Alþýðublaðið - 18.11.1955, Page 5

Föstudagur 18. nóv. 1955.
Atþýgublagjg
o
Eggert 6. Þorsfeinsson aíþingismaður.
ÞEGAR við ferðafélagarnir
lögðum af stað í þessa för kom
í ljós að við höfðum harla litl- I
ar upplýsingar um störf og!
stefnu bandarískrar verkalýðs-,
hreyfingar. Okkur fýsti því j
mjög að kynnast þessum mál-
um sérstaklega, enda var förin!
fyrst og fremst íarin með það
fyrir augum.
Alþýðusamböndin eru tvö:
American Federation of Labour j
skammstafað A.F.L. og Con-
gress of Industrial Organisation barátta og töldu andstæðingar að verkalýðsfélag. Þannig eru
skammstafað C.I.O. Upphaflega þeirra að lögin stríddu gegn brotnar niður fyrirætlanir
var sambandið eitt, en á sam- . stjórnarskránni, —• en í dag
bandsþingi 1935 varð alvarleg-' þykja þetta ein mestu og ágæt-
ur árekstur milli Iðjufólksins, ■ ustu lögin, sem samin hafa ver-
sem vann í hinum stærri fyrir- . ið. Árangur þessara laga m.a.
tækjum og hins vegar iðnaðar-! talinn sá, að tala atvinnuleys-
manna og verkamanna, klofn-1 ingja hefur verið lækkuð úr 15
aði sambandið og C.I.O. varð. milljónum árið 1939 í 2,2 mill-
til. Meðlimir A.F.L. eru rúmarúónir.
8 milljónir, en C.I.O um 5 mill- Myndun verkalýðsfélaga fer
jónir. Þess utan eru svo ein-J fram á allt annan hátt en
stök verkalýðssambönd eins og hér hjá okkur. í flestum t.ilfell-
námuverkamannasambandið og um er vinnustaðurinn félags-
hafnarverkamanna- og sjó- ! svséðið og eru þar allir ófag-
mannasambandið á vestur-' lærðir og faglærðir í sama fé-
ströndinni. I lagi, þó að kaupið sé misjafnt
En eins og nú er kunnugt og deildarskipting innan félags
stendur fyrir dyrum sameining ins fjallar svo um þau sérmál,
hinna tveggja stóru sambanda' er ekki varða félagið allt.
og mun smiðshöggið á þá sam- , Mannaráðning fer öll fram í
einingu verða slegið í byrjun gegnum stjórn viðkomandi fé-
desember n.k. og er áætlað að lags, sem jafnframt ábyrgist að
mikill fjöldi innan smærri sam! maðurinn sé hæfur til starfans.
foanda, sem nú eru ekki innan Mestu erfiðleikar verkalýðs-
hinna „tveggja stóru“ sam- samtakanna nú eru hin víð-
foanda, muni þá sameinast og er feðmu Suðurríki, þar sem enn-
jafnvel hugsað, að innan þá eru stór landssvæði óskipu-
skamms tíma verði 16—18 mill- , lögð og verkalýðsfélög í þessa
jónir meðlima í hinu nýja sam-
foandi. t
ORLAGARIKT SPOR.
orðs skilningi eru tiltölulega fá.
