Alþýðublaðið - 01.12.1955, Qupperneq 5

Fimmtudagur 1. desember 1955
AlþýSulífaglg
5
1
15 ára afmæli Bókaúfgáfu Menn-
ingarsjóðs og Þjóðvinafélagsins
HIN SAMEIGINLEGA bóka- félagsmanna heldur en í lausa-
útgáfa Þjóðvinafélagsins og sölu. Voru þar með hlunnindi
Menningarsjóðs hefur nú starf- félagsmanna aukin verulega.
að í 15 ár. Samstarf þessara | Hér verða aðeins nefnd nokk
tveggja fyrirtækja var ákveðið ur helztu ritin, sem útgáfan hef
í ársbyrjun 1940 og fyrstu fé- ur látið prenta á s.l. 155 ára
lagsbækur hinnar sameiginlegu, tímabili.
útgáfu komu út síðsumars það
ár. Bæði áttu þessi fyrirtæki þá LONÐ OG LYÐIR.
mikið starf að baki, sérstaklega í safni þessu verða 24 bækur,
þó Þjóðvinafélagið. Það gaf út allar í Skírnisbroti og prýddar
sína fyrstu bók árið 1873. Bóka fjölda mynda. Siö bindi eru þeg
deild Menningarsj óðs var stofn‘ar komin úr. Svo virðist sem
sett samkvæmt lögum frá 1928 þessi bókaflokkur sé mjög vin-
og gaf út á næstu árum allmarg sæn. Hefur engri nýbreytni
ar bækur, sem seldar voru í varðandi val félagsbókanna ver
lausasölu. j ið tekið eins vel og þessari út-
Með starfsemi hinnar sam-! gáfu á yfirgripsmikilli landa-
eiginlegu félagsútgáfu hefur frá fræði íslenzkri. Ritstjóri bóka-
öndverðu verið stefnt að því að _ flokksins er Ólafur Hansson.
gera öllum — eða sem allra
rKrisíín Lafrs
igrid Undset
Fyrir fimmtán árum las
Hjörvar upp
Ríkisútvarpinu hluta
þessa fræga skáldvcrks,
en æ síðan er vitnað tíl
þess, þegar talið berst a'ö
góðri útvarpssögu.
flestum — bókfúsum Islending
um fært að mynda sitt eigið
heimilisbókasafn. Af þessum.
sökum hefur ætíð verið lögð
höfuðáherzla á að selja bækur
ISLENZK URVALSRIT.
í bókaflokknum íslenzk úr-
valsrit, sem er aðallega ljóð,
hafa verið gefnar út 13 bækur.
Höfundar eru Jónas Hallgríms-
útgáfunnar sem ódýrast. Menn . son, Bólu-Hjálmar, Hannes Haf
geta gerzt félagar án sérstaks ’ stein, Matthías Jochumsson,
innritunargjalds og fengið ár-
lega nokkrar bækur •—- venju-
legast 5 — fyrir mjög lágt gjald.
Á s.l. 15 árum hafa verið gefn-
ar út 78 félagsbækur, sem fé-
Grímur Thomsen, Guðmundur
Friðjónsson, Stefán Ólafsson,
Kristján Jónsson, Jón Thorodd
sen, Stefán frá Hvítadal, Egg-
ert Ólafsson og Bjarni Thorar-
flokki. Útgáfan hefur sætt nokk
urri gagnrýni fyrir það að hafa
iagsmenn hafa fengið fyrir sam j ensen. Einnig hafa Alþingisrím
tals kr. 456.00. Hver bók hefur urnar verið gefnar út í þessum
því kostað félagsmenn til jafn-
aðar kr. 5,85. Samanlagður síðu
fjöldi þessara bóka er 13742. ,þessi úrvalsrit ekki stærri eða
Meðalstærð hverrar bókar hef- i yfirleitt 160 bls. hverja bók.
ur því verið 176 bls. Þetta sýn- j Vegna þess vill , útgáfan , enn
ir, að félagsmenn hafa fengið einu sinni benda á það, að óhjá-
mikinn bókakost við mjög lágu , kvæmilegt er að binda stærð
verði, þótt dýrtíð hafi farið sí-1 félagsbókanna við ákveðinn
vaxandi svo sem öllum er kunn blaðsíðuf jölda, þar sem reynt
ugt.
