Alþýðublaðið - 02.02.1955, Qupperneq 5

Miðvikudagur 2. febrúar 1955
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
HVERGI hefur sú viðleitni ’
þeirra í Kreml að ná fótfestu .
vestan járntjalds farið jafn'
gersamlega út um þúfur og í
Austurríki. Að lokinni síðari
heimsstyrjöl.d urðu bandamenn 1
á eilt sáttir um að skipta land .
inu, sem telur sjö m'.Iljónir í- j
búa, í fjögur hernámssvæði, —
rússneskt, bandarískt, brezkt
og franskt. Auk þess var
hjartastað Austurríkis, — Vín
arborg, skipt í jafnmörg her-
námssvæði. *
En Austurríkismenn eru
slyngir í viðskiptum, og þeim
tókst að lauma nokkrum á-
kvæðum inn í hernámssamn
inginn árið 1946, — meðal
annars er leyfð sameiginleg
stjórn fyrir allt landið. Mark
Clark, bJershöfðingi Banda-1
ríkjamanna, sá sírax hvar
fiskur lá undir steini, og
studdi þessa kröfu Austurrík- ’
ismanna með ráöum og dáð.
Meðal annars heppnaðist hon'
um það ótrúlega bragð. að_ fá
Rússa til að falla frá þeirri
kröfu, að neitunarréttur.
skyldi gilda í hinni sameigin-'
legu hernámseftirlitsnefnd j
bandamanna. Rússarnir þótt-
ust þess svo fullvissir, að þeim
mundi takast, og það áður en
langt um liði, að gera þetta
hrjáða og snauða land að lepp-
ríki sínu, að þeir 3étu sig ekki
smávægiieg formsatriði máli
skipta.
FÓR Á AÐRA LEIÐ . . .
Um skeið leit líka út fyrir,
að örlög Vínarborgar myndu
verða þau sömu og Austur- j
Þýzkalands. En það íór á aðra
leið. Þar ríkir nú þróttmikið
og einhuga lýðræði, sem ekki
á sinn líka annars staðar í Ev-,
rópu. enda þótt það sé á miðju
hernámssvæði Rússa, í skugg-
anum af fallbyssum hins rauða
hers. íbúar borgarinnar
mynda trausta, einhuga heild, (
og kommúnistarnir. sem eru
aðeins 5% af íbúatölunni, eru
álitn'.r svikarar, sem hafi látið (
annaðhvort tælast af fagur-'
gala Rússa eða hræðast ógn-
anir þeirra. Og hvað eftir ann
að gefa íbúarnir valdhöfunum
í Moskvu langt nef. og fara
ekkert í launkofa með afstöðu
sína gagnvart yfirgangsstefnu
einræðisherranna.
Fyrir skömmu síðan gerðist.
þar enn einn atburðurinn,,
sem ber vitni þeirri andúðar-1
þrungnu þrákelkni, sem jafn
an ruglar hernámsyfirvöldin
rússnesku svo í ríminu, að
þeir kunna engin ráð. Æðsti
maður rússneska hernámsráðs
ins, Ivan Iljichev, sendi for-
sætisráðherra Ausiurríkis, Ju-
lius Raab, ströng boð um að
koma á sinn fund á tilsettum
tíma. Jú, forsætisráðherrann
kom til aðalstöðva rússneska
hernámsráðsins, en þó talsvert
seinna en gert hafði verið ráð
fyrir í orðsendingunni. Sá rúss
neski hélt harðorða ræðu yfir
forsætisráðherranum vegna
framferðis austurrískra framá
manna, kvað þá koma fram
sem skemmdarverkamenn
gagnvart viðreisnaráætlun
rússneska hernámsráðsins,
styðja og styrkja Randaríkja-
menn í þeirri viðleitni að gera
sovétisku hernámsstjórnina á-
hrifalausa. og því þátttakanda
í að skapa herveldi, sem sæti á
svikráðum við Sovétlýðveldið.
Og svo fremi, sem ekki yrði al
ger stefnubreyting í þessu
máli. þrumaði sá rússneski,
mundi sovétiska hernámsráðið
sjá .sig tilneytt að beila hörð-
um gagnráðstöfunum.
YPPTI ÖXLUM, OG . . .