Vinnuveitendur hafa einnig not
fært sér þetta og flutt fyrirtæki
sín suður á bóginn, en jafn-
Eitt veigamesta skrefið, sem framt hafa þeir með þessum
ameríska verkalýðshreyfingin ráðstöfunum sínum á sinn hátt
foefur stigið var stuðningur við rutt brautina fyrir verkalýðs-
New Deal stefnu Roosevelts félögin. Eitt af erfiðleikum við
forseta áriðl932. Rooseveltstefn stofnun félags á þessum slóð-
an eins og hún er venjulega um er einmitt hinir óreglulegu
kölluð markaði einnig iglæst vinnustaðir. Um leið og flutn-
tímabil í sögu verkalýðsþreyf- {ingur einhvers fyrirtækis er fyr
ingarinnar. Með þessum lögum irhugaður, fylgir hópur fulltrúa
var fyrst viðurkenndur í lög- vel þjálfaða erindreka verka-
um rétturinn til félagsmyndun- j lýðshreyfingarinnar og um leið
ar hagsmunasamtaka. Ep um og fyrirtækið er tilbúið til starf
lög þessi stóð þá mikil og hörð rækslu hefur einnig verið stofn
* Minhingarorð
Guðrún Jónsdóttir frá Hjalta
VORIÐ 1915 reistu sér bú að
Hjalla í Ölfusi hjónin Guðrún
Jónsdóttir ættuð úr Borgarfirði
• og Magnús Jónsson frá Hlíðar-
; enda í Ölfusi. Þau byrjuðu bú-
, skap í austurbænum en í vest-
urbænum var þegar byrjuð bú-
skap Arndís Jónsdóttir, systir
Magnúsar, ásamt manni sínum,
Sigurði Steindórssyni. :
Tvenn ung og glæsileg hjón
hófu ævistarf sitt þarna um
svipað leyti, full áhuga og lífs-
gleði. Þar ríkti kærleikur og
fojartsýni, og trúin á starfið og
framtíðina var í hásæti. Magn-
ús og Arndís voru frá einu
mesta myndarheimili sveitar-
innar, áttu stutt að rekja ætt
sína til þeirra hjóna, sem oft
hefur verið vitnað til, er báruj
af um myndar- og höfðingsskap j
þar um slóðir og voru annáluð mín af þeim hjónum, þá kem-
á sinni tíð, en það voru Mágnús ur fyrst í huga minn ástríki það,
Beinteinsson og Hólmfríður er á heimili þeirra ríkti. Þau
Árnadóttir í Þorlákshöfnr hjónin gátu eigi farið dult með
Magnús var með allra ihynd- það, að þeim þótti afarvænt
arlegustu mönnum, skemijntileg hvoru um annað og sá mikli
ur við vinnu, léttur í luhd og kærleikur geislaði frá þeim til
skapgóður. Guðrún var gjóð og allra annarra á heimilinu og
glæsileg kona, fríð sýnunj, svo gerði það að vérkum, að öllum
að eftirtekt vakti, og flannst þótti ljúft og létt að vinna fyrir
mér margt áþekkt meðíþeim þau og með þeim að uppbygg-
hjónum, en ég var hjá þeijrn tvö ingu hins nýstofnaða heimilis
fyrstu sumurin, eftir acj þau og leggja undirstöðu að hinu
foyrjuðu búskap (1915 og 1916). kærléiksríka heimili þeirra.
Er ég nú renni huganum til I Þeim hjónum þótti líka vænt
þessara ára og rifja upp kynni I (Frh. á 7. síðu.)
Hjónin á Hjalla.
vinnuveitenda um hagnýtingu
ódýrs vinnuafls.
ERFIÐLEIKARNIR í
SUÐURRÍKJUNUM.
Megin atvinna fólksins á þess
um landsvæðum Suðurríkjanna
eru landbúnaðarstörf og því
því engir fastir vinnustaðir, —
þar sem uppskerunni er fylgt
eftir og atvinnan stendur
skamman tíma á hverjum stað.
Þessar tilfæringar vinnuaflsins
orsaka eins og ég sagði áðan!
erfiðleika um stofnun verkalýðs
félaga. Svo mikið hafa alþýðu-
samtökin aðhafst til þess að
ráða bót á ástandi þessara lands
hluta, að jafnvel mannslífum
hefur orðið a fórna.
Erindrekastarfið er mjög erf-
itt, ekki einungis á hinum ó- ■
skipulögðu svæðum Suðurríkj- j
anna, því að víða finnast at-'
vinnurekendur, sem vilja losna
við afskipti verkalýðsfélaganna
og reyna að ráða til sín ófélags-
bundið fólk.
