Alþýðublaðið - 12.10.1955, Síða 4

4
Afþýgubladið
Miðvikudagur 12. okí. 1955
Útgefandi: Alþýðujloh\urin*.
Ritstjórí: Helgi Scemundsson.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
Auglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir,
Ritstjórnarsimar-: 4901 og 4902.
Auglýsingasími: 4906.
Afgreiðslusími: 4900.
'Á Iþýðupren tsmiðjan, Hverfisgötu 8—10.
Ásfyiftarverð 15,00 á mánuði. í lausasölu 1J00.
Sigvaldi Hjálmarssott:
Bretlandsbættir.

Játning Molotovs
MOLOTOV, utanríkisráð-
herra Rússa, hefur nýlega
játað á sig fræðilega villu.
Hann hafði komizt að þeirri
niðurstöðu, að aðeins væri
verið að leggja grundvöll að
kommúnismanum í Rúss-
landi og leppríkjum þess.
Valdhöfunum í Kreml
fannst þetta lélegur vitnis-
burður um starfsgetu sína
og vinnuhraða, enda getur
stjórnskipun kommúnism-
ans naumast talizt þar ný af
nálinni. Molotov varð að
gera iðrun og yfirbót og lýsa
yfir því, að grundvöllurinn
að kommúnistmanum hefði
verið lagður í Rússlandi
1936 og nú gengi fram-
kvæmd hans samkvæmt á-
ætlun. Orð hans verða varla
skilin öðruvísi en svo, að
framtíðarríkið sé komið til
sögunnar.
Þetta er athyglisverð játn-
ing fyrir það fólk á Vestur-
löndum, sem forðum batt
miklar vonir við byltinguna
í Rússlandi og ímyndaði sér,
að stjórnskipun kommúnism
ans myndi í framtíðinni
marka heillarík og söguleg
tímamót. Það trúði því, að
lýðræði myndi leysa einræði
af hólmi í Rússlandi, þegar
fram liðu stundir. Þetta fólk
tók kenningar frumherjanna
alvarlega. En það hefur orð-
ið fyrir sárum vonbrigðum.
Einræðið er enn við lýði á
Rússlandi og einkenni þess
einn flokkur og einn listi við
kosningar, en slíkt fyrir-
komulag þykir löngu úrelt á
^Vesturlöndum. Molotov virð
ist telja ástæðulaust að
breyta þessu fyrst hann álít-
ur framkvæmd kommúnism
ans í algleymingi í Rúss-
landi. Raunar þarf engin orð
um þetta. Óheillaþróunin í
Tékkóslóvakíu tekur af öll
tvímæli. Þar brutust komm-
únistar til valda í landi gagn-
menntaðrar lýðræðisþjóðar
og hrundi henni niður á stig
einræðisins. Sá atburður sýn
ir og sannar, að kommún-
isminn er einræðisstefna og
á ekkert skylt við vestrænt
lýðræði. Örlög annarra Vest-
urlandaþjóða, sem kunna að
ganga kommúnismanum á
hönd viljugar eða nauðugar,
verða áreiðanlega hin sömu
og Tékka.
Sósíalisminn er ekki nema
hálfur sigur^ef frelsinu og
lýðræðinu er hafnað. Saga
Rússlands eftir byltinguna
sannar þetta ótvírætt. Þar
þekkjast ekki Iýðræðislegar
kosningar. Þar starfa ekki
frjáls verkalýðsfélög. Þar
eru öll mannréttindi þegn-
anna komin undir náð stjórn
arvaldanna. Mistök og yfir-
sjónir varðandi framkvæmd
sósíalismans er því aðeins
hægt að leiðrétta, að valdhaf
arnir rísi upp hver gegn öðr-
um. Þess eru dæmi, en vilji
fólksins fær ekki að ráða, því
að um álit þess er aldrei
spurt. Menn eru valdir og
stefnan mörkuð af einræðis-
herrum. Þeir hafa ekkert að-
hald og þurfa aldrei að ótt-
ast dóm þjóðarinnar nema
hún rísi upp til byltingar. Og
aðdáendum rússneska stjórn
arfarsins þýðir ekkert að af-
saka þetta með þeirri fullyrð
ingu, að kommúnistar séu
óskeikulir. Ýmsir valdamenn
Rússlands hafa verið sekir
fundnir um glæpi og van-
rækslu að dómi fyrri sam-
herja sinna í innsta klíku-
hring. Verkin sýna merkin.
Einræðið í Rússlandi er og
verður framkvæmd sósíal-
ismans þar fjötur um fót.
Sósíalisminn hlýtur að fram
kvæmast að vilja fólksins og
fyrir fulltingi þess.
Þess vegna er sá sósíal-
ismi, sem boðlegur er frjáls-
um mönnum, stjórnarfyrir-
komulag jafnaðarmanna eins
og það hefur verið fram-
kvæmt víða á Vesturlöndum.
Afrek Rússa þola engan sam
anburð við þær framkvæmd-
ir og þau mannréttindi, sem
þar hefur verið á komið.