Raab forsætisráðherra yppti
Prederic Sondern:
ussa m finarsua
sínum sterklegu öxlum og brá
e.kki ró sinni fremur en hans
er vandi. Hann kvaðst mundu
ræði málið í þinginu. Og tveim
dögum slðar lýsti haiin yfir því
í hvassyrtri ræðu, að stjórnin
hefði ekki í hyggju að breyta
á nokkurn hátt um stefnu, en
160 þingmenn fögnuðu boð-
skap hans með lóíataki. Rúss
nesku áheyrendurnir á pöllun
um gátu hins vegar ekki dulið
reiði sína. Þegar einn af hinum
fjórum fulltrúum kommún-
ista. sem sæti e'ga á þinginu,
bað um orðið, var honum að
sjálfsögðu veitt það, — en um
leið og hann hóf ræðu sína,
risu allir hinir þ'.ngmennirnir
úr sætum og gengu út úr þing
salnum. Og Austurríkismenn
hlógu hátt og innilega, — Vín
arbúar höfðu unnið enn einn
sigur fyrir þrákelkni sína og
dirfsku.
BREYTT SKAPGERÐ.
Austurríkismenn hafa löng-
um fengið orð fyrir að vera
glaðlyndir. en lat'r og kæru-
lausir. Glaðlyndi sínu halda
þeir enn, en latir og kærulaus
ir eru þeir ekki. Haustið 1947
sýndu þe'.r valdhöfunum í
Kreml svo að ekki varð um
villzt að skaphöfn þeirra hafði
tekið breytingum. Atvinnu-
leysi var þá gífurlegt, fátækt
almennings m'.kil, svo að við
lá hungursneyð. F'ólkið var að
örvæntingu komið, varðandi
sinn hag. — og nú hugðust
Rús.sar nota sér tækifærið. A
róðursmenn þeirra voru alls
staðar á þönum, — nú átti að
æsa fólkið upp til byltingar og
steypa stjórn landsins, en þá
fengi rauði herinn ástæðu. til
að láta til sín taka. Byltingin
stóð aðeins í tvær klukkustund
ir, — en þá hafði Vínarbúum
tekizt að hrekja þá fámennu
sveit, er fyrir óeirðunum stóð,
af höndum sér. Þar með var sú
tilraun farln út um þúfur. Af-
staða Vínarbúa t;l valdhaf-
|anna í Kreml kom þó enn bet
ur í ljós í kosningaúrslitum ár
ið 1949, en þá hlaut kommún-
| istaflokkurinn aðeins 5% at
kvæða, þrátt fyrir margra mán
jaða áróður og undlrróðurs-
starf.
FORUSTAN í TRAUSTUM
HÖNDUM.
Smám saman hafa aðsóps-
miklir ættjarðarvinir komið
jfram á sjónarsvið stjórnmál-
' anna í Austurríki og látið þar
^ að sér kveða. Alþýðuflokks-
1 mðurinn og innanríkisráðherr-
ann Oskar Helmer hefur
hreinsað lögregluliðið á her-
námssvæði vesturveldanna al
' gerlega af kommúnistum að
(kalla má, og auk þess hefur
jhann gert allmarga slíka á her
námssvæði Rússa með öllu á-
: hrifalausa. Ihaldsmaðurinn Le
opold Figl, sem nú gegnir emb
ætti utanríkisráðherra, sá
skjótt, að því aðelns var von
um að landið héldi sjálfstæði
sínu, að örugg samvinna tæk-
ist með lýðræðisflokkunum
I tveim. Kæmí upp verulegur á-
greiningur með þessum flokk
1 um, hlaut það óhjákvæmilega
j að verða til þess, að framtíð
ríkisins yrði í hættu. Því var
það, að þingmenn haldsmanna,
174 talsins, og hinir 73 þing-
menn Alþýðuflokks'ns efldu
samvinnu með sér í þinginu og
mynduðu þar órjúfanlega
^ í GEIN þessari segir frá
• afstöðu AusturrOtismanna,
^og þó einkum Vínarbúa, til
^ rússnesku hernámsyfirvald-
ýnnna og sambúð’ þeirra við
^Rauða herinn. Fyrr á öld-
S um stöðvúðu Vínarbúar
Sframsókn tyrkneskra her-
Ssvelta, og forðuðu þannig
Smeginlandi Evróyu frá yfir
b drottnun hálfmánans , . .
Theodor Kövner
(forseti Austurríkis.)
kjarna andspyrnuhreyfingar
gegn sovétyfirvöldunum.