Gegn þess konar tilraunum
hefur verkalýðshreyfingin mjög
fjölþætta og vel skipulagða út-
breiðslustarfsemi í blöðum sín-
um og sérstökum útvarpstíma.
Þar sem fróðustu menn um
verkalýðsmál rita og ræða. Auk
þess hefur verið tekín upp mjög
árangursrík aðferð um, að fram
leiðsla félagsbundinna verka-
manna er merkt sérstöku merki.
Þjrkja vörur þessar betri og
vandaðri en hinar ómerktu, en
það kemur illa við atvinnurek-
andann, sem horfir upp á
minnkandi sölu. Þessu til
stuðnings hafa verkalýðssam-
tökin haldið stórar vörusýning-
ar.
SKILYRÐI TIL ÞESS AÐ
GETA ORÐIÐ STARFSM.
Skilyrði þess að geta orðið
starfsmaður verkalýðshreyfing-
arinnar er að hafa unnið ákveð-
inn árafjölda sem meðlimur
samtakanna og að hafa tekið
virkan þátt í starfsemi þeirra.
Starfsmenn þessir eru yfirleitt
vel launaðir og venjulegast er
að laun þeirra eru miðuð_ við
það hæsta, sem völ er á í þeirri
starfsgreih,- sem viðkomandi
! var valinn úr.
Ég spurðist fyrir um það á
nokkrum stöðum meðal verka-
fólksins sjálfs, hvernig þeim.
líkaði að starfsmönnum þeirra
væru tryggð svona há laun og
! fékk hliðstæð svör alls staðar:
„Starfsmenn okkar þurfa að
; hafa það há laun að þeir geti
, áhyggjulausir helgað sig þessu
starfi eingöngu, og standi þeir
sig ekki, verða þeir að víkja.“
Hvað vakti mesta athygli
þína? spyrja margir.
Þessari spurningu er dálítið
erfitt að svara. í sambandi við
verkalýðsmálin var það eink-
um tvennt.
1) Hin vel skipulagða fræðsla
sem hinir voldugu verkalýðs-
skólar láta í té öllum starfs-
mönnum verkalýðshreyfingar-
innar auk hinna fjölmörgu nám,
skeiða, sem komið er upp í sam
bandi við ríkisháskólana og
standa slík námskeið frá 2—4
vikur hvert. Er þar lögð sér-
stök áherzla á að kynna trúnað-
armönnum á vinnustöðum skyld
ur sínar, því að stór fjöldi verka
fólksins Iítur á hann sem ímynd
síns stéttarfélags, enda kemur
hann fram fyrir þess hönd í öll
um ágreiningsmálum við vinnu
veitendur á vinnustað. Við skoð
uðum tvo slíka skóla í Anna-
polis í Virginíu og í Chicago.
STJÓRNMÁLAAFSKIPTI.
Ef ég ætti hins vegar að segja
hvað kom mér mest á óvart, þá
myndi ég hiklaust telja það
stjórnmálaafskipti verkalýðs-
hreyfingarinnar.
Samkvæmt ákvæðum hinna
illræmdu Taft-Hartleylaga er
verkalýðsfélögunum bannað að
nota fé sitt til áhrifa í pólitísk-
um kosningum, en til þess að
sniðganga þessi ákvæði er stofn
aðir sérstakir sjóðir í þessu
skyni.
En til hvers gerir vprkalýðs-
hreyfing eins og þessi, sem tel-
ur sig vera ópólitíska, slíka
hluti? Sannleikurinn er sá, að
í okkar' skilningi eru þessir hlut
ir ekki framkvæmdir þar á
1 þann hátt, sem við gætum hugs
að okkur hér.