MARGAR HENDUR
VINNA LÉTT VERK
ÞRÍR aldamótamenn úr Reykja
vík og nágrenni þurftu, ekki
hefur verið að hafa félagsgjald
ið svo lágt, að enginn þurfi af
fjárhagsástæðum að neita sér
um að vera með. Bækurnar eru
líka mjög handhægar, ekki sízt
Meginástæðan fyrir því, að fyrir þá, Sem skortir tíma til að
fært hefur verið að selja þess- iesa stórar heildarútgáfur.
ar bækur svona ódýrt, er hinn „Andvari“ og Þjóðvinafélags
stóri kaupendahópur útgáfunn-j almanakið eru meðal hinna
ar. Hefur þar verið unnið sam- föstu félagsbóka. Ritstjóri rit-
kvæmt hinum gömlu einkunn- anna beggja er dr. Þorkell Jó-
arorðum „Andvara“, tímarits hannesson.
Þjóðvinafélagsins: „Margar j Flest árin hefur verið gefið
hendur vinna létt verk“. Enn- nt eitt erlent skáldrit, m.a.
fremur hefur útgáfan frá önd- Anna Karenina eftir Tolstoj,
verðu notið nokkurs opinbers úrvalssögur frá Noregi og Bret- (
styrks. Bókadeild Menningar- iandi, Tunglið og tíeyringurinn' alls fyrir löngu, að leita aðstoð-
sjóðs greiðir svonefndan „and- eftir W. S. Maugham og sögur!ar skurðlækna við magamein-
legan kostnað“, þ.e.a.s. ritlaun' eftir Stefan Zweig. Af íslenzk-1um- Þeir fóru ' Þr.Ía staði og
og þess háttar, fyrir bókaútgáf- j um fornritum hafa verið prent fenSu aliir góðan bata, en með
una. Að öðru leyti verður nú út- j ug 5 bindi, m.a. öll Heims- j mismunandi tilkostnaði. Einn
gáfa félagsbókanna að standa kringla. ___ „Bréf og ritgerðir'* 1fer í Landsspítalann til Snorra
undir sér sjálf fjárhagslega. Á stephans G. Stephanssonar hafa j Prófessors Hallgrímssonar. Sú
þeim 15 árum, sem útgáfan hef- verið gefin út í 4 bindum. Af , aðgerð kostaði 1300 kr., sem
ur starfað, hafa þessar greiðsl- j „AndvökuxrtT Stephans eru þeg Sjúkrasamlagið borgaði. Mað-
ur úr Menningarsjóði vegna fé- ar komin út tvö bíndi, en tvö urinn kom heim heill heilsu
lagsbókanna numið til jafnað- eru eftir. eftir þriggja vikna spítaladvöl.
ar um kr. 27.550,00 á ári. Þess- J saga islendinga, yfjrlitsrit Annar sjúklingurinn varð al-
ar fjárgreiðslur hafa að sjálf- ] um sögu íslenzku þjóðarinnar bata 1 London, en sú hjálp kost-
sögðu verið útgáfunni mikils- frá upphafi til 1918, á að verða aði 22 000 kr- Upphæðin skipt-
verð hjálp. Þær mundu þó hafa aiis 10 þindi. Fimm bækur eru ist íafnt miili sjúkrahúss og
dugað skammt, eins og bóka- (þegar komnar út. — Þjóðrækn- læknis. Þriðji maðurinn fór
gerð hefur verið kostnaðarsöm isfélag íslendinga vestan hafs góða för til Bandaríkjanna, en
undanfarin ár, ef ekki hefðu1 gaf át á árunum 1940—1945 Þar kostaði batinn 50 þúsund.
svo margir keypt bækurnar. 1_______3 bindi af Sögu íslendinga Ifer á landi standa tveir ágætir
Upplag félagsbókanna hefur f Vesturheimi. Þegar horfur iæknar fyrir uppskurðarvinnu
lengst af verið 10—12 þúsund voru á, að útgáfan 'félli niður, ívið Landsspítalann og sjúkra-
eintök. Reynt hefur verið að tokst Menningarsjóður á hend-. húsicS á Akureyri. Ríkið starf-
hafa það svo stórt, að nýir fé- J ur ag ijúka þeim tveimur bind- J rækir bæði þessi sjúkrahús og
Jónas Jðnsson irá Hriflu:
lagsmenn gætu fengið sem mest
af eldri árgöngum. Enn er hægt
að fá 12 árganga félagsbókanna,
þótt lítið sé eftir af þeim elztu.
Þrír fyrstu árgangarnir eru upp
seldir.
Auk félagsbókanna hafa Þjóð
vinafélagið og Menningarsjóð-
ur gefið út 54 önnur rit, flest
um
um,
sem eftir voru. Höfundur borgar læknunum fast kaup.