Þessi samstarfsstjórn hófst
nú þegar handa um erdurreisn
ríkisins, efnahagslega og at-
vlnnulega. Marshallfé því, sem
ríkið hlaut, var varið í þágu
iðnaðar og framleiðslu, og ár-
angurinn kom líka brátt í ljós,
— matvælaframleiðslan jókst
til muna, laun hækkuðu og at-
vinna jókst. Og kommúnistarn
Ir misstu að sama skapi þau
ítök, -sem þelr höfðu átt
með þjóðinni. Þeir í Kreml
þóttusl þá sjá. að grípa yrði til
róttækari ráðstafana tO þess
að frelsa landlð ,.frá áþján
auðvaldsins". Og í september-
mánuði 1950 var Vínarborg
umkringd af sveitum rauða
hersins.
ALLSHERJAR VERK-
FALLIГ.
Um leið og þeir í Kreml
kipptu í spottann, lýstu for-
ingjar kommúnista í verkalýðs
félögunum yfir allsherjarverk
falli. Þetta verkfall átti vitan-
lega að valda óeiroum, svo að
rauði herinn fengi ástæðu tll
að laka í taumana cg ..frelsa“
borgarbúa. En Vínarbúar litu
öðrum augum á málið. Þeir
kusu ekki að láta frelsast.
A hverjum degí gengur
fjöldi Vínarbúa t l vinnu sinn-
ar yfiir F^oridsdorferbrúna á
Dóná, sem tengir eittbvert
þéttbýlasta úthverfið við meg
inborgina. Að morgni þess 26.
september höfðu götuvirki ver
ið reist við brúarsporðana, var
in kommúnistum, sem báru
rauða borða um armlnn; en að
baki þeim stóðu vöruflutninga
bifreiðir og brynvarðar her-
fluningabifreiðlr, hlaðnar rúss
neskum hermönnum með al-
væpni. Engum var leyft að
ganga yfir brúna, cg nú var
fólkinu tilkynnt það í hátalara,
að allsherjarver’xfail austur
rísku þjóðarinnar væri haflð
og frelsi hennar skammt _und
an.
ÞÖGULL MANNFJÖLDI
Mannfjöldinn, sem stóð við
brúna, — verkamenn svo 'þús-
ver
arffmum nú skipulög
I ARSLOK 1954 höfðu 50
þjóðir staðfest alþjóðasam-
þykkt, er samin var á vegum
fræðslu-, vísinda og menning
arstofnunar Sameinuðu þjóð
anna (UNESCO), um vernd
menningarverðmæta á ófriðar
tímum. Alþjóðsamþykkt þessi
var samþykkt 14. maí 1954 á
alþjóðaráðstefnu, er haldin
var í Haag, og lá frammi til
undirskriftar þar til 31. desem
ber .s. á. Samþykktin gengur í
gildi endanlega, er þrír mán-
uðir eru liðnir frá því að fimm
þjóðir hafa staðfest hana.
Lengi hefur verið talin nauð
syn á alþjóðasamvinnu í þess-
um efnum. og eyðilegg;ng lista
verka og annarra menningar
verðmæti í sprengjuárásum og
öðrum hernaðaraðgerðum í
síðustu heimsstyrjótd færðu
mönnum heim sanninn um
hve nauðsynlegt það væri að
gera ráðstafanir t>l að bjarga
mennlngarverðmætum frá glöt
un eða skemmdum á tímum
vopnaviðskipta. Þessu til frek-
ari sönnunar er bent á, að í
Evrópulöndum ' einum voru
5000 kirkjur og sögufrægar
byggingar annaðhvort lagðar í
rúst eða stórskemmdar í síð-
ustu styrjöld. Auk þess var
fjölda listaverka stolið í styrj-
öldínni, eða þau voru tekin
hernámi. í vopnahiéssamning-
unum við Þjóðverja var svo
kveðið á, að listaverkum og
menningarverðmætum skvldi
skilað aftur. eða endurnýjuð
og bætt ef tök væru á, en síð-
an hefur komið á daginn, að
fjöldi listaverka. er nazistar
fjarlægðu, stórskemmdist í
meðförum, eða listmunir hafa
glatazt með öllu.