Þetta er ekki sagt til að bera
á móti iðnþróun Rússa og
dugnaði þeirra á mörgum
sviðum heldur til að benda
á augljósa og sannanlega yf-
irburði jafnaðarstefnunnar.
Sigrar hennar stafa af því,
að völd jafnaðarmanna eru
háð vilja og fylgi fólksins.
Bregðist þeir skyldu sinni og
hugsjónum sínum að dómi
fólksins, þá snýr það baki við
þeim og velur nýja valdhafa.
Stjórnarfyrirkomulag jafn-
aðarmanna gerir miklar kröf
ur til löggjafans og fram-
kvæmdavaldsins með því að
fela fólkinu völd, sem því
ber og það á að nota. — Frels
ið er sem sé sigrandi afl,
þrátt fyrir áhættuna og til-
ætlunarsemina. Og milli þess
og kommúnismans verða
Vesturlandabúar að velja.
Það sýnir játning Molotovs.
ur Clydeá
GLASGOW, 30. sept.
ÞAÐ er fróðlegt að sigla nið-
ur eftir Clydefljótinu og virða
íyrir sér skipin og skipasmíða-
stöðvarnar við bakkana. Svo að
segja hvert sem litið er blasa
við augum stór skip og smá,
stórar skipasmíðastöðvar og
smáar. Og skipin, sem liggja
hálfgerð við bakkann, sum ný-
lega hlaupin af stokkum, en
önnur enn ekki á floti, eiga að
fara út um öll heimsins höf. Hér
eru skip, sem Norðmenn og
fleiri Norðurlandaþjóðir eru að
láta smíða, en flest eru auðvitað
brezk, þótt nöfn ýmissa ann-
arra landa sjáist á nýmáluðum
byrðingnum.
SIGLING Á LÖGREGLUBÁTI
Siglt var um ána á lögreglu-
báti. Þetta var hraðskreiður yf-
irbyggður bátur, sem var í tal-
stöðvarsambandi við lögreglu-
stöðina. Meðan við sigldum nið-
ur eftir ánni heyrðist tilkynn-
ing um rán, er framið hafði ver
ið á viðkomustað sþorvagns. Ó-
kunnur maður réðist þar á konu
nokkra, er hafði meðferðis stór-
fé, og rændi hana. Og lögreglan
er auðvitað á hælum hans. Stór
borgarlögreglan er ýmsu vön.
Lögregluforinginn, sem bátn-
um stjórnaði, bar heiðursmerki,
og það hefur hann fengið fyrir
að handsama vopnaðan bófa.
BJÖRGUNARBÁTAR
ÚR PLASTI
En athyglin beindist fljótt

Skipasmiðjur við Clydeána
frá tilknyningum lögreglunnar.
Voldugir hegrar skipasmíða-
stöðvanna og vinnupallar við
skipin, sem verið er að byrja að
smíða, gnæfðu yfir ánni. Hér er
skipasmíðastöð, sem hefur
smíði tankskipa fyrir sérgrein
sína. Og hér er önnur, sem ein-
vörðungu smíðar björgunar-
báta. Hún skilar frá sér 900
bátum á ári, og er nú byrjuð
að gera tilraunir með björgun-
arbáta úr plasti. Er talin mikil
von um árangur á því sviði.
STÆRSTU SKIP IIEIMSINS
Þau eru ófá og ærið stór skip eftir ánni.
in, sem síga niður Clydefljót í1
fyrstu ferð sína á ári hverju.
Hér voru tvö stærstu skip
heimsins smíðuð fyrir Cunard-
, White Star línuna, Queen
^ Mary, sem er um 80 þús. tonn
|að stærð, og Queen Elizabeth,
sem er 83 þús. tonn að stærð.
^ En hér eru líka smíðaðir bát-
arnir, sem eru í förum á fljót-
inu. Þeir eru auðvitað fyrst og
, fremst ætlaðir ferðamönnum,
en Glasgowbúar nota þá ékki
mikið síður, því að sagt er, að
varla finnist meðal þeirra einn
maður af hundraði, sem ekki
hafi farið í skemmtiferð niður
Sigvaldi.
Auglýsið í Álþýðublaðinu
VERDLA
í HEIMSSTYRJÖLDINNI
fyrri mun fyrst hafa verið kom-
ið á verðlagseftirliti hér á landi,
en það var afnumið í lok styrj-
aldarinnar. Nokkru íyrir heims
styrjöldina síðari var síðan aft-
ur tekið að hafa opinbert eftir-
lit með verðlagi, enda hafði
þess þá orðið vart, að verulegr-
ar tilhneigingar hafði gætt til
óeðlilegrar verðhækkunar sök-
um takmörkunar á innflutningi
og vöruskorts á ýmsum sviðum.
Þegar styrjöldin skall á, var
verðlagseftirlitið aukið veru-
lega. Árið 1943 var síðan fyrir
íorgöngu utanþingsstjórnarinn-
ar sem þá sat að völdum, sett
mjög ýtarleg löggjöf um verð-
lagsákvæði og verðlagseftirlit.