Áðurnefndir
þeirra er dr. Tryggvi J. Oleson.
LEIKRITASAFN MENN-
INGARSJÓÐS.
í safni þessu birtast bæði inn
lend og erlend leikrit, tvö hefti
a ári. Með útgáfu þessari er
síðan um 1950U^T með-1 fynt af .Jjf fvÚr frf leikfé-
taldar nokkrar endurprentanir. laga le*flokka a heppilegum
Síðan 1950 hefur sá háttur i Vlðfang.aelnu“t Ennfr,eraui; er ,
verið viðhafður að selja flestar •raarkraiðlð að kynna lesendum raarSa Soða lækna rayndar-
hinna svonefndu aukabóka við jlelkrænar bokmenntir, eítir þvi, ]eg sjúkrahús þar sem hægt er
allt að fjórðungi lægra verði til (Frh. a 7. siðu.) að fá læknaðar meinsemdir fyr
erlendir stéttar-
bræður Snorra Hallgrímssonar
og Guðmundar Karls á Akur-
eyri unnu við sjúkrahús, sem
voru einkafyrirtæki þar sem
læknarnir fá mjög miklar tekj-
ur.fyrir vinnu, sem er vissulega
talin mikils virði.
Mikið ánægjuefni má það
vera íslendingum, að eiga
ir hóflegt verð þar sem sæta ir læknar geta auðveldlega bætt
verður margfalt erfiðari kjör- kjör sín með því að reka em-
um í mörgum öðrum fremstu göngu sjálfstæða lækningastarf
semi annað hvort hér á lamii
eða í næstu stórlöndum, sem þá
þurfa að líkindum fleiri íslend-
ingar að leita dýri'ar læknis-
hjálpar hinum megin við háfið.
Þjóðfélagið er byrjað að gera
óhjákvæmilegan mismun á
starfsliði sínu út úr neyð, en bó
er -stundum byggt á crfiðleíka
starfsins. Dómarar í hæstarétti
fá allverulega launabót með þ/í
að framkvæma vissa tegund af
fasteignamati. Til eru nú verk-
fræðingar, sem fá frá ríkinu
25—30% launahækkun fram
yfir lögmælt starfslaun. Taíio
er vafasamt, að ríkið gæti hal<l-
ið í vistinni ýmsum merkctm
kunnáttumönnum, ef ekki ve:r<5
ur bætt úr mestu ágölluni föstw
jlaunanna. Stjórnin og bingið
mættu gjarnan athuga, hvorfe
ekki sé ástæða ti! að búa með
meiri. réttsýni og framsýni að-
þeim tveim óvenjulegú 'skurð-
læknum, sem hér hafa veriiij
nefndir með viðurkenmngu,
sem verður staðfest af öllunrv
dómbærum mönnum.
menningarlöndum. En ekki er
öllum læknum jafnsýnt um að
gera stóra uppskurði. Menn
eins og Snorri Hallgrímsson og
Guðmundur Karl eru sjaldgæf-
ir og dýrmætir í hverju þjóð-
félagi, ekki sízt þar sem fá-
menni er líkt og hér á landi
Kjör hinna fastlaunuðu skurð-
lækna á íslandi eru ekki viðun-
andi Einn af þekktustu lækn-
um síðustu áratuga var eins og
Snorri Hallgrímsson bæði kenn
ari við háskólann og skurðlækn
ir landsins. Þegar hann hóf
þessa starfsemi átti hann íbúð-
arhús, en á löngum kreppuár-
um nægðu föstu launin ekki til
daglegra þarfa, svo að hann
varð þess vegna að selja húsið
og jafna þannig viðskiptin.
Það er vitað að aðalskurð-
læknar landsins í Reykjavík og
Akureyri verða nú að hafa nokk
um „privatpraksis“ til uppbót-
ar föstu laununum. Þegar þess
er gætt, að þessir læknar hafa
óvenjulega langa og erfiða
vinnudaga hjá ríkinu og þola
um afburði samanburð við
úrvalslækna í öðrum löndum,
þá má fullyrða, að hér er ekki
búmannlega áð fárið. Þvílíkir
læknar eiga að fá nægileg laun
hjá ríkinu, svo að þeir þurfi
enga aukavinnu að hafa. Þvílík-
* * v t? xy •» •*• w í»
■ ÚTBREIÐIB ' ■ > -•#
ALÞÝÐUBLADIB!
8'ír ☆ ☆ ■fir ’ár ? Ot 4t-,& •ðr