karl, sem virtist hafa á-
huga fyrir þessu húsi, en ekki
vilja kannast við það?
Klukkan var langt gengin í
eitt, þegar ég fór að hátt.a. Ég
hafði klætt. mig úr jakkanum og
tekið af mér flibbann, þegar bar
ið var hægt að dyrum og um
leið var hurðinni ýtt hægt upp,
svo að ekki heyrðist nema lágt
ískur Þetta var Karl Hann
sýndist fölari í andli-ti en fyrr
og var með uppgerðarbros á
vörum. I andliti hans voru ein
hverjir kippir.
— Afsakið herra, sagði hann
og hneigði sig fyrirm&Knslega
— ég er að gera 7/ður ónæði,
^en mig langaði til þess að tala
við yður nokkur orð, ef ég
mætti. — Og hann hneigði sig pér skiljið ekki ofurmennskuna
|eins og Rómverjar skildu hana
ekki. Kannske var hann brjál
1 aður, en ekki þá. Iíann söng
fegurðinni óð meðan það ljóta
tærðist í eldinum, sem skíxir
allt, sem skírzt getur, en eyðir
gróminu og óhreinleikanum.
aftur.
Ég bauð honum inn og neit
aði, að hann gei'ði mér nokkurt
ónæði — þvert á móti væri
mér ánægja að því að fá heim
sókn.
— Þér eruð „kultiveraður“,
sagði hann og kipraði munninn_
Ég sá nú, að hann var ör af
víni.
—t Fáið yður sæti — gjörið
þér svo vel.
Hann lagði frá sér stafinn,
Idæddi sig úr frakkanum og
hengdi hann á snaga eftir að
hafa spurt mig mörgum sinnum
um leyfi. Svo settist hann á stól
inn, sem ég hafði ýtt fram
—- Klukkan er tólf — á mið
nætti nú er nótt — nótt.
Hann sat keikur í sætinu.
starði út í gluggann og reyndi
að vera fyrirmannslegur í öllu
látbragði.
— Meðan RómabOrg brann
lék Neró á sítarinn Hvers
vegna haldið þér, að Neró hafi
gert það? spurði hann.
— Brjálæði, svaraði ég stutt
aralega.
— Brjálæði segið þér —• Nei,
— Voru þá allar byggingar
Rómaborgar, sem fórust í þeim
bruna, Ijótar og óhreinar?
•— Flestar, en kannske ekki
ailar Það er aldrei hægt að
ráða við það, sagði hann — Það
1 er aldrei hægt að aðskilja það
'að fullu. Ljótleikinn vefur sig
upp að fegurðinni og leitar þar
stundum skjóls, svo að það,-sem
fagurt er og jafnvel fulíkomið
-—brennur með því ljóta, en
ekki allt. Minningin geymir feg
urðina. Þar getur hún aldrei
dáið, en grómið ferst eins og
hismið í eldinum.
Hann þagnaði við, tók viski
j. Cleyg upp úr vasa sínum og bauð
inér.
- — Hvernig finnst yður að
búa hér? spurði hann svo.
— Ojæja —sæmilegt eftir að
stæðum.
— Þetta er ekki gamalt hús,