Yoru verðlagsákvæði þá yfir-
leitt látin ná til allrar innfluttr-
ar vöru og innlendrar iðnaðar-
vöru sem og margs konar þjón-
ustu. Tveim næstu ríkisstjórn-
um þótti sjálfsagt að halda á-
fram eftirliti með verðlagi,
enda er enginn vafi á því, að
méð Tijálp verðlagsákvæðanna
tókst að halda verðlagi fjöl-
margra vörutegunda lægra en
ella hefði átt sér stað, einkum
meðan innflutningur var tak-
markaður verulega.
Þegar flokkar þeir, sem nú
fara með ríkisstjórn, hófu
stj órnarsamstarf, var það einn
meginþáttur stefnu þeirra að
gera innflutning til landsins
frjálsan og hætta að mestu eft-
irliti með verðlagi innanlands,
en treysta því í þess stað, að
samkeppni héldi verðlaginu inn
an hóflegra takmarka. Þegar
„bátagjaldeyriskerfið“ var tek-
ið upp snemma á árinu 1951,
var verðlagseftirlit með þeim
vörum, sem undir það heyrðu,
skyndilega afnumið, og nokkru
síðar var farið eins að varðandi
þær vörur, sem áður höfðu ver-
ið settar á „frílista“. Verðlags-
■ ÞINGMENN Alþýðuflokks- ^
^ins í neðri cít iítl, Gylfi Þ. (
^ Gíslason, Hannibal Yaldi- (
^marsson og Krisíinn Gunn-S
( arsson, flytja frumvarp til S
Slaga um að tekið verði upp S
S verðlagseftirlit á ný. Skal S
S samkvæmt frumvarpinu )
S setja hámarksverð eða há- ^
S marksálagningu á hvers kon^
S ar vörur og verðmæti og •
'jfimm manna nefnd fara með^
• verðlagsákvarðanirnar, en í ^
S
(ur nefndarinnar, forstöðu- \
( menn innflutningsskrifstof- S
( unnar og tveir menn skip- S
S aðir af ríkisstjórninni, ann- S
S ar samkvæmt tilnefningu S
S Alþýðusambands íslands og S
S hinn sarrikvæmí tilnefningu S
S Bandalags starfsmanna ríkis S
S og bæja. ^
S Greinargerð frumvarpsins, ^
S sem er eitt af fyrstu þing- ^
• málum Alþýðuflokksins, er ^
• á þessa lund: s
henni eigi sæti hagstofu-s
stjóri, sem skal vera formað- s
ur
ákvæðin voru afnumin, meðan
enn var mikill skortur á þeim
vörum, sem verðlagið var gefið
frjálst á, og varð það til þess, að
álagning var hækkuð óhóflega,
svo að gífurlegur gróði safnað-
ist á hendur mílliliða.
Þótt síðan hafi að vísu verið
rýmkað mjög um innflutning,
er samt fjarri því, að hann geti
yfirleitt talizt „frjáls“. Á síðast
liðnu ári voru 33% selds gjald-
eyris fyrir vörum, sem háðar
eru leyfisveitingum, 52% fyrir
vörum á „frílista“ og 15 % fyrir
vörum á „bátalista". Innflutn-
ingur þeirra vörutegunda, sem
eru á „frílista”, er þó langt frá
því að vera frjáls, þar eð marg-
ar „frílistavörur" má aðeins
kaupa frá vöruskiptalöndum.
Auk þess verða innflytjendur
oft að bíða lengi eftir því, að
bankarnir sinni yfirfærslu-
beiðnum, þótt um „frílistavör-
ur“ sé að ræða. Vörueftirspurn
inni innanlands er því fjarri
því að vera fullnægt í þeim.
mæli, að hægt sé að búast við,
að hörð samkeppni tryggi hóf-
lega álagningu. Til þess að svo
væri, þyrfti innflutningurinn
að vera bæoi frjáls og ótakmark
aður. En hann er nú í raun og
veru bæði ófrjáls og takmark-
aður.
Undir slíkum kringumstæð-
um er ekki við öðru að búast en
því, að álagning milliliða verði
meiri en þörf er á og verðlag
þar af leiðandi hærra en á-
stæða er til. Sannleikurinn mun
og sá, að álagning sé nú hlut-
fallslega miklu hærri en hún
var, meðan verðlagsákvæði
voru í gildi.
Undanfarna mánuði hefur
verðlag farið ört hækkandi.
Fjölmörg fyrirtæki hafa hækk-
að verð vöru sinnar og álagn-
ingu sína og borið við kaup-
hækkun þeirri, sem um samdist
í verkfallinu í vor. Augljóst er
þó í mjög mörgum tilfellum, að
verðhækkunin er meiri en svar
ar til kauphækkunarirmar. í
samræmi við þá breytingu, sem
gerð var á verðlagslögunum að
(Frih. á 6, síðu.) ,