Talsmenn UNESCO benda
á, að bótt erfitt verði að koma
í veg fyrir skemmdir á lista-
verkum á styrjaldartímum.
megi gera margs konar ráðstaf
anir til að draga úr eyðilegg-
ingu þeirra, ef rárt eru í tíma
tekin. Aðilar að alþjóðasam-
þykktlnni hafa. t. d. skuldbund
ið sig til að gera eftirfarandi
ráðstafanir, sem ekki hafa
þekkzt áður á friðartímum:
NOKKRAR
VARÚÐARRÁÐSTAFANIR
1) Sprengjuheldar geymslur
skulu byggðar þegar í stað til
Varðvelzlu listmuna, er færa
má úr stað, svo sem handrit,
safngripi, verðmæíar bækur
o. s. frv.
2) Samþykktaraðilum skal
skylt að setja upp innan herja
sinna sérstakar deildir. er
fjalla um listaverk, meðferð
þeirra og menningarlega þýð-
undum skipti, sem höfðu veríð’
stöðvaðir á leið til vinnu sinn
ar, — stóð þögull og beið á-
tekta um hríð. Og allt í einU
byrjaði hann að ryðja sér
braut um brúarsporðinn, hægt
og sígandi. Engin.i mælti orð
frá vörum. en það mátti sjá
það á einbeittum svip og sam-
anbitnum vörum, að þeim í
götuvirkjunum væri betra að
gæta að sér. Enginn gat verið
í minnsta vafa um, hvað þess-
ir þöglu Vínarbúar ætluðust
fyrir.
Forlngjar rauða hersins
gáfu einhverjar íyrirskipanir,
og skytturnar losuðu um ör-
yggin á vélbyssum sínum.
Mannfjöldinn lét sig það engu
skipta og sótti fram sem fyrr.
For'.ngjarnir svipuðust um,
auðsjáanlega ráðþrota, gáfu
síðan nýjar fyrrskipanir,
hreyflar bifreiðanna voru
ræstir, og herliðið ók á brott.
Kommúnislarnir í götuvirkj-
unum sáu sitt óvænna og fóru
að dæmi þeirra, verkamennirn
ir rifn niður götuvirkln og
héldp síðan áfram til vinnu-
stöðva sinna, rétt eins og ekk
ert hefði í skorizt.. Þetta var
svar Vínarbúa við undirróðri
þeirra í Moskvu. og um gerv-
allt Austurríki fóru menn að
dæmi þeirra.
RÚSSAR RÁÐÞROTA.
Helmer, hinn síglaði og ró-
legi maður, sem ber ábyrgð á
stjórn öryggismálanna, kveð-
ur Rússana ekkert skilja í því,
að Austurríkismenn skuli ekki
óttast þá hið minnsta. Sjálfur
hefur hann gert margan sovét
fulltrúann ráðþrota með ró-
semi sinni og stefnufestu.
Þegar á „allsherjarverkfall-
inu“ stóð haustið 1950, gekk
Helmer eins og ekkert væri
um að vera inn á milli raða al-
vopnaðra rússneskra her-
manna, er stóðu vörð um ráð
húsið í Neustadt, — iðnaðar-
Framhald á 7. síðu.
á ólrií-
ingu. Deildir þessar skulu skip
aðar hinum færustu mönnum,
sem völ er á, og skulu þeir æfð
ir og kennd meðferð lista-
verka.
3) Reglur skulu brýndar fyr
ir öllum hermönnum, er auki
skilning þeirra, áhuga og vlrð
ingu fyrir listmunum og menn
ingarverðmætum.
I
BLÁI SKJÖLDURINN — '
HLUTLEYSISTÁKN
í alþjóðasamþykktinni et
svo fyrir mælt að gera skuli
nýtt alþjóðatákn. Fr það fáni
með bláum skildi á hvítum
grunni, eins konar listaverka
„r'auði kross“. Sögufrægar
byggingar, söfn og minnis-
merki skulu merkt með þess
um fána, ef til ófnoar dregur,
líkt og rauða kross merkið hef
ur verið notað á siúkrahús,
sjúkravagna og hjúkrunarfólk.
Setja -skal upp alþjóða skrá-
setningarskrlfstofu, þar sem
menningarverðmæti, sem ósk-
að er eftir vernd fyrir á styrj
aldartímum, eru skráð. Komi
til borgarastyrjaldar eða ann-
arra vopnaviðskipla, ska.1 þeg’
ar draga UNESCO fánann að
hún vlð byggingar, þar sem
listaverk eru geymd eða
merkja þær með bláa skildin-
um, þannig að merkið sjáist
vel úr flugvélum.
Ríkisstjórnir loía að nota
ekki slíkar byggingar í hern-
Framhald á 7. síðu«