U.S.A verkalýðshreyfingin
styður ekki neinn hinna póli-
tísku flokka, til framgangs mál-
um sínum á löggjafarsamkom •
i unni. En þar með verður ekld
sagt að hún hafi ekki pólitís3<;
afskipti — nema síður sé.
j Alþýðusamtökin launa á-
kveðna starfsmenn sína til aö
.fylgjast með störfum hvers ein
asta þingmanns og hafa þeir að-
setur sitt á sjálfri löggjafarsam
komunni og eru kallaðir „Lob-
byistar“ Þessir menn reyna ao
hafa áhrif á gerðir þingmanna.
við afgreiðslu mála, er varðac
verkalýðshrejrfinguna. Þegai*
málin hafa verið afgi'eidd er
nákvæm lýsing send heim í
kjördæmi viðkomandi þing-
manna í málgögnum verkalýðs
hreyfingarinnar og þá tekin ai •
dráttarlaus afstaða til þeirm
i með og móti eftir afstöðu hvern
og eins.
j Sérstök skrá er haldin yfir
þessar afgreiðslur mála og a<>
■ kjörtímabilinu loknu er tekin
afstaða til þingmanna hvers lun
sig án tillits til flokka. Stancl-
ist þingmaðurinn prófið eru öll
| útbreiðslutæki verkalýðshreyí-
nngarinnar í gangi honum til
’stuðnings og eru honum jafn-
vel sendir ræðumenn til kosn-
ingabaráttunnar úr fremstu
trúnaðarmannaröðum Alþýðu-
(Frh. á 7. síðu.)
sfuðningi við
'é
FLOKKSSTJÓRNARFUNDUR Alþýðuflokksins sam
þykkti tvær ályktanir um verkalýðsmál og fara þær hér
á eftir:
Af tilefni bréfs Alþýðusambands íslands, dagsett
6. okí. s.L, lýsir flokksstjórnarfundurinn yfir því, að hann
telur það höfuðnausyn íslenzkri alþýðu, að sem nánust
tengsl og traustust samvinna sé milli Alþýðuflokksins og
verkalýðshreyfingarinnar og að hún starfi jafnan á lýð-
ræðisgrundvelli. Mun Alþýðuflokkurinn styðja verkalýðs
hreyfinguna í baráttu hennar fyrir raunhæfum kjarbót-
uin launastéttanna og hagsmunamálum alls verkalýðs.
Hins vegar lítur fundurinn svo á, að það sé algerlega ut-
an verkahrings Alþýðusambands Islands, sem er sam-
band stéttarfélaga fólks úr öllum stjórnmálaflokkum, að
hafa forgöngu um myndun ríkisstjórnar, bjóða fram mcnn
við kosningar til alþingis, efna til kosningabandalags v.ið
pólitíska flokka eða taka að sér á annan hátt hlutvcrk
stjórnmálaflolvka, þar sem slíkar aðgerðir óhjákvæmilega
hlytu að leiða til sundrungar verkalýðssamtakanna og gera
Alþýðusamband íslands. áhrifalítið sem sameiginíegt bar
áttutæki alls íslenzks verkalýðs.
Flokksstjórnarfundur Alþýðuflokksins lýsir ánægju
sinni yfir því, sem áunnizt hefur í kjarabaráttu verkalýðs
ins s.l. ár, svo sem 11% kauphækkun, fulíri vísitöluupp-
bót á allt kaup, bættum kjöruin iðnnema, og alveg sérstak
lega á fyrirheitið um atvinnuleysistryggingar, sem flokk
urinn telur veigamesta atriði við lausn deilunnar s.l. vor,
og sama kaup karla um allt Iand, og hvetur flokkurinn
verkalýðssamtökin til þess að sækja fram til bættra lífs-
kjara.
Fundurinn lýsir yfir fullum . stuðningi sínum við
verkalýðssamtökin í baráttu þeirri, er þau nú heyja við at
vinnurekendur og ríkisvaldið vegna hóflausra árása þess ■
ara aðila á lífskjör launafólks með aðgerðum sínum og
aðgerðaleysi í dýrtíðarmálum.
Fundurinn lýsir yfir því, að Alþýðuflokkurinn mun
hér eftir sem hingað til kappkosta sem nánasta samvinnu .
við hagsmuna og stéttarsamtök almennings.